Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 26, 29 June 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

Alawa ae la ka nana ana a ua wahine opio nei, i kona mau lako mare e ahu mokaki mai ana maloko o ka rumi; o ka manao mua o ka oili ana ae iloko ona, o ia no ka hoike aku i ke kauwa, e pii loa mai ka Hakū Fanadale iluna, aka nae hoololi ae la oia i kela manao mua ona, a hooholo iho la oia maoli no ke iho mai ilalo, a o ia kana o ka pane ana aku i ke kauwa: "E hoi aku oe a hoike i ka Haku Fanadale, e kakali malie oia ahiki i kuu hoea ana aku no ka hale olalo.' Ke lohe la ua o Miss Kalani i ka himeni o ka Haku Fanadale ma ka hale a ke lohe pu la no hoi i ka holoholo 0 ua haku nei, me he mea la e hoike okoa mai ana i kona kulana oiaio maoli, o ia no ka piha i na noonoo like ole, e pili ana no ko laua hoohuiia aku ma ka mare. Ua h'ao mai ua wahine opio nei iaia iho ma kela kakahiaka a paihi, no kona manao no, e hoea mai ana ka Haku Fanadale a he mea hooi ae kona lole nani, i ka u'i ame ke kilakila o kona mau ano. Iho malie aku la oia ahiki i ka hale malalo, aia hoi ka Haku Fanadale maluna o kekahi noho kahi i kakali mai ai iaia, a no ka piha nauki loa paha, o ua haku nei, ke hooniniu wale la no oia i kona noho, ma ia hana ana nae, ua hooku'i aku la i kekahi ipu pua, a hina ana ilalo, ke ike aku la o Bela, i kela pilikia, a o ia kana o ke kahea ana aku: "E ka Haku Fanadale, pehea oe i noonoo ole ai no kela pahu meakanu a'u i minamina nui ai?" wahi ana me kona hele awiwi ana mai imua o kana kane hoopalau. "E huikala mai oe ia'u e Bela; aole no nae no'u ka hewa, aka mamuli o kau mau hana, a ua piha maoli au me na manao uluahewa, e hoomaopopo ole ai i ka'u mea i hana aku ai, mamua o kou hoea ana mai la; aka heaha kau minamina wale aku no i ka mea uhane ole!" Ua hiki loa ia Bela ke ike aku me ka hoohewahewa ole, i ka hele o na maka o ua ipo aloha nei ana a hulili i ka inaina, a he kulana pihoihoi hoi kona, a o ia kana o ka pane ana aku, aole me ka leo pikanana, aka me ka leo waipahe: "E hamau e kuu aloha, mai kamailio nui ae oe, o lohe mai auanei na kauwa." "Aohe a'u nana no ko lakou lohe mai," i pane mai ai ka Haku Fanadale, me ka hookuku ana iho nae i kona leo. "Ina he makemake kona e kaa ma kona aoao ka lanakila, alaila aole he mea pono, ka hoikeike ana aku i kona mau manao maikai ole, aka e hoao ia ma na ano apau e pahele aku ai ka noonoo o kana wahine hoopalau. "Ina e lohe wale mai ana na kauwa i ka kaua mau kamailio, alaila e lawe aku oe e Bela ia'u no kekahi wahi kaawale, a malaila kaua e kamailio ai, me ka hoopilikia ole ia mai. "l'a hele ko'u mau manao a pioloke maoli, a o ke kumu nui ia o ko'u hoi awiwi ana mai nei, me ko'u kakali ole aku, a ike i ka lanakila ana o Debe, ka lio a'u i pili aku ai me kekahi huina. dala mahuahua. He keu aku maoli no ka nui o ko'u pakalaki; o ka loaa aku hoi koe o na pomaikai ma kekahi kumu nae i maopopo ole, o ka haule pa-hu iho la ia o ko'u mau manaolana apau." Xo kela pane a ka Haku Fanadale, ua akakuu mai la ko Miss Kalani mau manao anoe no ka hana a kana kane, no ka mea ke ike la oia, ua pololei na mea a kana aloha e kamailio mai la, oiai ua lohe oia, i ka pili nui ana o ka Haku Fanadale 1 kana mau dala ma ka heihei lio, a o ia kana o ke kamailio ana mai: "E hele ae kaua mawaho e kamailio ai me ka maikai, ua hele oloko o ka hale a wela." "Ua pono kela e Bela, e lawe aku oe ia'u iwaho o kekahi wahi oluolu, no ka mea ua hele maoli au a wela, i ka loa o keia hoi ana mai la iloko o ka hahana o ka wela o ka la." Ma ka aoao o ka Haku Fanadale, ua hele maoli oia a piha i ka hoonaukiuki, i kela ike aku, i ka hoohie maoli o Bela iaia, aka nae ke kakali malie la ua haku nei, a hoea aku i kahi mamao, o kona wa ia e waiho aku ai i kana papahana ana i hoolala mua ai, no ke kaa mai o ka lanakila ma kona aoao. Haawi aku la .ka Haku Fanadale i kona lima ia Bela, o ka haalele iho la no ia o ua mau ipo nei ialoko o ka hale, a hele aku la no kekahi wahi, e lohe ole ia mai ai ka laua mau olelo, eia nae, aia no ka Haku Fanadale ke hoike mau aku la i kona ano hoihoi ole, ma ka hehi ana aku i na pua hoonani, e ku pono mai ana mamua o kona alahele, a i ko laua hoea ana aku no kekahi wahi mamao mai ka puka aniani aku, ku iho la ka Haku Fanadale, a kamailio ae la ia Miss Kalani: "Ea, ke makemake nei au e hoike aku ia oe e Bela, ua aneane hiki ole maoli no ia'u ke hoomanawanui iho, i ko'u huhu me ka hoonaukiuki ia oe, ame kuu kaikuahine, no ka olua mea i hana mai ai maluna o'u. Owau iho la ka ilina, o na hana hoopahenehene a ko'u mau hoaloha, ma na wahi apau a'u e hale ai, a ua lilo kela mau hana, i mau mea e hoopiha mai ana ia'u me ka inaina, ahiki i ko'u ku'i okoa ana aky i kekahi hoaloha, a ua komo aku hoi au iloko o na ana me kekahi poe, a o ia keia eha au e ike mai la malalo o kuu maka hema. ' O ka mea oiaio loa a'u e hoike aku nei imua ou e aole au i makaukau no ka hooko ana,aku i ka mare i keia manawa. elike me ia a kuu kaikuahine i hoolala ai, no ko kaua mareia ika la hookahi, e mareia ai oia me kana kane. Ua maopopo ia'u, ka nui o kau mau ha*ia maikai e Bela, i lawelawe mai ai no'u, aka aole ia mamuli o ko'u hookikina wale ana aku ia oe. aka no kou manao ponoi māoli iho no„ e hokau ole mai ai oe i na ahewa ana maluna o'u." lloko o keia manawa a ka Haku Fanadale e kamailio aku nei, ua noho iho la o Bela ilalo, maluna o kekahi noho laau, aia hoi oia ke kupenu la i kona hainaka ma na maka, a ke olu loa la ka Ilaku Fanadale, no kela hiona ana e ike aku la, ka mea ana i manao kuhihewa ai, e hahana ana la ka laua papaolelo ana. Xo ka pane 015 mai nae o Bela i kela mau olelo hoakaka a ka Haku Fanadale, ua hoomau hou mai la no oia i kana kamailio ana. . . . "Xo na mea e pili ana i ka hoolaha i hoopukaia maloko o na nupepa, no ko kaua hoohuiia aku ma ka mare iloko o keia mahina, ke makemake nei au, e hui pu mai oe.me a'u, ma ka hoole ana i ka pololei o kela mau hoakaka, ma ke ano he hoolaha hoopahenehene wale no kela." Aole no he wahi mea a pane mai o Bela, aia no ke poo o ua wahine opio nei, ke kulou la ilalo, a o ia ka ka Haku 'Fanadale o ka pane hou ana aku: "Ke manao nei au, ua lokahi kou manao me ko'u maluna o keia mea, nolaila e haawi mai oe i hookahi a'u manawa e honi aku ai i ko ihu

Ma kahi o ka hooko mai o Bela i ke noi a kana ipo aloha, aea ae la ke poo o ua kaikamahine nei iluna,, nana mai la hoi kona mau maka, i hele a piha i ka inaina maluna o ka Haku Fanadale, a hoomaka mai la e kamailio: ■"Ua hoolohe aku nei au i kau mau olelo apau i kamailio mai nei, a ke lana nei kuu manao, aole oe i poina, i na mea apau i hanaia o kaua, no kekahi manawa ae nei i hala." "Aole he mea a'u i hoopoina, aka nae, ina paha ua poina ia'u kekahi mea, alaila ua hoomakaukau no au i kekahi poka, no ke ki ana aku i ko'u enemi, e kuu aloha," wahi a ka Haku Fanadale, me he mea la, he wahi mea ano ole loa, na' olelo i kamailioia aku e Bela. "Ua hoolohe aku au i kau mau olelo apau," i pane mai ai 0 Miss Kalani," a ke makemake nei au, o oe ke hoolohe mai 1 ka'u mau olelo. Ua ku-e ikaika mai oe ia'u, no ko'u komo hokai wale ana aku no iloko o kau mau hana apau e Hale; o ka mea oiaio nae, owau ka mea nana i hooponopono i kau mau hana, a i uku aku i kekahi huina dala mahuahua, no ka hoopakele ana ae ia oe mai ka poino mai. Aole he kumu e ae o ko'u hooko ana aku i keia hana, mamuli wale mai no ia o ka nui o ko'u aloha ia oe, ka mea hiki ole i kekahi wahine e ae, v ke hana aku nou, owau wale no." Aole i pau aku na mea a Bela i makemake ai e hua'i pau mai imua o ka Haku Fanadale, ua kahamaha e aku la nae ua haku nei, ma ka noke ana ae i ka akaaka, me ke kau ana aku i kekahi lima imua o Bela, aka nae aole ia he kumu e kuha'u iho ai o Bela, ua hoomau hou mai la no oia i ke kamailio ana: "Aole he kumu e ae o ko'u lawelawe ana aku i na hana apau e pono ai oe, mamhli wale mai no ia o ka nui o ko'u aloha nou e Hale, iloko o ia aloha aole loa he hookamani, aka lie aloha mailoko lilo loa mai o ka puuwai, me ke kau o ko'u mau manaolana, e lilo oe i kane na'u no keia mua aku. Ua hanaia kekahi aelike mawaena o kaua, e hoohuiia kaua iloko o ka berita o ka mare ma ka la 25 o ka mahina o lune nei, malalo o ia aelike, i ku ai au me ka hoomakaukau ana ia'u iho ma na ano apau. La makaukau ko'u mau lole a ua hoounaia na palapala kono imua o ko'u mau hoaloha, aole au i ike i kekahi kumu kupono, e hooko ole ia ai ka mare mawaena o kaua." <4 Uwokil "'i pane mai ai o Bela me ka leo kuoo. "No ka maopopo ole paha ia oe o ka hopena e hoea mai ana, ke kumu o kou manao ana, e hoolilo mai ia'u me he kamalii la. Ua hoohaahaa loa mai oe ia'u, a oi akn mamua o ka mea i hanaia aku no kekahi wahine; aka nae aole no ia he mea e hool;lo koke ia ae ai kuu aloha nou, i hoowahawaha iloko o ka manawa pokole loa. La hoopakele ae au ia oe, mailoko mai o na pani o ka halepaahao, ua hala nae ia; malia aole e hiki ana ia'u ke hoopakele ae ia oe, no ka elua o ka manawa, ina e mau mai ana kou hoohaahaa ana ia'u, ahiki i ka pii okoa ana o ko'u inaina nou. "E hoomanao oe, o na pohaku apau ame na lepo apau i kuleana ai oe ma ka honua nei, ua hooliloia mai ka Loio Malo mai a ia'u Aole mea hiki ia oe ke hana mai, oiai o kou loio ponoi no ka mea nana i hana i ka palapala kuai hoolilo; a ina aole he mea au i hoomaopopo, alaila aole no ha'i aku ia hewa, aka nou ponoi iho no. "Ua makaukau au ma na ano apau, e ku aku mahope ou ,a hoike no kou pono, ma ke ano e ikeia mai ai kou mau ano maikai e ka lehulehu; aka nae iloko o ia manawa hookahi, aohe nana a ka kanawai ma ke ano o ke kanaka, aka ma kana hana wale no. Ina no ke kuai hooliloia aku o kou mau waiwai apau, aole e lawa ke dala e loaa niai ana, no ka uku ana i ka hapalua oka huina a'u i kokua aku ai no kou pilikia. Mawaho ae o kela huina mahuahua, ua aie hou mai no oe ia'u, me ka moraki ana mai i kekahi waiwai, au no i ike ai aole loa ou wahi lihi kuleana ilaila, a ua hoolilo aku oe i ka hapa o kela mau dala, iloko o na hana piliwaiwai. "He hana hiki no ia'u ke hoomanawanui i ko'u inaina nou ina aole au mau hana e ae i hoolilo mai ai ia'u, i mea paani lealea wale no nau, o ia na mea a'u e lohe nei ma ka waha o na kauwa, i kou hoohala i kekahi o kou mau manawa, ame kekahi hapa o ka'u mau dala, no ka hauoli ame ka pomaikai o kekahi wahine okoa aku." I ka hooki ana iho o ka Bela kamailio ana mai, aole* e hiki 1 ka Haku Fanadale ke pane aku, no ka mea o na huaolelo apau i puka ae mai ka waha mai o Bela, he mau olelo oiaio wale no ia; ua hele hoi ka helehelena o ua haku nei a haikea pu, a ke hoonaukiuki loa la oia, no ka hoopunipuni o kona loio, a pela hoi ka nui o ke kamailio o na kauwa nona ame kana mau hana; nolaila noho okoa iho la oia ilalo, aia hoi iloko'ona ka hopohopo, no kona lilo aku he malalo o na manao inaina o Bela Kalani iaia. O na mea apau a Bela, i kamailio mai ai, aole loa he hoopunipuni iloko olaila ke ui ae la oia mao a maanei, aole loa ona wahi ē pakele ai, koe wale no ka wehe hamamaia ana ae 0 na pani o ka halepaahao a hamama nona. MOKUNA XXVII. No keia pilikia maopopo loa a ka Haku Fanadale e ike aku la, i na e hoopaakiki ana oia elike me kana i manao mua ai, e haalele iho ia Bela Kalani, ua hoopau loa ae la oia i kela manao, a hoao aku la e hoomalielie ia Bela, i wahi e akakuu mai ai ka inaina o ua kaikamahine nei, h mea oiaio, ua hoi hou mai la kela ano kahiko, o laua, ahiki i ko laua hoi hou ana aku noloko o ka hale, me he mea la, aole he mau olelo maikai ole i kamailioia, i na minuke mamua aku. ' v Ua noho ka Haku Fanadale ma Kanale Hale ahiki i ka wa 1 makaukau ai o ka aina awakea, he kona noho pu ana aku me Bela ame ka Lede Kalala, maluna o ke pakaukau, aohe mea hiki i ua haku hookano nei ke hana aku, koe wale no ka hoolohe ana aku i na kauoha ame na makemake apau o Bela Kalani. Ma na ano apau ke nana aku, ua lilo maoli ka Haku Fanadale he pio malalo o Bela, oiai ua kaikamahine nei, e haawi mau mai ana i na minoaka hoohie maluna o kana aloha, a e kamailiō mai ana no hoi i na olelo olu waipa-he, a ke nana mai la hoi ka Lede Kalala, me na manao mahalo ia Bela, no ka piha maalea maoli o kela wahine opio, i ka hoolilo ana i ka Haku Fanadale, a kohu bebe. "Aole he maikai o ko ka Haku Fanadale ano i keia kakahiaka, mamuli o ka nui o kana mau dala i poho ma ka hana heihei lio," i hoakaka aku ai o Bela imua o ka Lede Kalalano ke ano kukule o ka haku opio. "He mau la pokole wale no nae koe, alaila e kaawale loa aku ana oia ma na aina mamao, kahi e kaawale pu aku ai na hana hoowalewale o na ano like ole mai iaia aku. Aole a'u mea e ae e mahalo ai no ka Haku Fanadale, o kona mau ano oluolu a piha waipa-he maoli no, i kona mau hoaloha, eia nae, ua hoopilikia loa mai lakou iaia, ma ka noke ana mai i ka hoohenehene, no na mea a lakou i ike ai maloko 6 na nupepa, no ko maua hoopalauia ana." Nana pono ae la o Bela Kalani i kana aloha, ke kulou la ke poo o ka Haku Fanadale ilalo, me he m'la la, aole mea nui e ae iloko o kona noonoo, no na mea no ia e pili ana ia Kakalina, ke kaikamahine a ke kanaka malama meakanu, ka wahine hoi ana i manao maoli iho ai no, me ia oia e mare aku ai. Minoaka mai la ka Lede Kalala, iaia i hoomaopopo mai ai i ke ano o ka Bela mau olelo, me kona pane ole mai nae alaila hoqmau hou mai la o Bela i ke kamailio ana: ' "Ua hoike aku nei au ia Hale, i ka piha nauki loa o Kimo, no ka hoea koke ole mai o ka la 25 o lune; a aole au i ike i kekahi kumu maikai, e hooko ole ia ai na mare a elua ma kela la hookahi; a i hookahi no hoi ko kakou komo like ana iloko o ka hauolL' (Aole i pau) i