Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 23, 8 June 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

No ka hapalua hora 'paha kela h£le malie ana o ua o Ela, hoea aku la oia no kahi i ku ai o ke keena o ka Loio Malo, a ma kona ninau ana aku i kekahi.keiki lawela\ye oloko o kekahi hale nui, i kuhikuhiia mai ai iaia ka helu pololei o ke keena. I kona komo ana aku maloko o ke keena, e noho ana no ka loio iloko, hoouna aku la keia i kona pepa inoa, a oiai he lnoa malihini loa kela, o ia o Miss Kalakona, ua hoounaia mai la ke kakauolelo a ka Loio' Malo, no ka ninaninau pono ana i na hana a keia lede malihini i makemake ai. "He oi aku ka pono, e hui kino maoli no au me Mr. Malo, he manao pokole wale no ka'u i makemake ai e kamailio me ia, a o ka pau no ia," wahi a Ela, i pane aku ai no ke ano o kana hana o ka hoea ana aku ma kela la. "Ina hoi ha pela, alaila e kakali oe a kaawale ka Loio Malo, no ka mea ua paa loa oia i ka hana, i keia manawa," wahi a ke kakauolelo, a e hoao aku ana ke kakauolelo-e hoi no ke keena maloko, huli hou mai la nae oia, a ninau mai la ia Ela: "Ina e oluolu ana oe, e hoakaka mai i ke arto o kau hana i makemake ai ia Mr. Malo, malia o hiki ia'u ke hoike aku imua ona. no ka ae ana mai e ike koke ia oe." "He inakemake ko'u, e hui kino p»u me ia, oiai o ke ano 0 ka'u misiona, he hana ia i pili iaia wale no ame a'u, aka nae aole no paha he hewa o ko'u kamailio ana aku ia oe, ua pili pu aku ka hana a'u i makemake ai ia Kapena Sr. Le6nada." Kunou mai la ke kakauolelo imua o Ela, me ka olelo ana mai, e kakali malie oia maloko o kela keena ahiki i ko.na hoea hou ana mai, o kona komo aku la no ia noloko o ke ke€na 1 noho ai o ka Loio Malo. He hookahi paha minuke o kela nalo ana aku o'ke kakauolelo, oili hou mai la oia, me ke kauoha ana mai ia Ela, e komo aku iloko no ka mea ua ae mai ka Lōio Malo, e kamaiJio pu me ia. Ma kela hoea ana aku o Ela nōloko o ke keena o ka Loio Malo, uwai mai la ka loio i kekahi ftoho nōna, me ke kaniailio pu ana mai: "Ke ole au e kuhihewa o Miss Kalakona kou inoa; heaha ka mea hiki ia'u ke hana aku nou? He nūi ka'u mau hana i keia manawa, aka no ko'u makemake ole, e pau wale kou manawa, ma ke kakali ana, pela au i makemake ai, e hoolohe koke aku i kau hana." Unuhi ae la ka Loio Malo i kana uwaki iwaho, me ka nana ana iho i ka manawa, aia hoi kona noonoo ke nalu la, no kela kaikamahine opio, ame kana hana i makemake ai i pili aku no Kapena Sr. Loenada< He mea oiaio loa, ua hoike mua aku no o Kapena Leonada iaia, no kona haulehia ana i ke aloha, me ke kaikamahine nae ia a Mr. Mebure, aole hoi me ka lede opio e noho aku la imua o kona alo, a nona Hoi ka pepa inoa, i laweia aku ai iaia e kana kakauolelo. - Aolie wahi mea a kamailio iki aku o Ela, ua hele niaoli oia a piha me na noonoo like ole, me kona kanalua loa, no ka hiki pono iaia ke hoakaka aku i kona mau manao imua o kela loio. a no kona noho hamau loa hoi, kamailio mai la ka Loio Malo no ka elua o ka manawa. "Ua hoike mai nei kuu kakauolelo ia'u, ua pili kau hana i makemake ai.e ike ia'u no Kapena Sr. Leonada. Ma ka'ū hoomaopopo aku, eia oe iloko o kekahi haawina kaumaha ; a ke lana nei ko'u manao, aole i kau aku kekahi maū haawina poino maluna o Kapena JL,eonada." "I hele mai la au e ike ia oe e Mr/Malo, no ka ninau ana aku no ka manawa au i lohe hope loa ai mai ia Kapena Leonada mai," wahi a Ela me ka hele a pii ka ula ma kona māu papalina. "E kala mai oe e Miss Kolakona, ia'u, o keia ko kaua tnanawa mua loa i halawai ai, a aole no hoi au i lohe mua i kekahi inoa o keia ano. He mea oiaio, ua kamaaina loa au*ia Kapena Sr. Leonada, aka nae, ma kekahi mau kumu kupono, aole oia i makemake e ike wale ia ae kona hoea hou ana mai i Ladana nei, malalo iho la o ikela mau kumu, aole e hiki ia'u ke hoike aku ia oe, no kona wahi i hele akivai ame ke ano o kana mau hana, koe wale no a loaa mai ia'u na hooia ana, ke kamailio pu nei au, me kekahi mea, i loaa iaia ke'kuleānā e ninau mai ai nona. "E oluolu oe e pane mai i keia ninau, ua maopopo no-at*ei ia oe, ua nanaia aku o Kapena Leonada ma ke ano ua make kahiko oia, a ua loaa pu ka ike ia oe, no kona huli hoi ana mai i Enelani nei?" "Ae. ua maopopo ia'u kena mau mea apau au e āke māi nei e ike." wahi a Ela me ka hoao ana mai e minoaka: : • "E manao kuhihewa ana ka hoi au, owau hookahi wale no la ka mea i maopopo no kona hoea ana mai i Ladarta nei. Pehea o oe and kekahi i ike pu iaia no ka pule .hookahi ae nei i hala?'' "He eiwa ae nei la i hala, o ko'u ike ole ana iaia, i haal«le iho ai i ka Hokele Kuini, no ka hele ana aku e ike ia Miss Kalani. Mamua aku o kela manawa, ua ike no au iaia. I kona haalele ana mai i ka hokelē, ua hoike mai oia, c huli hoi hou mai ana no oia ma kekahi la ae, a i kona huli hoi ole aria mai, manao mai nei au, malia paha ua kakau mai oia ia oe, i ke kumu o kona nalowale loihi ana." Nana pono mai la ka Loio Malo maluna o Ela, ma ke ano kahaha, a i mai la: "Ua maopopo loa anei ia oe kau mau mea e kamailio mai nei? Ua maopopo ia'u ma ka Hokele Kuini kona wahi i noho ai me kona mau hoaloha, a ua ninau aku no au i ka poe o ka hokele nona, a hoikeia mai la ka lohe ia'u. aole ona noho hou maloko o kela hokele, a o kona mau hoaloha pu kekahi i haalele i ka noho ana malaila." "Alaila, o ka mea oiaio anei, aole oe i lohe hou i kekahi nuhou c pili ana iaia?" i ninau aku ai o Ela, me kona hele maj la a piha i ka pihoihoi, no ka halawai o Ivana, me kekahi poin°. ; . . "Aole au i lohe hou mai e pili ana nona, aka nae mai hopo: hopo iki oe, no kona halawai me kekahi pilikia, ho ka mea ma ko'u manaoio, aia no he mau kumu kupono lōa no kona ike ole ia ana iloko o keia mau la. Ma kela manawa a'uei ike hope ai iaia, ua ala ae kekahi hoopaapaa liilii mawaena o maua. mamuli mai no ia o ka like oie o ko maua manao," alaila ku ae la ka Loio Malo iluna me ka holoholo ana iho no kekahi manawa, a pane hou mai la ia Elā: "Hc hoaloha anei oe no ka ohana Mebure?" wahi āna me k a nana pono loa ana mai maluna o ke kaikamahine opio, alaila akaaka ae la, me ka pane hou ana mai: "Ke manae nei au ua pulapu mai oe ia'u, a o ka mea oiaio maoli, o Miss Ela Mebure kou inoa pololei, aoie anei peja e kuu hoa}oha?" MOKUNA XXIV. . . • - No kela pololei loa o ke koho ana aku a ka Loio' Malō./i kona inoa, ua haikea ae la ka helehelena o Ela, me ka hiki o.le nae iaia ke pane koke mai, a o ia ka ka Loio Malo i hoomau hou mai ai i ke kamailio ana: . . . ... . "Mai hookaumaha i kou noonoo e ka lcde opio, no ko u mao-

[ po]k> ana, i kounnoā,' āWa e, hooniau 'mai 1 kau hoike ana e pili ana.no. Kapena lvana, no ka mea aōle no au i noho poUliuli no ke kumu oiaio maoli, o-kou ake ana mai e lohe i kekahi mea e pjfi ana no.ivana. E lawe aku i ka'u mau hooia ana, J noka'ukomopuaku me oe iloko o kou mau manao kaumaha apailk l /' 1 ; -' •' ■ ■' -■: . j "At)le au i hoea mai nei imua ou, no ke ake aha, e komo pu o kō'u mau manao kaumaUa; He oiaio'o Miss Ela Kolakona Mebure,ko'u inoa, nolāila alole au i pulapu aku ia oe ma kekahi ano/'e wahi a Ela, me kona'ku ana ae iluna, rio ka hoomakaukau ana e haalēll iho ialoko o ke keena o ka Loio Malo. , , j "E huikala mai oe ia'u e ka lēde opio, ina ua hoehaehaia aku kou noōnoo, mamuli o kā'u mau plelo," i pane koke mai ai ka Loio Malo, me kona mākemake ole e haalele koke mai o Ela iaia.. Aolē loā he wa[ii mahao iki iloko o'u, e, hoehaeha aku i kou manao ; e kapa aku no au ia oe o Miss Kolakona, elike me kau i makemake ai a ina oe e noho hou iho ana ilalo, malia e hiki ana ia'u ke kokua aku ia oe ma ka mea hiki ia'u ke hana no kou pono., "He kanaka au i nui ko'u mau.makahiki, a ina au e haawi aku ana i ka'ū mauVo aha. ia oe, i kulike ole me kau i manao ai/ alaila e huikala rhai no oē ia'u no ia .mea. He nui ka ! u poe i hoike aku ai imua o lakou, r ka'u mau oleloa'o, a ua hoopakeleia ae'he hēluna nui o lakou, mai"ke : komo ana iJoko oka pilikia. _Ke kāmailio hei;aU oe ē ka'lede opio, me he la he kaikamahine.'ponoi loā a oc"h& r u; a' e nana mai hoi oe maluna o'u, he niakua, imakāukau maue haawi aku ina kokua ana no kou pono, iloko o ka wa o kā pilileia." <4 Re māhalo aku nei au rio keria mau a,no oluolu loa ou, e hoikē|ke mai nei iiniua o'u, aka nae ke manao, nei au, aole i loaā'ia'u kekahi I f»ilikiā, e kohoia mai ai au e noj aku i kau mau kokua ana ihai. I hele wale niāi nei no au e ninau aku ia oe, ina ua lohē ōe e pili ahā ia Kapena Ivāna, aka mamuli o kau mau mea i hsakakā mai nei,' nō ko olua hōopaapaa ana, ua loaa ia'u ka ho(smiopopo'ana i keia manawa, me he mea la, o kē' kumu ihō lā iā, o kona kakau ōle ana mai ia oe, a hoike mai t p?iha ma :ke, kelekalāpa no kona wāht ē noho nei."

"Mākela miaiiawi' a : Kaj>ēria Ivana i hele niai ai a hui hope loa ai niatia, ua kamāi.Ho, triāi oia r e: pili ana pou, a ua komo koke iloko 6Vka niaiiao apōiip'elikē me ko'u makemake ana no kōu kailcuriān«. He niau manawa lehulehu ko'u i halawai ai me ia ma' ko'ii hale, hui, he« manawa nae kela mamua aku, haule ana iho o ka poka pa-hu nana i, hoonaueue ae i ka nooiioo o ka'lehul'ehu e pili ana i na. hana a:kou makuakane.' ' " . ' •' ' ■ • • "Aole o'u makemake e huna iho i ko'u, nianao imua ou. Ua j maopopo ia'u, he ipo aloha o Kapena Ivaria nau," a o oe kana wah'ine"h66paUu; a 'i'k'a oili ana ae nei o 'ka moōlelo 'hiaikai | ole i pili, i. kou makuakane, he hana pono lba pau, ka hōokuu j ana aku ia Kapena Ivana, ie hele nona iho, me ka paa ole malalo oka aelike hoopalau. i hanāia mawāena o'olua. r "0a hala aku kou kaikunane no kekahi wahi i maopopo ole, kpe'wak'no ki poe ana ; iāra 'iho, mai ka ike ana aku aka lehuliehui'a ia oe aku ai ia Kapena Ivana e hele lanakila iho, e konoia mai āna kela kariaka opio, e hookaawale iāia iho; mav anā māi iaia imua ou, a imua paha o ka poe i.kainaaina iaia." "Ma kena mau mea au e kamkiliō mai nei ē Mr. Malo, ua hoinoino aku- oe ia Kapēna Iyatoā, Vloaa ole ai na huikalā āna a kelā keonihiāna ia oē. Aōle o f u mākēniake e hoopau wale i kō'u manawa, ma anp. maloko nei o keia keena, a hoolohe aku i kau mau oklo kohu ole e Mr. Malō, aka e hookuu mai oe ia'u ē hoi» ua pau ae la no ka'u hana i makemake ai e-ike' ia oē." . . ' . "Ke 'hoike wale aku'nēi no au ,ia oe i ko'u manao maoli.no ke kumu oiaio oka nalowale atta :o Kapena Ivatia. Oia ponoi no ka rriea i maopopo i ke kumu oiaio loa o kona nalowale kona mau' hoaloha aku."' • • ' Me he meā la/aole o Ela i;lohe aku i kela māu hoakaka a Mr: Mālō," no ka mea ku ae la- ua kāikamahine nei iluna, me ka hele ana aku- no kahi o ka puka, a o ia ka Mr. Malo o ke kāihāiHo hoū aiia m]ii: . " .• "Ke manao nei au, he hana liiaikai lo'a nau e Miss Kolākona, ka waiho ana iho i na kuhikuhi; no kou wahi e noho nei, ma keia kēena, maliā ō hoea mai kēkāhi hoike e piii ana ia Ka-pena-Ivana, alaila pololei ke hoouna aku i kekahi elele imua ou, a i hpea kino mq,i no hoi oia. na'u. e iaia 1 kou wahi e loaa ai." : : , , , Aohe o E& wahi mea a hooiohe iki mai 1 kela mau olelo aka Loio Malo, ua hele oia a piha i hponaukiiiki i kela loio, nolaila wehe ino, mai la oia iika puka, o ka oili aku la no ia iwahō, me ka ;āyHwi āna aku o kana hele ana ahiki 1 ke

afantii. ' \ 1 • • ■' ■ No kekahi mau hora loihi mas kela lā, ka pono hele wale.an* aku a Elā, āhiki i kona haule ana iho noho, maloko o kekahi paka, a hoolohe aku la i ka ōwe mai o ka wai, o i hanaia maloko ō kela paka. Mā kana nana iho iaia īloko o keia' manawa, aole ka; iHa^a^ilokp-o kpna ; kino, ke hoao .la oia' e hoopoina i. kona mau 4 manao ■ kaumaha, aole nae he hiki, 0 kana waleno,e mihi lā, oia kā;Hiki iāia ke hoi aku a.hoea 1 kona -hōme, .l<abi !a kona 'niakuahine e kakali mai la laia, o ka. Hōi aku me kekahi ' nuhou * no" Keaka, a rio Kapena Ivana kela nawaliwāli o kona kino, i hui pu ia me ka maluhiluhi, hilinai mai la o Eīa'ihope, me.he mea.la e hehee īho ana ilalo, ma ke ano maule, lohe anā oia i kekahi .leo koh uli u o ka pane ana mai: • i i i v "E ka madāniē, he aiiei kekahi ī .hiki īau ke kokua aku ia oe ? Ua loohk anēi oe ika ma'i?"/ Kaakaa ae la na makā o Ela,. a iaia i nana -mai ai, ike mai la i ke ku aku o kekāhi:keōnimanā oJ>i6, me'ka hakilo pono ana maiiaia. . . . /« • » "Aole« au - i ma'i, -he poniuniu wale;no keiā ī loaa īa u, mamuli o' ka nui o ka wela o keia la; e hpi hou mai ana no ko u | ano maikai, ke halā he .niau' a'u e hopmāha ai ma keiā wahi." • 'n. •- ';"• • • • u ' ! "Aole e hiki ia'ii. ke manaoio:aku ī. kau mau olelo, e hooma* nawanui iho oe pelā, a e kii ae iu i wai noū,',' i pane mat at*ke keonimana malihini, me ka 1 hana ana iho i ka nupiepa a kohu kiaha. wai, o ka hele aku la no ia e hoopiha i ka wai, aole no hoi i loiii* alju f hoi māi la ōia,' ā hoohainu aku la ia Ela i ka wai, me'ka' hoopu}if aria ; ihō i kekahi maukulUwai ma ka.lae. "Me .o'e hoomāikai he -nui,- ua.maikai-lpa at la au i keia wā," i pane' āWu' āi ;o Ela meikōna ku ana ae iluna, o kana nae^e 1 4a; he keii aku koiia haālulu ime ka hiki pono« ole i kona mau wawāe ke Hele. : ."•; ; ' 'pono'oe e hoi polōlei nō.kou HOnie maluna o kekahi kāa, ae' haawi-mai oē ia'u i-kou inoa ame kalii. i rioho ai, i hiki 'ai ia'u ke kuhikuhi. pono aleu i ke kalāiwa kaa." Ke lf o kela nianawa, ke hoi hou niai la . kona kulāna' nāwaliWali, : o ka mea pono no ana e hāna' aku ai, o ia ka aē aku i ke noi a kela keonimana malihini, o kona hoike aku la nōvia i kōna inōa ame 'kona wahi i noho ai. " : O kalii nae oak laki, he ,nui na kaa : hoolimalmia ekū koIkoke mai ana ma kela ,wabi; o ke kahea aku la no ia o ke ! keonimana maiihiiii' i t a.'i; kona hoea ana mai, paiie aku la ia Elā: : ."Pehea oe i keiā' manawa e. hik? atia no. anei ia oe ke ; hoi , hoōkahi,. a hoea .fto kou home,. me ;ka» pilikia ole ?■' • . ,"/;tAōleTpwi)