Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 23, 8 June 1922 — Page 4

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA

HONOLULU, TH.,

POHA, IUNE 8, 1922

 

HUKAI MAKAIKAI MA KAUPO MAUI.

            Ua olelo mai pia, o ka heiau mauka neiof Hale o Kane ia, a o ka heiau nui aku o Lonoaea ia. Nihau hou o Joseph Marciel, owai la ke alii nana i kukulu keia mau heiau@ Ua pane mai pia, na ka menehune i kukulu keia mau heiau me ia kona lohe i ka oleloia.  Ua ninau hou aku o Joseph Marciel i kekahi mau mea hou ae ana i lohe, a maopopo paha ame na inoa o ka halepili ame ka hana ana, a me kekahi mau moolelo Hawaii e ae  Ua nele loa no o Maihui, oiai nae, i ka ninau ana a Joseph i ka nui o kona mau makahiki, ua olelo mai oia, ua hanauia oia i ka makahiki 1852, o ka mahina ame ka la ua poina loa.

 

            Hemo mai makou iwaho o ka hale, e kau ana he koko ili hau mawaho o ka hale, a ninau aku o keneki e hana oia i koko hou elike me ia, a haawi ia Joseph Marciel me ka hoike pu ana i ke kumukuai a hoouna ae i Honolulu, a na ka Hale Hoikeike ia e hoouna mai i ke dala.

 

            Ua ae mai oia. O kahi noho o keia elemakule, aia i ke kumu o na pali kapaia "Na Pili o Kane."

 

            Pau ka makou ninaninau ana ia Maihui, ua haawi aku makou i ka mahalo ame ke aloha no kona kokua ana mai ia makou, a hoi hou mai no i kahi o na lio o makou.  Aole i pau ka ua liilii, eia no ke hana nei.  Hiki makou i kahi o na holoholona kau hou no kai mai.  Ia makou e hele ana nui loa ka ua, e hele pee ana makou iloko o ka laau ma o a maanei, a mao ae ana hele aku ana.  Penei wale makou i hele holo ai, ahiki i ka heiau o Loaloa, hoopaa na lio i ke kumu kukui nui.

 

            Hiki iluna o ka heiau ponoi i ke kihi o ke alo, wehe ke panana, a e waiho ana keia heiau i ka Hema Komohana.  He heiau nui  maoli no keia.  He kanaha-kumamalima kapuai mailalo mai ma ke alo ahiki iluna.  Ua hana anuu ia elike me ke alapii, he ekolu anuu alapii o keia ano i ke alo, a holopuni ma ka aoao hema ame hikina.  He nunui ka pohaku, a he mau tona pohaku paha ka i laweia mai kahi e loa mai, no ka mea, ‘aole pohaku ma kahi kokoke i kei heiau, a he mau mile loihi loa a ia oe ka pohaku.

 

He elua hane@i kapauai paha ka loihi, a he kanaono kapuai paha ka laula.  He nui ana ahu liilii iluna o ka heiau, ame na pa ano kauhale e ku ana.  He mau wahi i like loa me ke ano kuahu, kahi paha e @@ohai ai i ke akua kii.  Oluna o ka heiau ua haliiia me ka pohaku iliili maikai o kahakai.  Aia ma ka huli makua, he wahi kohu ano puka, mal@ila paha e komo mai ai na kahuna.  Mamua o ke alo ua loaa ia makou he wahi lua liilii, a iloko o keia lua ua loaa aku he pohaku ala palahalaha nui, a he lehu kapuahi, malia paha kahi keia e pulehu ai ka a i‘a a ke akua kii.

 

Ua hu‘e makou ma kekahi mau wahi iloko o ka heiau, aohe mau mea ano nui loaa.  He mau kumu kukui nunui e ulu ana i kahi o keia heiau, he mau kumu kahiko, a malia paha ua kanu kahiki ia keia mau kumu kukui, i loaa ka alia kukui o ka heiau o ka noho ana o ia mau la.

 

Ia mau e holoke nei ma o a maanei o keia neiau, no ka huli noii ana i na mea e pili ana iaia, eia ke haule ikaika iho nei ka ua, a e pa ikaika mai ana ka makani, amila paha ua huhu na kupuna i keia mau hana a ka haole, aka, ua huliia keia no ka pomaikai o keia hanauna hou na mea hoonaauao.

 

Pau ka makou hana ana ma keia heiau, kau hou no liuna o na lio, a no ka heiau o Popoiwi ka pahu hopu.  Iloko wale no ia o ka ua e heleia nei, me ka pee mau ana malalo o ka laau i kela ame keia manawa e haule nui iho ai na pakapakaua.  Me keia wale no makou i hele ai ahiki i Popoiwi, nakii na lio i ke kumu puhala.

 

O keia ka heiau nui loa o Kaupo nei.  He ekoluhaneri a oi kapuai ka loihi, a he elua hanri a oi ka laula.  He iwakalua kapuai ke kiekie ma ke alo.  Aohe nae like o ke ano o keia heiau elike me Loaloa, he kekee kona ano o ka waiho ana.  Ua like loa keia heiau me ka papu.  Ua hanaia no he wahi no ke kanaka e pii mai ai iluna o ka heiau.  He nui ka pohaku o keia heiau.  Ua haliiia oluna o ka pa@ala ame ka iliili o kahakai.  He mau pa nunui no koloko, a he maikai ke kahua.

 

O keia heiau no, o ke kai aku no ia i ke awapae o Mokulau.  Ia makou maanei kamailio mai la o Joseph Marciel, i kekahi mau wahi pana kaula@a kamailio o Kaupo, kuhikuhi mai la oia i kahi o Pamano i noho ai, ala iluna o ke kualapa pali, e uluia ana e ka hau ame ka malina i keia manawa, a i kahi ana e heenalu mai ai, mai ke kaiuli mai ai,  mai ke  kaiuli mai, a komoia mai iwaena o na moku ako'ako'a, a pae loa iuka o Kapunahoa, i kahi wai e auau ai ilaila, o naalii hoi olaila, ai mai@la, aole lakou i hana pela, a o Pamano wale no ke kupua i hana pela.

 

Ua hoike pu mai oia i ka moolelo o Pamona, aole nae i paa loa aia u@ poina ka nui.  Ke nana aku oe i ka waiho mai o ka aina, he maikai maoli no keia wahi o Pam@@@ i ka heenalu, a pololei wale no ka moolelo Hawaii no keia mea.  Aia iluna o keia kua lapa ke kahuahale o Pamano ame ka ma‘i kii pohaku o pamano ia makou no iluna keia heiau eia no ka ua kuakualau ke ua nei aohe mea a mao ae.

 

Pau ka makou naha ana maanei, kau hou i no na lio, a hele aku la la ilalo aku i kanemalohemo.  He kahua maienie keia i kahakai, a ua oleloia e kekahi poe, he heiau keia, a o kekahi poe hoi he kahua hoomoana.  He kahua hoomoana ka pololei aole he heiau.  O Mokulau he awa pae i@.  I Mokulau i pae mai ai o Kalaniopuu ame kona poe koa, a liku wale i na kanaka o Kaupo nei.

 

O Kamehameha âme Kekuhaupio na pukaua kaulana o Kalaniopuu i keia kaua ana.  Maanei hele liilii hou aku makou e ike i ka wai o Kapunahoa, e kahe mai ana no, a he wahi uuku wale no keia a ua kapaia no o Kapunahoa mai keia wahi wai mai.

 

O ka wai keia a Pamano i auau ai, ke hele oia i ka heenalu, a maanei no hoi pololei i ka hale.  Pau kei nana ana huli hoi hou makou no kahi o na makamaka, no ka ninaninau ana i na mea e pili ana i keia mau heia, ame kekahi mau mea e ae.

 

Iloko o ka manawa pokole, ua hiki mai makou i kahi o keahi kamaaina makuahine Hawaii.  O Joseph Marciel, oia ko maua alakai, a nana ka hoolauna ana ame ka ninau ana aku i ka maua mea e makemake ai e loaa mai.  Ua olelo mai keia makuhine Hawaii,, aohe oia i maopopo i keia mau mea, a ua olelo mai oia o ke kaikunane on a o Mr. Iosua Ahulii, ka mea i maopopo ia mau mea.  Ua hoounaia o Ahulii ahiki mai oia, a lululima iho la mea ia.

 

He kanaka o Ahulii ua oo, he 66 on a mau makahiki.  He luanamakaainanaoia no Hana i ke kau ahaolelo o M. H. 1901. Ua hanauia oia ma Kaupo a elemakule ilaila.  O kona hale aole no i kaawale loa mai kahi mai o ka heiau o Popoiwi.   Ma ka Joseph Marciel ame kau hooniele ninau ana, no na mea e pili ana i ka heiau, hale pili, waa, nainoa o ka makani ame ka ua ia Mr. Iosua Ahulii ame kekahi mau wahi, ua kokua mai no o Joseph Marciel i keia mea, a eia na mea i hoikeia mai, e keia keonimana a kupa Hawaii.

 

Aole o Popoiwi ka inoa o ke@a heiau nui, o Keakalakauai kona inoa.  O Popoiwi he inoa ia no keia wahi.  Aia i ka pohaku palahalaha, mahope iho o na kumu lauhala kahi a ke kahuna i pule ai, i ka wai i hoolaaia ai kela heiau.  He heiau poo kanaka keia, o ia hoi, ua make ke kanaka ilaila.  O na kahuna wale no ka poe noho iloko o na heiau he kapu loa i wahi na kanaka makaainana.

 

I ka po, he nui ka lama o ka heiau, e a mai ai ia au i hala.  O ke alii nana i kukulu keia mau heiau ka lama maopopo.  O kekahi oleloia na ka menehune i kukulu kekahi mau heiau o ia o Hale o Kane,  Lonoaea ame Loaloa, a ao e, aole i paa pono, a no keia kumu, aole i make ke kanaka iluna o keia mau heiau.  He lohe mau no oia i ke kani o ka pahu i ke awakea, ahiahia, po, kakahiaka a pela no hoi i ka po Kane.

 

O Kanemalohemo, aole ia he heiau, he wahi kahua hoomoana ia, a o ke kumu i kapaia ai keia wahi ma keia inoa, penei no ia:

 

He kahuna ua hana ino ia e na alii, hele mai oia a ma keia wahi, wehe i ka malo a hele wale, hoomaka i ka pule kumakena p@n@i:

 

"E make ana au, aloe eola, ua hoohemahema mai la no na alii o kakou, a o lakou na mea paa akua."

 

O ka mea i kaulana ai o Kaupo i ka ai loli penei no ia. I ke au kahiki, e noho ana kekahi alii o Kahukahialii ka inoa ma Kaupo nei.  O ka hana a keia alii ame kona poe kanaka, o ia no kona hele i kahakai i ka lawai'a loli, hoi mai a ka hale, ai a no keia hana ana pela ua kaulana loa keia wahi i ka ai loli, oiai nae, aohe ai loli o kanaka o Kaupo.  Ai mai no i ka loli he malihini aole he kamaaina.

 

O Kaupo kekahi aina kanaka i ke au o na kupuna.  He mea oiaio keia, ua ike ka meakakau, i na kahuahale e wahio nei, ahiki i keia la, mai kahakai mai ahiki aku i ka pili kuahiwi.        (

 

O ka noho ana o ka poe o Kaupo i ka au kahiko, he hale pohako a he pili ke kaupoku.  He ho@a mau ka poe i ke ahi iloko o ka hale i pumehana ai, luhi pinepine ole i ka hi'a ana i ke ahi.  O keia paha kekahi kumy i hana ai ka poe i hale pohaku.  He kakaikahi na hale he pili wale no.  He nui na hale o ka ohana e @oho ai, elike no hoi me ke ano ulakolako, a e ka hale hookahi puka ma ka aoao.  Aohe puka aniani o ka hale kahiko.  Aohe no hoi hana o ka poe kahiko i puka ma ke alo, a puka hou aku ma ke kua, no ka mea aohe paa o ka loaa komo a puka loa no.

 

O kahi moe, he nu'a ia, malaila na moena nunui, a o kahi e holoholo ai, a e ai ai, ua kapaia he ikuai.  O ka weuweu maluna o ka puka he piko ia.  O ka pou mai maluna on a, i kauia iho ai ke kaupaku ame ke kuaiole he pouhana ia.  O ka o'a o ia ka laau e kau ana i ke kaupoku, a na kihi a kahi kihi, he lohelau ia.  O ka hu'i, o ia na pou liilii e kakoo ana i ke o'a.  He nui hou ae kekahi mau mea e pili ana i ka hale, aka, ua lawa keia.

 

O ke pili, lauhala ame ka lau ko, o ia na mea e wiliia ai iluna o ka hale.  He mahiai a lawai'a ka hana a kanaka o laau, elike no hoi me kekahi mau wahie ae o Hawaii nei.  Hehanai holoholona kekahi naha a kanaka, he hanai kao.  Oka poehe kao keokeo ka lakou, a hanau mai he kao keokeo na ka poe kao eleele, he mea pono e haawi keia kao keokeo i kak poe on a kao keokeo, a pela no hoi ka on a kao keokeo in a e hanau mai he kao eleele kekahi.  Mamuli o keia hana naauao aole hakaka, hukihuki a hoopaapaa kanaka o keia mau wahi.

 

No na inoa o ka waa, ua paa no ia'u kekahi mau inoa, no ka mea he makuakane lawai'a holowaa ko'u he hoa hele ia nona o ka moana, a he moku hoi ia no makou i ke kai malino o Kona.  Aka, he nui na hawaii aole i maopopo i na inoa o ka waa, a he mea pono e hoikeia keia mau mea.

 

O ka ihu o ka waa, he manu ihu ia, a kuapoi mai, a eku iho, o ka moo, o ia kela laau e holo la mai mua ahiki i hope, pepeiao wahi e nakinaki ai i ka wae ame kaiako, o ka noho he nohoana ia, @ kela wahi o ka iako kohu kapuailio, he kuaiako ia, a o ke ama aku no hoi, a o ka ihu he lupe ia.  Oloko o ka waa he keele ia, o ka pii ana mai o ka nui o ke kino o ka waa he pailua ia, a manu aku no hoi ohope me ka moamoa e weuweu a na ihope loa.

 

O ka pola, o ia kahi e waiho ai ka ukana, he mau laau ia i wiliia me k@ kaula, a i ole kapa paha iluna o ka iako mai mua ahiki ihope.  O ke kaula e nakinaki ai i ka moo ame ke kino o ka waa, he aha ia,a o ke kaula i ke ama he lanalana no ia.

 

O ke kaliu kekahi o ia ka ipu ka i ka wai o ka waa, a he mea nui keia, no ka mea aia, ilaila ke ola.  No ka pono o ka waa o ia hoi keia, he pe'a nui, pea ihu kaula hoomaha, ke kaula e nakinaki ai mai ke kia a ihope o ka ilako hope, no ka hoomaloeloe ana i ke kia, ka o, he laau ia e ko ana i ka pe'a nui mai ke kia ae, kaula hailiki, o ia no ka likini, ame ke kaula peaihu, hoe waa, o ka hoe nui hookele he hoe uli ia.

 

O keia mau inoa o ka makahi malalo iho nei aole paha ia o na inoa o na makani apau iloko o ka ipu makani a Laaumaomao aka, ua lawa no keia mau makani o Maui Komohana nei e paio aku me na makani kupua apau.

 

(Aole i pau)

 

------------------------------

 

KO MAKOU KUPUNAWAHINE ALOHA UA HALA

 

Ua hanaula o Lilia Kaleikau ma Lahina Maui, mai ka puhaka mai o Pohunui (w) ame Nakea, ma ka M. H. 18226, la 28 o Aperila.

 

I kona mau la opio ua lawe hanaiia oia e na misionari mua, oia o Alekanekelo, ma, ma ke kula hanai o Wailuku, ahiki i kona mare ana i kana kane mua, oia o John Davis, a mai ko laua puhaka mai, he elua mau keiki oia o Sam Davis e ola nei ma Kapaa ame Julia Maia Davis.  Mai ia Julia M. Davis mai ame John Matthew Kealoha, ua loaa mai na keiki, oia no o Sam Kelekoma Kealoha,  George Kahooheehao Kealoha, Emily Kekoiulalani Kealoha, Lucy Kahalekulu Kapapauwai Kealoha, Kalihilihiokala Kealoha, Hattie Kelaukila Kealoha, Annie Kaleihoohie Kealhoa, Lily Kealohilani Kealoha, John Andrew Kealoha, Julia Maia Kealoha, ame Ewa Kaohaulalani Kealoha.

 

Iloko o ka M. H. 1888 ua haalele aku oia ia Maui, a hahai mai i kana mau keiki, oia o JUlia Maia Davis ame John M. Kealoha, malalo o ka hana a ke Akua, oiai e noho kahu ana o J. M. Kealoha i kahu no ka Ekalasia o Kapaa, Kauai.

 

O keia kekahi no na

KII HOOMAKEAKEA

e ike mau ia nei me na waihooluu like ole maloko o kekahi mau aoao eha o ka Nupea Kakahiaka SABATI

THE HONOLULU ADVERTISER

E lawe i keia Nupea na kau mau keiki

5 KENEKA NO KE KOPE

$3.00 no ka Makahiki

$1.50 no Eono Mahina

 

Mai ia manawa mai ua lilo oia i hoahanau no keia apan@, ua paa mau i keia hana ahiki i ak laweia ana ae o ka ike o kona mau maka nalowale kona helehelena iloko o ka luakini, aka ua noho paa mau no ma ka home e hoomanao ana i kona Hoola ahiki i kona haalele ana mai la.

 

He kupuna i aloha i na moopu@@ a he mea nui hoi oia i ka@a mau moopuna.

 

O kekahi o kana moopuna, oia o Emily K. Kealoha, ua noho kumukula oia no Kapaa nei, a-ma Maunaolu, Maui, oia i hoonaauaoia ai, oia no kana moopuna punahele, aolei hookaawaleia no kekahi manawa loihi, a i ka mare ana o Emily K Kealoha ia Isaac K. Hart, iloko o ka M. H. 1893, ua lilo ia mea, he mea nui i ko makou kupunawahine aka, aole i noho paa ia aku ka noho berita ana o ka mare, ua hoi hou mai no o Emily K. Hart i ka poli aloha o konakupunawahine, a mai ia la ahiki i kona haalele ana mai, oia hookahi ka moopuna i malama iaia me he mea la o kana aloha ia  .   Ua ike ka le@@lehu o Kauai nui o Mano i keia mea.

 

Iloko o ka M. H. 1904 ua mare aku o Lily K. Kealoha ia J. E. Cummings, a ua puka mai, mai ko laua puhaka mai ka laua makahiapo, oia o Ema K. Cummings i lawe hanai ia e Emily K. Hart ame kona kupuna, a he moopuna oia i malama iaia i kona mau makahiki elima, nana e kai iaia i ka halepule ame na wahi e ae, nolaila, o keia na moopuna i hooko maoli i ke kanawai elima.

 

O kana moopuna kane, oia o John A. Kealoha ka mea i malama i ka ohana holookoa, a he mea nui no hoi ko makou kupunawahine iaia ma na mea apau, nolaila oi@ ka makua o ka home o ko makou mau makua i waiho iho ai no makou.

 

Ua hoonaauaoia o John A. Kealoha, ma ke kula Kamehameha, a ua puka mai me ka maikai, ua noho oia ma na oihana like ole, ahiki i kona pii ana ae i ke kulana @enatoa no Kauai, no ka ahaolelo o ka M. H. 1920, ua haaheo kona kupuna no keia kuleana a haalele mai la oia.

 

Ua puka mai ia Lucy K. Kealoha ame Cas. A. Titcomb he ehiku mau keiki, a o Mabel K. Titcomb e noho mai la ma ke kulana kikokikohua no ka Nary ma Puuloa kana luhi mua, a ua ola oia e ike aku i ka pii o kana moopuna a u a ai pu no hoi i kana loaa.

 

Ua puka mai ka puhaka mai o Hattie K. Kealoha ame Hanry M. Rogers, he eono mau keiki, a mai ia Annie K. Kealoha ame Chas@ K. Huddy mai, he umi-kumamaha keiki, a mai ia Lily K. Kealoha ame J. E. Cummings mai, he ewalu mau keiki, a mai ia Julia K. Kealoha Mai ame Sam Kaleimakalii he eono ame kana kane elua hookahi, huiia he ehiku.  Mai kana kaikamahine mai he 11, a mai ia lakou aku he 44.

 

O Eva K. Kealoha ua hoonaauaoia ma Kamehameha, na ko makou kaikunane Senatoa John A. Kealoha i hoonaauao iaia a loaa iaia ke kulana nurse, ua noho nurse oia ma ka Hauka@@la Children's ma Honolulu, iaia malaila mare aku oia ia Wm. K. Peters, a mahope iho, na holo aku laua i Maui, a noho nurse oia ma Paia, Maui, ua alohaia oia e kolaila poe, i ka wa o ke kaua, ua kaheaia kana kane a hoi mai laua ma Cstner, i ka pau ana o ke kaua ua holo aku laua ma Hilo, a malaila ua kaheaia oia i nurse no Pepeekeo, a mahope mai lilo oia i poo nures no Hilo, aka, i ka pule m@a o keia mahina ua holo aku la oia i Kaleponi e a'o hou i kekahi mau mahelo i loaa ole iaia, m@ ke kakoo ana o ko Hilo poe koikoi.

 

Mai ka puhaka o Sam Davis ame Kuahua he elua keiki, Sam Leialoha Davis ma Honolulu, ame Hottie Davis i mar@ aku ia John Adolph@ e noho nei ma Kapaa, a mai ia laua mai he umi-kumamakahi, hoohuiia ae me kana kaikamahine he 55 moopuna kualua.

 

O makou iho no,

 

EMILY KEALOHA,

JOHN A. KEALOHA,

LILY CUMMINGS,

 

E HULI NUI I KA IKE E PILI

ANA I KA HANA KOPAA

 

Ma ka haawai a na Pilipino o ka malama ana maloko o ka halekoa ma ke ahiahi o ke Sabati aku nei, he mau oleloa'o e hoonaauao aku ana i na Pilipino e noho nei ma Hawaii ka i haawiia aku e Manuel Quezon, ke peresidena o ka aha senate ma pilipino, a mai a Seka hale o na lunamakaainana, e gio Osmena aku ka lunahoomalu o pili ana i ka mahiko ame ka hana ana i ke kopaa, ame ka malama ana i ko lakou mau ano maikai, ame ka noho lokahi ana me na kanaka ma Hawaii nei, a e hooikaika na Pilipino apau e noho nei ma Hawaii e loaa ia lakou ka ike ma na hana apau i hiki ai ia lakou i ke hoonui aku i na pomaikai ma Pilipin@ i ko lakou manawa e hoi aku ai i ko lakou Xmau home.

 

He mau kaukani o na Pilipino limahana mai na mahiko mai, pela hoi ka poe e noho hana nei ma na oihana kaua aia ame moana, ame na kanaka e hana nei maloko o ke kulanakauhale ma na hana like ole, ae ma ke@a halawai i malamaia ai maloko o ka halekoa, he halawai piha ohohia loa ia e na Pilipino a no na manawa lehulehu i haawiia mai ai i na malihini na leo huro ame ka paipai ana.

 

He mau kanaka makaukau loa keia mau luna aupuni ma ka haiolelo ana ma ka lakou olelo, a ua lilo no hoi ka laua mau olelo i mea ohohia nui ia ia e na Pilipino apau i akoakoa ae ma kela halawai ma kela po. Ma ka olelo o ka lahui Tagalog o Manuel uenzon o ka haiolelo ana aku.

 

He papa ahaaiana nui ka na Pilipino o ka hoolala ana no na malihini, aka nae, mamuli o na kumu keakea ua hoopau wale ia a ua hoike kau o Osemena, ka lunahoomalu o ka hale o na lunamakaainana ma Pilipine i knoa minamina no ka hiki ole e hookoia aku ia makemake o na Pilipino, o kana nae o ka hoike ana aku o ka ahaaina no ka noonoo o ia ka mea pono e malamaia e hoohauoliia aku ai na kaukani o ka poe apau i akoakoa mai.

 

Ua ao aku o Quezon i na kanaka o kona aupuni e hoomakauii, e malama i ke dala e loaa mai ana ia lakou mai ka lakou mau hana mai, aole hoi e uhauha wale no me ka hoohemahema aole e hoahu dala maloko o ka banako.  O kekahi mea ana i a'o aku ai oiai na Pilipino e noho ana ma Hawaii nei e hooikaika lakou e a'o i na ano hana apau e pili ana i ka oihana mahiko, oiai o ke oihana mahiai ma hawaii nei ua hiki aku ia i ke ana kiekie loa o ka hoonui ana ae i ka ike ma ia oihana a oiai o ka mahiko kekahi o na haua hoopomaikai nui i ka aina, he mea pono i na Pilipino e noho nei ma Hawaii e hooikaika ma ia oihana, i hoi aku no ia o lakou i Pilipine ua loaa ia lakou ka ike a ua hiki ia lakou ke hoohana aku ia ike maluna o ka lepo o ko lakou aina ponoi.

 

O keia, wahi ana, kekahi o na hana e hooiaio ia mai ia he lahuikanaka na Pilipino e hoomakaukau ana ia lakou e lawe i ke koikoi o na hana o ke aupuni.  Ua ao pu aku oia ia lakou ma ke ano o ko lakou noho a malama ana i ko lakou mau inoa a kulana maikai mawaena o ka lahui i mamao loa mai na lahui mai ma Pilipino, he hoike ana aku ia i ko lakou mau ano maikai.  E pono e noho lakou me ka maluhia ame ka lokahi me na lahui apau a lakou e noho pu @na maanei.

 

Ma ia halawai ua aponoia ka olelo hooholo i hoomakaukauia ai e ke komite a na Pilipino e apono ana i kamisiona a na elele e holo aku ana no Wakinekona no ke noi ana aku e haawiia mai ke Kuokoa i na Mokupuni Pilipine.

 

O Pablo Manalapit, ke alakai o na Pilipno ma Hawaii nei ka lunahoomalu o ia halawai, mahope o ka haawiia ana ae o kekahi mau leo huro ekolu ua hookuuia ka halawai a hoi hou aku na malihini noluna o ka mokuahi Tenyo Maru no ka hoololi ana i ko laua mau aahu no ka holo ana ae no ka hale o J. W. Waldron, ka peresidena o ka ahahui o ka poe mahiko Hawaii ma ke Awawa o Nuuanu, kahi o laua i lilo ai he malihini koikoi ma kekahi papa ahaaina i haawiia.

 

PO LEA O HALALII MA KANEOHE MA KA HULI KOOLAU

-----------------------

 

E weheia ana he ahamele mahina piha, maloko o ka hale halawai o ka Ekalesia o Kaneohe, i ka po, o ka la apopo Iune 9, he ahamele hoi, i komo mai ai na polopeka leomele, ame meakani, mai ke kaona mai.

 

O keia ahamele e weheia ana i ka po o ka la apopo, o na loaa, e loaa mai ana no ka pomaikai no ia o ka ekalesia, no ka hooponopono ana i kekahi mau hooponopono ana i kekahi mau hemahema apau, e alu like mai, ma ka hiki kino ana mai, i ka po, o ka la apoapo.

 

O na meakani o kela po, o ia no ka piano, waiolina, pila kuolo, leo kani pakahi, leo kani me na pila, ame kekahi mau meakani e ae, e hele mai e lohe nou iho, mai kauka'i a lohe pepeiao.

 

He oluolu ka auhau, ho 50 keneka wale no, in a aole i loaa kau tikiki, ua hiki no ke loaa ma ka puka, no na opio a kakou he 25 keneka ka auhau, ma ka puka no e ohiia ai.

 

Kou oiaio,

JOSEPH CHAS. CORNEY,

 

KE ANO PU HOU O 9 POKA

Emi iho malalu o ko kumukuai o ka wa kaua. Kupono i na paka standard, Kupono ke lawe@ lolii iloko o ka pakeke--he pau kana ma na ano apau. No ka @ Luger kaulana 30 cal. $21.95. @ Paa Lima pale iwaho 32 @ $16.95. He ano pu hou wale no ka makou--hoopaaia no ka maikai

MAI HOOUNA MAI I DALA

UKE AE I KA LA WELEKA KE LOAA AKU. Ke hoopaaia nei kona maikai, a i ole e hoihoi hou ia aku no ke dala.

8.45.25 Cal. PU KILA BOLU O KA OIHANA KOA--32 Cal. $10.45. Na pu a na aliikoa, 3 ano, 25 cal., $10.50. PU TRENCH O KA OIHANA KOA--32 Cal. 10 poka, komo wale he pahu poka, liko me ka @ "malaila" $11.65.

HOLSTERS

Ili                     25 âme 32 Cal……………..@

Maikai             No ka PU LUGER………$1.00

UNIVERSAL SALES CO.

141 Broadway                        Desh 611                     New York City

6505--Mei 25; Iune 1, 8, 15

 

Ua Ike no Oe i Kahi e Koe Nui Ai Kau Dala Maluna o na Meaai?

Waiu Kalima, Federala, (Kini nunui), no ke kakini…$1.20

Pia Hapuu Hawaii, 6 Puolo…1.00

Kopa Holoi Keokeo Crystal, 21 Auka i ka …1.00

Kopa Holoi Keokeo (Chuck), 10 Auka i ka….45

Kopa Holoi, Auka o 16 oz., 20 no ka…1.00

Walu Kalima Alpine, kini nunui, no ke kakini…1.20

Waiubata Kaleponi, no ka paona….45

Waiubata Nu Kilani, no ka paona….45

Kope Ono o Kona, 1 Puolo….45

Waiu Kalima Alpina, kini liilii, no ke kakini….60

Kini Puaa me ke Pine (kini liilii) 6 kini i ka….25

Kini Puaa me ke Pine (kini nunui) no ke kini….45

KUIKE KA RULA

BAILEYʻS GROCETERIA

Alanui Moiwahine, Kihi o ka Makeke Aala

 

O ka Poe i Holopono ma ka Hoahu Ana Akahele ka Lakou Hoahu Ana

He nui ka poe i hoomaka e hoahu, a ua haule pahu nao me ka nee ole aku miua. O ko lakou hoomaka ana e Houhu Liilii, aole ia he mea nana e hoolilo ia lakou i poe holomua ma ia hana. He hoomaka mua wale ana no ia.

he alahele maikai nae ia a lakou i hoomaka ai, aka, o kekahi mea ano nui loa, o ia no ka hoomau ana me ka pauaho ole ma ia alahele o ka hoomakalii, me ka hoahu mau ana i kekahi hunahuna liilii no ka hoomahuahua ana ae i ka huina mua i hoahuia.

O ka papa kuhikuhi hoahu holomua loa i ka makou hoomaopopo ana iloko o keia manawa loihi, a makou i lawelawe ai i keia hana, o ia no ka hooholo ana i ka nui o ka mea e hoahu ai i ka pule a mahina paha. Alaila, hoomau i ka hoahu ana ma ia huina. He ano paakiki no i kinohi, aka, he hiki wale no nae oiai kela manao hoomakaulii e pii mahuahua ae ana i kela ame keia wa.

Aole anei e hiki ia makou ke hoikeike aku ia oe i ke alahele e lilo ai oe i mea hoahu holomua

He 4% ukupanee a makou e uku nei no na hoahu liilii apau o ka makahiki.

Hauoli loa makou i ka lawe ana mai i kau mau hoahu ana, in a no he uuku ia.

Chinese-American Bank

KIHI O NA ALANUI MOI AME NUUANU.

P.O. Box 2000.                       Honolulu, Hawaii.                   Kelepona 6119.

 

E Hoahu me ka Banako Holomua!

O ka

The Liberty Bank of Honolulu,

LIMITED.

He Banako ia i lawa pono me na loina hana holomua o keia au nee mua.

Ka Makaukau, ke Kamaaina ma ka Hana, ka Hilinaiia Ana, ka nui o na Loaa e Komo Nei, ame ka Lawelaweia o na Hana me ka Makaukau Maoli.

E Hoahu i Kau Mau Wahi Hunehune Liilii, a e Nana Aku o na La Ua.

E nee aku ana makou no ko makou kahua hou ma ke kihi o na Alanui Maunakea ame Moi ma ka mahina o Iulai e hoea mai ana. @keia wa eia no makou ke lawelawe nei i ka makou mau hana ma ko makou keena kiukawa, ma ke Alanui Moi, mawaena o na Alanui Maunakea ame Kamika, he hookahi kuea me ka hapa mai ka Makeke Kuai I'a mai.

E HOAHU MAI ME MAKOU

The Liberty Bank of Honolulu,

Limited.

kumuwaiwai $200,00.00.

 

O NA HAWAII

i makemake i ka pomaikai o ke Kanawai

Hoopulapula o Molokai, e hoolako

 

ia lakou iho no ka holomua ma ka loaa

ana ia lakou o na Lako Mahiai me Hanai

Holoholona ma keia hui kamaaina.

Ke malama nei makou i na Lako Hana

Maikai Loa, pela hoi me ke PENA

SHERWIN WILLIAMS, ka mikini

Umi Waiu DE LEVAL ame na lako

pill i ka home o na ano apau.

Maloko o kko makou Keena o na Lakko

Paani e loaa no he aqua o na pu liilii

âme na raifela maikao.

E.O. Hall & Son, Ltd.