Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 32, 10 August 1922 — Page 8

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NA DEMOKARATA MA KA NINAU MOHO ELELE LAHUI

 

            Mamuli o ka oili okoa ana mai nei o kauka raymond a ku iwaho, ma ke ano, oia kekahi moho elele lahui, ma ka aoao Demokarata, ma keia kau koho wae moho ae o kakou e hoea mai ana, ua hookauia ae kela aoao kalaiaina, ma ke kulana paonioni, ka mea i manaoia i kinohi, aohe hoa paio o William P. Jarrett i keia kau wae moho, no ke kulana elele lahui i wa kinekona.

            Akahi iho la nae a kohu pono ka paio ana o na moho elele lahui, o na aoao kuloko o kakou, ua loa'a he hoa paonioni i kela ame keia aoao, nolaila e ku ana na demokarata ma ka lakou mau moho iho, a pela hoi na Repubalika, e ku ai mahope o ka lakou mau moho, me ke kaukai ole aku o na moho Repubalika, i ko lakou ikaika pakahi, maluna o na kokua ana mai a na Demokarata. Koe wale no paha, na hoaloha pilipa'a loa o kela mau moho, o ka aoao Demokarata

            Ma na hoailona maopopo loa e oili'ili mai nei iloko o keia mau la, aole he hana ma'alahi na W.P. Jarrett, ke alualu ana e loaa iaia ka waeia ae, i moho na ka aoao demokarata elike me ia i manaoia ai i kinohi, no ka mea mailoko ponoi ae o kekahi poe Demokarata, i hoike okoa ae ai lakou, i na manao kue iaia, ma ke ano, aole oia i kupono no ke kulana elele lahui; a aole hoi oia he kanaka, i hooikaika no ka aoao, iloko o na makahiki, ana e paa ana i na kulana oihana, i hapaiia ae ai oia a kau iluna.

            Ua pololei o Kauka raymond, i olelo ae ai, o kahi kupono loa no Jarrett e noho ai ma hawaii nei no, in a he makemake kona e haawi aku i na kokua ana i na Hawaii, ma o na kulana oihana la, aole malaila wale iho la no pau, aka ua nele oia i ka ike ame ka makaukau e hiki pono ai iaia ke hooko aku i na hana apau i pili i ke kulana elele lahui mai Hawaii aku nei ma Wakinekona, koe wale no a he mea okoa ae kekahi me ia ma ke ano he kakauolelo nana, oia auanei ka mea nana e lawelawe i na hana maloko o ka ahaolelo lahui.

            ua nui na Demokarata i kulike ko lakou manao me ko Kauka Raymand, a no ia kumu, aole lakou i huna iho i ko lakou manao, no ko lakou koho ole iaia, ma keia kau koho wae moho, manao, no ko lakou koho ole iaia, ma keia kau koho ole iaia, ma keia kau koho wae moho, aka e koho ana lakou, i ka mea a lakou i manaoio ai, iwaena o na moho Repubalika, ua lawa oia i ka makaukau, no ke kulana elele lahui e haaheo ai o Hawaii nei a me na hawaii nona

            Ma ka olelo ana ae ma ke ano nui, aole ka lokahi ame ka wai lana malie, i loko o na Demokarata, elike me ia i akeia aku ai e oili mai, ma keia hakoko kalaiaina o kakou; ke kumu hoi i waiho ai o L. L. mcCandless ame Jonah Kumalae, i ko laua holo moho elele lahui ana, e ike aku ana no kakou, ma ka manawa e komo kino aku ai i loko o ka enaena o ka hoouka kalaiaina ana, i ka oiliili mai o kekahi mau hana, i lilo ai i kumu nana e hooku-ee i kela kulana lokahi i ikeia iloko o kela aoao kalaiaina, i na kau aku nei i hala.

            Ua hoohokaia ka manao o kekahi poe Demokarata, o ka hoolala ana e haawi mai i ka lakou mau kokua ana i ka moho nawaliwali iloko o ka aoao Repubalika, me ka manao, pela wale no e lanakila ai ka lakou moho, ma ke koho baloka  laula i loko o Novemaba ae nei; he paani kalaiaina hoi, a lakou i hoohana ai me ka holopono loa, ma ka manawa e alualu ana na moho Repubalika, i ke kulana meia no ke kulanakauhale a kalana o Honolulu nei, no ke ku-e ana ia J.J. Fern.

            E wae no Demokarata i ka lakou moho elele, maiwaena ae o na mho elua e holo nei, pela hoi me na Repubalika, e wae ae ai i ka lakou moho, maiwaena ae o na moho e alualu nei i kela kulana; o keia ke kalaiaina oiaio, a hoopono, a ma ke koho baloka aku o Novemaba e kaupaona ai i na moho, i waeia o na aoao a elua, a koho aku, i ke kanaka oi ae o kona kupono, elike me ke kulana makaukau, a hiki ke hilinai, no kona iini ame ka makemake, e hana aku i ka pono kaulike no keia Teritore, ame kona mau makaainana.

 

E AKAHELE E NA KAIKAMAHINE OPIO

 

            Pine pine wale na manawa, i hooliloia ai na kaikamahine ame ua wahine opio, i luahi no na hana hoohaumia a hoopoino a na kanaka kolohe, maluna o lakou, a no ia mau hana, ke kauleo aku nei keia pepa, e akahele loa loa lakou, me ka makaala, i ka hele ana ma na alanui ma keia mua aku.

            Me ka malamalama o ka la i ke ao, a maluna hoi o ke alanui holo mau ia e na kaa, i lawelaweia ai na hana limanui, ma ke kakahiaka o ke Sabati aku la i hala, maluna o kekahi mau kaikamahine opio elua, mauka ae nei o ke alanui e hoea aku ai i ka Pali o nuuanu, e kekahi poe kanaka opio ekolu; ua palekana nae laua, mamuli wale no o ka ulia pomaikai, ma o ka hoea ana mai o ke kokua i ka wa kupono; in a aole i loheia ko laua leo kahea, ua maopopo loa, ua lilo kela mau kaikamahine, i luahi no na hana hoohaumia a na kanaka kolohe, ka poe i hoolilo i na hana karaima, i hapa no ko lakou ola ana.

            Ehaawi mai ana nae, kela hana i lawelaweia aku maluna o kela mau kaikamahine, i haawina ao kupono loa, no na kaikamahine, a mau wahine opio paha, ua pau ka hele ana me ka lanakila ma na alanui o ka lehulehu; koe wale no a hele me kekahi poe lehulehu, me ka poe i hiki ke kupale no ko lakou mau ola, ame ko lakou hanohano.

            He mea hoehaeha mai nae i ko kakou noonoo, ma ke ano he lahui, ka ike ana aku, o ko kakou poe kanaka opio ia, e lawelawe mai nei i na hana powa, ame na hana limanui i na kaikamahine me na wahine, he mea keia i ike ole ia pela mamua; i loko wale no o keia mau mahina kakaikahi e nee nei; i wahi nae e wiwo ai ka poe kolohi o kela ano, he pono no e hookauia aku na hoopa'i ko'iko'i maluna o na kanaka opio, e ahewaia ana no kela ano karaima.

            Ua pau pu no na kanaka opio o kekahi mau lahui e ae, iloko o keia ano hana karaima hookahi, o ke a'o ikaika nae a ke kuokoa, maluna o na keiki Hawaii. E hookaawale ia oukou iho, mai ke komo pu ana aku me na kanaka opio o na lahui e a hoolilo i na kaikamahine i pio na ko lakou mau manao lapuwale.

 

KANAWAI OLE NO NA KIAKAA I NA KOA.

 

            I loko o ka powa mau ia o na kiakaa otomobile o keia kulanakauhale e na koa, he keu no ke kanawai ole

            Ma ke ahiahi koke aku nei no o ka poano i hala, i powaia ae ai ia kiakaa otombile e kekahi mau koa elua, ma ke alanui o puuloa, o kahi nae o kona laki, o ia no ke koe ana mai o kona ola, eia nae ua lilo aku kana mau dala i kela mau koa powa.

            Ma kekahi manawa ae nei i hala, ua poino maoli ke ola o ia keiki Hawaii, mamuli o ka hahauia ana o kona poo me kekahi hamare, e kekahi o na koa i kau maluna o kona kaa otomobile, ma leilehua. Ua nui no hoi kekahi mau kiakaa i pakele mahunehune mai ko lakou mau ola, mamuli no o na hana powa a na koa; nolaila ua lawa loa kela mau hana i wahi e laweia ae ai na keehina makaala ma ka aoao o na kiakaa, i ka manawa e hoolimalimaia ai ko lakou mau kaa e na koa.

            Ua hoalaia mai kekahi manao, ma ka makahiki aku nei i hala, no ke kau ana i rula, a i kanawai, no na koa e hoolimalima ana i na kaa otomobile, no ka hoihoi ana ia lakou ma ko lakou mau kahua hoolulu; ua kueia  mai nae ia manao e na aliikoa, no ke kumu he hana kaulike ole ia, i ka hookaokoaia o na koa, mai na makaainana mai.

            Mamuli nae, o ka pau ole o kela mau hana powa a na koa, ke manao nei keia pepa, ua hoea mai i ka manawa kupono loa, e hoohanaia aku ai kekahi mau hooponopono kanawai e ko kakou mau luna oihana, i kaa aku ke kuleana e hana i na kauoha  kanawai, aole no ka manao ana e hookaokoa ae i na koa mai na makaaianana mai, aka, i kau ai ka weli i na koa kolohe, a lilo lakou i poe hooko i ke kanawai.

            Oiai nae e lawelawe ole ia ana kekahi mau hana, e ha'o mai ai kela mau hana powa, he mea pono no i na kiakaa otomobile, e lawe ana i na ohua no ka hoolimalima, ke hoolako ia lakou iho me na mea apau e hoopakeleia ai ko lakou mau ola; a i ole, ma ka manawa a kekahi mau koa, e kau ai maluna o ko lakou mau kaa, e lawe pu ke kiakaa i kokoolua nona, i hiki ai iaia ame kona hoa, ke ku aku a paio, ke lawelaweia na hana powa haluna ona.

 

NA MOHO ELELE LAHUI O KAKOU.

 

            He elua mau moho elele lahui ma ka aoao Demokarata; a he ekolu ma ka aoao Repubalika, e alualu nei, e loaa ia lakou pakahi, ka waeia, ma keia kau koho baloka wae moho o kakou. Maiwaena mai o keia mau moho elima, he hookahi i makemakeia, no ka aoao Demokarata, a he hookahi hoi no ka aoao Repubalika.

            O ke kalaiaina naauao, ma ko kakou aoao, ko na makaainana koho baloka, o na aoao kalaiaina a elua, o ia no ka lilo o keia paio, i paio o ke ano hoaloha, me ka lilo ole o ka hopena e oili ae ana, i kumu no kakou e nuha ai, a i ole, hoohuakeo ai paha, mai ia kakou na mana koho, a i na moho e alualu nei i ke kulana elele lahui.

            Ma ka waeia ana auanei o na moho o kela ame keia aoao, na ia mea e hoike mai, o ka makemake iho la ia o ka hapanui; o ka hana pono, ma ke ano aoao kalaiaina, o ia no ke kakoo ana aku o na aoao kuloko o kakou, i na moho i waeia; pela hoi na moho, i haule e ku mai ai mahope o ka moho i waeia, a haawi mai i na kikua ana, no kona lanakila.

            Eia hou, ma keia hokoko kalaiaina, e hoao na moho, e kapae ae i na olelo hoinoino pilikino, o ke kulana keonimana ole; e kukulu aku kela ame keia i kana mau kumu maikai apau i manao ai e hana no Hawaii nei, ke waeia ae oia i moho. Ua naauao na makaainana koho baloka i keia manawa, i ke ano o ke kalaiaina, a ua maopopo no ia lakou kekahi mau ninau ano nui loa, i makemakeia ai na moho elele e hana aku; nolaila e lawe mai i na ano kalaiaina naauao apau, aole o na kalaiaina hailuku aku i kekahi, a ohiuhi'u ae paha i na kee o kekahi, oiai he mea pohihi loa, ka loaa ana o kekahi moho, i nele i na kina'una'u o kona ola ana ame kana lawelawe hana ana.

            E kaupaona i na moho apau ma ko lakou mau ano kupono, ko lakou kulana makaukau, i na ninau pili ia Hawaii nei; pela hoi ko oukou manaoio ana e na mana koho, e hiki ana ia lakou pakahi, ke hooko i ka lakou mau kumu koi apu imua o oukou.

            Ua kaawale na aoao kalaiaina o kakou, mai ke komo kino ana aku iloko o keia paio ana, no ka lanakila o na moho, ma ke koho baloka wae moho; nolaila ke noho hamau loa nei na alakai kalaiaina o kakou, no ka lakou mau moho e kakoo ana, koe wale no na alakai Demokarata, ua hoike akea ae lakou, no ke kakoo ana ia W.P. Jarrett; mamuli paha o ko lakou manao kuhihewa, aole he moho e holo kue mai ana iaia.

            He põe Hawaii ka hapanui e alualu nei i kela kulana lahui, a he hookahi ili keokeo; nolaila in a ma ka Hawaii ka oukou e na mana koho Hawaii, i makemake ai, alaila e koho i ka moho, e makepono ai, ka hilinai a oukou e hookau aku ana maluna on a, a e lilo ai hoi ka hanohano e loaa ana iaia, i hanohano no kakou apau.

            Pahea ko kakou manao, no ka hoike okoa ana ae o Mrs. Minnie Poloney, kekahi lala o ke komite kuwaena Demokarata i kona manao, aole oia e kakoo ana ia W.P. Jarrett? He hoailona hikimua keia o ke kuikahi ole o na lala o kela komite, a pela hoi me kekahi poe Demokarata, no ka moho elele lahui, i manaoia, oia ka meapaahae ma ka aoao Demokarata i keia hakoko kalaiaina.

            Aole i hoi nele ka huakai a ke kamalii wahine kalanianaole o ka holo ana aku nei no ka Mokupuni Kaili La, e kukulu i na kalapu o na wahine. Ua kukuluia he mau kalapu me ke kohoia ana o na lunanui, me kona koikoi ole aku i na wahine e koho i kekahi moho, aka e waiho ana i kela kuleana koho, i na wahine o kauai, me ke kauleo aku nae ia lakou, e koho ma ke kanaka hoopono, maka'u ole a makaukau.

            He mea hookahaha paha i ka manao o kekahi mau moho elele lahui, ke ike iho i ka hoakaka a ka Hon. W. H. Rice o kauai, ma kana haiolelo, imua o ka halawai i malamaia e ke kamaliiwahine Kalanianaole ma Liue, i ka olelo ana ae, e koho ana oia ame kana mau keiki ia Senatoa J. H. Wise, mamuli o ko lakou manaoio, he kanaka hoopono, mako'u ole, a makaukau oia Ehia nae poe o kela ano? Na ka hopena o ke koho baloka wae moho, e hoike mai i ke mea oiaio!

            He hana maalahi i na Demokarata, ka onou ana ae ia W.P. Jarrett, i moho elele lahui na lakou, o ke kokua ana ae nae i kekahi haawina dala no ka hooikaika kalaiaina o keia mau la aku me he mea la i ka nana aku, aole ia he hana maalahi. Maluna o L.L. McCandless, ke kau ana aku o na manaolana o kela aoao kalaiaina, no kana mau kokua pili dala no keia moho i pani ae ma kona makalua.

            Ua haalele aku la o Mrs. Mary Haaheo Atcherley i kona pili ana me ka aoao Demokarata, a komo mai la iloko o ka aoao Repubalika. Ehia hou ae mau Demokarata, i hoowahawaha i kela aoao kalaiaina? Ua makaukau ka aoao Repubalika, e apo aku i na wahine Demokarata apu, no ke komo ana mai iloko o keia aoao kalaiaina.

            E kau aku ko kakou mau manaolana, mamuli o ka hoonohoia ana ae he mau koa kiai i ke alanui ma daimana hila, e ha'o ana, ka lawelaweia o na hana powa, ma kela alanui i ka wa poeleele, a e palekana ana hoi ka holo ana o na kaa, me ka hoo pilikia ole ia, mai e ka poe kolohe.

 

NUHOU KULOKO

 

            Eia ka makai kiekie John C. Lane ke hookamaaina mai nei iaia iho me na paahao, a pela hoi me na hana apau i pili i kona kulana hou.

            Eia  ke emi mai nei ka poi i keia manawa, mamuli mai keia o ka nui loa o ke kalo. He iwakalua pano i ke dala, e kuaiia mai nei ma ka makeke kulanakauhale

            Meka hoike i loa'a mai i eia keena mai kalaupapa mai, he keu aku ke ohohia o na ma'i i na ahamele a Tandy Mackenzie, o ka wehe ana malaila iloko o na po elua.

            Maloko nei o ke kuokoa, ka hoolaha a Mr. William M. Keolanui o Hilo, no kona holo moho mai no ka hale o na lunamakaainana, o ka ahaolelo kuloko, ma ka Aoao Repubalika

            Eia o Robert Ahuna ke hoomakaukau mai nei i kona palapala noi holo moho, no kona holo lunamakaainana hou, ma ka aoao Demokarata, iloko o keia kau koho baloka wae moho mai ka apana elima mai.

            Ma ka Mauna Kea o ka Poalua iho nei i hoea mai ai ka Hope Makai Nui George Cummings o Wailuku, a o kekahi hoi o na moho e holo mai ana no ka hale  o na lunamakaaianana ma ka aoao Repubalika.

            No ke akahele ole o na kiakau ame na on a o na kao otomobile i ka hooholo ana i ko lakou kaa, ma na alanui aupuni, eia ka oihana makai ke imi mai nei i na alahele e loaa pono ai ka poe holonui.

            Ma keia Poalima ae, ka la 18 o keia mahina, o haalele iho ai ka hui himeni o na keiki Kamehameha, malalo o ke alakai ana a Mr. George E. K. Awai, ma ka lakou huakai kaapuni himeni no Maui ame Hawaii.

            Ma ka Poakolu o na pule aku nei i hala i holo mahuka aku ai he elima mau keiki o ka Home o na Keiki Noonoo Palupalu, malalo ae nei o Pearl City, a ke noke ia mai nei lakou i ka huli e na kanaka o ke aaupuni.

            Mahope aku o Daimana Hila i paa ae ai he ekolu mau koa o ka holo mahuka ana mailoko aku o ka halepaahao ma ka Papu Ruger ma ke Sabati aku la i hala, a he elua hoi mau koa mahuka o Leilehua i paa ole ae i ka hopuia.

            Me ka hunahuna ole iho i kona manao, ua hoike okoa mai la kekahi o na Demokarata ko 'iko'i o keia kulanakauhale, aole oia e koho ana ia W. P. Jarrett, aka e kikoo mai ana oia i kekahi moho elele ma ka aoao Repubalika.

            No ka holo ana aku e hooikaika baloka, e haalele iho ana o Senatoa C. E. King ia Honolulu nei no Maui, ma ke ahiahi o keia Poalima, e hala ai iaia he mau la ma ka moku o kama, mamua'o ka huli hoi ana mai no keia kulanakauhale.

            Ma ka noho ana ae o ka halawai a ka papa hooko o ka Hui Mokuahi Holo Pili Aina ma ka Poalua iho nei, i hooholoia ae ai o "Haleakal" ke inoa hou o ka mokuahi nui, e kapiliia mai la, no ke pani ana ae ma kahi o ka mokuahi Mauna Kea.

            E malama hou ia ae ana he halawai e na Demokarata o ka mahelo 20, apana 5, maloko o ka halekula o kaiulani, ma ka hora elua o ka au wina la o keia Sabati iho; ua makemakeaia na lunanui o na kalapu Demokarata apau o hoea ae ma ia halawai.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Wilhelmina ma ka auwina la o ka Poalua nei, mai Kapalakiko mai, i hookahahaia aku ai ka manao o kekahi o na ohua maluna o kela mokuahi, no kona hopuia ana malalo o kekahi kumu hoopii hoikeia mai i ka makaikiu McDuffie mai ka Loio Amerika Ezra decoto mai o Alameda, Kaleponi.

           

NUHOU KUWAHO

 

            SEATTLE, Aug. 7. Ua hooku'i ka mokuahi H. F. Alexander, ka mokuahi Great Northern mamua, me kekahi pohaku i keia la iloko o ka manawa e paa ana i a noe ma waho aku o na kapakai o Wakinekona, a ke holo la no nae ia no Seattle me kona mahu ponoi, elike me ka lono uweaole i lona mai ianei. Hookahi o kona lua ukana i opaha, aka nae no na ohua aohe pilikia. Ua holo aku na mokukolo no ka haawi ana aku i ke kokua e makemakeia mai ana nona.

            DUBLIN, Aug. 3 Ua hoopaeia mai na pualikoa lahui maloko o ke Kalana Kerry ma ke kai mai i keia la no ka lele kaua ana mai ana ke ano huapo mahope mai o na laina koa a ka poe kipi

            WAKINEKONA, Aug. 3 Ua hooholoia e ke senate i keia la, ka hoololi ole ia, o ka bila a ka hale e hoomahuahua ae ana i na haawina dala ukuhoomau o na wahine kanemake, na keiki o kauka'i ana i ko lakou pono me na makua o a koa kahiko i make o ke kaua mawaena o Amerika me Sepania, ke kaua kipi ma Pilipine ame ke kaua kipa a na Pake. Aohe i hoomahulu Kou ia ae na ukuhoomau o na koa kahiko, o na ukuhoomau hou o ia keia, he $20 ko na wahine kane make ame na makua o na koa i make no ka mahina a he $4 no na keiki.

            WAKINEKONA, Aug. 3 Ua hoolahaia ae e ke keena waiwai i keia la he $6,000,000 ke emi iho o ka aia lahui o Amerika iloko o ka mahina o Iulai. O ka huina aie nui ma ka la 31 o Iulai he $22,944,248,284 ke hoohalikeia me $957,000,000 ma ka la 30 o Iune, a he $37,000,000,000 iloko o Iulai o ka 1921. No keia loan o ke aupuni he $205,700,000 hoohalikeia me $382,000,000 a o na loaa o ka oihana dute awa lae $37,000,000 ke hoohalikeia me $37,000,000 ke hoohalikeia me $20,000,000; no na auhau no na loa komo mai ame na pomaikai he $82,000,000 ke hoohalikeia me $47,000,000.

            KEY WEST, Fla., Aug. 3. Ua koloia mai iloko o keia awa e ka moku kiai awa ma ka po aiku la i hala, ka mokukuna Success mamuli o ka hoohuoiia ana no kona hoao e hoopae malu mai i na Paae ame ka waiona iloko o Amerika nei. Ua kiaiia ia moku a ma ka la apopo e hoopaaia ae ai kona mau kanaka maloko o ka halepaahao. Ua hoikeia mai he elua mau aliimoku Cuba o ia moku i make iloko o ka manawa o ka hakaka ana me na moku kiai awa mahope o ka huki ole ana ae o ka mokukuna Success a kona have maluna o kona kia.

            VANCOUVER, B. C., Aug. 7 O ka poe aihue na lakou i lawe aku i kekahi pahuhao waiho dala 500 paona ke kaumaha mai na keena hana aku maanei no ka Hui aila Imperial no kekahi Wahi mehameha elua mile ka mamao ma ka po aku la i hala ua hoohokaia ko lakou manao i ka manawa i hawaiia ai ke pani a loaa iho la he $20 wale no iloko.

            HONGKONG, Aug. 7. He iwakalua kumamawalu kaukani mau kino make i loaa aku ma kahi ko koke aku i Swatow, anahope iho o ka pa ana mai a ka makani ikaika he taifuni me ke kaihoea nana i pulumi aku ia wahi a ma ka pule i hala, elike me ka hoakaka a kekahi nupepa i hoopukaia nani ka lala ae o ka oihana kalepa o Swatow ma Hongkong. Ke hocikaika mai la na ahahui malama ola e kanu aku ma ke ano kupono i na kino make , a no ka nele i na palau kupapau ua koiia aku lakou e kanu aku i na kino make me na eke huluhulu, oiai aole lawa na pahu kupapau. Ua hui pu mai na ahahui ma Hongkong ma ka haawi ana mai i na kokua no ka poe i hoopilikiaia.

 

600 EKA ULULAAU I A IA E KE AHI.

 

            He eono haneri eka nahelehele, mauu ame kekahi hapa o ka ululaau i lilo i ka oihana kaua a o kekahi  wahi hoolulu no hoi o ke kula o Leilehua i a ia e ke ahi ma ka Poakahi nei i maopopo ole ke kumu o ka a ana ae. O kela aina i a ia o pai la he aina ululaau ia o ke aupuni i hookoeia, oia ka aoao ma Leilehua o ke kuahiwi o Konahuanui. Ma ka aoao Koolau o ia ano like i onaia e ka Waiwai o John Ui ua a pu ia o ke ahi.

            Ua hoikeia mai ia A.L.C. Atkinson, ka peresidena o ka papa o ka Oihana Mahiai ame Ululaau, e Middleton Brown, ka lunanana ululaau o ia apana, ma ka hora 1 p.m. He 250 mau koa o Leilehua i hoounaia aku e kinai ia ahi a ma ka hora 8 p.m. i loaa ae ai ka hoike ia mr. Atkinson no ka pio ana o ia ahi.

            "o keia mau nuhou pauahi ame na itamu meahou i like me ia he mau mea waiwai loa lakou, o ka oi aku in a e lilo ana ia mau meahou ma ke anao he mau mea ano kupono no ka poe pii kuahiwi, ame ka poe e hele ana iloko o na ululaau e hoomaha ai e makaala ai aole e hoawale i na ululaau i ke ahi. O na wahi hoolulu ua o kakou ua kaupalenaia a he mau wahi waiwai lea no hoi e hiki ole ai e loaa me kkekahi kumukaui. O na wahi e a ia ana e ka ahi e hoomake ia ana no mea ulu a koe ke aa, a i ka manawa e a ia ai ka ululaau e ke ahi he ohana paakiki ka hooulu hou ana ae ia mau ululaau ma ia wahi," wahi a Mr. Atkinson o ka hoike ana ae.

 

NA MARK.

 

            Rube kaakimake ia Marian Paauhau, Aug. 3.

            C.W. Young ia Rosalie W. Akana, Aug.3

            Harry K. Sin ia Alice L. Kinikapo, Aug. 3.

            D.P. Iopa ia Hattie Austin, Aug. $.

            Louis Swain Jr. ia Rose P kaaa, Aug. 5.

            John K. Kekipi ia Mary kaihenui, Aug. 7.

            Manuel Sylva ia Elizabeth Nakapaahu, Aug. 7.

            Mariano Fernandez ia Mary Apu, Aug. 7.

            Henry M. Barrett ia Evangeline K. Lipano, Aug. 8.

 

NA HANAU

 

            Na chai Hu âme Luey Ching, he keikikane Iulai 13.

            Na Tom Sing âme Maryann Awa, he kaikamahine, July 15

            Na Sing Loy âme Mary Kahai, he kaikamahine, Aug. 1.

            Na Henry McKee âme Elizabeth Isaac, he keikikane, Aug. 4.

            Na Joseph Kuahane âme Edna Moa, he kaikamahine, Aug. 4.

            Na E. K. Chung ame Lily Hussey, he kaikamahine, Aug. 4.

            Na C. K. Miller ame Virginia K. Miller, he keikikane, Aug. 5.

            Na R. Mahikoa âme Mabel Naone, he keikikane, Aug. 5.

            Na Wm. Hanaike âme Elizabeth Kanoho, he kaikamahine, Aug. 5.

            Na Jos. K. Iokua ame Kaaipuni Mitchell, he keikikane, Aug. 6.

            Na John Ke Jr ame Dorothy Apana, he kaikamahine, Aug. 7.

            Na J. K. Kahue ame Elizabeth Kailiponi, he kaikamahine, Aug. 7.

 

NA MAKE

 

            Mrs. Namahana Kahimoku, ma Waipio, Hawaii, Iulai 31.

            Val. K. Cleveland, ma ke alanui Vinia, Iulai 30

            Hattie kahoopii, ma ka Halema'i Moiwahine, Iulai 31

            Louisa, Morris, ma ka Home Leahi, Aug. 1.

            Wm. Keahi jr. Ma ke alanui Liliha, Aug. 2

            Daniel Thomson, ma ka Halema'i o na Kamalii, Aug. 2.

            Rebecca Kipi, ma ka Halema'i Moiwahine, Aug. 2.

            Anni Matsumoto, ma ka Halema'i pupulu, Aug. 3.

            Louisa Collier, ma ka Home Leahi, Aug. 6.

            Luika C. Andrews, ma ke alanui puunui, Aug. 6.

            Bessie K. Lim, ma ka Home Leahi, Aug. 8.

 

            WAKINEKONA AUG. 7. Ua wawahiia na mokukuna Virginia, New Jersey, Rhode Island, Nebraska ame Georgia ma ka Mokupuni Mare a ma na pa kapilimoku ma Bokekona, no ka hooko ana i ke kuikahi i kukakukaia ai a hooholoia ma ka ahakuka nui ma Wakinekona mawaena o na aupuni huiia no ke kaupalena ama mai i ka heluna o na mokukaua.

 

TERITORE O HAWAII

 

            Keena o ka puuku, Honolulu, Oahu.` 1

            Ma ka hana e hoopauana i ka The Makaha Coffee Company, Limited. OIAI, o ka The Coffee Company, Limited, he hui ia i kukuluia a e ku ana malallo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, i kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma na hana o keia ano, ua waihoia mai iloko o keia keena he palapala ni no ka hoopau ana i ka hui i oleloia hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            Nolaila, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha, i kekuhi mea, a i na kanaka apau, he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa, ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e waiho mai i na kue ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena mamua ae o ka la 16 Okatoba, 1922, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka moa nona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la i alelei.., a e hoike mai i ke kumu, in a he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia

            A. Lewis Jr.

            Puaku Teritore o Hawaii.

            Honolulu, Augate2 1922.

            6516 Aug. 10,17,24,31; Sept.7,14,21,28; Oct.5,12,1922

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E malamaia ana ka halawai ma kahiki o ka Hui Kuai Aina o Haena, Halelea, Kauai, ma ka Hall o Haena, ke hiki aku i ka la 1 o Sepatemaba, 1922, hora 10 a.m.

            ma keia, ke kauohaia aku nei na lala apau o ka hui i hoikeia maluna, e hiki kino ae ma kahi i kauohaia.

            Kou oiaio, WM.H. Rice, Peresidena Hui Kuai Aina o Haena

            Lihue, Kauai, Aug. 1, 1922.

            6516 Aug. 10,17,24.

 

E NANA I KAU MAU PEPA KAHIKO.

 

            Ina e loaa ia oe kekahi mau pooleka kahiko e kuai no au me ke kumukuai kiekie.

            Coltart, Thayer Piano Co. 150 Alanui Hokela.

            6516 Aug. 10 17. 24. 31.

 

MA KE KAUOHA

 

HOOLAHA O KE KUAI O KA HOOLIMALIMA AUPUNI

 

            Ma keia ke haawiia aka holaha akea ma ka hora Poalima, Sepatemaba 1, 1922 puka komo mamua o ka tala, Honolulu, T. H. malanui hooliloia aku ai ma ke i ka lmea koho kiekie loa ka manao o ka pauku wai kumu o Hawaii ame ka 380 o na kanawai Hooponopono ia o Hawaii o 1915 ka Hooponopono Laula no ka aina e waiho la lua koolau poko Oahu, i poe ka laina paipu auwaha ame pao, nona ka iliaina o 420 aku a emi mai paha.

            (1) Pono-ala, 20 kapuai ke no ka laina paipu e holokela ke alanui hou o Kailua. maka Kukauono, Koolaupoko. O ka iliaina o 1,440 Kapuai ke aku a emi mai paha.

            (2) Pono-ala, 20 kapuai no kekahi luapao malalo  I ana ma ke alanui hou o wai ma kahi Hoolulu Helu 212 Ili o Kuapuaa, Koolaupoko nona ka Iliai=ina o 1,010 ka ea, oi aku a emi mai paha.

            (3)Ponoala, 20 kapuai no kekahi luapao malalo, e ana ma ke alanui hou o Wai ma kahi Hoolulu Helu. 22 Puolulu, Koolaupoko, Oahu, ka Iliaina o 2,140 Kapuai a emi mai paha.

            (5) pono-ala, 30 kapuai ke aina no kekahi laina paipu. auwala kekahi luapao ma ka aina aapuna Kawailoa, Koolaupoko, Oahu. Nani ka Iliaina o 2.69 Eka, oi aku a nani mai paha.

            Manawa o ka hoolimalima 21 ma kahiki mai Sepatemaba 1, 1922 ame uku hoolimalima haahaa. Ka makahiki, e uku makahiki mea ia.

            O keia Hoolimalima Laula o komo ana he pauku e hookoe ana ma ke Teritore o Hawaii i ka manu ka iho, e haawi ana i ka pono i kekahi poe, i ke kuleana ame ka pono ka moe, a hoohana i ka aina i hoolima limaia me, a no na auwai paha, na laina paipu, na laina uwila, na ala nui ame na auwaha ame kekahi mea ponoala e ae, a e hoohana aku elike me ka mea i manaoia. O ka pono ma ka aoao o ke Teritore o Hawaii, ame ka poe ia lakou e haawiia ai ka mana no ka poehana a hele ana no ma na aina i oleloia, e hoohanaia no ma kekahi ano e hoopilikia ole ia ai ka mea kuai maii keia hoolimalima ma ka hoohana ana i na aina i ala loia no ka ponoala laina paipu au waha ame ka luapao i manaoia.

            E uku ka mea e lilo ai, mahape koke iho o ke kuai, i ka uku hou limalima o ka makahiki mua, hui pu me na hoolilo o ka hoolaha ana ame na kaki e ae e pili ana no ka hoomakaukau ana i ka hoolimalima i oleloia.

            E kaa aku no ke Kuai o ka Hoelimalima Laula maluna ae, malalo na ano ame na kulana o ka hou e ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni.

            O na kii palapala Aina no na aina e hoolimalimaia aku ana, me na hoakaka no ia mea, ame ke ana o ka Hoolimalima Laula, e ikeia no ma ke keena o ke komisina o ua 'Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            No ka hoakaka laula, e ninau ae ma ke keena o ke komisina o ka Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            C. T. Bailey. Komisina o na Aina Aupuni

            Keena Aina, Honolulu, Aug. 1922.

            615 Aug. 10, 24

 

KUKALA HOLO MOHO.

            Ke hoike nei au imua o ka poo mana koho baloka o Hawaii Hikina. Kalana a Teritore o Hawaii, e hoi moho Luna makaainana ana au, ma ka paa balota Repubalika, no ka hale lunamakaainana o keia Teritore mai ka apana koho lunamakaainane ekahi aku, no ka waeia, ma ke koho mua, ma ka mahina o Okatoba la 7, M. H. 1922.

            Nolaila, ke nonoi nei me ka haahaa, imua o ka poe mana koho ka loka, mai na wahine ame ma ka mai ka Niumoe o Kalapana aku i ka Wailelehune o Hawaiia maikai Waipio he na pali, a kiei aku ia oe e waianae a pela pa hoi me oukou e na hana o ke kalana, i nele i ma i keia mau la, a nele pu me naa kaikuahine, i ke poimaikai hononele pu me na keiki, ka manaola ke kaupono pu i ko'u inoa i na na oukou no keia kau.

            E lona pu ana he wa maikai kakou e huipu ai ma keia mua ke iho, a e lohe pono ai oukou, ke kumu ame na hana o keia pilikia ke kalana o Hawaii

            Owau no me ka oiaio.

            WM. M. KEOLANUI.

6516 Aug. 10, 17, 24.

 

HOOLAHA HALAWAI

 

            E malamaia ana ka halawa kalapu Demokarata o ka Mahee Apana 4, ma ka halekula o ka ke hiki aku ma ka auwina ka bati, Augate 13, 1922, hora 2 P.M.

            KE kauohaia aku nei na lalaa e hiki ae ma keia halawai noonoo ana i kekahi mau kumu ano nui e waihoia mai ana noonoo ana.

            Ma ke kauoha a ka Peresida

            Paul Paea.

            Kakauolelo.

6516 Aug. 10.

 

HOOLAHA LULU MANAWALEA

 

            Ke kauohaia aku nei na lala o ka Hui Kokua a Hookuonaa na wahine Oiwi Hawaii e lulu Mrs. Magareta Victor ame hoahanau i haalele mai i keia ana ma ka la 3, o Iulai a ma ka 3 o Augate i hala, o 50c paka haawi ae ma ka lima o Miss America ma ka hale halawai o ka ahaha.

            Mrs. Maikai Kaleo

            Kakauolelo Moolelo H. K. U. O. H. H.

6516 Aug. 10, 17, 24.