Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 26, 29 June 1922 — KAA IA SANA LUI KA LAKA KILA PAIO KALAI MANAO [ARTICLE]

KAA IA SANA LUI KA LAKA KILA PAIO KALAI MANAO

Kakauii 6 TAomas K. Maunupau. I ke ahiahi Poaha, Mei 25, ua malamiia he paio kalaimanao mawaena 0 na haumana koiki Pāke 0 ke Kula Kiakie 0 Makinale ahio Sana Lui, ma ka Y M. C .A., no ka iaoa moho o ka hui loea makaukau ma ka paio kalaimanao ana, 0 kā Ahihui Haumana Kula 0 na Kēiki Pake o Hawāii neK Oka meakakau kēkahi i hiki aē ma iā ahlāhi, mimuli 0 ke kono anā mai a kekāhi mAu keki Take hoaloha o'u, to ka hooloho . 1 ī keia hana hoonaauāō, & hoo'.:':;. manao. Ua pu.;» .*»o!L no ka Kuuanu Y. M. C. A. i liu h;iumana o keia mau kula ,anie kekahi poe kanāka mā--0 kaa. He kakaikahi loa na kēiki Hāwaii ame na kanaka makuā Hawaii malaila. I ka hora 7:30, ua ku mai ka lunahoomalu, he keiki Pakē opiōpio, a hōakaka mai i ke ano 0 keia halāwai ,ame kā hana o ia ahiahi, 0 ia hōi, ka paio kālaimanaō mawaeōa 0 k« kula Bān4 Lui me Makinalē, mā>jna 0 keia poomanao, "E hoohokna e hoopāuia ke aupuni kulanaJtaub«3e arae kalana o Honolulu nēi a e kukiiluia ke aupuni komiāina." Mā ka aoao ae 6 Mākināle, o ia hoi, e hoopau ke āupuni kalana a i aupuni komisina ko kakou, a o Bāna Lui hoi ma ka aoao hoole, e ku-e ana i ke aupuni komiaina a e kākoō ana i ke aupuni kalāna. He ekdlu hoa paio kalainialiao 0 ka hui hōokahi. He niau keikikauē wilē no kō Sāna Lui, a 0 Makinalē h® elua kaikamahine a he hōōkahi keikikane. O ka rula he uihi ihinuke 0 ka mēa hookahi e ku mai ai e hoakaka i kona mau manao ku-ē, a kakoo paha maluna 0 kēia poomāfnao, ahiki i ka pau ana o na keiki ekolu o ka hui hookahi. Penei « maopopo loa ai, ku mua mai ka mēa o ka aoao ae a hoakaka I 1 na kumu ku-e i ke aupuni kalana, me ka hoomaikeiko pu Afaa mai i ke ano oke āupuni komisina. Pau kana kamailio ana ku mai kā mea 0 ka aoao aole a hoakaka i na kumu kak6o i ke aupuni kalanā, a hoikē pu mai i na kumu ku*e i kē aupuni komisina. T ka pau āiia 6 kēiā, hē ēlima rtinuke 0 ka mea hookahi o ka aoao *c ame ka aoao aole e ku mai ai no kā hoakaka an» a niēniēlē, noii, kakoo a ku-e aku i koiia hoa paio ka- . laimanao .a pela no hōi e lawēla- ► weia ai na hana āpau na keiki oka hui hookahi. Pau keia hoakaka ana, ua hoolan«a mai ka lunahoomalu i ka mēā ha'i kalaimanao mua ma ia ahiahi, he kaikāmahinē Pakē opiopiō. I kona hoomakā ana mai 0 kamailio he naauao maoli no, moakaka pono ka puana olelo anā } a he hohonu na manao hōakaka, i na kumu kupoiio no ka ho(>pau ana i kō aupuni kālana, ame na kumu maikai no ke kukulu ana i iupuni konlisina. Uā hiki i ka meakikau ke olēlo ae, aole kaikamahine, a i 010 keikikano Hawaii paha apuni o Hawaii nei ,e hiki e ku mai mua o kekahi anaina kanaka a paio manao mai maluna 0 ka rula naauao, a ke manao nei no au ,e puhili no kekahi poe loea kalaiaina i keia kaikamahine PakQ opiopio. I ka pau ana o kana kamailio ana, " ua pa'ipa'i ae ke anaina no ka mahalo ana aku i kona piha makaukāu. I keia wa ua ku mai ko Sana Lui keiki mua, a i kona hoike ana mai i ke ano o'ke aupuni komiaina ame na manao kakoo no ke aupuni kalana, he u'i maoli no. He keiki makaukau loa keia i ko kamailio ana, a he kohu loio māoli no kē hoōlohē aku oe. Ua nui loa ka pa'ipa'iia i ka pau ana o kanA kamailio ana. l"a ku hou mai ka lua 0 ko kaikamahine 0 ka hui o Makinale, a 0 keia kaikamahine paha i ka'u ike, ka mea makaukau loa iwaena o ko Makinale mau keiki ia po. He nui maoli no na mea a ka pepeiao e lohe āi 1 ka hoakaka kakoo ana mai a koia kaikamahine, ame he mea la, he loēa kalaiaina oii no ke aupuni komisina. Ua nui kona pa'ipa'iia e ka hale i kona noho ana iho ilalo. O ka lua 0 ko Sana Lui keiki, he f teau manao maikai no kana e ku-e ana i ke aupuni komisina, me ka hoikeiie ana mai i ka hopena 0 ia ano hooponopono au'puni, i ikeia ma kekahi mau wahi 0 Amerika, ame ke kakoo ikaika ana i ke aupuni kalana. 0 ko Makinale keiki hope loa kā mea nana i hoike mai i ka eopa nui wale 0 ke aupuni kalana, 0 ia hoi ka hakaka mau ame ka eepa i ikeia ma ka lawelawe aupuni anā, elike me ka pillkia o ka makeke kalana a pela wale aku. He naauao no hoi ke kii ana a keia keiki. Nui ka pa'ipa'i i haawiia aku iaia i ka pau ana 0 kona manatfa. 1 ke ku ana mai 0 ke keiki hope ]oa 0 Sana Lui a hoike mai, he mea f«iaio he nui no ka eepa 0 kē aupuni kalana, aka, aole ia ho mea no kakou e hoopau ai ia hooponopono auana, a kukulu iho i aupuni kom.sina, a kakou i maopopo mua olē l"a piha mai oia i ke •'iTio 0 ke aupuni komisina, aine kona> kupono ole, a ua hoakaka mai oia i ke ano 0 ke aupuni kalana ame na i kakou e hana ai no ka hoonui :*na a? ika makaukau. Ua kukuluia *e aupuni Amērika maluna 0 kē kuo-

koa, ō ia hoi, nā ka lehulehu, ma o ka lehulehu ano ka lehulehu hooponopono i ko kakou aupuni iho, ao--16 hoi na kekahi puulu kanaka kakaikahi loa. O keia ke keiki makauau loa ma k6 kamailio ana, a o kana mau ku-0 iiā B6dhaiki aku ia i kona po6 hoa paio. I ka pau aiia o kana "kiAlailio diii, ua h&awiia aku ka pa'ipk'l liirta aiia e ka halē holookoa i 01 lok &ē hdi tfiāmua d ila keiki apau ma ia £o. I ka pāu ana o keia kaniailio ttiāwāētta d na lala 0 hui a elua, uā hōōmāka kā nieiliēlp kfckahi i kēkāhi a ma kēia wahi i hāule lOa &i īia kfciki o Makinale Ao ka iiiēā ua piha makaukau loa na kēiki 0 Sāiia t*Uij a o ka nui o na liinau a na kēiki o Sana Lui, aole hiki i nā keiki 0 Makinalo e pane pololei mai. Ua hiki i na mea āpau ke ikft akiij e lilo ana ia Sana Lui ka laiiākiU, ii6 ka mea he makaiikāu loā keia poe kēiki i ka paio kalaim&nāo i ōi ae mamua 0 Makinale. I ka pau loa ana 0 na hana ua ohiia na hālokā mai na luiiakanawai mai, a i ka heluheluia ana mai 0 ka lunahoōmalU, ua lokahi lia no ka haāwi ana i ka lanākila i na hāiiiiiāna 0 Sana Lui. Ua ku ae na keiki 6 Sāiia Lui ā liaawi he ekolu leō huro taō Bānā Lui ; a he ekolu leo hiit6 īiō Mākināle. Ua hā&wiiā ka hanohano 0 iiā hāna kalaimanao, iha kā ihakaukāu ma na ano apau i kē keiki hopē lōā o Sanā Lui. 0 kōia lilō āiia 0 ksL ialiakila ia Sana Lui, 0 ka lilo āna no ia 0 ka ihoā inoho pālō kalaitttātiāo 0 ke Tefitbfe 0 HaWhii .ei i kē Kula 0 Saha Lui, no ka fflea, ua haule kd kula ō Māhoa ahiē Punahou ia Makinale* a ua hāāwipiō hoi 0 Punahou ia Sārka Lui, a hāUlē no hoi o/Makinale ia Sāna Lui. E ka lehulēhu heluhēlu nupēpa, nia keia e ike iiiāi ai kakou i ka mākēē ■o na keiki Pake 11 ia na Kānā hOOHaāuao anie na hāna māikāi. Mā kēiā no hoi kā lioikā oiāiō lōā ana fii&i 1 ka makaukau niaoli no 0 ko Sāiiā Lui poe kumu, i ke ao anā i na hāu ; maiia, a nawai ole no ē nui ria hauniana 0 keia kulā e paā mai nēi i M oihana iloko 0 kēia kaōna ame keiā tcritorē ma na hale hana like ōlē, a pela no hoi me nā oihanā kalāna, tēritore amē fedērala, a ilōkō ō ka pāpa lunakiai ame ka ahaolēlo. O ka manao 0 ka liē hanā pono loa na kekahi ]k>e Hawaii ke kukulu ana i ahahui ō keiā ano, iio ka hoeuēu ana i na kēiki Hawāii, e makeo i' ka liaāiiaō ā 6 hōoikaikā nō ka hele ana i na kuia nui o Amerika.