Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 28, 13 July 1922 — UA LIKE ME KA LILIA IWAENA O NA KAKALIOA. [ARTICLE]

UA LIKE ME KA LILIA IWAENA O NA KAKALIOA.

Aole manao ē kaulike mai me keia poomanao e hakuia, ma ka ole* lo a hookuku ae, e loaa ka nani o ka manao. Ua pili keia wahi olelo no kekahi i iko aku i kana mea i hoopunahele a aloha ai paha, i ka o-a ao iwaena o na mea i aloha ole ia, a i makemake ole ia. Na ke alii Solomona keia wahi olelo. Ua lilo nae keia wahi olelo i kumu alakai hewa i ka noonoo o na kanaka, ma o ka hoopili poaeae ia ana o keia wahi olelo, "Pela ka'u mea i aloha ai mpwaena o na kaikamahine." ' - •• No keia wahi olelo i hoopiliia ae i holo koke ae ai o ka noonoo maluna oka wahine. Ma ka nana aku, aia, me he mea la he wahine u'i e ku ana iwaena o na wahine pupuka, ma ka ike aku a keia kane (Solomona) ka mea nana ka olelo.

1 Oka oiaio nae o keia olelo a Solomona, no Ha hale no ia o ke Akua >ana i kukulu ai, iloko o lerusalema. He nani, a kilakila i ke kau mai ma kahi kiekie o ke kulanakauhale, iwaena hoi o ka aina, i pilia me na hale 0 ia ano i kulike ole me keia, ka Solomona. Aia iloko ona (Hale) | kana mea i aloh.i nui ai, oia o lehova, k«na. Makua ilpko o na hoor ponopono pilikahi nona iho, ame ki hooponopono aupuni ana. Ke hoopili ae no i keia wahi olelo ia kakou iho, i ko kakou hi-o'ana 1 kek'ahi wa. iwaena o na wahine, aia io no e ala ae ana ka mauao 0 ia ano, a ike io maoli aku no me lie mea la he oiaio, a o ka oiaio io no ia, ma kau ike aku i kau mea i aloha ai, o ia wale no ka oi. He lehulehu na mea a kakou e hoopilipili ae ai i keia wahi olelo, a e kupono no; aka, o ka mea ano nui a'u e makemake nei o hoike ae o ia keia 0 ka lilia e minamina nui ia nei 1 keia mau la, hiki hope o keia ike ana, o ia no ka Hawaii kuauli oiaio'. Ia oe e kuu mea heluhelu e kau ai ma kekahi oioina, a nana aku iwaena o na kakalioa ma ka aina i keia la, he mea paakiki loa ka ike alsu a kou mau maka i ka lilia oiaio o Hawaii. Aol? i» hil;i i kekahi ke ku-e mai i keia me ka manao maikai. Na pua lilia oiaio o ka aina a k6 Akua i hana mai ai mai ka po mai. O keia olelo a kahiko mai ka po mai, 'aole ia he olelo i haku wale ia ae. He kumu ko keia olelo, e' nana ma Kinohi. 1:1-2 "I kinohi hana ke Akua i ka lani ame ka honua. 2.—He ano ole ka honua, ua olohelohe, a maluna o ka hohonu ka po,uli. Aia ua po nei a na kupuna o kakou i hoike ai, he Lahui kakou mai ka po mai. He lahui i aloha nui ia e ke Akua, pela no kakou e ku nei he kumu alakai no ke ao holookoa, no nei mea makamae he aloha. Ma keia mau la koke iho nei, i kipa mai ai i o kakou nei he lehulehu o na ilikea, mai ka hikina mai o Amerika Huipuia, no keia ahahui Ma lu. Ika elua oko lakou mau la ianei, a ia lakou e luana ana mamua pono iho o ka Hokele lana, ua ninau ae kekahi o ua poe la, i kekahi o na kamaaina e kuku ana, ina he mea oluolu i ko lakou manao e kuhikuhi mai i ke kuiuli oiaie i maopopo ia lakou (na malihini). Ua hoaa na ia wahi no kekahi wa; a ia lakou e nana mai, ana i ke aluka o na kanaka, aia hoi maalo ana he wahi pua lilia, ka pua oiaio o ka aina; he mamo oiaio na ka I ka Malii ame ka oia o D. P. Keawebaku. f

He ku i ke aloha ke nana aku i keia ouli. I keia wa i kohikuhiia ae ai o na malihini, e na kamaaina, i ka Hawaii oiaio i oa ae iwaena 0 keia mau tausani i akoakoa ae ia la. Ua hoho koke aku na malihini a hinau aku i na pua lilia la, ina he Hawaii oiaio oiaf Ua ae mai la kela. No ia mea ua olelo 4e lakou 1 ka maikai o ke kulana o na Hawaii, a omou mai la i ka pua ame ka lipine ma ka umauma o ua pua lilia la o Hawaii, "Elike me ka lilia iwaena o na kakalioa. Aole no e pau ana ka'u nuku ana maluna o keia poo mauao a kaua, 6 kuu mea hel.'.helu, ahiki mai ke ala hou ana o j. awaii kuauli, mai keia noho nanea ana. E ia na lahui e, ke makemake nui mai nei ia kakou no ko kakou kulana i ka oluolu me ke aloha, a eia lioi kakou ke hoowahawaha uei īa kakou iho. E nana aku i na keiki a kakou, ua hoowahawaha kekahi i kekah. He makemake loa lakou i na mea malihini,, mai ka mea kino hanu ola, a ka mea kino hanu ola ole. Nohea mai keia hana ana pelal Aole anei no np, kuko hewa e waiho ana iloko o ka naau, me ka lalama wale ana o ka noonoo i o a ianei, me ka manao, o ia na mea oif Mai hoomalule oe ia oe iho malalo o keia mau manao lalau, a no ka mea, eia iho ke kanawai Hoopulapula ke ku npi me ka haka' pono mai o na maka ia oe, e ka mea i kuleana i keia aina. A ina oe e haalele iho i keia me ka manao aia io i Kalalau, Kauai, kou pono ma o kou h'oao ana e hoelilo ae ia oe iho i Pilipino, Pake, Poto Hiko, Hineku, Kepani, Kilipaki a pela aku, e haule ana oe i muliwaa, o oe ame kau mau hanauua mahope aku ou. lie mea pono e ala kakou a noonoo pono i keia mea. No makou no na koko hapa, he hiki loa ke ho'iho'i hou i ke koko ihope a piha hou ma ke ano he kuauli oiaio iloko o na hanauna he ekolu wale no, nalowale kela'koko o na malihini iloko 0 makou, leoe paha ma ka hoonohonoho huahelu ana. E hiki i'o mai ana keia mea, aole e hoi nele mai, ma na aina hoopulapula o keia mua akti. He ku n«> 1 ka aka i ka nana aku. Ina ilikea e auaukai ana a olaoi ae la ma» lalo o ka wela o ka la no ke ak# e loaa ae kauwahi hiohiona o ka pv hoehoe o kahakai, i ko lakou ill, i hiki ai ia lakou ke olelo ae ho hapa Hawaii lakou, ia kakou v hoi e maka'u ana i ke kai o like auanei me ka pahoehoe, a hamo nui iho i ka puna i loaa ke kulana ilikea.

Pehea la kakou e hoao nei e holo mai ka oiaio akuf Aole ou wahi e nalowale ae ai e ke kuauli hookawaihae. Mai lawe kakou i keia ano manao a hoohana āku maluna o na aina hoopulapula, a no ka mea, malaila ana ka wela i ka la a maila mai la ili, haule ae no ma kahakai o ia ana no. E hololi ae i kela ano, a e hoonui iho i ka ula o ka ili i holo ke koko ou e kuauli a ola hou o Hawaii. E maka'u ana anei kakou i ka ikeia mai he Hawaii kuaulif He mau hana hoohilahila anei a Hawaii i liana ai a kakou e pihoihoi ai ka nianaol Aolel O ke kaulana o Hawaii, aia ma na mea e hauoli ai o ka naau. E hooliole hou aku 'ka ike a ko kakou mau maka imua, ma-o aku o ka pou o ka ihu, i mohala a aliuwale ae na hana au e hana iho ai/no na hoonee hana ana no ke ola hou o Hawaii. Ua oui hoi kakou, e keia koena uuku, na pua a Kamehameha, e hoonaueue ae hoi a hooluliluli iho i nuue na paemoku. Na moku i ikeia e ke ao holokoa i ke kaulike o na ihu i ka Hikina Hema i mokn paa ia, a o na hope kau like i ke Komohana-Akau; ka aina hoolulu o na makani huihui' : o ka Akau ame ka makani mahanahana o ka hema e hooluolu ana i ! na pua lilia oiaio o ka aina. Pehea mai kakouf O ka lohe wale aku no i ko oukou "o*ia mai," o ko kakou o ia like no ia, a naue like i ka aina hoopulapula i mahuahua ae na lilia iwaena o na kakalioa e kahihi nei. +4—