Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 17, 28 April 1922 — Page 6

Page PDF (1.76 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ha Moolelo no Na Puuwai elua a i ole Ka hewa o ka wahine He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa "No ka hooiaio ana i ka pololei o ka‘u mea e manao nei e hele kino aku ana au no ke keena o ka hui mokuahi ma Livepulu a e hoike mai ana no au ia oe, i ka‘u mea e ike ai malaila." Ua pahola hikiwawe aku ka lohe, e pili ana i ka haalele iho Mrs. Mebure me kana kaikamahine iloko o na hora pokole wale no ma kela kakahiaka, nolaila ua hoea mai la ka on a nona ka aina, i ku ai o ko lakou hale, a koi mai la, e ukuia aku oia i kekahi mau paona, ma ke ano, o ka hana pono wale no ia, oiai aolei haawi mua ia aku kekahi hoolaha iaia, no ka haalele honua mai o Mrs. Mebure iloko o ka manawa pokole loa, elike me kela. I wahi e ala ole mai ai he hoopii kanawai, a lilo i kumu houlolohi i ke kaawale koke ana aku o na lede i kahi mamao, uku aku la o lvana, i ke koi a kela kanaka. Ua pahola loa aku la ka lohe no keia holo o Mrs. Mebure ame kana kaikamahine no Ladana, a lohe ka nui o na kanaka, ua hele mai la lakou no kahi i ku ai o ka hale o na lede, mai ke kakahiaka mai o kela poe, ahiki i ka nui loa ana, o kahi nae o ka laki, ua hoea koke mai la ke kaa, i kauohaia aku ai e Ivana, no ke kii ana mai i na ohua, aohe a Ivana hoohakalia wale ana iho, aka lawe aku la oia i na pahu lole, a kau maluna iho o kaupoku o ke kaa, pela hoi ke alakai ana aku i na lede ame ke kaikamahine lawelawe noloko o ke kaa, o kona kau ae la no ia mamua me ke kalaiwa, o ka lilo aku la no ia, aia ka pahuhopu o ka hale koolulu, aohe a lakou nei hoolohe aku, i ka noke mai o na kanaka i ke kaheam me na huaolelo hailiili i ka ohana Mebure, i ke kolohe ame ka aihue. I ka hoea ana aku no ka hale hoolulu kaaahi, ike la o ela ame kona makuahine, i kekahi poe, i ka nanakee mai ia laua, aia hoi o Ivana, ke hoakoakoa la i ko lakou kakali ana, ua ku mai lake kaaahi, o ko lakou nei hookokoke mai la no ia no kahi o ke kaaahi e ku ana. Aia mamua o kahi o na anuu o ke alapii, e ku ana he poe ohua, i ka ike ana mai i na lede, ua huli aku la ko lakou alo i kahi e, mai na wahine a na kane, aole no nae a Ela nana aku ai lakou, aka pii aku la no oia iluna o ke kaaahi, a kono loa aku la iloko oiai hoi kona makuahine, e ukali pono aku ana mahope one, me ka namunamu liilii ana iho hoi, i keia mau olelo: "Me he mea la ka hoi, he karaima nui ka kaua i hana ai, i nanakee mai ai kela poe a ka hilahila ole! Aole i kolohe mu o ka poino, o ia no ka holomua ole, o kana mau oihana i maoli kuu kane, i na d-ala a ka lehulehu, aka he hookahi kulawelawe ai, a i hookomo aku ai hoi i na dala a ka poe i hoahu maloko o ka banako. Aole i loaa ia Ivana ka maha o kono noonoo ahiki i ka haalele ana iho o ke kaaahi i ka hale hoolulu a no ka hora me ka hapa kela holo ana aku a lakou, hoea aku la ke kaaahi no Ladana me ka halawai ole me na uila me ka alahele, a i olem hiipilikia mai paha i ko lakou noonoo ma kekahi ano. Ua hoopihoihoi loa ia mai nae ka noonoo o Mrs. Mebure, i ka hoea ole ana mai o kana keiki, e kakali ia lakou ma ka hale hoolulu, elike me kana i manolana mau ai, aia no o keaka Mebure ma Ladana, aka nae, ua hoomana aku la o Ivana, i ka manao o Mrs. Mebure, me ka olelo ana aku, oia ponoi no ke hele aku no ke keena o kona hui, a ike maka nona iho, in a paha aia no kona hoaloha malaila, aohe paha. Hoike aku la o Ivana i kona manoa, o ai ko lakou holo pololei ana no ka Hookele Kuini, a i ka loaa ana o na rumi o kona mau hoa, alaila haalele aku oia ia laua ma ka hokele, alaila hele mai e hui pu me Keaka Mebure, oiai no nae, ua maopopo no keia aole oia e halawai ana me 'kona hoaloha, aka he hana noolalau wale no kela ana, i ole ai e hookaumaha loa ia ko Mrs. Mebure noonoo. MOKUNA XIX Ua hele a ahihi loa hoea hou aku la o Ivana no ka hokele a hoike aku aole oia i halawai me Keaka, a aloe no hoi i maopopo kona wahi i hele ai, i kona mau hoa hui, me kona hoolana ana aku nae i ka mano o na lede, e hoomanawanui laua, malia e hoea mai ana no i ka la e hoea mai ai o Keaka, me ke ano hoopaha‘oha‘o ia lakou. Ua moe lakou a ekolu maloko o ka hokele ma kela po, a ma kekahi kakahiaka ana ae, mahope o ka pau ana o ko lakou aina kakahiaka, a oiai hoi e nanea ana maloko o ke keena hookipa, pane aku la o Ivana, i kona mau hoa, i ka i ana aku: "Ke manao nei au, he mea pono e hele au e hui pu me Miss Kalani  i keia la no ka mea aole au i hooko iki i ka‘u mea i hoopaa mua aku ai iaia, heaha mai ana la ka manao o kela lede, no ke kumu o ko‘u hooko ole ana aku i ka aelike no ka hoea kau imua on a, he elua ae nei po i hala." "Ke lana nei kuu manao, aole oe e loihi loa aku ana ma kau huakai o keia la, e nana mai no hoi oe e Mr. Ivana, he mau wahine malihini maua ma keia wahi, a ua nele i na hoaloha, a iloko o ko maua manawa o ke kaumaha, o oe wale no ka maua mea e kau aku nei i na manaolana, no ko maua pono," i pane mai ai o Mrs. Mebure. "E huli hoi mai ana no au i keia ahiahi, aka nae, ua waiho aku nei au i ke kauoha i ke poo o kahui o Mebure ma, in a he nuhou kekahi e hoea ae ana i kona keena, alaila e hoike mai ia olua ma keia hookele. "Oiai hoi au e hele ana e hooko i keia hana aole no paha he hewa, o ko olua hoohala ana i keia la ma ka hele ana e nana i kekahi hale kuponon, aia au a hoea mai, alaila lawe aku olua ia‘u e nana i ka hale i kulike me ko olua makemake. Ua kakau mai nei ka Makaikiu Liki ia‘u ma ke kaaahi o keia ahiahi, e hoouna mai ai oia i na lako hale o olua, nolaila aole he lele ana o ka oili i koe no kela mau ukana, ua kaa iloko o ka lima. o kekahi kanaka hiki ke hilinaiia, me ka hoopoino ole ia mai e ko olua mau enemi." "Aole o‘u makemake e noho mamao loa kakou mai ke kulanakauhale aku nei," i komo mai ai o Ela, ma ka hoakaka ana i kona manao. Ina paha he loaa o kekahi hale kupono ma erikona, he oi aku ia o kapono, no ka mea ua kamaina loa au i kela wahi, he mau manawa lehulehu ka maua o Keaka, o ka hele ana malaila." 'I ke kaawale ana aku nae o Mrs. Mebure, a koe kokoolua wale iho no o Ivana me Ela, ia wa i kamailio maoli aku ai o Ivana i kona manao, no na mea e pili ana i ka hale, a lakou o ke kukakuka ana mamua iho: "O kei ahale a‘u e manao nei, no kakou e noho ai, no ka manawa pokole wale no ia, a o ke kumu nui o ko‘u olelo ana ana aku nei ia olua me mama, e hele e huli i hale kupono, i ole ai oia e hookaumahai, i ka noho wale iho no ma ka hokele nei, malia he mea ia e noonoo nui ai no keia pilikia i kau mai maluna o olua, a ma ka hele holoholo ana aku auanei, e loaa ole ai he manawa nona e heluhelu ai i na nupepa. Auhea nae oe e kuu aloha, heaha no hoi ke kumu e kakali aku ai o ko kaua mare, a hala he manawa loihi? Heaha ke kumu ake‘akea, e hiki ole ai ia kaua ke mare i keia pule?"

 

"Mauli o ka nui o kuu aloha ia oe e Ivana, ua konoia mai au, aole e pupuahulu i ka ae ana aku i kona manao ou," i pane mai ai o Ela, me ka haalulu o kona mau lehelehe. "Ua oi aku ka ehaeha, o keia haawina hoohilahila i kau mai maluna o‘u, mamua o ka make. Auhea oe e Ivana, me he mea la ke ike nei au i ka pana kapalili ana a ko‘u puuwai, e hooko aku au i kekahi hana kilakila loa, o ia no ko‘u hookuu ana aku ia oe, e koho aku i kekahi mea i loaa iaia he inoa maemae mamua o‘u, o hoea mai auani ka la iloko o ko kaua noho mare ana, ma keia hope aku, e hoowahawaha mai ai oe ia‘u, no ke kiko eleele i kau iho maluna o‘u. "Heaha auanei au e Ivana, he kaiakmahine wale iho no, na kekahi kanaka hana karaima, he manawa wale no kona e paa aku ai i ka hopuia, a no keia hopena e kau mai ana maluna o kuu makuakane, ua hele au a phia me ka haalulu. O, e kuu Ivana, aole au i kupono e lilo i wahine nau! O, pehea la au i lilo ai i mea nana e alako mai ia oe ilalo o ka hoohaahaaia, a like me ko‘u kulana? Pehea la au, i lilo i mea nana e hookau aku i na hoomaewaewa maluna ou, e aloha, kuu ipo hoi! E honi mai ia‘u no ka manawa hope loa, a e haalele iho ia‘u, e halawai me ko‘u hopena!" Ma kela wahi, i hiki ole ai ia Ela, ke kaohi aku i kona mau waimaka,aka hiolo makawalu mai la ia ma kona papalina, o na hooikaika ana Ivana, e hoomailelie aku, ua lilo ia i mea e  hooi loa aku ai ko Ela uwe ana, ahiki i ka hii okoa ana mai o Ivana i kana aloha iloko o kona mau lima, me he keiki uuku la, me kona pane ana iho: "Elike me ke kaiu mau ana o ka lani maluna ae o kaua, pela no a kloihi o ko‘u aloha ana ia oe e Ela, aole he aloha ma kuu lehelehewale nei no, aka he aloha ia mailoko lilo mai o kuu puuwai. O ka iini nui iloko o kuu puuwai e noho aku la, o ia no kou haawi ana mai i kou ae, e kapa aku au ia oe iloko o na la pokole loa mai keia manawa aku, he wahine mare oe na‘u a e haawi aku i ke kuleana piha ia oe, e kapa ai i kuu inoa maluna ou. Aole au i mapopo i na mea a ko ke ao nei e olelo mai ai, he mea ole wale no ka na kanaka e kamailio mai ai nou, ame a‘u, owau no ke kuleana ma ka‘u mau mea apau ehana ai. "O oe hookahi wale no e Ela, ka mea nana e hoolilo mai i ko‘u ola ana i mea waiwai; ina aole, alaila ua makehewa keai ola ana. I hakalia wale no i kou ae mai e Ela, e mareia kaua me ka hakalia ole, a na‘u e pulama aku ia oe mai na hoohilahila ana mai a ke ao nei; aole o‘u kanalua iki, e haawi mai ana no kou makuahine i kona ai." "Ua hele kuu makuahine a luuluu i ke kaumaha e noho nei, aole no keia pilikia koke ae nei, aka no na pilikia he nui ana i hoomanawanui hookahi ai, nolaila aole oia i ike i ka mea pono e hana mai ai, no keia kumuhana a kauae kamailio nei. Mai pulale koke mai oe e Ivana! Aia iloko ou ka oiaio, ka maemae ame ke aloha oiaio, a mai ae wale oe, i k ealkai ana a kou puuwai, ma ka mea au i manao ai i keia manawa, pokole loa, aka he kaumaha no ka manawa loihi. "Malia paha he wahi manawa pokole wale no keia a na ao omamalu o ke kaumaha e uhi nei maluna o'u, aia a hoea mai o Keaka, nana e hoauhee aku i ka pouli, a olino mai ka malamalama, ia wa oe e ike iho ai, , he wahi mea liilii wale no au imua ou, aole elike me kau i manao kuhihewa ai. "O oe wale no e Ivana, ka puu oioina o ka maha a'u e kau aku nei, a o ka hoea mai i ka hookoia ana o kuu moeuhane, no kuu hauoli o keia mua aku, o ka mea auanei ia nana e haawi mai ia'u i ka ikaika ame ka manaolana e ku aku a paio me na mea maika ole o ka wa i hala. "Aole i loaa iki ia'u ka hiamoe ana ma ka po aku nei i hala, mamuli o ka noonoo nui i keia mau mea, a ua hooholo iho au i ko‘u manao, elike me ia a'u i kamailio mua aku nei ia oe, me kuu ike no nae, ua hoehaeha loa ia mai kuu puuwai. Ina no kou kaawale e kuu Ivana aloha mai a'u aku, he hookahi no o'u hopena, o ia ka lalau ana aku i ka make, a ua oi i'o aku paha ia, mamua o ko'u lilo i mea nana e hapala i kou inoa maikai, ame kou ola ana aku iloko o ka hauoli." "Auhea oe e kuu Ela, i hoike aku no au ia oe i ka mea oiaio loa, ino he manawa kekahi me keia mua iho, e kaawale aku ai oe mai ia' aku, alaila aohe a'u nana hou ana aku ia mua aka e hoopokole no au i ko'u ola ana, ua oi pakele loa aku ia o ka pono, mamua o ka noonoo mau i ke ao ame ka po nou e kuu ipo. Aole loa i maopopo ike ia'u, ahiki i keia manawa a kaua e kamailio nei maluna o kekahi ninau ko'iko'i loa i loaa mai ai ka ike ia'u i ko'u aloha maoli ia oe. "O ko'u haalele hokahi ana iho ia oe, me keia maopopo loa, i ka nui o kou mau manao kaumah, ua like ia, me ke kailiia ana aku o kuu uhane mai ke kino ae. Ina he wahi hana uuku wale ae nei no ka'u i manao ai e hele e hooko i keia kakahiaka, in a ua hopanee no au i ka'u huakai a no kekahi manawa okoa aku; aole nae pela, o keia kekahi o na hana ano nui loa, he hana i pili i ko'u mau waiwai, ame ko'u inoa maikai. "Ma ka'u mau mea i lohe mai ai, ua lawe ae o Miss Kalani i ka noho haku ana maluna o ko'u mau waiwai apau, apau, na waiwai hoi o kuu makuakane, ua hoolilo aku oia ma ke ano uhauha, i kekahi hapa o ka'u mau dala. Ina ua pololei keia lohe o'u, aole au e hoili aku ana i na ahewa ana iaia, he makehewa wale no ka uwe ana aku i ka waiu i hanini, aka o ka'u hana, o ia no ka lawe koke ana ae i ka noho haku ana ka'u hana, o ia no ka lawe koke ana ae i ka noho haku ana maluna o Kanale Hale, ka home e hoolilo aku ana ia oe i haku maluna on a. E hoea hou mai ana no au i ka hokele nei e kuu aloha, ma keia ahiahi aka i hiki ole mai au, alaila ma ke kaaahi o ke kakahiaka o ka la apopo, a i hoea ole mai au ma kekahi o kela mau kaaahi, alaila e hoomanao iho oe, ua halawai ai me ka poino, a mai manao oe e huli ae ia'u." Ua hele ka helehelena o Ela a haikea pu, no kela mau olelo hope a Ivana o ke kamailio ana aku iaia, in a nei no kona hoi ole mai, he hookahi ana mea e noonoo aku ai, ua halawai oia me ka make a o ia kana o ka pane ana mai: "Ka'u no hoi ia i koi paakiki aku nei ia oe, e hopoina kou noonoo hou ana mai no'u; in a aole pela, alaila i kou wa e huli hoi hou ole mai ai imua o‘u nei, alaila e pule no au i ke Akua e lawe ae i kuu ola."

            "Mai noonoo nui oe e kuu aloha i keia mau olelo o ka puka ana aku nei mai a'u akum aka e nana wale no kaua, ma ka aoao maikai o ko kaua ola ana. Ua hoomakaukau mua au i kekahi hoailona, e hoopaa ana i ko kaua mau aloha, ua ano lohi loa paha keia, aka e nana wale no kaua, mau aloha, ua ano lohi loaloa paha keia, aka nae, he oi aku ia mamua o ka nele," alaila unuhi ae la oia mailoko ae o ka pakeke o kona puliki, a haawi aku la he komolima hoopalau i hanaia me ke gula ame ke daimana, me ka pane hou ana aku:

            "Ke hookomo nei au i keia komolima ma ko manamanalima e Ela, o keia ka mea nana e hoopaa ia kaua, kekahi me kekahi, aole loa he mana malalo iho o ka lani nana e hookaawale ae ia kaua"

            He hapalua hora mahope iho o kela hui ana o na aloha, haalele iho la o Ivana ia Ela, me na mu-ki hoomaumau ana o ka ipo i ka ipo, a ia Ivana i hoea aku ai no ke alanui ani peahi niai la kona mau lima, no ka mea e nana aku ana no o Ela iaia mai ka puka aniani aku.

            Oiai ua o Ivana e hele la ma na alanui, no kahi o ka hale hoolulu kaaahi, aia mau no kana hoomanao ana no Ela, a ua aneane maoli no oia e huli hoi hou mai ihope, i kau a mea o ka hapahapai mau ae o na hoomanao ana no kana aloha, hele mai la ke aloha a kau i ka umauma, me ka hoomanawanui wale no nae oia uumi iho ai, ahiki i kona hoea ana aku i ka hale hoolulu kaaahi.

            (Aole i pau)

                                                                        He Moolelo no

                                                                        Pita Nikola

                                        Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana

                                                Hanohano a Lawe Mai i ke

                                                Kulana Makaainana

            "O ko hele ana e hoololi i na kiai mai ko lakou mau wahi ku kiai mai, ke ano o kau mau kuhikuhi ame na kauoha ia'u pela me ke kukui lamalama, he mau mea wale no ia, e kaa ai ka pono ma kou aoao. Aole i'o oe e Mr.Makuaia i makemake, e loaa ia'u ka poino, a make paha ma ka po nei, aka nae e hoomanao oe, iloko o kou mau manao pihopiho me ka piha i ka haalulu, aole e hiki ana i kou mau lima, ke paa i ka pu panapana, a ki aku i kahi i makemakeia me ka pololei; a o kekahi no hoi ua hala na la opio, na la i kaulana ai oe i ke kipu pololei, ma na kula palahalaha o Arizona, ua elemakule oe i keia manawa. Ma ke ano o kou helehelena a'u e ike aku nei, ke hoomaopopo mai la oe i ka oiaio o na olelo apau loa, au i lohe mai la, aole anei pela?

            Hilinai aku la o Mr. Makuaia ihope o kona noho, ua hele hoi kona helehelena a kunahihi, a pane mai la me ka leo hookikina:

            "Alaila ua maopopo anei ia oe?"

            "UA oi aku mamua o ka'u i moeuhane ai, a in a no ka pololei o kau mau hana ia'u no ko'u pono, aole e loaa ia'u na ike he nui. I hoike aku au ia oe e Mr.Makuaia ea, aole loa ou wahi minamina iki i ko'u ola!

            "He elua au manawa i ki ae ai i kau pu panapana, he hookahi nae manawa i ku ai kou enemi, aole nae i make, elike me ka iini a kou puuwai eleele, a i ka wa i pio ai ke kukui lamalama, o kou wa iho la ia i holo ai, elike me ke ano mau o na kanaka hohewale!

            "Me kou ike no nae i kau hana karaima, me ka hooko ole ia ana o kou iini, haalele ae la oe ia'u e paio me kou enemi no ko'u ola iho; ka mea a keia kanak i nana mai ai ia'u he kokoolua nou, ma kau hana puuwai eleele. Ma kahi nae o ka ulia laki, i lilo ai ko enemi he pio na'u, me ka kailiia ana mai o kana pu panapana a lilo ia'u. O ko holo ana hoi paha ka hewa, in a no i nohoia ae e oe ma kahi pouliuli, in a no ua lohe mai oe, i na oleloapau loa a kela kanaka i kamailio mai ai ia'u. Pehea, e hoole mai ana no anei oe, no kou pili ole i ka hewa ma kekahi ano?"

            "Aole e hiki ia Mr.Makuaia ke pane ae he hookahi huaolelo, i kau a mea o kona piha loa i ka makau ame ka inaina no ke ahuwale o kona mau ano epa, a o ia ka Nikola i hoomau hou mai ai i ke kamailio ana:

            "He nani ia, ua nele oe me kekahi mea e pane mai ai ia'u i keia manawa, nolaila e hoolohe hou mai oe. Ua hoea mai au no ka noho hana ana aku malalo ou, me ka manao maikai, e makee ana e haawi aku i ka'u mau kokua ana no kou pono ma ke ano maikai, i kulike me ko'u ano keonimana. Ma ka po nei nae, ua kukulu aku oe ia'u imua o ka make. Ina i make o Haka Kenede i ka po nei, e holoi ana oe i kou mau lima, i kihe'ahe'e me ke koko o kela kanaka, a maluna o'u ke kau ana mai o na ahewa ana, i make kela kanaka ia'u, ka mea hoi a'u i hana ole aku ai.

            "Aole malaila wale iho la no e maopopo ai kau hana epa, aka in a nei no ko'u make, i kela kanaka, a i kau poka paha ma ke ano ulia, aole e kau aku maluna ou na ahewa ana. O keia maoli no ka hana au i hoolala mua ai, aka naem auhea oe e Mr.Makuaia, ua hiki loa ia'u ke ike aku, i kou kaumaha loa, no ka holopono ole ana o kela kuko palaualelo ou."

            "E hoomau aku i kau kamailio ana mai!"

            "Me ka mahalo ia oe e Mr.Makauia, i kou haawi ana mai la, i manawa no'u e hoopau pono aku ai i ka'u moolelo. He hookahi o kau oka ua hoihoi okoa aku ai i ka'u moolelo. He hookahi o kau poka, ua ohia aku ia i ka puahiohio , a o ka lua o ka poka ua ku aku i ka poohiwi o Haka Kenede, me ka pahi'a ana aku a kaawale mai ke kino aku o kela kanaka. Mamuli o ke kahea wai, o ke koko, ua hoihoi okoa aku au iaia no ko'u hale, malaila i holoi ai i kona eha, me ka hauhoa ana a paa me kekahi welu maemae, ua piha loa kela kanaka ,e ka mahalo, no ka'u mea i hana aku ai no kona pono.

            "Ua haawi aku au iaia i ka wisake, he mau kiaha kana i inu ai, a elike me kau i hoike mua mai ai, he mea ka kela kanaka e kamailio mai ana ia'u, ua lilo ka'u hana maikai, i kumu e hua'i pau mai ai oia i kana mau meahun, nolaila ua ahuwale ke karaima au e Mr. Makauaia i hana ai ia'u."

            "He keu oe a ke kanaka ino, o oe maoli no ka mea nana i koi aku i kela kanaka, e kamailio mail!" i puoho mai ai o Mr. Makuaia, me ka piha maoli i ka huhu.

            "Aohe au i koi wale aku iaia e kamailio mai ia'u i kana meahuna, o ke Akua ko'u hoike ma ia mea. He pno nae ia'u ke hoike aku ia oe e Mr. Makuaia, ua kamaaina mua no au i kela enemi ou, o ke kumu paha ia o kona haha'i ana mai i kou mau ano, ame kau mau hana ia'u."

            "Ua kamaaina i'o anei oe i kela kanaka?"

            "Ae, he mau kanaka like maua i noho hana maluna o ka mokuahi, a maua i kau mai ai no Amerika nei, pela au i kamaaina ai iaia aole nae ma ka inoa o Haka Kenede, aka ma ka inoa o Kimo Koka. Nolaila ke ike mai la oe e Mr. Makuaia mau mea i kamaaina mua ia laua iho, ma kekahi aina i malihini ia laua?"

            "Olelo mua mai nei oe, ua kamaaina oe i kela kanaka, ma ke ano he mau kuene olua nolana o ka mokuahi hookahi, pela anei ka mea oiaio?" wahi a Mr. Makuaia, me kona pohihihi loa i ke ano o ke kamaaina mua ana o kela mau kanaka ia laua iho.

            "Ae, o ka mea oiaio loa ia, na ka nele ame ka pilikia, i kono mai ia'u e noho hana aku ma ke ano kuena noluna o ka mokuahi, pela iho la au i kamaaina ai i kela kanaka."

            "E hoomau aku i ke kamailio ana mai i na olelo a kela kanaka," wahi hou a Mr. Makuaia, me ka hapapa wale ana iho no o kona mau lima, ma ka aoao o kona noho, aia hoi kona mau maka, ke nana mai la ia Nikola, me ka hele a hulili i ka ianina.

            "Ina o kou makemake ia e, alaila e hookoia aku ana" I pane aku ai o Nikola, me ka hakilo pono loa ana i kona haku, in a no ka manao o kela kanaka e hoopoino mai iaia, ua makaukau oia i na wa apau e kupale nona iho.

            "Ua kamailio mai o Haka Kenede ia'u, i ko olua noho hana like ana ma Kolorado, pela ma ke Awawa Sana Lui, ko olua poho ana ma ka hana eli gula. Hoike pu mai oia, no ko olua hui hou ana ma Puebolo, Arizona."

            Ma kela wahi i hoomaha iho ai o Nikola i kana wamailio ana mai no ka mea ke noho pono mai la o Makuaia iluna, aia hoi kona mau maka ke nana mai la mahope o Nikola, i ka akau ame ka hema, o ia no oe o kekahi holoholona, i paa iloko o ka umii, i ka hiki ole ke hemo ae,

            "E hoomau aku i ke kamailio ana mai!" wahi a ua o Makuaia, me ke naeane e hiki ole aia ke kamailio mai, i kau a mea o ka hele a haalulu.

            "Ma kela hui hou ana o olua me Haka Kenede, ua kuai iho la i kekahi mau lako eli gula, a hele aku la olua no ka Waoakua Gila. O, ke hoomanao la no oe e Mr. Makuaia i na poino he nui maloko o kela waoakua, e laa ka wela, ke one, ka pohaku ame ka mehameha, aka nae, au paa ko manao, aole oe e hoohokaia, ma keia huli ikaika ana i ka waiwai.

            "Ua nui kou poho, i na makahiki mamua aku, pela no hoi me Haka Kenede, a ua paa ka olua hoohiki, e papalua mai ko olua waiwai, mamua o na mea i puehu mai ia olua aku He waoakua keia i nele i ka wai, koe wale no ka wai a na

 

hoki hoounauna e halihali aku ai. Aohe he w o ka hookahi haneri mile ka mamao; o ka mea puni ana ma na aoao apau o kela waoakua, o i pohaku ame ka wela, ua like maoli me ka Lua

            "Ua ike kou mau maka i na iwi lehulehu o na holoholona, maloko o kela waoakua O k noho ana malaila, in a no he lio hookahi kona manaolana no kona ola. Pehea, aole anei o kei

            "He keu oe a ke kanaka hoopunipuni!" i Mr. Makuaia, me ka lalau ana aku o kona lima eia nae, ua ku ino ae la o Nikola iluna, a holo a ana aku i ka lima o Makuaia, a mahope o ke ana, i kailiia mai ai eia he pu panapana, mailoko o Mr. Makuaia, me ke kiola ana aku i ka pu kihi o kela rumi, me ka pane ana aku o ua o Nikola kihi o kela rumi, me ka pane ana aku i ka kihi o kela rumi, me ka pane ana aku o ua o

            "He makemake anei kou e Mr. Makuaia e p karaiama ekaeka i hana ai? Aia anei iloko o ka noonoo, e hapala hou iho i kou inoa maemae ima peoehikanaka?"

            Aohe wahi mea a onioni ae o ua o Makuaia lilo maoli oia he pio na Nikola, ua ikaika loa a Nikola ma ke kaniai o ua ikaika loa k a Nikola ma ke kania-i o ua kanaka nei a ke helehelena, ua hele maoli a pii ka uli nolaila kekahi kiaha wisake, a hookomo iho la ma ka he wahi mea a pohala ae o ua kanaka nei, ke la no o Nikola, o ka hala o kekahi mau mea ia e auhee aku ai kela ano kuhaiki o kona oiai he kanaka o Mr. Makuaia, ma kahi o ke hiki, aka no kona komo nui iloko o na hana li aku ai kona kahiko, ma mua o kona mau ma

            No ka hapaha hora kela kakali ana a Nikola, la ka noonoo maikai me ka ikaika iloko o Mr. Makuaia kaa ae la kona mau maka, a pane ae la i ka mau ana

            "Heaha kau mea i manao ai e hana mai ma luna ana me ka hele a kunahihi o na maka.

            "Aohe a'u mea i manao ai e hana aku maluna ou oia au he kanaka i like aku me Haka Kenede ka loaa iaia ke dala, ma ka hooweliweli ana ia oe i na mea a Haka Kenede i kamailio mai ai ia pu no merona, ke makemake nei au, e hoike mai oe i ka mea olua i hana aku ai maluna o kela kanaka!"

            I kela lohe pono ana mai o Mr. Makuaia i ka inoa Kamerona, hooikaika wale ae la no oia i kana oni ana kona noho, a upo'i iho la kona mau maka, a i ke kaaka ae, i mai la:

            "Alaila, ua maopopo anei na mea apau i hai aia ia oe kola?"

            "Ae, ua lohe au i na mea apau mai ia Haka Kenede o kau moolelo ka'u e ake aku nei e lohe mai u mau ponoi mai!"

            Noho pono ae la o Mr. Makuaia iluna o kona noho mai la hoi ia Nikola, me ka hele o na maka a hulili huhu a pane mai la:

            "Ina ua kamailio mai kela kanaka ia oe, owa a ka i pepehi ia Beni Kamerona a make, a laila ua hoopuni loa mai oia ia oe . O ka mea oiaio loa, a ke hooki imua o ke Akua ma ka lani. o Haka ka mea nana i pepehi iaia a make. Nana i hou ia Beni Kamerona me ka pahi ma ke kua. Aole loa au i lihi launa aku i kela karai na ma na apau."

            "Alaila o Haka Kenede anei i ka mea nana i pepehi Kamerona a make?" wahi a Nikola, me kona hele piha i ka hoowahawaha ia Mr. Makuaia ame kona ko ma kela hana karaima.

            "Oia maoli no ka mea nana i pepehi iaia a make ke nei au imua o ke Akua ma ka lani."

            "Ke hooili mai nei oe i na ahewa ana maluna o Haka Kenede, no ka pili iaia o ke karaima pepehikanaka a pehea i haalele aku ai iaia, a holo oe me ka lawe ana i ka wanei ua pili ke karaima pepehikanaka ia oe, me ko ike he wai e pono ai kela kanaka? Heaha ka like o ka ana a Haka Kenede ia Beni Kamerona, me mea aku ai maluna o Haka Kenede? He hookahi manao olua a elua, o ia ka pepehikanaka!"

            "O, e kuu Akua uwoki kou kapa ana mai ia'u e Nikola ka pepehikanaka!" i kuwo okoa ae ai o Mr. Makuaia mea ua hoalaia mai kona noonoo, mamuli o ka Nikola olelo, me he mea la ke ike okoa aku la no oia i na hiona o kela mau la a laua e hele like ana me Haka Kenede in a i maopopo ia oe na mea apau e Nikola, in a aole oe e mai i ka hoehaeha ia'u!"

            "Ina pela, ke koi aku nei au ia oe e hoike mai i ka oia ka huna ole aku i kekahi mea!" wahi a Nikola m e ka leo a ke ike mai la o Mr. Makuaia, aole kela he ma u olelo alelo wale no i kamailioia aku, aka ua kamailio ia aku ke kui'o; a ke ike pu mai la no hoi ua o Mr. Makuaia, naka o Nikola, e hiki ai iaia ke hilinai ma no lona aole he hoopunipuni a he epa paha iloko ona.

            "Ina pela, ke koi aku nei au ia oe e hoike i ka me ka huna ole aku i kekahi mea!" wahi a Nikola me kuoo, a ke ike mai la o Mr. Makuaia, aole kela he maua palaualelo wale no i kamailioia aku, aka ua kamailio me ke ku'io; a ke ike pu mai la no hoi ua o Mr. Makuaia kanaka o Nikola e hiki ai iaia ke hilinai mai no on a aole he hoopunipuni a he epa paha iloko on a.

            "Heaha hou aku auanei ka'u mea e hoike aku ai ia ua lohe no hoi oe i na mea apau mai ia Haka Kenede 

            "Aia he alua moolelo o na hana apau o ka moolelo kanaka ka'u i maopopo a koe aku, nolaila ma ia oe mai no au e lohe ai, a mai hoao oe e huna mai i u aku

            No kekahi mau minuke, aohe wahi mea a pa mai Mr. Makuaia, me he mea la e noonoo ana paha oia nei hoike mai i na mea apau imua o Nikola ,aole p aha paha ka holoholo i kana hana pono e hooko ai, ka

            "E haawi mai oe i kiaha wisake no'u e Nikola, nei au maluna ou. Aole loa au i hoike iki i keia o kekahi kino ola, ia oe wale no, a nau ia e ike he kanaka ino loa elike paha me kau i nana mai ai ia'u manawa."

            Hooko aku la o Nikola i ke kauoha a kona hal ana ae o Mr. Makuaia i kona kiaha wisake, hook kiaha maluna o ke pakaukau, a hoomaka mai la e kama

            "O keia meahuna a'u e hoike aku ana ia oe e Nikola, huna ia a'u i hunakele loa ai no na makahiki he lima, ka mea nana i hoolilo mai ia'u i kanaka elen lia o ko'u hoike ana aku ia oe i keia meahuna, he mea ia mamaia ae ai ka ukana nui, nana i hoopilikia m noonoo, i loko o na la apau o ko'u ola ana.

            "Ua loaa mua no ia'u ka ike, pehea ka loihi o ko'u loa ana i keia meahuna, e hua'iia ae ana no ia i ke ake kahi la; no ka mea o na hana o keia ano, aole ia e nalu manawa mau loa. Ua loaa nui ke dala ia'u ua hooikaika no au, no ka pono o ka'u mau kaikamahine elua, me ko lilo ole no ko'u mau makemake iho, oiai aole he hauoli o ko'u ola ana."

            Ma kela wahi o ka Mr. Makuaia kamailio ma maha iho a oia, aia mau no nae ka nana ana a Nikola maka o kona haku, e hakilo pono ana, ina paha ka kela kanaka e hoopunipuni mai iaia, a i ka nana ma Mr. Makuaia a ike, aia na maka o ke kanaka opio maluna o kakali aku ana o kona hoopau pono mai i kana m oolelo i pane hou mai ai:

            Aole i loaa ia'u ka inoa mua loa o kela kanaka o ka wale no a makou e kapa aku ai iaia, ma na aina hana holona o Haka. Ua ike maoli au, he kanaka ino loa Kenede ia'u i noho pu e hana like me ia ma ke Lui, eia nae, aole no au he kanaka hemolele. Ua maik ko maua noho ana i kinohi, aka i ko maua pono ana mai la oia ia'u, me kona komo ana iloko o kekahi muli mai o ka wahine.

                                    (Aole i pau)