Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 17, 28 April 1922 — HE HOALOHALOHA NO KUU LEI MAILE LAULII UA MAE. [ARTICLE]

HE HOALOHALOHA NO KUU LEI MAILE LAULII UA MAE.

Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha nui:—E oluolu moi hoi kou ahonui i kekahi wahi keena kaawale o ka kaua hiwahiwa, no kela poomanao e kau ae la maluna, a nana hoi ia e lawe haaheo aku apuni keia mokupuni i keia lono kaumaha, i ike mai na ohana, na makainaka, ame na hoaloha, o kuu wahine, Mrs. Kalai Kaukini, ua hala, ua nalo, ua pau ko makou ike hou ana i kona helehelena ame kona leo. "Walohia w||el.

Ma na hora puanuanu o ke kakahiaka Sabati, la 26 o Maraki i pauaho mai ai kuu wahine ia'u, me ka maua mau keiki, e hoopuni ana raa kona mau aoao ma ko maua home ina Laiehau, Makūa, a waiho iho Ja i kona kino puanuanu na makou e kumakena aku mahope nei luuluu wale!

Ua hanauia oia ma Kahauokapaka, Hauula, Koolauloa, mai ka puhaka mai o Mrs. Kawai, kona mama, ame Naue kona papa i ka M. H. 1832, ma ka la 27 6 Dec., nolaila, mai ia manawa mai ahiki i kola mahina aku la, ua piha iaia na makahiki he 90. O kuu wahine i haalele mai la ia makou, he kupa, a he kamaaina oia no keia mau kaha, a pela pu no hoi me na pali hauliuli o- ke Koolau, he wahine oluolu oia he mea nui na keiki iaia, mai kana keiki hookahi, a i kana poe keiki hanai; he heahea lokomaikai, a he puUwai liamama ma na ano like ole e ike ana oia i 2ca poo apau e maalo ae ana ma ko maua home o pae mau ana kona leo kahoa, hele mai e ai e!

I ka wa aole halepule ma Makua nei, o lakou nei na hoahanau o ia au, ahiki mai no i keia manawa, no kona ano hoopono, ua kohoia aku oia i puuku no ka ekaleaia, a ua paaia eia kela kulana i na makahiki he 20 a oi.

He kamaaina oia no ka Ehukai o Puaena, oiai malaila oia kahi i noho ai me kona mau kahuhanai a ua heleia eia amo kona kahuhanai ka nui, ka loa, ka laula o keia mokupuni, a pela nie ka Mokupuni o Maui, no ka hana a kona papa he kalewa lole. i

Ma ka makahiki 1856, ua mare oia i ke kane, noho no hoi me ka maikai, ahiki i ka haule ana o ia kane ana, aole a laua keiki; a mahope mai o ia noho ana, ua mare hou oia ka lua o kana kane, oia ke keiki kia manu o keia kaha, ke kae'ae'a hoi o keia mau kai, oia o Mr. Nailieha, ua noho laua me ka maikai i na makahiki he nui, & ua hoopomaikaiia mai laua ma o ka loaa ana ia laua he mau keiki he pumehana o ka po anu o ka hooilo. Ua nohoia e maua keia mau maka--17 a ua lawe mua ia aku tm» he 16, & koe he kaikamahine hookahi e ola nei. Ma ka makahiki 1894, i pauaho mai ai ko lakou papa i keia ola honua ana, a hoi aku la lta uhane mao, a waiho iho kino no ka lepo. Ua maro hou no oia i ke kane mahope mai, a ua noho laua me ka maikai iloko o 5 mak&hiki pauaho mai i ko laua noho ana. Ma ka makahiki 1913, ma ka mahina o Oct., i lilo mai ai oiā ia'u, ma ke ano i wahi kihei pili hoohiki me ka maikai ahiki iho la i kona pauaho ana mai la i ko maua noho ana. Walohia walel He wahine hoomanawanui i na iriea he nui, he mea nui na ohana iaia, ke hiki mai imua ona, a no kona loaa ana i ka nawaliwali, pela iho la i hemahema aku ai na ohana iaia. Ma ka la 26 o Dee., 1921, i loaa ai oia i kekahi haawina ma'i, ika-i ika loa, mai ia la mai ahiki iho la i ka la 26 o aMraki 1922, o ka piha ana ia o ka ekolu mahina o konai waiho ana ma kahi moe, aole i ke ala mai, iiuna wale no kona alo ahiki i kona hora hope. Ua piliia e a'u ame ka maua leialoha he kaikamahine, kona mau aoao i ka po ame ke ao, a mamuli 0 ko'u loaa like ana i ka ma'i, pela au i kaaw&le mai ai no kekahi manawa pokele. Ua imiia no hoi ke ola, aole nae he wahi mea i loaa mai, ua heleia i ke kauka, ua like wale no, oiai, ua 01 aku ka ikaika o ka ma'i mamua o ka mea hiki ke hana aku. E na pali hauliuli o ke Koolau e, ua pau kou ike hou ana ia Kalai, e mpaloalo ae ana mamua ou, oiai, ua nalo 'aku la i ke ao popolohua a Kane. Lihaliha wale! E ua johaihale oKahaluu e luuluu wale hoi au i ke aloha ke hiki mai; aolo o$ e hoopulu hou ana i na papalina nohea o kuu mea aloha, oiai* ua hala , 'ua nalo aku la na maka i ke ao^polohua. E ka wai hu'i o ke kahawai o aiono e, ua pau koii hoopulu ana i kona mau owili lanoho anuunuu, i kou" huna wai, pela me na pua kohaha, na opae me na oopu ai lehua

0 ka uka, ua pau kona ai hou ana ia oukou, oiai ua niau aku la oia me Hiku i ka n&hele. E ka wai hul iniki ili o Kaliuwaa e, ame au mau milimili e kau ae la i ko umauma, ua pau kd Kalai Maluhia Kaukini ike hou ana ia oukou, oiai ua palanehe ka hele ana a ka wahine. Lihaliha walel E ka makani o ka aina e, ua pau kou pa ana mai ma kona mau papalina nohea. E na Laie i ka eheu o āk manu e, ua pau ko olua ike hou ana iaia, e maalo ae ana ma ko olua mau alanui, e lawe kainepu ia ana e ka ihu* o ka lio. E Kahuko, aina lewa i ke kai, e, aole oia e kaalo hou ae ana ma kou mau kualono, ohU, ua nalo aku >la 1 ke ao popolohua a Kane. E ka Ehukai o Puaena e, ka aina a kuu wahine i luakaha ai, i na la opio, aole oe e hoopulu hou ana i kona helohelena, oiai, ua nalo aku la oia no ka wa mau loa. Aloha wale! E Mokuleia i ka moena pawehe, ua pau ko Kalai hehi hou ana i kou nani, oiai ua mimino ka pua, ua mae. E ka lae o Kaena ame kou mau amokumoku e, aole oukou e ike hou ana i Kalai, e maalo hou ae ana ma kou marfi olaelao pohaku e okuu ana me kahi laau kamokoi; aloha no ia wahi a kuu ( wahine e hoomanawanui ai ka wela o ka la. E Keawaula e, ua pau kou pulama ana ia Kalai, elike me mamua, a ua pau pu kou iko ana iaia e maalo ana ma kou kahakai, e kiei ana, e hal6 ana i na lua manini o Kakainahola ame Puokole, aloha ka i'aoka aina, oiai'aa kuu wahine c nahunahu pu mai ai. E Maikua i ke one opiopio o, aole oe e ike hou ana ia Kalai, e kuoehele ae ana ma kou kahakai me kahi laau kookoo, aloha ia wahi a kuu wahine e nanea ai. E Halemaumau i Laiehau e, ua pau ko Kalai kilohi ana i kau mau paia apoano, kahi home hoolaukanaka i na keiki a kaua. Peia pu me oe e ka maile laulii o Koiahi, aole oia e honi hou ana i kou aala waianuhea. Ke haawi nei makou i ka makou hoomaikai palena ole, i ka poe apau i hui pu mai iloko o ko makou mau hora o ke kaumaha, a na ka Haku o kiai aloha mai ia kakou apau. O makou iho no me ka naau kaumaha, JOBEPH P. KAUKINI, BAM MAKA, O. W. KAIMIOLA, SAM PULUOLE, MBS. SAM MAKA, MRS. LIKE KAIMIOLA, MTIS. K. PULUOLE, MIBB M. KAIMI, > MBS. D. KAMAHU,