Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 29, 20 July 1922 — Page 8

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA. HONOLULU, T. H., POAHA, IULAI 20, 1922

 

Ke Kahuahana a ka Aoao Repubalika

            No ke kukulu ana aku imua on na makaainana koho baloka o keia Teritore. i kekahi kahuahana, a na moho o ka aoao Repubalika, e hele aku ai imua o na mana koho baloka, ma keia kau koho baloka ae o kakou, no ke kulana elele lahui i Wakinekona. a no na hoa o ko kakou ahaolelo kuloko, i no ae ai ka ahaelele hana kahuahana Repubalika ma ka Poalua iho nei, me ke apono ana i kahuahana na ka aoao kalaiaina i keia kau koho baloka.

            Ma ke ano nui ke olelo ae, o ke kahuahana a ka aoao Repubalika i apono ai no keia kau hakoko kalaiaina, o kekahi ia o na kahuahana loihi, a ko'iko'i, i noonooia e nele ole ai ka haawi ana aku o ka poe noonoo akea, i ka lakou hoomaikai kiekie ana i ka ahelele, no ka hapai ana mai i kekahi kahuhana o keia ano.

            Ua hoomaka kela kahuahana ma ka haawi ana i na mahalo kiekie, i ka hookele aupuni Repubalika malalo o ka Peresidena Harding e kuhikuhi ana hoi, me na manao haaheo, no ka lawe ana ae o ka Peresidena Harding i na loina home rula, ma o ka hookohu ana mai i na makaainana o Hawaii nei, ma na kulana oihana fderala, ka mea i ike ole ia ma na makahiki, e hookeleia ana ke aupuni makua, e na Peresidena Demokarata.

            Aole nae malaila wale ae la no, pau ka hana i holo aku ai na hoomaikai ana i ka hookele aupuni Repubalika, aka ua ili pu aku ia, i ko kakou kiaaina, mamuli o kona ukali ana aku mahope o ka loina, i kukuluia mai e ka Peresidena Harding, ma ka hana ana i na hookohu oihana, maiwaena ae o na Repubalika oiaio, a ma o ka malama ana i na rula o ka aoao Repubalika, e ui mua ana i na kakoo ana mai a ke komite kuwaena, ke komite hoi, i kaa aku ai ke ko'iko'i, o ke apono ana i na hookohu oihana.

            Ua haawi pu aku ke kahuahana a ka aoao Repubalika, i na kakoo ana, no na hana a ka Elele Baldwin, ma Wakinekona, no na hooikaika pauaho ole, i lawelaweia eia, iloko o na mahina pokole wale no o kona noho ana he hoa noloko o ka ahaolelo lahui e hoikaika ana, e loaa mai ia Hawaii nei kona kulean iloko o na bila haawina, no kona mau hemahema ma Hawaii nei.

            Aole loa i poina iloko o ka noonoo o na makaainana o keia Teritore ke Keikialii Kalanianaole, a elele lahui hoi no na makahiki i aneane e piha na makahiki he iwakalua, no ia hoomanao, i kukulu ae ai ka aoao Repubalika, i kekahi pauku o ke kahuahana, e laweia ae na keehina apau, e ku ai he kiahoomanao no Kalanianaole, ma o ke kukuluia aku o kekahi hale, me kona inoa e kau ana maluna olaila.

            Me he mea la nae, o kekahi o na pauku ano nui, o kela kahuahana, i aponoia e ka ahaelele, o ia no ka haawi ana o ka aoao Repubalika, i kana kakoo ana, e hanaia kekahi hooponopono ahaolelo, e haawi ana i kekahi uku hoomau kupono, i ke Kamaliiwahine Kalanianaole, i hoike no na manao makee kui'o iloko o na makaainana o Hawaii nei, no na hooikaika pauaho ole a ke Keikialii Kalanianaole, no na pono laula o keia Teritore, ame ka pomaikai o kona mau makaainana.

            Ma ka ninau hoopulapula, ua haawi aku ka aoao Repubalika, i na kakoo ana i na hana i lawelaweia e ke Komisina Home Hawaii, ma ka hoomakaukau mua ana, i na alahele e pono ai na Hawaii, e hoi aku ana maluna o na aina hoopulapula ; e hoopaa ana hoi i na moho no ka ahaolelo kuloko, e hooikaika aku lakou ma na ano apau, i wahi e loaa mai ai he haawina dala, no no hoolilo o ka imi ana aku e loaa mai ka wai, no ka pono o ka poe hoopulapula, e lawa ai no ka oihana mahi, ame na hana apau i manaoia maluna o kela mau aina.

            O kekahi on na pauku o ke kahuahana i aponoia, he pauku kahiko no hoi i hapai mau ia mai ma na kahuahana i kaahope aku nei, no ka mahelehele kupono ana, i ka heluna o na lunamakaainana ame na senatoa, no ko kakou ahaolelo, elike me ka heluna o na mana koho o na apana koho baloko lehulehu. He kauoha maoli no keia i haawiia mai malalo o ke kanawai kumu o Hawaii nei, ua kapae mau ae nae na hoa o ka ahaolelo, o na kau aku nai i hala, i ka hooko ana i keia mano, no ka hopohop, ma ia hana ana, e hoemiia mai ana ka heluna o kekahi mau lunamakaainana ame na senetoa ; nolaila i ka lawe hou ana mai nei o keia ahaolelo i kela pauku no ke kahuahana kalaiaina e nee aku nei, he mea pono no e hookoia, me ka nana ole ae, no ka hoemiia iaho, a i ole hoomahuahuaia aku paha ka heluna senatoa a lunamakaainana paha, o na mokupuni like ole.

            O kekahi o na pauku ano nui, ma keia kahuahana, o ia no ke koi ana i ka ahaolelo kuloko, e hoololi i ko kakou kanawai wae moho ; o ia hoi, e kauoha ana i na mana koho baloka, e wae wale no lakou i na moho o ko lakou aoao kalaiaina, aole hoi o ke koho kikokikoi, ma kela ame keia aoao kalaiaina ; he pilikia keia i ikeia ma na kau koho baloka aku nei i hala, ke koho o na Repubalika, i na Demokarata, pela hoi na Demokarata e koho ai i na Repubalika.

            Aia he mau pauku lehulehu e ae maloko o kela kahuahana, a ka ahaelele Repubalika i apono ae ai, no ka hoopaa ana i na moho no ka hooko ana aku, i na hooponopono ahaolelo apau i hoomaopopoia, he mau hoponopono ahaolelo ia, i kupono i'o, no ka pono o na makaainana o Hawaii nei.

 

Na Moho no ke Kulana Elele Lahui

            Ua puka okoa ae nei o Mr. William P. Jarret, ka makai kiekie o ke Teritore, e pau ana kona manawa, ma ka la hope o keia mahina, i kona manao, no kona lilo he moho elele lahui, ma ka aoao Demokarata ma keia kau koho baloka wae moho, a ma ke kau koho baloka laula aku iloko o ka mahina o Novemaba.

            O keia ka hoailona maopopo loa, no ka haalele ana o L. L. McCandless, i kona alualu'ana i kela kulana, ma ke ano he mea paahae no ka aoao Demokarata, no na makahiki he umi-kuma-maha i kaahope ae nei.

            Ma ka aoao Repubalika hoi, he ekolu mau moho i hoike ae i ko lakou mau manao, no ke alualu i ke kulana elele lahui, iloko ae nei o ke kau koho baloka wae moho, oia na Senatoa J. H. Wise, C. E. King ame ka Lunamakaainana Norman K. Lyman.

            Ina lakou nei wale ae la no na moho e alualu ana no ke kulana elele lahui, alaila ua nui keia manawa e kaupaona ai na mana koho, no lakou, a e loaa auanei ike maopopo ana, no ka mea oi ae o lakou nei o ka makaukau, a kupono no kela kulana, i ka ahaolelo lahui ma Wakinekona.

            He poe kanaka Hawaii wale no keia e holo nei, o ka paio hahana nae, aia iwaena o na moho Repubalika. Ua hoakaka mua aku keia pepa, i ka pilikia, o keia holo paonioni o na Hawaii, iloko o ka aoao kalaiaina hookahi, in a he moho ili keokeo kekahi e oili ae ana iloko o keia mau la aku ; mamuli auanei @ ko lakou nui, e kauliilii ana na baloka o na Hawaii ame na lahui kakaikahi e ae, e koho ana ia lakou, a o ka mea maopopo loa, e kaa ana ka lanakila i ka moho ili keokeo ; in a nae o lakou ekolu wale no aole no ia he mea hew, in a no ka waea o kokahi o lakou, alaila o ka hana a na moho i haule, o ia ke kakoo ana aku i ka mea i waeia ae mamuli o ka makemake, o ka hapanui o na Repubalika.

            O ka mea minamina ma ka hoomaopopo aku, o ia no ka hookuu ole aku o kekahi mau moho elua, ma ka aoao Repubalika, i ko laua hoa, e holo hookahi, no ka paio ana me ka moho a ka aoao Demokarata ; no ka mea eia no kekahi mau hana nui ko'iko'i iloko o ko kakou ahaolelo kuloko, e oi ai ka waiwai, o ka holo ana o elua o kela mau moho, no ko kakou ahaolelo kuloko.

            Owai nae o na moho maluna ae, o ka aoao Repubalika, e ae ana e unuhi hou i ko laua mau inoa mai ka lilo ana he mau moho no ke kulana elele lahui? He hana paakiki keia ke olelo ae ; aka nae, in a he kuleana ko keia pepa, e komo hokai wale aku iloko o ke kuleana o kela mau moho, alaila o ke a'o wale no a ke Kuokoa, aia oukou a hele aku e hooikaika kalaiaina, iloko o keia mau la e nee mai nei, a iloko o ia hooikaika ana, in a e loaa mai ana na ike ame na hooia maopopo loa, he kulana nawaliwali ko na moho elua, alaila mamua ae o ka hoea ana mai i ke koho baloka wae moho, he hana naauao loa, ka waiho ana aku i ke kahua mokomoko kalaiaina, no ka moho ikaika, a e ku aku oia a paio me ka moho o kekahi aoao kalaiaina okoa aku, me ka lilo ole o kona mau hoa, i mau mea ku-e mai iaia, aka e lilo laua i mea kokua mai no kona lanakila.

            He kalaiaina naauao keia ; no ka mea ua kamaaina no kakou i ke ano o na koho baloka wae moho ae nei i hala, ua lilo na hooikaika ana a kekahi mau moho, i mea poho wale, a ua hookahuaia hoi kekahi mau manao maikai ole, iloko o ka poe i haule ; nolaila, e hoao kakou, ma na ano apau, e ike ole ia aku ai na ano maikai ole, ma keia mua aku iloko o na hana kalaiaina ma Hawaii nei.

 

Ua Pono ke Kauia ana o ka Hoopa'i Ikaika

            No ke karaima a kekahi mau keiki opio Hawaii i hana ae ai, o ia ka powa ana i kekahi poe i ka po, he hew hoi a lakou i ae okoa aku ai imua o ka aha hookolokolo kaapuni maanei nei, i kauia mai ai ka hoopa'i ikaika loa maluna o elua o kela mau keiki opio, e hoopaaia laua maloko o ka halepaahao a pau ko laua ola.

            Ua hookahua maoli ia ka manao pepehikanaka iloko o kela peo keiki opio, mamua o ko lakou hooko ana aku i ka lakou hana powa, a hoopilikia i ke ola o ka lehulehu, i ka po, no laila i ka hookauia ana mai o ka hoopa'i hoopaahao maluna o na opio kolohe, ua haaweea aku he haawina a'o kupono loa ia laua, e lilo pu ai ia haawina a'o, i kumu e kau ai ka weli i na opio e ae, e hoao ana e lawelawe aku i na hana powa, a hoopoino i ke ola o ka lehulehu, e hele ana i ka po, a i ke ao paha ma na wahi mehameha.

            He hapa uuku wale no o na moolelo, o na hana powa, a lima-nui i lawelaweia e na kanaka opio kolohe; maluna o kekahi poe o keia kulanakauhale, i hoikeia ae i ke akea, aka i wahi e ha'o loa ai ka lohe hou ia o na hana powa, o ke ano hilahila ole, e laweia ae na keehina wikani, e ko kakou mau aha hookolokolo ma ka hahao ana aku i ka poe e ikeia ana ua pili ka hewa ia lakou, maloko o ka halepaahao, malaila e noho ai, no na makahiki loihi, a i ole pau paha ke ola.

            Aia maloko o na hale kiionioni, na wahi e hoikeike mau ia nei o na kiionioni o na hana powa, mailaila mai kekahi ike, i loaa i ko kakou poe kanaka opio, no kela ano hana karaima ame na hana limanui. I ka poe i makee i ko lakou mau ano maikai, a i hoolilo i kela ano kii, i mau mea nana wale aku no, no ka hoohala ana i ko lakou manawa o ke ao ame ka po paha, aole no e lilo ana ia mau kii, i kumu no lakou e lilo ai i poe powa, aka no na opio, ka poe iloko o lakou na mano kolohe, a i ole alaka hewa ia aku paha e ko lakou mau hoa, aole e nele ke ala mai o na manao kuko, e hana aku, elike me ka lakou i ike ai ma na kiionioni.

            No kakou o na Hawaii, e hoopau loa i na hana powa o keia ano, a kela mau opio, i lawelawe ai. Mai lilo na hana powa a kekahi mau lahui, i hooko aku ai, i mau mea na kakou e lawe mai ai a hoohalike aku ; aka e malama i ka inoa maemae o Hawaii ame ka lahui Hawaii ; a e lawelawe ma na hana wale no e hooiia ae ai na ano maikai iloko o keia lahui kanaka.

 

            Ma na lawelawe hana ana a ka Hon. Ernest Akina, ma ke kulana lunahoomalu, no ka ahaelele Repubalika i noho ma ka Poalua iho nei, ua hoike mai oia, i kona kupono no kela kulana, a ua haawiia aku hoi na mahalo iaia, mai na hoa aku o ka ahaelele, no kona makaukau, i oi aku no imua o kekahi poe i noho lunahoomalu, no kekahi mau aha o kela ano.

 

            Ma ka haiolelo a ko kakou kiaaina, imua o ka ahaelele Repubalika, ma ka Poalua nei, i hoike okoa ae ai oia i ke akea, he Repubalika oiaio oia. O na kohokoho ana a kekahi poe, he Demokarata ko kakou kiaaina, mamuli paha o na kakoo ana i haawi aku ai i kekahi poe kanaka kupono o ka aoao Demokarata, i kona wa e noho ana he lunanui no ka nupepa Star-Bulletin, aole ia no kona Demokarata ana, aka mamuli o kona haawi ana aku i kana mau hooikaika ana, ma ke ano o ke kupono o ke kanaka, elike me ka hana a kekahi poe Repubalika e ae, i makemake, e lawelaweia na hana o ka lehulehu, e ka poe hoopono, a pololei.

 

            He mea pono, e hanaia he mau hoololiloli i ko kakou kanawai wae moho, ma na wahi i ikeia ke kupono ole. Oiai ua hoakaka aku keia pepa i ka mano maoli o kela kanawai, me ka hoolohe ole ia mai no nae e ko kakou mau alakai kalaiaina ; nolaila he hana kupono iloko o keia manawa, ka lawelawe ana aku i kekahi mau hana e waiwai ai kela kanawai. O ka manao o ke kanawai wae moho, o ia no ke koho pololei ana o na Demokarata i ka lakou moho a mau moho pahu, e alualu ana no kekahi kulana oihana, kohia e ka lehulehu, me ke koho ole i na Repubalika ; a pela hoi na Repubalika ; a pela hoi na Repubalika e koho wale ai no i na moho Repubalika, aole i kekahi Demokarata.

 

            O ka ulia poino i loaa i ke kaaahi mai Wahiawa mai, ma ka auwina la o ke Sabati aku la i hala, me ka make ana o kekahi poe oluna o ke kaaahi, ma o ka hu ana o ke kaa enekini ame na kaa ukana ; he mea keia e a'o mai ana i ka hui alahao o Oahu, e hana aku i ke alahao, ma kekahi ano e hoopakeleia ai na ohua ma keia mua aku, a e hoopakele pu ia ae ai hoi ka hui alahao, mai na poho mai.

 

            I ka nana aku, in a e loaa ole ana ka lanakila ia William P. Jarrett, ma ke kua koho baloka laula o Nowemaba e hoea mai ana, no ke kulana elele lahui ; alaila e onoou mai ana na Demokarata iaia, i moho no ke kulana meia, no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, mamuli o ka manaoio o na alakai Demokarata, aole ka Meia J. H. Wilson, he moho e loaa ai ka lanakila. No ka hoao no keia, e loaa ka ikaika i ka aoao Demokarata, ma o ka hoomau ana aku i ka poe e noho hana nei, ma na hana lehulehu o ke aupuni kulanakauhale.

 

Nuhou Kuloko

 

 

            Maloko o ka luakini o Kawaiahao i malamaia ae ai ke anaina haipule hoolewa no Lot Kauwe, ma ke Sabati aku nei i hala.

 

            Mamuli o ka piha loa o ka pepa i keia pule, e hoomanawanui mai e na makamaka i ka moolelo o ka Makalei, ka laau on a a ka i'a, a oili aku i keia pule ae.

 

            O ka Hon. Ernest Akina, o Hawaii Komohana, ka mea i kohoia i luna-hoomalu no ka ahaelele Repubalika ma ka Poalua nei, a o Senatoa John H. Wise, ke kakauolelo.

 

            Ma ka noho ana ae o ka halawai a ka papa hooko o ka Hui Kukuluhale a Hoaie Pioneer, ma ka po o ka Poakahi iho nei, i kohoia ai ka Hon. S. P. Correa i peresidena no kela ahahui, no keia nee ana aku.

 

            Ma ka ahalele hana kahuahana a na Repubalika, o ka noho ana ae ma kaupoku o ka Hokele Iana, ma ke kakahiaka o ka Poalua nei, i haiolelo ae ai o Kiaaina Farrington, he Repubalika oiaio loa oia, aole hoi he Demokarata, elike me ka kekahi poe, i kohokoho aku ai nona.

 

            No ka hoopapa ana i kona ikaika, no ke kulana elele lahui, ma ka aoao Demakarata, i hala aku ai ka Makai Kiekie Jarrett no Hawaii a ma ka Mauna Kea, o ka Poalua iho nei i huli hoi mai ai oia n oko kulanakauhale nei.

 

            Nui ko na kuaaina poe i ke kulanakuahale nei, no na hana o ka ahaelele hana kahuahana o ka aoao Repubalika, a ma na helehelena i hoomaopopoia, aia ka manaolana no ka aha'i hou o ka moho elele lahui a ka aoao ma keia kau koho Baloka laula ae iloko o Novemaba.

 

            Ma ka Poaono iho nei, i pau ai ka manawa e uku ai i na auhau wai, me ka uku panee ole, o ka poe i uku ole ae i ko lakou auhau wai, he umi pakeneka paku'i, i kauia iho maluna o ia mau auhau, i ka wa e uku ae ai i keia manawa aku.

 

            Ma ka hookuku kinipopo mawaena o na wahine o Kewalo ame ko Kakaako, me ke kakahiaka o ke Sabati aku nei i hala, ma ka Paka Atkinson, ua aha'i ae na wahine o Kakaako, i ka lanakila, ma o na aipuni la he 42 i ka 19.

 

            E makaala ae e na makaainana koho baloka, i loaa ole ke kuleana e koho baloka i ke Kakauolelo Kalana Kalauokalani, ma na wahi ame na manawa i hoikeia no na apana kuaaina o ka Mokupuni o Oahu nei, no ka hoopaa ana i ko lakou mau inoa.

 

            Ma ka la mua o ka mahina ae nei o Augate, e lawe ae ai o John C. Lane, i ke kulana makai kiekie no ke Teritore, no ke pani ana aku ma ka makalua e hoohakahaka ia iho ana, ma o ka pau ana o ka hookoho o ka Makai Nui W. P. Jarret.

 

            Nui na palapala noi hana, i waihoia ae i ke komite kuwaena Teritore, no na kulana oihana o ka halepaahao o ke Teritore, mamuli keia o ke kaa aku o ka hooponopono ana o kela oihana i John C. Lane.

 

            Ma ka manao o kekahi mau alakai kalaiaina iloko o keia mau la, ina ka aole e lanakila ana o W. P. Jarrett, no ke kulana elele lahui ma ka mahina ae nei o Novemaba, alaila e onou hou mai ana ka aoao Demokarata iaia, no ke kulana meia, no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.

 

            Iwaena o na moho e loheloheia nei no ke kulana elele lahui, ma ka aoao Repubalika, o Senatoa J.H. Wise, ka moho ikaika loa, elike me ia a na elele o ka hoike ana ae, mai na apana kuaaina mai.

 

            Oiai no ke kaa uwila e Iiolo ana ma ke Sabati iho nei ma kahi kokoke i ka Paka ma Kamoiliili ua eu ae la kekahi wahine Kepani mai ka noho ae a iho aku la e lele mailuna aku o ke kaa me ke emi hope ana a ma ia haule ana aku on a i loaa ai ka eha iaia ma kona poo.

 

            Mahope iho o ke kaama'i ana no kekahi manawa loihi ae nei i hala, i pauaho mai ai o John K. Namoolau i keia ola ana, ma ka hapalua o ka hora umi, o ka po o ka Poalua nei, i ke 54 o kona mau makahiki a oi. Ua puhiiia kona kino i ke ahi elike me kana kauoha, ma ka Poakolu nei.

 

            Ia H. M. Lin e ku ana ma ka aoao o ke kaa uwila a e holo ana hoi manluna o kekahi o na alanui, ua puhiia aku la kona papale a iaia i lele iho ai no ke alualu ana aku i kona papale, ua haule iho la oia mawaena o na kaa uwil@ elua ia manawa a eha kona poohiwi, me ka @@@u o kekahi ku@maka.

 

Nuhou Kuwaho

 

            Wailuku, Maui, Iulai 16. --- Aneane i ka hora 11 o ka po Poaono i powaia ai o Doong Soong, he kanaka lawelawe oihana kalepa no Wailuku nei a lilo aku he $3600. Ma ka Soong olelo, ekolu mau kanaka ana i koho ai he Pilipino i komo aku iloko o ka halekuai a kuai i kekahi mau waiwai, me ka haawi ana mai iaia i kekahi bila $20. I ka manawa a Soong i wehe mai ai i ka pahuhao no ke kii ana aku i kekahi mau dala no ka wawahi ana ia bila, o ka manawa no ia o na kanaka ekolu i lele aku ai maluna ona a nakiikii i kona mau lima me ka hoopiha i kona waha me ka welu a haalele iho la ia Soong iluna o ka papahele a ahai aku la ka pupuhi i ka poe kolohe me na dala aihue.

 

            PEKINA, Kina, Iulai 16. --- Ua hoea mai i Pekina nei i keia la maluna mai o ke kaaahi kuikawa mai Chinwangtao mai o Edwin Denby, ke kakauolelo o ka oihana kaua moana o Amerika me kona mau ukali ma ke ano he mau malihini koikoi na ke aupuni o Kina. Ua uhali pu mai ka Adimarala Strauss o ke aumokukaua Amerika ma na ka io Kina ia lakou. Na ka peresidena L Yuanhung i hookipa mai i na kanaka Amerika.

 

            SAVANNAH, Ga., Iulai 17.---Elima mau kaa ohua holo loa o ke kanahi laweleka Nu Ioka ame Jacksonville i huli ma kahi kokoke i Cox, Ga., i keia la. Hookahi kanaka i make a he lehulehu kekahi poe e ae i hoehaia. No ka haki ana o kekahi alahao ke kumu o kela ulia.

 

ELIMA POE I HOOPIIA AE E KIURE KIEKIE

 

            Ma hope o ko ke kiure kiekie teritore noii a ninaninau pono ana ua waiho ae la ia kino i ka hoopili hoahewa imua o ka aha kaapuni e ku-e ana ia F. Weiss ame A. W. Beckley no ka hoololi anoe ana me ka manaoino i ka helu o ke kaa; ma ka oleloia ua laweia e laua kekahi kaa otomobile i onaia e R. K. Lee ma ke ano aihue, me ka ae ole mai o ka on a nona ia kaa.

            Mawaena o kekahi mau hihia i hoopiia ae e ke kiure kiekie ma ka Poakolu aku la i hala o ka hihia wawahi hale ma ke degere ekahi e ku-e ana ia M. Ottaeas ame S. Kahele kekahi ua komia ka hale o M. Ogata e nei mau kanaka ma ka po o ka la 25 o Iune i hala, a pela me ko John Bell i hoopiiia ae ai no ka powa ma ke degere elua, elike me ka hoopii e ku-e aua iaia.

            Ma ka hora 2 o ka auwina la o ka Poaha mai i hooloheia ai na hihia o nei poe elima mamua o ka Lunakanawai kaapuni Frank Andrade, a ma ia manawa i hooloheia ai ka lakou mau pane.

 

            NA MARE

 

 

            Crispulo Piloya ia Elizabeth M. Manono, Iulai 1.

            W. K. Akana ia Janet Scott, Iulai 8.

            John H. Kino ia Cecilia N. Winchester, Iulai 10.

 

NA HANAU.

 

 

            Na Moses Haia ame Sarah Koolau, he keikikane, Iulai 9.

            Na Jack E. Taylor ame Angeline Hassenith, he kaikamahine, Iulai 12.

            Na Henry Paloka ame Jenni Kalaau, he keikikane, Iulai 12.

            Na Catalino Nano ame Mary Kini, he keikikane, Iulai 13.

            Na Daniel Hanakahi ame Hannah Kane, he kaikamahine, Iulai 14.

            Na Pedro Pantelon âme Rosaline Kaauamo, he kaikamahine, Iulai 15.

 

NA MAKE

 

 

            Wm. K. Karratti, ma ke alanui Gandall, Iulai 9.

            Wailani Kamau, ma Waiakea, Hawaii, Iulai 10.

            Sarah Wong, ma ka Halemaʻi o na Kamalii, Iulai 9.

            John Kahili, ma ka Home Lunalilo, Iulai 10.

            John Kaina, ma ka Halemaʻi Moiwahine, Iulai 10.

            Mary Kaleohano, ma ke alanui Kapahulu, Iulai 12.

            Haaloʻuloʻu Nawaʻa, ma ke alanui Moi, Iulai 12.

            Joseph Kahokuloa, ma ka Home Leahi, Iulai 14.

            Keahi Haia, ma ke alanui Hokele, Iulai 14.

            Herman Kalaluhi, ma ke alanui Hokele, Iulai 14.

            Peleioholani Koko, ma ka Lunalilo lane, Iulai 14.

            Lot. K. Kauwe, ma ke alanui Middle, Iulai 15.

            Abraham P. Swain, ma ke alanui Morris, Iulai 16.

            Walter K. Kaahea, ma ke alanui @aumualii, Iulai 18.

 

KA HOOMAIKAI LA MR. A. W. CARTER.

 

            E Mr. Solomon Hanohano; Aloha kaua: ---E oluolu mai oe e paʻi i kuu poomanao e kau ae la maluna iloko o kekahi keena hua paʻi hakahaka ou, no ka hoolaha ana aku ia Mr. A. W. Carter, ke kanaka hanai bibi o Waimea, hui pu ia, me Kamuela, Hawaii, no kona lokomaikai maluna o na keiki o Kawaihae ame ke kumu pu.

            Ia oe e Mr. A. W. Carter; ke hoolaha lehulehu nei ke kumu ame na keiki o Kawaihae School, no ka hoomaikai ana aku ia oe, i kou lokomaikai, maluna o na keiki o Kawaihae, i ka haawi ana mai i na hua makana no ka pomaikai o na keiki ame na hana o keia mua aku.

            Aole wale no keia o kau mau hana aka, pinepine wale na makana lehulehu au i na keiki ame na makua pu.

            Nolaila, no na makana au i haawi mai ai ia makou, o ia hoi ka pahuolelo, na mea pili kinipopo, a pela wale aku ; ke haawi nei makou i na hoomaikai ana i a oe e Mr. A. W. Carter, ke kanaka hanai bibi o Waimea i hui pu ia

            Hauoli makou i ka loaa ana mai o na mea lealea e piha ai makou i na mea hoihoi iloko o na hora molowa, a he mea no ia e paulele ai ua manao o na keiki.

            Aole no i na wa i hala, ame keia wa i loaa ai kekahi mau mea makana maikai loa no na keiki o Kawaihae, a he mea no ia e hoohauoli ia ai na noonoo o na keiki i na hora luhi.

            Nolaila me keia mau hoakaka ua lawa makou me ka hoomaikai ana aku ia oe e Alfred Carter i kou lokomaikai maluna o na keiki ame ke kumu pu o Kawaihae School.

ERNEST K. KALA,

 

 

NA LUNA NUI O KE KULA SABATI O KALAUPAPA.

 

 

            Mr Solomon Hanohano, Aloha oe: ---E oluolu oe e hookomo iho i keia mau wahi lalani pokole ma kahi kaawale o ka Nupepa Kuokoa i ike mai ai na kini lehulehu, o ka aina kokua i na hana maikai a ka Haku, i waiho mai ai na kela ame keia mea e imi ana i ka pono o kona Uhane, o ia iho keia malalo nei penei:

            Ua malamaia na hana o ke Kula Sabati o Kanaana-hou, i ke koho hou ana i na luna nui, o ke Kula Sabati ; no ka nee ana aku no keia mua.

            Kalani Kahu, Kahu Kula Sabati ; J. K. Kainuwai, hope ; Mrs. Mary Kainuwai, puuku ; Sam Kapuaa, kakauolelo ; J. K. Kainuwai, alakai himeni ; Rev. D. P. Mahihila, hoa-ku-ka.

            Me kou mau hoa koʻu welina pau ole.

            Koʻu oiaio.

SAM KAUPAA

 

 

KUU MAMA ALOHA UA HALA.

 

 

            I ka Nupepa Kuokoa ; Aloha oe: ---Palanehe ke kiina a ka make, pahola mai la kona mau lima a kipa mai la ma koʻu home, a ua oluolu i ka Makua  Lani i ka lawe ana aku i ka hanu hope o koʻu mama aloha, ma ka la 4 o Iulai 1922, a waiho iho la i ka ukana luuluu, naʻu ame koʻu papa hulu makua hookahi e u i ke aloha poina ole no koʻu mama.

            Ke paiauma nei makou nou e mama, haalele iho la oe ia makou i neia aina malihini, a kakou i hookamaaina ai, a ke ku meha nei ka home, @ u pu ana nou, ua hala, ua hala, i ke ala hoi ole mai.

            Ua nui pauaho ka oluolu o ka Makua Lani i ka haawi ana mai i koʻu mama a hapa kenekulia a me 10 makahiki o kona ola honua ana, a waiho aku la i ka opu o ka honua.

            Hanauia kuu mama aloha ma Hoopuloa, Kona Hema, ma ka la 12 o Augate 1862, a hoohuiia i ka berita o ka mare me koʻu papa, ma ka la 30 o Iulai 1875, a ua pili paa ia ko laua noho  ana me ka maluhia.

 

A. KALEI AONA,

 

 

NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I IULAI 15, 1922.

 

Holuapo, Aniani          Kananiahiahi,

Hoolapa, Mr.               Kanealii, R. M.

Hoopai, Miss Juli-       Kawaihilo, A.K.

   an                            Kekaulia, Philp

Kaahanui, Mrs.            Kekino, Jr. Mrs.

   Maryan                      S.

Kaalele, Joseph           Kuai, John M. (2)

Kaluai, David              Loika, George

Kaeo, Henry                  Kaeha

Kailieha, Mrs. Fa-       Makakoa, Jas. K.

   nnie.                                    Makuakane, D. K.

Kaipo, William            Nahalea, Mas.

   K.                               Moses

Kaulia, Miss An-         Pa David K.

nie                               Paia, Mrs. Pris-

Kahaulelio, Mrs.            eilla

  Annie                                   Puuku, Mrs. L. T.

Kamai, Mrs. Lu-

   cinda

            E ninau mai ma na leka i hoolahaia ke kii mai.

D@U Ma@@D@@

 

PAUAHO MAI O LOT KALUAOKALANI KAUWE I KEIA OLA ANA.

 

 

Mahope o ke ka@ maʻi ana @ o ka Flu a i loli ae hoi he@ @@@ i ka manawa hope no ka @ kahi wale no, ua pauaho @ Lot Kaluaokalani Kauwe i @@ @@ ana ma ka bora 6:30 o k@ Poaono aku la i hala ma kon@ o ka noho ana ma Kalihi @ minamina nui ia ; ua imiia@ hele apau e hoopakeleia ae @ ola, ua hiki ole nae i ka mau@ kanaka ke paa mai. H@ wale no kona maʻi ana @ wa@ aku la oia, ua laweia mai k@ i ka hale waiho kino make @ Williams ma ke alanui Nuua# ia ahiahi, a ma ka horo 3 o ka a @ na la Sabati i malamaia a@ anaina haipule hoolewa maloko o ka luakini o Kawaiahao, a m@ ka Ilina o Kawaiahao i h@ aku ai kona kino no na kau a k@

            Ua hanauia oia ma Hook@ H@ ma, Hawaii, mai ka puhaka @ o Waiau kona luaui makuahine @ Kapelaka Kauwe kona luau@ kane, ma ka la 5 o Sepatemaba @ 1877, a iaia i moe aku la @ iaia na makahiki he 45, 10 @ ame na la keu he 10 o ka ha@ i na ea huʻihuʻi o keia ola ana @ na hana maikai a i lilo ai @ hoomanao nona ia kau aku @ aku.

            Ua hoonaauao mua ia oia ma ke kula aupuni e alakaiia ana e T. K. Amalu ma Hookena, Kona, Hawaii, i kona mau la opio, a i kona pu@ ana mai ia kula mai ua komo ae oia i ke Kula Kamehameha @ na keikiane, a ua puka maikai @ oia mai ia kula aku mahope o ka noho hoomanawauui ana no na @ kahiki eha. O kana hana mua @ mahope o kona puka ana mai @ kula aku, oia no kona hana ana @ ke ano he wiliki no ka halewi@ ma Kukuihaele no kekahi mau @ kahiki, a mahope iho ua @ aku oia i ka aina hanau a @ kumukula ma ke kula aupuni o Alae, no eha makahiki a ma ke kula o Honaunau no umi-kuma@ ha makahiki, ua like ia me un@ mamawalu makahiki kona noho @ mukula ana ma Kona, a ma ka n@ hina o Okatoba o ka 1921 i hala @ na holo ana mai no Honolulu, @ hoonohoia ae i kumukula no ke kula Likelike ma ke alanui Li@ Kapalama.

            O Lot K. Kauwe i moe aku a oia kekahi o na Hawaii makaukau loa i ka himeni a he alakai hi@ no hoi oia no na ahahui @ Kristiano a ma o na wahi e ae @ apau e koiia mai ai oia uo ka la@ lawe ana aku ia hana. Ua ma@ wahine oia, a iaia i hala aku la@ haalele iho oia i kana mea al@ he wahine, na keiki elua, ame k@ lehulehu o na makamaka ame @ hoaloha e hoomanao mau aku no@ He makuakane hanauna oia no S@ Toomey, kekahi o na kumukula @ ke Kula Likelike ma Kapalama.

            He hoahanau kahiko oia n@ ekalesia o Pukaana, a he lunaka@ ko no hoi no ia ekalesia, a iaia @ hiki mai ai i Honolulu ua komo @ oia he hoahanau no ka ekalesia Kawaiahao ma ka la 1 o Ianuali 1922, a pela pu me kana wahine. @ moe aku la o Lot K. Kauwe, @ o kana mau hana maikai i kuk@ ai i kiahoomanao nona ke ola n@ nei i kumu alakai no na Hawaii ae e hahai aku ai mahope o k@ meheu.

 

 

NA HOA O KE KOMITE KUWAE NA REPUBALIKA HOU.

 

 

            Mahope iho o ka hoopanee@ o ka ahaelele hana kahuahana @ Repubalika ma ka hora 11: 1@ o ka po Poalua nei he halawai @ kole ka i malamaia e ke Ko@ Kuwaena Repubalika hou, a m@ halawai i kohoia ai o Lawrence @ Judd i lunahoomalu ; O. P. Cox @ lunahoomalu ; Luke L. Ukauka, kauolelo ; J. J. Winne, puuku : kokua kakauolelo na ke komite @ ko ia e koho.

            O na inoa o na hoa o ke K@ Kuwaena Repubalika ame na k@ te hooko o ia keia malalo nei:

            APANA EKAHI---J. T. Moi@ K. Lyman, H. K. Martin, ame William Vannata ; o Martin ke k@ hooko.

            APANA ELUA---Emil Mu@ Charles Nahale, George Kawaha W@ W. Westcoatt ; o Muller ke k@ hooko.

            APANA EKOLU---J. D. Me@ Phillip Pali, M. G. Paschoal, P. J. Goodness S. E. Kalama ; o S. E. Kalama ame Paschoal ke komite h@

            APANA EHA---L. M. Judd, E. K.Allen, A. D. Castro, Pat Glea@oa. James Winne ame Mrs. Akana Espinda ; o Judd Allen ame Glea@ ke komite hooke.

            APANA ELIMA---A. L. Ca@ Charles N. Arnold, O. P. Cox, W@ Aehi, L. K. Ukauka ame Mrs. B@ Mossman ; o Castle ame Arnold @ komite hooko

            APANA EONO---W. H. Ric@ O. Crowell, J. K. Kula, ame J. K. Loʻa@ o @ R@c@ komite ho@@a.