Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 25, 22 June 1922 — Page 8

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

AOLE HE KANALUA ANA NO KA LOAA O KA HOLOMUA

            Eia i Hawaii nei of Kauka Elwood Mead, ka haole loea ma ka hana hookuonoono i na aina o Kaleponi, i kauohaia aku nei e ke Komisina Home Hawaii, no ka nana ana i na aina hoopulapula ma Molokai, malalo o na lilo o kela komisina.

            Ua hele Kino aku nei oai e ike i na aina o Kalamaula, a ma kana ike, ua kulike loa ke ano o kela aina, me na aina ma Kaleponi, o ia ke kaukai ana aku maluna o ka wai, e hiki ai ke ulu na meakanu e makemakeia ana.

            Ma ka manaoio o keia loea o na hana hookuonoono , mai ka elima ahiki i ka umi-kumamakahi eka, ke kupono i ka ohana hookahi. e lawe ai i kela mau aina hoopulapula, o ka nui kupono kela e lawa ai i ka ikaika o kekahi ohana ke malama, me ka loaa maoli o ka holomua ia lakou; o keia ka mea oiaio, i  ikeia no na kanaka mahiai ma Kaleponi; o ka alunu wale ana aku, a oi mamua o kela mau eka, he hana hiki ole ia, i ke kanaka i nele me ke kumuwaiwai e hoohana ai i kona aina.

            Ua pomaikai maoli ke Komisina Home Hawaii, i ka ae ana maio keia loea, e hele mai no Hawaii nei, no ke kokua ana i ka hana hoopulapula iwaena o keia lahua Hawaii, e loaa ana ia kakou na ike ano nui, no na nuu hikimua o ka holomua o keia hana hoopulapula.

            Ua manao kakou na kanaka Hawaii, o ka nui o na eka aina, e loaa i kekahi mea, o ka oi ia o ke kupono, ma ka hoakaka nae  a keia kanaka loea, aole i lawa ka ikaika o kekahi kanaka me kona ohana, e hana ai maluna o kela aina, e oili mai ai ka hopena holomua, e pomaikai ai oia ame kona ohana, koe wale no paha ka manao alunu, me ka waiho okoa mai no o kekahi hapa nui o ka aina, me ka mahi ole ia.

            Aole a kakou hoohewahewa ana i kela mau hoakaka. O ka uuku mai o na eka aina e loaa i kekahi kanaka, e hiki pono ana iaia ke mahi i kela mou eka, me ka hiki ke malama me ka maikai: e hoolilo ana hoi i kekahi manawa nui, ma ka makaala ana i kana mau holoholona; na ka poe he kumuwaiwai maopopo loa ko lakou, e hiki ai ke hoolimalima i na limahana, na lakou e piikoi aku i na eka aina nunui, aole na ka poe i nele, me na dala mahuahua i kinohi, no ka hoohana ana i ko lakou mau aina hoopulapula.

            Aole nae he mau hoohalahala ana, no na eka he iwakalua ka haahaa, a ke kanawai i hookaawale ae ai, no keia hoi ana aku e noho maluna o na aina hoopulapula, aka nae, ma o na hoakaka la, a keia haole loea, e loaa mai ana ka ike i na Komisina Home Hawaii, e hana i kekahi hoololi i ke kanawai, ma ke ano e oi  ae ai ke kupono, elike me ia a na kanaka mahiai o Kaleponi e hana mai nei.

            Ma ka nana ana i na hoakaka a keia kanaka loea, a he manao oiaio no hoi ia, e pono ai e hoololiia ke kanawai Home Hawaii, e hoemi loa ia mai ka na eka aina, e loaa i kapoe e kaukai ana e lawelawe i na hana mawaho aku o ko lakou mau aina hoopulapula, no ka mea, aole he manawa o kela poe e noho paa ai e hana maluna o ko lakou mau aina, aka o na wahi eka kakaikahi, i haawiia aku ia lakou, ua lawa ia no ko lakou mau ohana e noho ana i ka hale, e hana ai; me ka waiho ole mai o kekahi hapa nui o ka aina, me ka hana ole ia aku.

            Pehea nae na hooikaika ana a na Komisina Home Hawaii, i na alahele e holomua ai, ka hana hoopulapula, pela hoi me na hoakaka a kekahi kanaka loea i na hana hookuonoono; ua ili iho ke koikoi nui, maluna o na Hawaii, ka hana kino maoli ana aku me ka ikaika, ma na alahele apau, e oili io mai ai ka holomua, o ko lakou noho ana, a e ohi ai no hoi i na pomaikai o kela hana.

 

AKAHI AHIKI I NA WAHINE KE PAA OIHANA

            Ma ka hoike i hoea mai i Hawaii nei, mai Waikine kona mai, ua holoholo mai la ka hale o na lunamakaainana o ka ahaolelo lahui, i ka bila i hookomoia aku e ka Elele Baldwin, e haawi ana i ka pono i na makaainana wahne o keia Teritore, e paa i na kulana oihana maloko o ko kakou mau aupuni kuloko ame ke aupuni federala.

            He bila keia e hoololi ana i ke Kanawai Kumu o Hawaii nei, ma kahi e pili ana i ke kuleana paa oihana o na makaainana kane; a ma kekahi olelo ana ae hoi, e hookaulike ana i ke kuleana i haawiia ia lakou, maluna o na makaainana wahine; nolailaina no ka lilo mai o kela bila i kanawai, e hiki ana i ko kakou poe wahine, ke holo moho, noloko o ka ahaolelo kuloko, a no ke kulana elele lahui paha i ka ahaolelo lahui ma Wakinekona; a e hiki pu ana hoi ia lakou ke lilo i mau hoa no na kiure, ame kekahi maul kulana oihana e ae, i loaa ole ke kuleana ia lakou e paa mamua aku nei.

            He nuhou hoohauoli keia i ka manao o na whaine ma Hawaii nei, akahi a loaa i'o ia lakou ke kuleana e holo moho ai no na kulana oihana.  i kaa aku ke kuleana i ka lehulehu, e koho ai ia lakou, aole hoi elike me ia mamua aku nei, ke kupaka o ko ka kaou poe wahine e holo moho, me ka ike maopopo no, ua hoonele mai ko kakou kanawai kumu, ia lakou i ke kuleana e paa i na oihana kohoia e ka lehulehu.

            O keia hoololi i ke Kanawai Kumu o Hawaii nei, kekahi o na hana a na Republika o Hawaii nei, i hookau aku ai maluna o ka Elele Baldwin, mawaho ae o na hooponopono aha olelo lehulehu i makemakeia aku ai oia e hana aku no Hawaii nei, a he elua mau anuu i koe e nanaia aku nei, mamua o kona lilo ana i kanawai, o ia ka aha senate ame ka Peresidena Harding; aka nae i ka nana aku, aole he kanalua no ka lilo mai o ka bila i kanawai, mamuli o ka hoomopopo o na hoa o ka ahaolelo lahui, he pono pilipaa, ke uleana paa oihana, e ukali aku ana mahope o ke kuleana koho i loaa i na makaainana wahine.

            Ua hoike mai ko kakou mau makaainana wahine, ma ke koho baloka kuikawa aku nei i hala, i ko lakou mekee maoli no i na hana koho baloka kuloko, i oi aku imua o na kane, he hoomaka wale ana no nae ia, no ko lakou kulana oiaio, ua waihoia aku ke noi imua o ka ahaolelo lahui, no ke kuleana paa oihana o na wahine nolaila e ike aku ana kakou, ma keia mua aku i ke ku mai o ko kakou mau wahine naauao, a makaukau loa.  no ke koi ana i na kulana oihana e paaia nei e na kane, a i ikeiahoi, ko lakou hooko ole i na hana o ka lehulehu.

            Me kala bila a ka Elele Baldwin i hooholoia mai la e ka hale o na lunamakaainana, heaha ana la ka na wahine o Hawaii nei, ka poe i noke ae i ka  hoinoino ae ai, no keia pono ana i na'i aku la no lakou?  Ma kekahi olelo ana ae nae, he panai keia mea a ka Elele Baldwin i hana aku la, no na mea a na wahine o Hawaii nei i hana aku ai nona, ma ka haawi ana i kekahi lanakila kiekie loa i loaa iaia; i ike mua ole ia ma je joho baloka, no na moho elele lahui mai Hawaii aku nei.

            Pehea no la hoi ko kakou poe wahine, o Hawaii nei, i hiki ole ai ke maliu mai i na a'o naauao e waihoa aku ana imua o lakou, no ne kuleana ole e holo mohi ai, eia nae mau no ka paakiki; a in a no i puka kekahi o lakou, aole no ia he mea no lakou e noho ai i hoa noloko o ka ahaolelo kuloko, a ahaolelo lahui paha, a i ole, i mau luna oihana paha no ko kakou mau aupuni kalana.

            E ukali aku ana mahope o keia bila, hoololi i ke Kanawai Kumu, no ka hiki i na makaainana wahine, ke paa i na kulana eihana kohoia e ka lehukehu, ua hooholo pu ia mai la ka bila, e haawi mai ana i na hale o ke aupuni federala ma je jahua ma'i ma Molokai, no ke Teritore; o keia kekahi o na nuhou hoohauoli i na makaainana o Hawaii nei; no ka mea he hana ia a ko kakou ahaolelo kuloko, i ake aku ai, e kaa mai ka hoohana ana o kela mau hale.  malalo o ko kakou aupuniTeritore; akahi nae hoea mai i ka hookoia ana o ia iini, na lilo ka Elele Baldwin, i mea hooikaika iloko o ka hale o na lunamaka ainana.

            Me keia mau hoike maopopo 0 na hana a ka Elele Baldwin maloko 0 ka ahaolelo lahui,   mea minamina no, ka hiki ole

iaia ke ike, i ka nui makee 0 na makaainana 0 Hawaii nei, e hoomau aku oia i ka paa ana i ke kulana elele lahui, no keia kau ae e hoea mai ana, a ina ua paa loa kona manao, e hookau aku i ke koena 0 kana mau han a i koe, maluna 0 na poohiwi, I kekahi Repubalika, i oi ae -kona kupono me ka makaukau, aole no he kanalua iki 0 keia pepa rna ka olelo ana ae, e hookoia aku ana ia iini ona, rna ka wae ana ae 0 ka 'aoao Repuba- lika maanei nei i kanaka, i like aku ke ano me ko ka Elele Baldwin, a oi aku paha mamua on a, no ka paa ana i ka hanohano, a na Repubalika i haaheo mau ai, no na makahiki he iwakalua ae nei i hala.

 

UA PONO KA HOOPAUIA ANA

            Mahope iho o kanoonoo ana o ke komisina makai, i kana olelo hooholo, no ka hihia o ka Makai Ben Lauahi, malalo o ke kumu hoopii, o ia kona lilo ana i mea kue i kana oihana, ma kona ano he makai, o ia ka lawe ana i na kini opiuma mailuna aku o kekahi kaa otomobile, ua lokahi kela komisina, no ka pili o ka hewa ia Lauahi, a ua hoounaia aku ia olelo hooholo, i ka Hope Makai Nui Asch, e kauoha ana e hoopauia o Ben Luahi mai kona noho ana iloko o ka oihana makai.

            O na hooikaika ana a ke komisina makai, e oili ae kekahi mau hoike mai ia Ben Lauahi ae, no ke komo pu o kekahi mau makai iloko o kela hana hookahi, elike me kana i lawelawe ai, ua poho wale ia; aka nae, ua hana aku ke komisina i ka mea pono loa, ma ka hoopau ana aku i kela makai, no kona kupono ole, e lilo i mea hooko i ka kanawai, oiai no oia e hakihaki ana i ke kanawai.

            Ua hoea ae he noi a ka Hope Makai Nui Asch imua o ka papa o na lunakiai, no ka hoomahuahua hou ia ae o ka oihana makai, i hiki ai ke hoemiia mai na hana hakihaki kanawai e holopapa nei ma keia kulanakauhle. He noi kupono no kela, ua hapa loa maoli na makai e hiki ole ai ke ikeia aku na hana karaima e lawelaweia mai nei ma kekahi mau wahi; aka nae, aia wale no a hoike mai na makai, iloko o ka oihana i keia manawa, i ko lakou hooko io ana, i ka hana i ukuia aku ai ana ae i ka oihana makai; aka in a me keia ano epa no e lawelaweia mai nei o na hana o kela keena, alaila aole no e oili mai ana kekahi mau hopena maikai, ma ka hoomahuahua hou ana ae i ka oihana makai.

            Aole na hoa o ka papa lunakiai he poe e ae wale mai ana i na noi, e like me kela ae la a ka Hope Makai Nui Asch, o ka waiho ana aku , no waiho ana aku, no ka mea aole lakou pohihihi i ka hana a na makai; a in a e hoole mai ana lakou i kela noi, aole no lakou ka hewa, aka no kekahi poe makai no, i ko lakou lilo ole ana i poe makee i ka lakou oihana, a i ka uku hoi a lakou e ohi mau nei i kela ama keia mahina.

            He mea maikai ole paha ka hooleia aku o kekahi noi kupono, mamuli o na liana epa, a kekahi mau makai; he mea nae keia e a oia aku ai na poo ma ka oihana he poe kauwa hooko kauoha wale no lakou, o ka lehulehu ka mana ame ke kuleana maluna o lakou, a ua makee ka lehulehu e ike i ka lawelaweia ana o na hana o kela keena, me ka hoopono.

 

E LAWEIA NA KEEHINA WIKANI E PONO AI

            Ahea la hapa mai ka loaa ana o na ulia kaa otomobile, ma keia kulanakauhale? O keia kekahi o na ninau pohihihi loa ke pane ae i ka haina pololei; no ka mea iloko o ka loaa mau o na ulia kaa, me ke kau ana aku no hoi o na ahewa ana maluna o kekahi poe kiakaa otomobile, a mau ia ana o na ulia.

            Ua manao maoli no ka poe na lakou e hookele ana i na kaa otomobilem no lakou ke alanui, i nana ole ia ai ka pono o ka poe helewawae a i ole, ua oi aku ko lakou hookano ame ka hookiekie i nana ole ia ai ke kanawai e hoomalu ana i ke ano o ka hooholo ana i na kaa ma na alanui o ka lehulehu.

            No keia maumaua o na ulia kaa otomobile, me ke kau ana aku o na poino maluna o kekahi mau makaainana; me ka makokoa ana o kekahi poe i oi aku ai ka pono, e laweia ae na keehina wikani ma ka aoao o ka poe na lakou e hooko nei i ke kanawai ma ka hahao ana aku i ka poe no lakou na kaa otomobile i pili ia lakou ka hewa , maloko o ka halepaahao a me kekahi mau ano e ae paha, e loaa ai he haawina ao maikai loa ia lakou a i na on a kaa no apau ame ka poe e hookele ana i na kaa otomoblie, he mea pono ia lakou e akahele ka hooholo ana i na kaa ma na alanui o ka lehulehu.

            Ina i hooholoia na kaa otomobile me ka holo kupono nei aole e nui na ulia kaa otomovile i loaa ma keia kulanakauhale, a e hiki ana no hoi ke hoaloia ae ka poino i ka wa kupono loa.

            Ua mapopo maoli ka hookano ame ka hookiekie  o kekahi poe e hookele nei i na kaa otomoile in a paha no lakou ponoi a malalo paha o ka hoolimalima ana , no ka mea i ka wa e hookui aku ai me kekahi kaa okoa a me kekahi i kno kanaka paha, e hoao ana kalu e alo ae i ke kau ana aku o na ahewa ana maluna o lakou a in a ma kekahi wahi ano mehameha e hoao ana lakou e holo me ka puahia i pakele ai mai ke kau ana aku o ke koikoi io kela mau ulia maluna o lakou.

            Ua loihi maoli keia mau makahiki, o ka ike mau ia ana o keia mau ano iwaena o na kiakaa otomobile, e hiki ole ai ke nanamakaia aku, a no ka hoopakele ana ae ike ola o ka lehulehu, a no ka hoopakele pu ana ae i na on a kaa otomobile, ame na kiakaa, e hoolimalima nei i na kaa otobomile, o ke alahele wale no e hao mai ai na ulia kaa ame na poino ma keia mua aku, o ia ke kauia o na hoopai kanono a koikoi maoli, malina o ka poe i pilik ia lakou ka hewa, aole hoi o ka hoao e hamohamo wale aku no, ma ke ano hoolalau, e akaka pahenehene ia mai ai ke kanawai e ka poe kolohe.

            _____________________________

            Ua lilo maoli keia mau la i mau la hoomaemae no ke kulanakauhale nei mamuli o ka kipa mai o na lala o na hui malu o Amerika. Aohe hewa o keia hana hoomaemae ame na hana hoohiwahiwa no ke kipa mai o keia mau malihini hanohano; aka nae o ka oi loa aku o ka pono mai kaukai i ka hoomae mae ana a hoea wale mai no na malihini aka e lilo ia i hana kumay na na makaainana o keia kulanakauhale i kela ame keia manawa kupono.

______________________________

No ka piha ohohia maoli o ka lehulehy i na ahamele i weheia ae e Tandy (Kaohy) Mackenzie no na manawa ekolu i hala aku la me ka hiki ole ke hookipa aku i na kanaka iloko o ka Liberty ma ka Poaono nei e haawi hou ana oia he ahamele ma ia wahi hookahi no i keia Poaono ihol; in a he poe kekahi i lohe ole i kona himeni ana mai hoalo i ka hele ana ae e lohe iaia ma keia Poaono in a no ia aole no ka makemake wale ana no e lohe i kona leo aka e lilo pu i mea kokua aku i keia keiki puukani o Hawaii nei ma ka hele ana aku no ka hoomahuahua ana ae i kona kalena ma kela hana.

________________________________

Eia no o L.L McCandless k enoho hamau nei no kona kulana oiaio no ka ninau moho elele lahui ma keia kau wae moho ae o kakou e hoea mai ana. He hookahi nae mea a na alakai Demokrata o ka houpuupu ana ae in a he poe moho haole kekahi e alualu aku ana i kela kulana ma ka aoao o na Demokarata alaila aole he mea nana e hoonoho aku ia McCandless mai ke ku pu ana mai ma ke kahua mokomoko kalaiaina. he mea liilii loa ko McCandless kulana holo moho elele i keia kau i ka manao o na Republika no ka mea aole he manawa e ae i ikeia ai ka nui o na kue o na mana koho iaia elike me keia manawa e nee nei.

 

NUHOU KULOKO

            Eia ka Makai Nui Sam Pua ame Mrs. Sam Pua i ke kulanakauhale nei i keia mau la, no ka hoohala ana i kekahi manawa. Ma ka Mauna Kea o ka Poalua nei i hoea mai ai laua.

            I kulike ai me na hoike i loaa mai i keia kulanakauhale mai Wakinekona mai, ke hoolala mai la ka Elele Baldwin ame kana aliiwahine, e huli hoi mai no Hawaii nei iloko o keia pule.

            Ma ka la 27 o keia mahina e wae ae ai ke Komisina Home Hawaii, i na ohana mua a lakou e haawi aku ai i ka pono, e hoimaluna o na aina hoopulapula o Kalamaula, ma Molokai.

            Ua hele na oneki o ke Kuokoa a pihakui ma keia kelepa, no ia kumu, i hiki ole ai ke hooiliia aku kekahi mau manao i kakauia mai e na makamaka ; aka e hoomanawanui mai no a loaa ka wa kupono.

            Ma ka Poalima aku la i hala i hoouna aku ai ka Persidena Harding i ka inoa o ka Loio R. J. O`brien i ka aha senate no ke apono ana mai i lunakanawai koapuni  elua, no ka aha kaapuni o ka mahele kaapuni ekahi.

            Ma ka la 1 ae nei o ka mahina o Iulai e hoomaka aku ana o Chee Wo See, he Pake kuai pi, o ka Helu 1200 Alanui Liliha, e kuai hoemi i kana poi ma ka 20 paona no ke dala,, ke laweia no na home.

            He leka ka ke koisina makai o ka hoouna ana aku i ka Hope Makai Nui Asch, e kauoha aku ana iaia e hoopau i ka Makai Ben Lauahi mai ka oihana makai aku mamuli o ko lakou ike ana, ua pili ka hewa iaia o ia ka hooko pono ole i ka hana ka makai.

            Maloko o ka Halekeaka Liberty ma ka auwinu la o keia Poaono, e haawi hou ae ana o Tandy Kaohu Mackenzie he ahamele no ka hoolawa ana aku i ka makemake o ka poe i hiki ole e homo iloko o kela hale e lohe ai i kona kimeni ana ma ka auwina la o ka Poaono i hala.

            No ke koto pu ana iloko ka papaaina a ka Haku e malamaia ae ana ma ka ekalasia makua o Ewa ma keia Babati i makemakeia ai na hoahanau apau o kela ekalasia e hiki ae ma kela la a no kekahi mau manao ano nui no hoi kekahi e noonooia anu ma ia manawa hookahi.         

            Ma keia kakahiaka e ku mai ai na mokuahi na lakou e halihali mai ana i na hoa o na hi malu o Amerika no Hawaiinei; eia koonei pie ua makaukau e hookipa mai i kela mau malihihi hanohano ma na hana apau e hoohauoliia ai ko lakou manao oiai e hoohala ana maloko nei o ka Pardaiso o ka Pakipika.

HE LETA MAI NA AINA E MAI

            Mr. Dick Kekona, aloha kaua a nui loa, Eia ka mea e hai aku ia oe ua halawai mai au me kau leta i ka la 8 i hala aku la a ua ike iho no hoi i na manao i piha me ke aloha.

            Eia no au i Belina nei e noho nei a e hana ana makou i Luna Park nei i keia la no ka hana ana apau ke kau hooilo a komo iloko o Sepaeemaba. Eha mahina e hana ai i Luna Park. He nui no ko aloha o ke Akua mana loa i na lahui kanaka, e auana hele nei i ke ao nei.

            Eia kekahi manao hou e hai aku ia oe, no ka ilina o Kaimaua Kekona, nau e malama, a nana pu aku no hoi, a e kuai ana au i kiahoomanao, no Kaimana Kekona, huu pokii aloha.

            No ko makou noho ana he aikai no  a he maikai pu no me na ola kino. Ke pule nei au i na la apau no ka la kakou a hui hou ai.

            Eia hou kou kekahi manao nui ia oe e kou makua o ka aina hanau; e oluolu hoi oe in a e hiki ia oe, e nana, a huli hoe oe i kou ohana ponoi aia lakou i Kailua, Koolalupoko Oahu, o Julia Kapahu kou makuahine, o David Nahale kou kaikuaana ame Mele kou kaikuahine. E haawi aku oe i kou aloha a nui loa ia lakou apau loa, a e olelo aku oe e kakau mai i wahi leta nau i Belina nei.

            Ke mahalo aku nei au ia oe e papa, no kou lokomaikai ana mai au.

            Ua lawa paha kaua maanei. Heawi aku i kou aloha a nui loa i na ohana me oe pu no hoi kekahi.

            Owau me ka haahaa, kjou wahi noho maanei.

JOSEPH K. NAHALE

17 Liesenstrasse Berlin,

N. 39 Germany,

℅ C. Sundermann.

 

NUHOU KUWAHO

            NU IOKA Iune 19.-O Col. M, H. Thompson i hoopii hoahewaia ae ai i keia la e ke kiure maloko o Trenton, N. Y. ma ka mea e pili ana i ka hoopii e kue ana iaia no kau hoouna ana i na lako kaua i Irelani, he haumana oia i puka mai ke Kula ao koa mai o West Point a he 17 on a mau makahiki o ka hana ana me ka oihana kaua aina ua komo pu maloko o kona moolelo kona komo ana i ke kaua ma Palani, kahi ana i lilo ai he aliikoa e hoomalu ana i na pu kuniahi nunui mahope o na Iaina. Ua waiho aku oia i ka oihana kaua ma ka mahina o Dekemaba, 1919, no ka lilo ana i presidena no ka Hui Kaa Otomobile.

           

            WAKINEKONA, Iune 19. Ua nanaia aku e ka Peresidena Harding i keia la na regimana Elima ame Eono o na koa marina o Amerika i kaulana, na puali e holo aku ana i Gettysburg, Pa., no ka hoomaamaa kikipu ana o ka makahiki, he hana hookuku e lawelaweia ana e lakou i like me kela kaua kaulana o ke kaua Kuloko o Amerika ma ka la 4 o Iulai.

 

            NA MARE

            Randolf Tai ia Ruth Kahaawinui, Iune 7.

            Wm. Ferreira ia Juliette Huddy, Iune 10,

            Valenitn Hao ia Claudia Aiu, Iune 10.

            Theodore Harvey ia Hattie Kaheau, Iune 10.

            Robt. G. Ford ia Irene Davidson, Iune 10.

            Abr. G. Koakanu ia Mari Apiki, Iune 10.

            Chas. W.I. Puhi ia Maile H. Akahai, Iune 12.

            Wm. Bruhn Jr. ia Lulu Robins, Iune 13.

 

NA HANAU

            Na Louis J. Aila ame Susan Hatori he kaikamahine, Iune 1.

            Na Edward K. Kong ame Elizabeth Joseph he kaikamahine Iune 8. Na John K. Waiwaiole ame Victoria Kailiula he keikikane, Iune14.

            Na Walter C. Wise ame Hannah Auki he keikikane, Iune 19.

 

NA MAKE

            William Needhan@, ma ke alanui Kulika, Iune 7.

            Mauha Kila, ma ke alanui Moi kokoke i ke Dowsett, Iune 9.

            Chas. K. Hassid Jr., ma ke alanui Kapahulu, Iune 10.

            Keanapuni Nicholas ma ke alanui Auld, Iune 10.

            Eddie Kau, ma Moanalua, Iune 11.

            Jos. Kuikahi Keola, ma ke alanui Dement, Iune 11.

            Kalaulaha Keanini, ma Moanalua Iune 11.

            L. Kaumealani Sue Ng, ma ke alanui Keauhou, Iune 12.

            Punahele he bebe hanau hou, ma ka Lot Lane, Iune 13.

            Thelma Keopuolani Kauwe, ma ke alanui Kalihi, Iune 14.

            Mary Chung, ma ka halemai Moiwahine, Iune 15.

            Kapeliela Namauu, ma ke alanui Asylum, Iune 16.

            Rose Mileka Silva ma ke alanui Wolters, Iune 19.    

 

HOOLAHA KUAI O NA APANA AINA AUPUNI

            Ma keia haawiia aku ne i ka hoolaha akea, ma ka hora 10 ama Poaha Iulai 20, 1922, ma ka puka komo mamua o ka Hale Kapitala Honolulu, T.H. malaila e kuai hooliloia aku ai ma ke kudala akea, ika mea koho kiekie loa, malalo o na manao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Haolelo o Hawaii o ka 1917, na apana o ka aina Aupuni malalo iho nei:

            (1) Apana 13, Apana Pili Kahakai o Kuliouou, Honolulu, Oahu, nona ka iliaina o 22,286 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha; kumukuai haahaa, $892.00.

            (2) Apana 486B, na Apana Kiekeina o Puowaina, Honolulu, Oahu, nona ka iliaina o 6479  kapuai kuea, oi aku a emi mai paha; kumukuai haahaa, $ 486.00.

            (3) Apana 486C na Aapana na Apana Kiekeina o Puowaina, Honolulu, Oahu, nona iliaian o 11,038 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha; kumukuai haahaa, $2,208.00.

            o na kaulana o ke kuai o na apana aina maluna ae, o ia keia:

            (a) O na makainana wale no o na Mokuaina Huiia o Amerika, a i ole o ka poe paha i hoike ae i ko lakou manao e lilo i na mau makaainana,  ke lilo i poe kuai mai.

            (b) Kumu aelike, Kuike ma ka haule ana o ka hamare.

            ( c) Na ka poe kuai mai, e uku i na hoolilo o ka hoolaha ana mahope koke iho o ke kuai.

            No na kii palapalaaina o ka aina e kuai hooliloia aku ana, ke waiho nei ma kahi o na palapala, a e ikeia no ma ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T.H.

C.T. BAILEY

Komisina o na Aina Aupuni.

Honolulu, T.H. Iulai 19, 1922.

6509 Iune 22, 29.

 

MAKE KEKAHI KOA I KONA MANAWA I LUU AI

            E hoakaka ana kekahi meahou o ka hoikeia ana ae i ka Advertiser mai ka Pakoa mai o Leilehua ma ke Sabiti iho nei no ka make ana o kekahi koa olaila nona ka inoa o Robert Berry, a nona na makahiki he 23, he koa no ka puali pukaa 13, mamauli o kona piholo ana iloko o ka wai ma ka wuwina la Sabati iho nei, ma ka manawa ana e auau ana me kekahi mau koa e ae ma kekahi kahawai malalo o ka owawa mauka ae o Leilehua. O keia iho la ka lua o na koa i make maloko o ke kiowai ma keia makahiki.

            I kulike me ka hoakaka a ka poe lehulehu i ikemaka no ia poino ana o ia ka ua lele o Berry mai kekahi papa mai me ke kulou poo ana a ua manao wale ia me he la ma kela manawa ana o ka lele ana mai ua hoojui kona poo i ka pohaku. Ua lehulehu na koa i hoike ae no ko lakou ike ana aku ia  Berry i ke aea ana ae iluna o ka iliwai, aole nae lakou i haawi kau i ka lakou noonoo hou ana nona, mamuli o ko Berry manaoia ho kanaka akamai oia i ka au mawaena o kona mau hoaloha. Aole i noonoo hou ia aku ia koa a hala kekahi manawa ma ia hope mai, mahope o ka hoi ana ae o ua koa apau i hai a ike aku la i ka waiho mai o ka aahu koa o Berry ilioko o ka hale komolole. Ia manawa akahi no a ala ae ka haohao nona a hoomaka koke ia ka huli ana, a no kekahi manawa ka huli ana o na koa e ae ahiki i ka loaa ana aku o ke kino o Berry e waiho ana malalo o ke kiowai. I ka hapaiia ana ae a kau i kula ua haawiia na kokua mau nona, eia nac, he hana hua ole no ka mea, ua make loa oia.

            Ma ka la 21 o Novemapa o ka makahiki i hala kona komo ana ae me ka puali pukaa 13 o ka oihana kaua, a ma ka mahina o Dekemaba ka hoea ana mai i Honolulu nei. O kona onehanau aia ma ka mokuaina o Wisconsin. Sole i hoakakaia ka mea e hanaia iho ana no kona kino, eia nae, me he mea la e puhiia ana a i ole e hoihoiia aku ana no paha me ka puhi ole ia o kona kino i kona ohana ma Wiscosin.

 

            HE PANE I KA HOOLAHA A MAKEKAU

            Ma ko kakou hoomana Akua ana iloko o na Hoomana liko ole, aia he mau pilikia i ikeia o na hoomana, mamuli o ka epa o na hana o kekahi hoomana, ma na hana imi loaa no ka pono io o ka hana a ke Akua ma ka honua nei; ua hele a makapa ka lehulehu i nei mau hana i kau a mea o ka ike ole ia o na hana o ka lehulehu e ike aku ai i kahi o ka lakou kokua e hele ai.

            No ia mea ua ike iho kakou i ka hoolaha a ka Hoomana Naauao kue ia Rev. John Kekipi Maia, ma ka Nupepa Kuokoa iho nei o ka la 15 o Iune e ohikui makani ana i ka puahiohio i na hana a lakou e hana ai ma Iulai iho, ma ka Luakini o Kealaula o ka Malamalama.

            Ke hoike aku nei au i ka lehulehu o ka poe hoomana Akua i ka oiaio ole o ia hoolaha no keia kumu; mai ka manawa i moe ai ka Makua John Kekipi Maia;  Iulai 1919 ahiki wale i ka puka ana mai, o ka olelo hooholo a ka aha kiekie, ma ka la 20 o Aperila 1920, no ka pono o ka aoao hoopii oia o Rev. Eli Kekipi Maia, ame kona pohai e noho mana nei ia Kealaula o ka Malamalama i keia l@ ano, aole loa lakou i komo hou ma ka Luakini o Kealaula o ka Malamalama a lawelawe i ka lakou mau hana aka nae, ma na hoolaha i puka ae i keia mau makahiki i hala, ame keia hoolaha a lakou, e hoike mau nei pela, o ka oiaio nae, aole he mau hana kolohe keia i ka lehulehu elike no me na hana i hanaia ma na makahiki i hala.

            Heaha ka manao o keia mau hana @. He mau hana hoopilikia wale no i na hana a ke Akua ma ana Ekalesia a ae apau ma o ke kolohe la i ka lehulehu i ka lakou mau kokua i ka ekalesia i kupono e kokuaia.

            O ka hoike ae no i ka mea oiaio ka mea maikai loal he wahi lanai pea ka lakou Kealaula @ ka Malamalama e hoolaha nei, aia ma Archer Lane Koula, Honolulu, Kaawale mai no o Kealula o ka Malamalama i hookumuia e Rev. John Kekipi Maia, ka makua hoi o ka hoonama Naauao o Hawaii, a kana keiki hoi e pani iho ai ia makalua oia o Rev. Jahn Kekipi K. Maia, ke kahu o Kealaula o ka Malamalama, a he peresidena hoi no ka paeaina ahiki i keia la.

            Owau iho no me ka oiaio,

                        D.P. KEAWEHAKU,

            Kiakona o kealaula o ka Malamalama.

 

            Ma keia Poalua ae, ka la 27 o keia mahina, e weheia ai na hana o ka Ahahui Paeaina, maloko o ka luakini o Kawaihao.

 

HAIOLELO O AKAIKO AKANA MA KA LUAKINA O KAUKEANO

            No ka haiolelo ana ana aku @ o na haumana o ke kula ao @ e puka ana i keia makahiki ma kaukeano ma ke Sabati iho @ noiia mai ke Kahu o kawa@ @ Rev. Akaiko Akana Nana e @ na hana ma ka awai o Ka@ a ua hooko aku oia ia @ @ kona kunanano nae no @ o kona ekalesia, aka, mamu@ ae lokomaikai ana mai o @ o Kaukeano Rev. W.A. I@ lawe i ko Akana wahi ma ke@ haipule kakahiaka, pela oia @ wi aku ai i kona ae a me @ la o ka makamua loa keia iloko@ moolelo o ka ekalesia o Kaw@ i kuapo awai ai na kahu e @ mau eklesia; he mea ano @ i hanaia, a oiai "o na manu @ like a@@a  like no lakou @ naoia o keia kekahi o na hana @ naauao a hoohuli uhane mai@@@ o keia au holomua.           

           

KA HAIOLELO A REV. W A PALMER

            Ma ku mokuna 9 o mareko a @ ka Pauku 24 ka hapa hope e @ kua mai oe i kuu manaoio ole @ kulu ai ka Rev. W.A. Palmer kana haino e pili ana i ke @ ulukiaia e ke kaimonio mai @ manawa kamalii mai ia leau i @ mai ai i kana mau maumana @ mai la oia i na kanaka e ninau@ oia ia lakou heaha ka okou @ e ninaninau nei i kau mau @ na @. O kekahi o na kanaka ka i panae mai "ua lawe mai au i @ keikikane i ulukiaia e ka uhane, aa olelo aku nei na i ko maou @ maua na lakou e mahiki aku ia @ ne ino aohe nae he hiki ia lakou @ Alaila i aku la Iesu is lakou auwe ka hanauna hoomaloka! I @ la Iesu iaia, a i hiki ia oe ke ma manoio mai, e hiki no na mea @ loa i ka mea manaoio. Kahea koke mai la ka makuakane o ke ke@ @ Iesu, ke manaoio nei au; e kokua mai oe i kuu manaoio ole.

            "He hiki na mea apau i ka mea manaoio" wahi a Rev Palmer "He like ole nae ka haawina o ka manaoio i na mea apau, nui ka ma naoio o kekahi a liilii loa ka ma naoio o kekahi. Aole hiki i kela ame keia mea ke mahiki aku i na uhane ino aka, i ka pule ame ka hookeai wale no" wahi Iesu.

            Eono mau manao nui o Rev. Palmer i hoakaka mai maluna o keia haino, a mahope o ka pau ana o ke na haiolelo, ua unuhiia mai kekahi hapa e Mr. Hokuolo ma na mea ano nui :

            1- "E manaoio ia oe iho he hiki ke hana i na nea apau ke kokua mai o Kristo; ua haawi mai ke Akua i kela ame keia kanaka i ka noonoo ka ike ame ka naauao ka ikaika ame ka mana o hana @ iho,o ka manaoio o kela ame keia iaia iho oia no ka mea e hiki ai kekahi mea ke hauaia.

            2- " O ka manaoio i ka hoakanaka; e pono e loaa i keia ame @ ka manao he mea hiki no i kekahi hoakanaka he hana mai nou a e manaoio aku iaia no kana kokoua ame kana alakai ana mai i kou mau manao, ma ke ala hiki ai e ike iho ai oe a e manaoio aku ai @ ka hiki ia hoaloha ou ke hana mai i kekahi mea e pono ai oe.

            3- E manaoio aku i ke Akua ka mea nona ka mana e kokua mai ia oe iloko o kou mau pilikia apau ma ka mea hiki ko hoopakele ae ia oe iloko o kou wa o ka pilikia ka hane ke nawaliwali ame na pilikia ili wale mai.

            4- "E manaoio aku ia Iesu ka hoola ame ke kokua kokoke loa no na mea apau e manaoio aku ana iaia iloko o na manawa apau. @ e hoopau ami i kou mau @ @ nalu a kuihe, a nana no hou e hoopiha mai ia oe i ka uhane @ hoomahuahuaia aku ai kou manao.

            E manaio ma ka pule @ ka mea, ma ia ano wlae e hiki ai i ke kanaka ke hui aku me ke Akua. I keia mau la ua hiki @ @ hiki nei i na kanaka ke @ a ma na uwaaolelo ke@ @ hiki ko loheia ka manao mai kekahi wahi a i kekahi iloko ka manawa pokole loa, ua hiki e loaa @ na mea hou mai kekahi wahi @ a i kekahi; pela no ka pule, e lawaia aku ana ia ma ka lewa a loaa aku ke Akua kekahi aoao mai @ hoakaka mai ana Oia i na @ pili ana i kou makemake i na manawa apau.

            "Eia hou, a o ka hope loa @ manaoio ma ka hana pela wale @  hiki ai e loaa mai ka mea i makemakeia in aaole e hana aole me loaa mai; pela e loaa ai na mea apau aia wale no a hana in a ma@ kekahi mea e loaa mai aole e hiki ana e loaa ke ole ka hana. I @ e hoopauia ae ai kou manaoio @ no kekahi mea e pono e hana a @ noho mau me ke ake e loaa @ ole.

            mai ana no kekahi mea me ka @

            Na Mr. Hakuole i unuhi mai i kahi mau mea i kamailioia e Mr. Palmer a hookuuia ke anaina @ hope ka himeni hookuu ame ka pule mai ke Rev. Palmer mai.