Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 18, 4 May 1922 — IKE I KA NANI O PUUOHAWAII [ARTICLE]

IKE I KA NANI O PUUOHAWAII

Solomon Hanohano, Lunahooponopono o ko Kuokoa, Aloha oe: —E oluolu mai i kahi kaawale o ka hivrahiwa a ka lahui, ina e loaa ana e hookomo iho i keia imau mea ano nui o ka manawa. Ma ke kakahiaka poniponi o ka la 19 o Aponla, ia'u i maalo ao ai ma ke kihi o ke alanui Moi ame Kekaulike, lohe ae Ja au i kekahi leo e kahea iho ana i ko'u inoa, a ia'u e nana ana ma o a i kai a iuka, ike aku la au i ke ani peahi o ka lhna akau, e kuhi ana ka lima hema i ke komohana a e popohe ana hoi ka ula a ka lei ilima i ka ipu o ka papale lauhala. E nalu ana au iloko o'u, owai la hoi kela lede hookolohe o keia kakahiaka, e kahea nei ia'u? E hooko a'na au i kela kahea. īa'u i hookokoke aku ai, auwe, eia ka o kuu hoahanau no, ke alakai nui o na aoao kalaiaina ma na kihi alanui o Moi ame Betela, o ia no, ke keiki lalawai o Moanalua ha'i ke au, J. K. Mokumaia. "<700(1 mocning," wahi a kuu hoa* hanau, "aioha oe!'' wahi a'u. Ku* hi no kela a komo au iloklP o ke kaa otoonobile a kau mai la no hoi kela, kula'i ke kl, o ka oni aku la no ia o lua mikini, he owe ka'u « lohe la, ku ana i ka Makeke Aala. Kahea kela mo ka leo nui, a hoea ana he kanaka nui pepeekue me ke kini, ku ana he Pake me na puolo, hoea ana he wahine me na puolo nunui, auwe, ko nalu ala au iloko o'u, he ahaaina ka keia kumu o'u e laweia nei. I ko komo ana o keia mau ukana ilokl» o ke kaa, o ka oni aku la no ia nomua, ma ke alanui Moi. Ninau aku la au i kuu hoahanau, aia ihea keia luau » kana e hele neit." "Aole o kana mai ka nui o keia mau meaai au o ke kuai ana;" o ka J u pane ia»

Pane no kela, "Brother, o ko'u ano ia, eluā no la pau keia mau meaai au e'iko la." , I hou aku la au: "Oiaio kela, ua hoike mai no ia ma kou kulana ola kino o ia hoi, nui no oa i ko ai pinepine, oi loa aku hoi ka wahine a kaua, ke pauhananuu loa iho la," a hu ae la ka maua aka. Mawaho ae o keia mau hookaauolelo ana a maua, ku iho la ko maua mikini mawaho o ka pukapa'o ka ilina, kahi hoi a na ohana he lehulehu e moe la i ka moe hope loa aoa o ke kanaka, kahi hoi a na kamaaina o Moanalua i hoomoeia ai, kahi hoi a kuu hoahanau J. K. Mokumaia, i imi a hooikaika iho nei, e lilo imai i ilina no na hoaaina e noho nei ma Moanalua. He oiaio, ma ia imi hana a hoomanawanui ana, ua loaa i'o mai, aole no nae iloko o ka hamumu o ke aheahe malie, aka, iloko no o ka uluaoa o na like ole, pela kana ha'i mai ia 'u; o ka'u pane i kuu hoahanau, ina e kukuluia na hana apati me ke Akua, e hiolo ana na manao kipi o Aa keiki a kanaka. 1 Nana kaua ia Paulo ka lunaolelo, pilikia i na muliwai, na kahawai, na halepaahao, o ka oi aku o ka pilikia ina hoaloha. Imua e vuu hoahanau, ma kau hana ana me ka holopono, o- ia mau mea maikai apau e hoolawa aku ia mau pono no kela mea keia mea o noho ana ma Moanalua. He nani maoli ka waiho ana e keia ilina. O ka inoa o keia ilina ntai ka wa kahiko mai, o ia so o Puu o Hawaii; he nani kona i oi aku i ko na ilina apau o keia teritore; aia kona alo i ke awawa o Kahauiki, he u'i me ka hanu ana aku i na ea oluolu mai ke kuahiwi mai, kona aoao ma Ewa, o kiei aku ana i ka uliuli o lfa aina nani o Moanalua; o kona aoao makai, e huli pono ana i ka moana, e waiho wale ana mai ka Pi.u o Daimana Hila a iluna o kaupoku o Kaala, a ma ka aoao hikinahema e hoopuniia ana e na haio nani o ka oihana koa ina. O lee kiekie o ka pa e hoopuni ana he 3 kapuai, olua puka pa he apana aina bou i lilo mai ia J. K/ Mokumaia, no ka pomaikai ia o ka ilina, nona ka nui aneano 1-8 eka, ua maheieia a kaawale ko na Pake, kaawale no ko na Hawaii; ua palauia ka aina, waeleia, a okiokiia na laau inoino apau; ua penaia ka pa, a ua komo ke paipuwai; hookahi kanaka hana paamau me ka ukuia ma ka mahina. Nui ka maikai o na mea i hanaia. He nani pu me ke alanui ma ke alo o keia ilina, ua hamo puna ia na kumu kiawe e hoomalumalu ana ma ka aoao o ke alanui, aia ho mau pohaku i kukuluia me ka hookakaawale ia ana, ua hamoia me ka puna & keokeo, ho hoailona hoi no na kaa holo ,o ka po, oiai o ke alanui no ia e holo hio ana i ka hikina akau a iho ilalo o Moanalua. Haalele iho la ka mikini o maua i ka pa-ilina o holo hio ana i ka hikina a e iho ana i ke alu, huli hou i ke komohana mo ka pahee wale no ia, a ku ana ko maua mikini mawaho o keia halo. "O ko'u halokaa keia e brother, o komo kaua e m&kaikai." o ko maua komo aku la no ia. e kiei ana ma-o, mamua, mahope, maluna iho a malalo ae, o ka'u mea oi i ike ai, he pahuhae ua makaukau me kona mau pono apau; he pahu hae keia au. " Ae'' wahi 'a : J. K. Mokumaia, "E kukulu aku ana au i keia pahuhae iloko o ka ilina a kaua i makaikai mai nei a e hukiia ana ka hae ma ka la kaupua e hiki mai ana." Helu okahi no!

Haalele ilaila, oni aku la ka mikini imua he mau sekona no a ku iho la mawaho o ka homo o kuu hoahanau. "O ko'u home keia," lele ila--10 a komo aku la i ka olu o ua home la. Ohi kela i na puolo, na kini apau iloko, ia wa iko iho la au i ka polo--11 o ko'u wahi opu; makaikai iho la ialoko, iwaho, kahi punee n6 hoi o brother e pupue ai, na kukui uwila, na hale moa, ka rumi aina, rumi kuke na pu like ole, o ia hoi, pukufciahi |pu raifela, pu kimanu pu paea ame ka pu puhi o ke au kahiko. O keia mau mea apau a'u i ike ai, he ku i ka nany ame ka maikai, eia nae, ke pololi ioa mai la e kal ; . aku ana o ka i mai o brother o ai, aohe puai leo mai, aole ka lede o ka h'omo ia la, ina poha oia ko ka hale ina ua makaukau kahi ai, ke hele mai la e pololi loa, Komo aku la ma na rumi moe, "o ko'u moe keia, o ko ka wahine a kaua, eia kela ma o. n Ke pololi loa iho la. Aohe no he pane leo no ka ai. Puka ma ka puka niamua, no kahi o ke kaa, kau iluna, kula'i ke ki, oni ka huila no ke alanui Kekaulike ka pahu hopu. Ho elua hora ame 45 minuke o keia huaka'i makaikai, he ku i ka nani amo ka maikai o na mea a'u i iko ai, ko alanui, ka pa ilina, kana hooponopono ia ana, na hana hou, kona moolelo, ka pahuhae i hoomakaukauia, ka hoomanawanui i ka pololei ka ike ana i ka home ms na nani apau, ka ono o ka puu i ka ai, na kamailio ana ho ku i ka nani. Aka o ka pololi aole puai leo mai o brother, hiki ma ke stand, lululima me brother me na hoomaikai nui a hookuu ae la maua, a mawaho ae o keia mau mea a'u e hoike nei, he mau alakai kupono keia no na kanaka Hawaii; he mau kupuna, mau makua a mau mea aloha, e moe mai la ma na ilina apau o keia Teritore o elakai ai. E kupaa, hana me ka hoomanawanui me na hooponopono kupono no ka pono o kela me koia ilina. Me keia mau inanao, ke waiho aku nei imua o Mr. LunahoOponopono, me ka haahaa, W. H. THORNTON.