Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 25, 22 June 1922 — He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana [ARTICLE]

He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

"Ae* ke maikai la no kela kuko au, a heaha hou ae ia mea *u! i moeuhane mau ai." 1 Akaaka okoa ae la o Beka, mamua o kona pane ana mai, no ka mea ma kona manaoio, he kuko palaualelo wale no kana mea i manao ai, a i mai la: "He loaa mau ka moeuhane ia'u, no ko'u mare aku me kekahi keikialii me he mea la o keia no ka moeuhane hookahi a ka hapanui o na kaikamahine. O ka mea apiki nae, aole e hiki ke hookoia kela moeuhane, no ka mea, aole he keikialii e mare aku ai." "He mea oiaio ia au e kamailio mai la e Beka no ka mea aole he makemake o na aupuni kahiko loa o ka honua nei 1 na keikialii i keia wa. Heaha ke kumu nui o kou makemake ana e mare aku me kekahi keikialii e Beka?" "O, aole i maopopo ia'u ke kumu oiaio, me he mea la he moeuhane palaualelo wale no kela, elike me ke ano o na kaao hoonanea. Pehea, aole anei hoi, i loaa no ia oe kekahi moeuhane, no kou mare aku i kekahi kamaliiwahine u'i a huapala?" "Ua loaa no ia'u na moeuhane lehulhu o kela ano, o ka mea apiki nae, aole au i haulehia i ke aloha, no kekahi kamaliiwahine." "Ma ko'u manao, aole i maopopo iki i ka hapanui o na kanaka e ola nei, ke kulana oiai o na keikialii. Ma na mea i hoi keia mai ia'u, he keu aku na keikialii o Europa, a ka poe ino a maikai ole." "Malia ua pololei aku la kou lohe, a aole no o'u wahi manaoio ike, he poe maikai na keikialii, o lakou kekahi poe hookano loa, me ka piha hookiekie." Nana pono aku la o Beka, i ke ahi e a malie ana ma ke kapuahi hoopumehana, a pane mai la: "Pehea, ua kamaaina no anei oe me kekahi o na keikialii o Europa?" "He hookahi wale no keikialii a'u i kamaaina loa ai." "Alaila ua makemake no anei oe iaia ame kona mau ano?" "Aole o'u makemake iaia, mamuli o kekahi ano pipilipaa mau iaia, o ia keia: i kona manawa e hui pu ana me ka pohai o ka poe maikai, aole e ikeia ana kekahi mau mea maikai nona, he mea kau la i ka ike aku i kela poe, a hoohalike aku oia me lakou, aka e hoomamao mau ana oia, me ka huna ole iho i kona ano maoli, o ia hoi, aia iloko kela keikialii, ke ano diabalo, ame ke ano maikai iloko o ka manawa hookahi." "Ke hoomaopopo aku la au i ke ano o kau mau mea e kamailio mai nei ia'u, o ia hoi, aia iloko o kela keikialii, kahi i nohoalii ai o Satana ame ke Akua, me ka noho aku nae o ke Akua ma kuono, a nana mai i ka Satana hana maluna ona," wahi a Beka i pane mai ai me kona noke pu ana ae i ka akaaka. Minoaka wale iho la no o Nikola, a pane aku la: "Pehea, aole anei, o oe pu kekahi i halawai mai me na hoowalewale he nui ma kou ola ana?" Aole nae i lilo kela ninau i mea na Beka, e noonoo nui ai, aka hoomau aku la no oia i ke kamailio ana ma kela kumuhana kahiko: "Ke ole au e kuhihewa, ua like pu no kela keikialii, me ka nui ae o na kanaka, o ia hoi aole i oi ae kona maikai mamua o lakou, a aole no hoi i oi aku ke ino imua o lakou, aka .ua like ma na ano apau. O ke kumu nui o ka pilikia, o ia kona haawi ole aku i manawa no ke Akua, e kokua mai ai iaia, Heaha ka hopena i kau mai maluna o kela keikialii." "Heaha mai auanei kau, ua kailiia ae ke aupuni mai iaia mai, a mai ka poe no apau i kuleana i ka nohoalii." "Alaila, he keikialii ka paha kela no Rusia ea."" "Ae, ua pololei kau koho ana mai la e Beka." "Pehea, ua pepehiia anei oia e na kanaka o kela aina?" "Ua hoao lakou e pepehi iaia a make, eia nae, aole i ko ia manao lokoino o lakou." "Eia kela keikialii ihea i keia manawa?" "He mea hele auwana oia maluna o ka honua holookoa." "Ke kaumaha loa nei au nona. O kekahi mea, i maa kona opu, i ka ai ana i na meaai maikai loa, ma kona ano he keikialii, e lilo ana i mea hoehaeha no ka noonoo, ke ike aku iaia e ai ana i na meaai, malihini iaia, a o ka mea oi loa aku, o kela hanohano i loaa iaia, ame na mea maikai he nui, ua kailiia aku mai iaia ae, e hana kino okoa aku ai paha elike me na kanaka, aole o lakou mau kulana." "Iloko o ka manawa o ka poino ame ka make, e lilo ana i mea hauoli loa na kela keikialii, ame ka poe no apau i like aku ke kulana me kona, e ai aku i na meaai a ka poe haahaa, mamua, o ke kau mau mai o na ao omamalu o ka make, maluna o lakou i kela ame keia la, "No'u iho, ua heluhelu mau au maloko o na nupepa, no na alii o Rusia, a ma ka u mau mea e hoomaopopo nei, ua uku pono ia lakou, no ka lakou mau hana. Aole i hanaia mai na kanaka haahaa, a nele i na kulana, i poe hooikaika ma ka hana ana, malalo o na alii, ka poe noho wale iho no, e ai hookano ai, i ka luhi o ka poe ilihune, me ke kuai ana i na mea nani no lakou, oiai hoi ka poe ilihune e hooikaika ana me ka hoomanawanui, i wahi e loaa mai ai ka lakou mau meaai. Ke manao nei au, ua hoea mai i ka manawa, e haawi hou ia ai ka puu pepa hahau." "Malia paha ua pololei oe e Beka, aka nae e hoomanao mau, aia he like ole mawaena o ka pepa hahau, me umi kiko eleele maluna ona, mamua ae o ka pepa hahau, me elua wale no mau kiko eleele." "Ua pupuahulu maoli no ka'u mea i kamailio mua aku nei, me ko'u noonoo ole; he oiaio aole he like o na kanaka apau ma ka honua nei. Elike no me na hua apala, he oi ae ka maikai, ka ono, ame ka momona o kekahi apala imua o kekahi. O ka pilikia maoli a kakou e ike nei, me na kanaka, o ka honua nei, o ia no ka loaa ole o ka noho aloha ana mawaena o lakou." "Ua pololei oe e Baka, e kamailio mai la, ua nele ka loaa ana o ka noho aloha ana o na kanaka, o ke kumu nui ia o ke ala ana mai o na pilikia he nui. O ke kumu nui no nae e Beka ea, mamuli mai no o ka makee i ke dala. Aole loa he knua maloko o Europa i keia la, ina aole ka manae) alunu iloko o kekahi poe, e kii aku ai a kaili mai i ka waiwai o ha'i." "Ke manao nei au, o ko'u koi ana aku e loaa mai kela dala a Mr. Makuaia e paa nei, aole ana ia e lilo i kumu e hoowahawaha mai ai kekahi poe ia'u. Aole no hoi o'u makemake, e ike aku ia Mr Makuaia ame kana kaikamahine, e hookaumahaia ana, ma o ka lilo ana mai o ka laua dala ia'u." "Aole mea nana e hookaumaha i kou noonoo e Bka, no ka mea o oe maoli no ke kuleana i na dala apau a Mr. Makuaia e paa nei, o ke kaumaha ame ka hilahila, aia maluna o Mr. Makiiaia, no kana mea i hana aku ai maluna o kou makuakane, a malama hoi ou, kana keiki" "Ina owau i o ke kuleana i kela mau dala ea, alaila e pono e hoihoiia mai ia'u ka malama ana, no ka mea ua makemake au e kahiko ia'u iho, a like me ke kaikamahine a Mr. Makuaia, o ia hoi, i kuka koloka, me kekahi uhimaka aeae." "E loaa aku ana ia mau mea apau ia oe, a heaha hou ae ia mau makemake ou?" "I kamaa buki eleele, me na pihi hulali i papale veleveka eleele, i piano no hoi, ame na buke heluhelu." "Pehea oe i ke kaa otomobile." "Aole paha o'u makemake i ke kaa otomobile, he piikoi wale

aku no ia, ua lawa no i ka hele aku e hoolimalima i kekahi. kaa, no ka wa e makemake ai e hele no kahi loihi." t "Aole he hana paakiki ke kuai ana'i kaa otomobile, ua like no ia me kou makemake ana e loaa mai he piano ia oe.' "Ea, o keia mau mea apau a kaua e kamailio nei, ua like p u 'me kekahi hihi'o moeuhane, no ko'u puoho ae, eia ka he puahihio wale no. Ea, ua hele au a maka'u loa ia Haka Kenede' "Heaha ke kumu o kou maka'u wale ana aku no i kela k.maka." "Ma ka'u noonoo iho, e lilo mai ana kela kana k a i m ta hoopili k ia ia kakou apau; he mea maamau loa ia'u, ina e haa. puupu mai ana au no kekahi hopena maikai ole, e hoea m a j ana no i ka hookoia ana o ia mea. O ke kanaka elike me ko Haka Kenede ano, aole loa oia e kanalua iho ana, i ka lawcUw c ana mai i ke k ahi hana, ina no ia he niea e hookoia ai kr karaima pepehikanaka." "Mai ma k a'u oe e Beka no kela kanaka, he nui na alahri e maikai loa, e hoohana aku ai, i wahi e hiki ole ai iaia ke aa m«i e hoala i kekahi mea, e komo aku ai oia iloko o ka poino." "Malia paha he mau alahele io no, aka nae, aole no he maalahi aka me ka nui no o na pilikia ame na poino e hoopuni ana ma ko kakou mau aoao; a aole au i makemake, e mauna oe i kou ola no ko'u pono." "Ina no oe e waiho mai ana i ka hana iloko o ko'u mau lima, a waiho ole mai paha, e hele aku ana no au e hooko, i ka mra a'u i ike ai he pono a pololei." "Ina mamuli o kou koi ana aku i kela k anaka, e haalele nui oia i kana mau koi o na ano apau i ka waiwai e paaia noi e Mr. Makuaia, a hoole mai oia, me kona hookau mai i ka maluna ou, heaha iho la ka pomaikai o kou hooikaika ana? "Aole au i hanauia mai, he kanaka e make, mamuli o hana powa, a pakaha paha a ko'u mau enemi. Ina ua hanauia mai au ma kela ano, alaila ua make kahiko au, he mau mahina ae nei i hala." "No ke kaua anei kau mea e kamailio mai nei?" "Ae, o ke kaua wale no kahi a'u i hopohopo loa ai no ko'u make, a i ka pau ana o ke k aua, me ko'u make ole, ua lilo na pilikia e ae, i mau mea liilii wale no ia'u, a 1 hoi ke aku no an i ka mea oiaio ia oe e Beka ea, aole loa he wahi maka'u »kī iloko o'u no Haka Kenede." Noho ku k ule loa iho la o Beka, aole wahi mea a pane aku. aka alawa akii la kana nana ana ika uwa k i e kau mai ana maluna o ke pakaukau, o kona lalau aku la no ia i kana mau pr;u leo mele, no ka makaukau ana e huli hoi aku no kona home, a o ia ka Nikola, o k a hoomau ana mai i ke kamailio ana: "Pehea, ina au e hooi k aika ana ma na ano apau i wahi e loaa aku ai ia oe kou mau waiwai, e hiki ana anei ia oe ke manaon mai, ua hana wale aku no au ia mea, ma ke ano he nou? Pehea, e ae mai ana anei oe e huikala ia'u, no ka'u mau hana pupuahulu i hoopilikia aku ai ia oe?" Aia o Nikola ke paa la i kekahi lima o Beka, aohe wahi mea a kaili a k u oua kaikamahine nei i kona lima, oia k a Bfkn 0 ka pane ana mai: "E oluolu oe e noho hamau loa me ke kamailio ole mai ia u 1 keia kumuhana. Ua makemake i'o au e hoopoina i na mea i hanaia ma kela la, a manao 110 au aole ia he hana hiki ole." "He hana maalahi loa anei ia oe £ Beka ka hoopoina ana no'u? Ina owau ma kou wahi, he hana paakiki loa ia. He o ia mau no ko'u ma k emake ia oe i keia manawa, elike no me k ela la a'u i hiki ole iho ai ke uumi, i ke kono mau ae a ka makemake, aole nae e hiki ia'u ke koi hookikina wale aku ia or. ke ole e kulike kou mana me ko'u, a i kohu ai no hoi kt kaunu ana i Waialoha." "Ee, e hookuu ae oe i ka paa ana i kuu lima!" wahi a Beka, ti pane mai ai, me k a maopopo ole iaia, oka manao oka Nikoii mau olelo. "Pehea, aia anei kekahi mau kumu kanalua mi kou aoao e Beka, e hiki ole ai ia oe k e maliu mai i keia leo noi okoa aku mamua o kou alo." "Aole he maopopo ia'u, o ka mea pono e hana aku ai." "Eia no ka mea oiaio loa, ua haulehia au i ke aloha ia oe e Beka, a ke haawi mai ka hoi oe i ka ae, e lilo mai oe na'u, o k a hoea ana mai ia„ i ka hookoia kna o kekahi moeulmne a'u i li'a mau ai i ke ao ame ka po, no kekahi mau la lehulehu ae nei i hala." Ke ee k e mau la no o Beka mai ia Nikola aku, aole no kon* hoopuka ole aku o Nikola i ka huaolelo mare, o ka ua kai* mahine nei ia e noke mai ana i ke kakali, o k e kumu no hoi ta 0 kona eena, me ka makemake ole, i kela hoopipili mau aku o j Nikola iaia, no kona manao kuhihewa, e makemake wale aku ana no kela kanaka e hoolilo iaia i mea paani no kona mau ma k emake iho. "Ke hele loa aku nei au i ka poeleele ana, nolaila e hookuu mai oe e Nikola ia'u e hoi no ko'u home!" me ka huki ino ana aku o Beka i kona lima, ryai ka paa ana a Nikola. M"Aole au e hookuu aku ana ia oe e hoi, ahiki i ka hookoia ana 1 o kuu makemake. Auhea oe e Be k a, o keia paha ka umi ona | manawa a'u i kamailio aku ai imua ou, ua haulehia au i ke (aloha ia oe, a o ka iini hookahi wale no iloko o kuu puuwai, o ia ka hana aku i na mea apau e hoohauoliia ai kou ola ma keia honua." I Hakalia no apau kela mau olelo ike kamailioia mai e Nikola, 0 kona nee mai la no ia imua, me k a hopu ana aku ia Bcka. j ua lele ino aku la nae ke kaikamahine opio, a ku mai la ma kahi 1 mamao, mai ia Nikola aku, aia hoi kona mau maka ke nana ia i i kekahi kino eku mai ana ma kahi oka puka. "E huikala mai olua ia'u, no k cia komohewa ana mai la ou, e kahamaha i ka olua anāina," i pane mai ai ka mea e ku ana jma ka puka; oia no ke kaikamahine a Makuaia, a ke nana mai la hoi i na opio me ka piha loa i na manao kahaha, no kana mea i i k e ai. j Aole he pane mai ia Nikola aku, no kela mau olelo a I Makuaia, a i ole a Beka Kamerona paha, nolaila hoomau mai la no o Miss Makuaia i ke kamailio ana: "Akahi no a maopopo ia'u, o keia ka kou hale e noho nei; aKc kaumaha loa nei au i ko'u komo hokai wale ana mai nei no e kahamaha i ka olua anaina. E aeia mai anei au e ninau akiN no k eia lede opio;'" me ke kilohi pono ana mai oua nei a Makuaia mailuna mai o ke poo o Beka ahiki i na wawae, me ka pane hou ana ae: "Ke hoomanao nei au, ua ike mua no au ia oe, aole keia o ka manawā mua loa." I "E ae mai e Miss Makuaia, e hoolauna aku au ia Miss Krjn<\ rona imua ou." \ "Ae, o keia ka hoi ke kaikamahine lawelawe maloko o k t halekuke o kou makuakane," i pane hou mai ai o Miss Makuai* me he mea la, aole oia i lohe mai i na olelo hoolauna a Nikola ia Beka Kamerona imua ona, a ina no paha ua lohe kela kai«» kamahine, aole no ona makemake, e hoohaahaa iaia iho. ka i k e ana mai i kekahi kaikamahine, i kaulike ole aku ke N k ulana me kona. "O Miss Beka Kamerona ka inoa o keia lede opio, a ua hoohanohano mai oia ia'u, ma ka ae ana mai e lilo i wahine he » palau na'u," i kamailio aku ai o Nikola. Ua hoopuiwa loa ia aku o Beka i ka lohe ana mai i na hoakaka a Nikola no ko laua hoopalauia ana, a o ia kana o ka i ko k f ana mai. Aole he pololei kau mea i lohe mai nei e Miss Aole keia oka manawa mua loa o ko'u hele ana mai ma ke* hale, aka he nui a lehulehu, no ka mea o Mr. Nikola ka me* nana e a'o nei ia'u, i ka ike himeni, a ua niahalo nui au no kon» mau ano maikai he nui. Ma kahi niie o *o'u haawi ana aku i ka ae, e lilo i wahine hopalau nana, ke hoole aku nei au ia mea." (Aole i pau)