Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 25, 22 June 1922 — KA HALAWAI ANA, A IKE AKU A IKE MAI ME KUU MEA ALOHA. [ARTICLE]

KA HALAWAI ANA, A IKE AKU A IKE MAI ME KUU MEA ALOHA.

r ;! ..auia e A. G. Kannegjesser) mau huaolelo oiaio kakaikahi kakauia maloko o kahi a ka poe . aikai e ike aku ai i na loa'i ma rr:papa, Molokai. [ h la 11 o lulai o ka i hui - - ai au me Kahikina ma koua - , i hoolaunaia mai a£ iahi e . ; 3 -i kanaka Hawaii maikaā, ia - aole ona home, nolaila mai a ma ia manawa i hoomaka <>u e lawe mai a mala:#ia/ iaia aohe ona home, ua lawe au , :s i Trahine mare na'u, a maho- . nko maua noho pu ana no ko- : manawa ua ike au h(r wahino - r,; o he, kupaa a oiaio oia, a no ia ,au ano maikai ona ua n*ii ko'u maluna ona a ua !hele pu a ī hoī me ia ma na mahāko like kahi a'u i noho hana aku ai 7-.» ke ano luna, a i ka manawa ; ope maloko o Honolulu nei maua ; noho ai, kahi i loaa ai ia'u na lehulehu like ole, a ua ike au j kona kupaa me ka oiaio; mahope mai ua loaa oia i ka ma'i, a -,<■> i.i ma'i i lawe aku ai au iaia i * kauka like ole me ko }*kou ho„f. ma na ano apau e hoopakeleia ai oia inai ka poino mai, no ka ?.ea ua pipili loa ko maiia aloha Kekahi i kekahi e hiki ole «i ia mauri ke noho kaawale kekahi mai mai, a i ka 1912 ua laweia ;,r:u la oia e ka Papa Ola i ka halen.i'i ma Kalihi ma ka la 22 o A ugate a malaila lakou i malama ai :aia no na mahina he übpā, a i ka -a: a ana o ia mauja ua 3awe loa : .9 oia i Mololtai, kahi ; r..i i hoea aku ai ma ka la 15 o lun . 1913, nolaila ma ka 3a 15 o luno iho nei o keia makahlki, o ka : ha ana ia o na makahiki he eiwa V knnn kaawale ana aku me ka aumau i ka ehaeha a ka ipa'i hookaawale. So elua manawa kona okiia ana eo kekahi io ulu ma kona umauma hema me ke oki ia ma kek'ahi mau xv»hi e ao o kona kino, i Ipoua mai auwe ai .i ka ehaeha. No ka nui o ko aloha iaia hooholo iho ];t au i kuu manao e bolo kino e īke aku iaia no ka nianaora hope ]oa, he manawa mnikai' loa hoi i hnawiia mai ia'u. Ua kii aku la ;iu i palapala hookuu no'u mai ka Papa Ola mai ka la 25. o Ape--7 l». a ka, 1*27 o Ap«rila i pae aku ai au i Kalaupapa a, laweia ak;i l.i e kekahi o na makaa no ka

f o ka poo makaikai e dke ai i x jf.n mai, a malaila mau au ma lea la o Aperila e haawi aku aana i na huaolelo hoolana manao i kxtu wahine ia Kahikiaa Keoki. Ma ka Poakahi, Mei 1, hoea mai nna ke Kauka Qoodhue i ,3ca hale n'u e noho ana no ka haawi ana mai i manawa no'u e hol<>kaa pu ai me jjo k^,. hoomakaileai ana aku ia'u i kekahi mau wahd o Kalaupapa ame Kalawao; ua aku oia ia'u a ka Home Balavrina ma Kalawao, a malaila oia i h«u ai i kekahi poe mp'i no ka hookuono ana i ka laau iloko o lakou, a ■ ia pau ana o kana hana malaila, ua huli hoi mai la maua- ma ke alaaaui kahakai no ka home a hoea hou aku la au no ka hale o ka poe makaikai e ike aku ai i na ma'i„ no ka « īke hou ana aku no i ka hel»ehelena kuu Kahikina, a no ko koena mai o ia pule malaila mau iau i na !a apau a ua hana aku no hoi au no ka hoolana ana ako i ka manao o kuu Kahikina alpha, ka mea a'u e ike mau aku ana aia oia iloko o ka ehaeha kulipollpo loa, :.ka nae, aole hiki ia'u ke hookokoke aku iaia i mea e hiki aria'u ke hooluolu aku i kona mau ehaeha. Ma ke Sabati, Mei 7, ua Ihoohauo)'i liilii au ia'u iho ma o ka nana ana aku mai ka hale aku a hi e noho ana i kahi a ka Ahahai i na Ledo e malama mai ana i kekahi papa ahaaina; o ka bana kekahi malaila e hoonanea ana i fta lehulehu a he ku i ka nani na leo mele. He mea hauoli no i ka no-onoo ka ike ana aku i ka hooikaika mai o na wahine ma ka hana a m.% ke kokua ana o kekahi i kekahi, a ua lilo ia mau hana maileai apau i mau mea hiki ole ke hoapoinaia. Ma ka hora 12 o ia la ua hoomanao mai la ia poe ia ma.t*a ma o ka hoouna ana mai i mau meaai maikai, he ono ka mea ono ame ke salad i hoomakaukauia a i hoounaia mai na maua KaMkina, he mau meaai i oi aku ka maikai ame ka ono mamua o na meaai e loaa nei maloko o Honololu, a e haawiia ka mahalo i na walline Hawaii ame na kahunapule ICakolika no ka maikai a lakou i hana, aku ai a e hana mau mai la no ka poe ma'i ma Kalaupapa. Ma ka Poakahi, Mei 9 h mahope o ko'u haalele ana aku i knu Kahikiaa no kekahi mau minuke kakaikahi ua hele holohplo aku la au a ma na pine laau o ka pa e hoopuni ana i nana aku ai au i kekahi poe e hoohala manawa ana. Auihe hiki ia'u ke hui kino aku me k'usu Kahikina, ua paa mai i ka pakuia me ke aniani, o ka mea hiki waLe* no ko aku o ia ka nana an.s, aku a r nana mai ame ke kamailia aku ma kekahi mau huaolelo e hoolaua aku ai i kona nianao. No kekahi mnnawa e hele mai ana kekahi mau hoaloha o Kahikina a kamailio pu me ia no ka hoohauoli ana mai

iaia, no ka mea he makemake ka poe iaia a e kapa mau mai ana no hoi lakou ia Kahikina he Tutu Oiai au e kakau ana i keia moolelo he manawa ia no na keikikane o Kalaupapa e hoopuni mai ana i kekahi noho akule me ka upena, a ke loaa ia mau i'a e kuaiia aku ana i ka papa ola a haawiia aku mawaena o ka poe ma'i. Ma ka Poalua, Mei 9, o ia mau no ko'u nōho ana maloko o ka hale o ka poe makaikai me ko'u nana mau aku i ka helehelena o kuu Kahikina maloko aku o ka puka aniani, he kokoke loa no oia e ku mai ana, eia nae, ua mamao loa mai a'u aku. He haawina pakalaki loa ka i halawai me na kanaka lawai'a o Kalaupapa, o ke akule i puni ai ia lakou i ka hoopuniia ma ka Poakahi, ua waihoia no iloko o ka upena ia po iho iloko no o ke kai, me ka manao a kekahi la ae e kli aku ai a lawe mai iuka, eia nae, oiai lakou i»huki mai ai i ka i'a i kula ua nahaehae na upena a o na i'a ua pau hou i ka hoi i ka hohonu i ko lakou wahi. Ma ka Poakolu mai, Moi 10, aia mau no au maloko o ka hale o ka poe makaikai kahi i noho ai me ka nana mau aku i kuu Kahikina maloko aku o ka pahu aniani e hookaawale ana ia maua, a ma keia wahi he hana paakiki ma ko'u aoao ke kakau ana i keia moolelo me ka hoomanao mau ae, oiai ma ka Poaha mai, Mei 11, e haalele aku ai au i kuu Kahikina a pau kuu ike hou ana aku i kona helehelena ame ka lohe ana aku i kona leo, a kau mai la maluna o ka mokuahi Mikahala, me ka loaa ole he manawa no'u e aeia mai ai e lululima aloha me kuu Kahikina, kuu wahine aloha; he maemae no kona kino, aka nae, aneane e hiki ole iaia ke lawelawe nona iho, he hana hoi a'u i makemake loa ai e haawi aku i kekahi kokua iaia iloko o kona manawa nawaliwali, a owau hoi kana i makemake loa mai ai no ka haawi aku i kekahi mea nona e hoomamaia ae ai, e hoehaeha nui loa ole ia aku ai oia iloko o kona mau la hope loa. O keia ka manawa maikai mua loa i loaa ia'u e halawai ai me keia lede kahiko Kahikina, mahope 0 ko maua hookaawaleia ana mai ka Ja 22 mai o Augate, 1912 ahiki 1 ko maua halawai hou ana ma ka Ip, 27 o Aperila, 1922, mahope o ka hala ana aneane he umi makahiki, malpko o ka hale o ka poe rtakaikai ma Kalaupapa a i hookaawaleia hoi e ka paku aaiani we na laka eiua ame na ki, a htf rtakāv kii'k'iai mau mai ana ia'a; a malal<J hoi o ka Kauka Goodhuē hoomalu ana.