Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 28, 13 July 1922 — KE ANO O KE KALAIAINA. [ARTICLE]

KE ANO O KE KALAIAINA.

(Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua.) (Hoomauia mai.) I ka imi ana i mea c ; akalca ai kela mau hihia, pono c noonoo ka, kou i kekahi mau ano o kanaka. 1. Ina noono kakou i ke ano o ko kakou mau kino, ua maopopo no ko ke Akua manao i kana hana ia kakou pela. Elike me kakou e nana aku ai i ka moku, a hoomaopopo ka manao o ka mea nana i hana, pela no e maopopo ai ka manao o ka mea i hana i ko kakou kino. Ike kakou i ke kino o ka moku. ua paa, aole liu, alaila maouope loa, Ua hanaia i mea waiho maluna o ka % wai, i mea lana hoi. Nana hou kakou ua nui ka loa, ua uuku ka laula, ua mimō mamua, ua mio mahope, ua lapaiapa malalo, ua palahalaha maluna, alaila, maopopo loa ia kakou, ua hanaia i mea holo. Nana hou aku kakou i na kia, ame na i-a, ame na kaula, ame na pe'a, ua maopopo loa lia manao o ka mea nana i hana. Ua hanaia na Via i mea e paa ai na i-a. Ua hanaia na kaula nui i mea e paa ai na kia. Ua hanaia na i-a i mea e paa ai na pe'a. Ua hanaia na pe'a i mea e holo ai ka moku. Ua maopopo loa ia mau mea apau, ma ka noonon wale ana. A ina hoole kekahi aole, nolaila ka hana ana i ka moku, aole pela ka manao o ka mea nann i hana ; alaila maopopo loa ia kakou ua wahahee oia, a i ole ua pupuie maoli. Elike me ia no ko kakou hoomao#i>opo aoa i ka manao o ka mea nana i hana i ko kakon kino. Ua haawi mai oia i ka ikaika. Ua haawi mai oia i na lima, i na wawae, i na maka. Ua haawi mai no hoi i ka ike, i mea e pono ai. No ka ko Akua

hana ana i ke kanaka pela, ua maopopo kona manao, e hooikaika kfe kanaka i ka hana. Aole peja ka hana ana i na holoholona. Aole hiki ip lakou ka mahiai, ame ka lawai'a, ame ia hana aku, ia hana aku. Nolaila, ua maopopo ko ke Akua manao. Ua manao oia e hana ke kanaka. Ua hoike mai oia pela iloko 0 ke kanawai eha, olelo mai oia. "Ina la eono e hana ai oe i kau hana apau." I mai o Paulo. "Aka, e hanaia, e hooikaika ana me na lima." Eia kekahi. "Ina aole e hana ke kanaka, aole hoi ia e pono ke ai.'' Hoino nui o Solomona i ka poe palaualelo., 1. Eia no hoi kekahi mea e maopopo ai ko ke Akua manao e hana ke kanaka. Aole ia i haawi wale mai 'i na mea e pono ai ke kanaka Uuku loa ka ai pono a ke Akua 1 hoomakaukau ai, me ka hana ole o ke kanaka. Aole i hana mai ke Akua i ka hale, aole i hana mai i ka lole. Ua haawi mai nae i na mea e pono ai kakou ke hana. Ua maopopo no ko ke Akua haawi ana mai i kela mau mea, i mea e ikaika ai kakou i ka hana. 2. Aole oluolu iki ka noho ana o ke kanaka, ke hana ole oia i kekahi hana. Aole loaa iaia kekahi mea nui | a maikai me ka hooikaika ole. Aole loaa i ke kanaka ka naauao, me ka hooikaika ole ike a'o. Aole e loaa na mea e oluolu ai ke kino, aole hoi na mea e ola ai, ke hooikaika ole. Ua maopopo no kela kanawai ka hiko o ke Akua, a o ia hoi ke kanawai paa i keia manawa. " Me ka hou no o % kou maka e ai ai oe i ka ai, ahiki i kou wa e hoi hou aku ai i ka lepo."

Ina imi ke alii i ke aupuni, loaa no ma ka hooikaika. Ina ili mai nana, paa mau iaia ma ka hooikaika Ina manao ke kanaka i ka waiwai, ma ka hooikaika wale no e loaa ai. A pela no na mea pono apau loa. Aole loaa i ka mea noho wale, a i ka mea molowa, ame ka mea palaualelo. Ea, auhea oukou e ka poe hookuonoono ame ka poe e hoi aku ana i Molokai, eia no ua kalaiaina nei ke hoonaauao mai nei ia kākou apau, Aole no oukou wale no e ka poe hookuonoono, keia olelo kalele nui a koe ae ka lehulehu holookoa, pau pu a Lanai. Aole e kamailio ana keia buke no ka poe hana; no ka poe kanu ai, kanu olena, okuu, molowa, palaualelo. Aole loa kakou e pololi a make i'a, a i ae i ka wi, aohe ai, aohe i'a. Pela no hoi ka *poe e ak<i āria i Molokai, e nialama i na Olelo a ke kalaiaina naauao Kanaloaahokana. Eia kana: O ka pono o ke Akua, ame ka pono o ka noho ana 0 na kanaka, o ia wale no na koo e paa ai ka aina ame ka pomaikai, amo ka waiwai, na kia paa loa noi o ka pono o na kanaka, ame na keikipapa o ka aina. Hoino nui loa o Solomona i ka poe noho wale, molowa, ame palaualelo. Na ka meakakau keia. 3. O ka hana kekahi mea e ma'i ole ai ko kakou mau kino, a he mea hoi e ikaika ai ke kanaka i ka noonoo. Aoie loa e ole ka ma'ima'i o ke kanaka noho wale me ka hana ole. Ua maopopo loa i na kahuna lapaau akamai apau, ka pono O'ka hana i mea e ikaika ai ke kino, i mea hoi e ola loihi ai. Ina e nana aku kakou i ke ano o ka noho ana o na kanaka, maopopo loa keia mea. 0 ka poe hoomau maikai i ka hana, aole loaa pinepine ia lakou ka ma'i, ame ka hu'i, ame ke nahu, ame ke ino o ka opu. Ua ikaika lakou. Ua nui no hoi ka lakou mau keiki. He hapa na keiki a ka poe hana ole. He nawaliwali aole ikaika ka noonoo. O ka hana nae o ka manao, o ia ka mea nui e ikaika ai ka manao. Ma ka noonoo nui e loaa ai ka ikaika i ka noonoo ana. 0 ka noonoo ka ai o ola ai ka manao. 4. He mea lealea ka hana i ka poe pono, he mea lealea ole ka noho wale. Aole nae i ka poe pono wale no, i na kanaka hewa no kekahi. Okoa ka hana a £ekahi i'makemake ai. Aka, o ka hooikaika ana kekahi mea, kakaikahi ka mea makemake ole. Ina hooikaika ke kanaka 1 ka hana, loaa no iaia ka malo-e--lo'e, ame ke kaumaha. He hapa nae ia eha, he nui okoa ka hu'i, ame ka eha o ka mea moe malie me ka hana ole. Ma maloko o kekahi hale paahao, aia no i ko ke kanaka makemake, ke hana, ame ka hana ole. Aole nae i ikeia kekahi, ua loihi kona noho wale ana. Ua makemako lakou apau i ka hana. Aia ma Gerenewika, ma Beriania kekahi hale nui no ka poe hune i ku i ka poka, a i eha hoi i ke kaua. Aole a lakou hana. O ka noho walo ko lakou, a ai i ka ai, a moe iho. Ua oleloia mai, aole lealea iki kela noho an ao lakou. E aho no ka poe hana ma ka halepaahao. Eia kekahi mea e maopopo ai ka makemake o na kanaka i ka hana, o na kamali. Aole kakou i iko i kekahi kamalii, ua makemake oia i ka- moe malie iloko o ka hale. O ka holoholo, o ka lawelawe, o ka hana o ia ko lakou makemake nui. O kekahi poe kanaka, nui ka hilahila i ka hana maoli, nolaila, imi lakou i ka mea like, i hana lealea. Ma kekahi aina he hana lealea ka lawai'a. Ma kekahi aina, he hana lealea ke ki manu. Ma kekahi aina he hana lealea ka hahai holoholona hihiu. O ka hololio no hoi kekahi, o ka paikau kekahi, o ke kakapahi

kekahi, a ma keia aina hoi, o ka heenalu ,ame ka heeholua ua like wale no keia mau hana apau loa. . Eia nae kahi like ole. Ua hanaia kela mau hana i mea lealea. Ua hanaia ka hana maoli i mea e pono ai. Aka, o ka makemake o na kanaka, i kekahi hana, ua makemake no. 5. Eia kekahi mea e maopopo ai ka pono o ka hana. Ua hoopaiia ka poe hana ole. Aohe mea o lakou i pakele. Ina noho wale ke kanaka, aole liooikaika e a'o, eia ka uku, o ka hupo, a naaupo, ame ka poino apau ilaila. He uku nui loa no hoi ia. E nana kakou i ka like ole o ka Nuuhiwa, ame ke kanaka ko'iko'i o Amerika. (Aole i pau)