Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 35, 31 August 1922 — Page 8

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA PUUKU HOU O KE TERITORE.

            Ma ka Poakahi iho nei, i hookohu mai ai ko kakou kiaanina ia Henry C. Hapai. I puuku no ke Teritore, no ke pani ana aku, i ka makalua i hoohakahakaia iho, mamuli o ka waiho ana mai o A. Lewis Jr., i kela kulana, mahope o ka paa ana no kekahi manawa pokole.

            o ka iini ilokko o na Hawaii, no kekahi manawa loihi ae nei i hala, ma na manawa, e pii ae ai ko kakou ma kiaaina like ole, ma ke poo o ka hookele aupuni Teritore o Hawaii nei, o ia no ka hookiekieia ae o Mr. Henry C. Hapai; aole nae he manawa  i hoea mai ai i ka hookoia ana o ia iini, a ma keia hookohu ana aku la a Kiaaina Farrinton, iaia i puuku no ke Teritore, ua ukali pu aku na manao mahalo a na Hawaii, no ka hapaiia ana ae o keia Hawaii, i noho loihi iloko o ke keena puuku, me ka mahala nui ia, no kona makaukau a hoopono, ma kana mau hana.

            Ma ka makaukau, aole he amu hoohalahala ana no Mr. Hapai; ua noho loihi oia maloko o ke keena o ka puuku, no na makahiki lehulehu, a o ka mea oiaio loa, o Mr. Hapai no ka mea nana e kuhikuhi aku, a e hoomalamalama aku, i na puuku apau e kohoia mai ana no kela kulana, i ke ano o na hana, i pili aku i ka lakou oihana.

            E haawi pu ia na mahalo kiekie ana i ko kakou kiaaina, no ka hapai ana ae i ko kakou mau Hawaii, i kahiko ma ka hana, ma na kulana hilinaiia, a keia pepa e manaoio loa nei, aole i kuhihewa ko kakou kiaaina, ma kana mea i hana aku la, aka e lilo ana ia hana, aole wale no i mea e aponoia aku ai e na makaaianana o Hawaii nei, aka e haawi pu ia aku ai na mahalo ana iaia; a maluna ae o na mea apau, e haaheo ana oia, i ka loaa ana iloko o kona au hookele aupuni, he mau Hawaii, e kokoua ana i ka holomua ame ke kupono o kona au hookele aupuni.

            I kinohi o ka loheloheia ana o ka inoa Kiaaina Farrington, oia ke kanaka a ka Peresidena, i wae ae ai, ma e poo o ka hookele aupuni Teritore o Hawaii nei, ua hoalaia ae na ku-e ana iaia, mamuli o na kumu lehulehu, he kanaka oia i kulike ole me ka na alakai o ka aoao Repubalika ma Hawaii nei, i makemake ai e hana no ka pono o ka aoao Republika kuloko; ua ikeia nae ka pololei ole, o ia mau ku-e ana, no ka mea maka hana, i hoike okoa mai ai oia, aole oia i hoopoina i na Hawaii, ana i hilina'i ai no ko lakou kupono a makaukau, e lawelawe aku i na hana, o na oihana e hookauia aku ana maluna o lakou; ua kikoo aku oia ia lakou, a hapai ae iluna, elike me kana i hana aku ai, ma ka hookohu ana i Hawaii no ke kulana lunhooia, pela hoi no ke kulana makai kiekie no Teritore, a o keia hoi, no ke kulana puuku.

            Ua ola kakou, ma ke ano he lahui, i keia mau Hawaii, i hookiekieia ae la ma na kulana ano nui loa, iloko o ko kakou aupuni Teritore, nolaila, o na olelo hooiloilo, i kipehi mau ia mai maluna o kakou, no ka hiki ole ke lawelawe i na oihana ano nui a ko'iko'i iloko o ke aupuni, ua weluwelu liilii ia; a in a e makee ana ko kakou poe kanaka opio, i ka naauao ma keia mua aku; e makee pu ana hoi i ka inoa maikai o na Hawaii, he mea maopopo loa, e hoea mai ana i ka manawa, e kaa ai ka lawelawe ana i na hana o na keena o ke Teritore, i na Hawaii.

            Aia he mau keiki Hawaii lehulehu e noho hana mai nei maloko o na keena oihana o ke Teritore, o ke a'o ikaika a keia pepa, i kela mau kauwa a ke lehulehu, e hooko i ka lakou mau hana, ma ke ano e mahaloia aku ai lakou a e haaheo ai hoi ko lakou lahui kanaka ma o kaou la; aia no he lae hoea mai nana ma keia mua aku, e kikooia aku auanei kekahi poe o lakou, a hapaiia ae, ma na kulana kiekie.

            Nolaila me oe e Mr. Henry C. Hapai, na mahalo kiekie ana a ke Koukoa, no keia oihana ko'iko'i i hookauia mai la maluna ou; me ka manaolana mau, aole e lilo keia kulana hou, i mea e loli ae ai ke ano o kau mau lawelawe oihana ana, aka e hooiia ae kou mau ano kupono apau; o ka mahalo e haawiia ana ia oe, he mahalo ia, aole maluna wale iho no ou, aka maluna o kou lahui kanak, ka poe i nana mau ia mai, e ko kakou mau hoa lahui kanaka, ka poe i nana mau ia mai, e ko kakou mau hoa lahui, ma ke ano he poe hiki ole ke hilina'iia.

            E keehi aku ia mau olelo, me ka ikaika apau, a e hoao hoi, e lawelawe aku i na oihana o ka lehulehu, me ka hoopono; e makee i ko oukou mau inoa maikai, ame ka inoa maikai o ko oukou laui; no ka mea, o ke pale ana ae i ka hoopono, he kumu auanei ia e alakoia aku ai iloko o na hana kuhihewa, e hoea mai ai i ka mihi ana i ka wa pono.

 

KA LOIO KUHINA HOU.

            O ka Lunakanawai John A. Matthewman, ka Kiaaina Farington, i hookohu ae nei i loio kuhina no ke Teritore; he inoa nae, i hoalaia mai ai na ku'e ana, e kekahi mau lala o ke komite kuwaena Teritore, malalo o na kumu kalaiaina, a keia pepa e mamao nei, i ke kohu ole o ia ku-e ana, i koko o keia wa.

            Ua hapaiia mai na ku-e ana i ka inoa o ka Lunakanawai John A. Matthewman, no kona lilo ana, i mea ku-e ikaika, i ke kohoia o A. M. Brown i loio kulanakauhale, ma ke koho baloka, no na luna oihana kulanakauhale, he edolu makahiki ae nei i hala. Ua ike na makaainana koho baloka o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, i ke kulana oiaio i ku ai ka Lunakanawai Matthewman, maluna o ka ninau loio kulanakauhale, a o kona ku'e ana ia A. M. Brown, he Ku-e ia, aole i hookauaia ma ke ano pili kino, aka mamuli o ka mamaoio ana. aole o A. M. Brown ke kanaka kupono ma ia kulana; a i kona haawi ana aku i kana mau hooikaika ana, e loaa ka lanakila i ka Lunakanawae William H. Heen, aole ia no kona manaoio ana, ua oi ae kona kupono e paa i kela kulana; aka no ka ake wale no, e haule o A.M. Brown.

            Ma ka manawa a ka Peresidena Harding, i wae ae ai i ka inoa o W. R. Farrington i kiaaina no Hawaii nei,ua hoalaia aku keia kumu hookahi no, e ke komite kuwaena Republika, e kapa ana iaia he Demokarata, no kona huli ku-e ana i ka moho loio kulanakauhale Repubalika, a hooikaika aku la no ke kohoia o ka moho Demokarta. Me ia ku-e no nae, ua hookohu mai la ka Peresidena Harding ia Kiaaina Farrington, a i keia la. ke ike nei na alakai Repubalika, aole he wahi lihi Demokarata iki iloko o ko kakou kiaaina, aka he Republika oiaio loa oia, i hooiaiia mai, ma kana mau hookohu oihana i hana mai ai iloko o keia manawa pokole, o kona pii ana ae ma ke poo o ko kakou aupuni Teritiore.

            He kuleana kaokoa ko ke kiaaina e hana ai i na kookohu oihana apau, i kulike me kona makemake, o ke ku-e ana aku ia mau hooohu oihana, he mea pono, e hookahuaia malalo o na kumu oi aku o ke ko'iko'u, aole malalo o kela ano kumu ae la, ka mea no a kekahi poe Repubalika, ko'iko'i i hana aku ai, ka poe hoi i manaoio, e hooi ae i ke kupono ame ka maikai, o ka hookoia ana o na hana o ka lehulehu.

            Eia hou, i ka wae ana ae, ame ka hookohu ana aku o ke Kiaana, i kekanaka ana i makemake ai, ma ke kulana loio kuhina no ke Teritore, ua kauka'i aku oia, i na a'o ana mai, ame na kuhikuhi pili kanawai mai iaia mai, e hoike mai ana hoi ia hookohu ana, no kona hilinai piha maluna o ua kanaka la, e lilo i mea hoopakele iaia mai na lawelawe kuhihewa ana, ma kekahi mau niau pili aupuni, a e lilo pu hoi oia, i kuhikuhi kanawai no na keena oihana apau o keia Teritore.

            I ka hookohu ana aku o Kiaaina Farrington, i ka Lunakanawai Matthewman i loio kuhina, ua hookohu aku oia, me ka hilinai piha, no kona kulana makaukau i ke kanawai,  a no kona kulana hoopono, a kakou na Hawaii, e hilahila ole ai ka hele ana aku imua on a, no ka mea he hoaloha oia no na Hawaii, a he hoaloha no na mea apau.

 

NA OLELO NOEAU A NA HAWAII

            Ma keia helu o ke Kuokoa, ke hoopuka aku mei makou, i kekahi mau olelo hookaau, a mau olelo noeau a kakou ka lahui Hawaii, i hoounaia ami e ka Hale Hoikeike o na Mea Kahiko, ka Bishop Museum.

            O ka fini âme ka makemake iloko o ka poe e noho hana nei maloko o kela hale hoikeike, o ia no ka hoakoakoa ana, a hoopaa aku maloko o na buke, i ka kakou mau olelo noeau, na olelo hookaau, a mau nane paha, e hiki ole ai ke nalowale; a i lilo ai no hoi, i mea heluhelu na na malihini, a na na hanauna hou o keia mua aku.

            Ina kakou e manao no keia hana, alaila ua makemakeia ko kakou poe kanaka Hawaii i paanaau i kekahi mau olelo noeau kuli'u, e hoouna mai ia mau mea, i ka hale hoikeike o na mea kahiko; a e oluolu no hoi, e hoakaka i ke kumu ame ka noolelo, o ka oili ana mai o ia mau olelo noeau a mau olelo hookaau paha.

            E ike mai ana no oukou e ka poe heluhelu, i keia mau olelo hookaau, a mau olelo noeau paha, i ka lahilahi loa o keia mau olelo, ne keia au koke ae nei no, a aole no he kohu olelo noeau maoli; i ka nana aku, na ka poe o keia hanauna hou, i hoolako aku i ka hale hoikeike i keia mau olelo noeau.

            I wahi e ikeia ai, he lahui kanaka naauao kuhohonu maoli no kakou na Hawaii a e pa'iia hoi ma na buke, ka kakou mau olelo naauao apau, e kokua aku kakou i keia hana a ka hale hoikeike o na mea kahiko, lawelawe mai nei.

            Aia he põe kahiko o keia lahui kanaka e ola mai nei i keia la, i piha me na olelo naauao, i maa i ke kanailioia i kela au kahiiiko, a e kanailio ole ia nei nae iloko o keia au; in a he makee ko ka poe o ka hale hoikeike o na mea kahiko, e loaa aku ia lakou na olelo naauao  kuli''u maoli, na olelo i mahaloia ai keia lahui, i ka noeau ame ke kuhohonu o ko lakou ike, alaila o ka mea oia loa aku o ka pono, o ia no ke kaahele maoli ana o kekahi poe, mai kela hale mai, e ninau maoli ana i na Hawaii mai kekahi mahi a i kekahi, i na mea a lakou i makemake ai.

             He põe Hawaii paha kekai, e manao ana, e hoouna mai i ka lakou mau olelo noeau i paanaau ai, aka no kekahi, i na mea a lakou i makemake ai.

            He põe Hawaii paha kekahi, e manao ana, e hoouna mai i lakou mau olelo noeau i paanaau ai, aka no kekahi poe, aole lakou e hooko mai ana i keia pepa i manao ai, he oi ae, ka pono o ka hui kino ana he alo a he alo, me na Hawaii, mamua hoi o ka lohe wale aku no, a okoa ka manao, ke unuhiia ae ma ka olelo Enelanai.

            Ma ka hihia o John Guild, kela haole nana i aihue i na huina dala mahuahua, mai ka hui mai o Alexander & Baldwin, ame ka ekaleia i noho puuku aku ai oia, i loaa ai ia kakou he mau haawina a'o lehulehu. O ka hilinai no kona mau ano oliaio a hoopono, ka mea nana i hookuu aku ia Mr. Guild e hele lanakila no na makahiki he nui; nolaila i ka hua'iia nana ae nei o na ano oiaio maoli o keia haole ko'iko'i  i waena o ka pohai o ka poe kiekie a kuonoono o keia kulanakauhale; e hoea mai ana, i ka wa e lilo ole ai ka hilinaiia, i mea hoopakele, i na kanaka, aku e kau mau ana na hoohuoi ana maluna o kakou pakahi, ahiki i ka hooiaioia ana o ko kakou mau ano hoopono, ma ka kakou mau hana iho.

            Aole he kunu e ae i ike nui ia ai na ulia kaa otomobile ma o kakou mei, o ka piha hookiekie a hookano maoli no o ka poe e hookele ana i na kaa oltomobile. Ina i malamaia na rula o ka holo ana o na kaa na ma alanui, pela hoi ka hookoia o ke kanawai i hanaia no na kaa, aole loa he mau ulia e ikeia, a he mau ola hoi i poino ma'uwale, a he mau dala nui hewahewa, i ukuia aku no na poho.

            No keaha no hoi na papa lunakiai o na kalana lehulehu o kakou, i ku ole mai ai imua, a hoike mai, elike me ka hana a ka papa lunakiai o ke Kalana o Maui, e kaupale ana, i na luna oihana ame na limahana o na Kalana, aole e hollo moho nolioko o ka ahaolelo kuloko, koe wale no a waiho loa mia i ka lakou mau oihana, me ke kalana? O na mana koho baloka, me na noonoo maikai iloko o lakou, e ike iho ana lakou, i ka pono ole maoli, o ka holo moho nana o ka poe e noho hana ana no na kalana, no ka ahaolelo kuloko, a i ka wa no e pau ai o ka ahaolelo, alaila hoi hou ae la no ma ka lakou mau oihana mua. I wahi e hoopau loa ia ae ai keia pilikia ma keia mua aku, he hana pono na ka poe e kohoia aku ana i mau hoa no ka ahaolelo, iloko ae nei o ka mahina o Novemaba e hooholo mai ai i kekahi kanawai, e papa loa ana, i na luna oihana ame na limahana o ke Teritore ame na kalana, mai ko lakou lilo ana i poe hana kanawai, ane ka paa no i na hana aupuni e ae.

            I wahi e lawelaweia ai na hana kalaiaina maemae, a e lohe ole ia ai na haiolelo hailuku aku, a hailiiili mai, mawaena o na moho e holo nei no ka ahaolelo lahui, ane  ka ahaolelo koloko, he mea pono i na alakai o ko kakou mau aoao kalaiaina kuloko, e kau i kekahi mau loina, no na hana kaiaina o keia mua aku. O ka mahalo e loaa ana i na moho, no ko lakou lawe i na ka laiaina naauao, o ka mahalo ia no ko lakou aoao kalaiaina pakahi, o na moho i manao, ma ka hailiili, a hoinoino pili kino i kekahi, ka mea e loaa ai ka baloka, a e kohoia ai paha ma keia kau koho baloka wae moho, ua hoike mua mai lakou, i ka haahaa o ko lakou kulana kaliaina.

            Aole nau ponoi e noke i ka painuu no kau mau mea i hana ai, aka na ia mau hana no, e hapai ae i ke kanaka iluna, a e hookiekie ae iaia, iloko o ka manau mahalo a na makaainana koho baloka.

 

NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I AUG. 26, 1922

 

Iosepa, Mrs. Amalia    Keliikahi, Becky

Oneha, Samuel K.      Kuai, John M.

He'u Moses T.             Laki, Mrs. Joseph K.

Kaiuaola, Miss Juliette            Lukela, Mrs Mahaulu, Kekaikuihela

Kahalewai, Beth M.    Eliza-Makahio, D. John

Kahalewai,  Moses D.            Malailua, Joseph

Kaheli, Miss Isabella   Manui, G. W.

Kalani Willian M.       Naukana, Mrs. K.

Kaleikini, Julia                        Nahale, Mrs. M. Kaleipua

Kamalani, Mrs Abbie A.         Napapa, Miss Lipeka

Kamauoha, Miss Grace           Nawlo, K. S.

Kane, Samuel D.        Paoa, M.

Kawaiahao, John J.     Pena, Miss Anaie

Kealoha, C. K.            Piimanu, David

Piinaia, Mrs. A. St. C.

Puaala, Emale

E ninau mai ma na leta hoolahaia ke kii mai

D. H. MacADAM

Lunaleka.

 

HALE O NA ALII O HAWAII

Hoolaha Hoolewa

            Ke kauohia nei na lala apau o ka Hale o na Alii o Hawaii, (Ahahua Poo), e akoakoa ae no ke "Kiai Hope Loa" me ka Hoolewa o ko kakou hoahanau aloha, ALLIA KANINAUALII KARRATTI. E ikeia ana kona kino wailua ma ke Keena I'aoloa o Borthwick, ma ka kihi o ke alanua Kula me Nuuanu, mai ka hoa 2 o ka auwina la o keia Poaha. E malamaia ana ke anaina pule hoolewa, ma ia wahi no, i ka hora 3 o ka auwina la o ka la apopo, Poalina.

            Eku ana ka waki a na Aliinuupule mai ka hora 8 a 9 o ke ahiahi.

            Ma ka kauoha a ka Iku Hai:

                        ESTHER K. AINOA,

6519-Aug. 31.                        Iku Wai.

 

            Ma ka hora umi-kumamalua o ka po o keia Poaha ae, ka la 7 o Sept., 1922, epaa ai ka puka no ka waiho ana ae i na palapala noi holo moho me ke kakauolelo o ke Teritore.

 

            Nuhou Kuloko

           

            Ma ka Poakahi ae nei ka La o na Limahana, he la lele uwaki ia no na aliimoku ame na luina o ke Kuokoa.

           

            No ka Piha loa o na kolamu o ke Kuokoa i keia pule, ua hoopaneeia ka hoopuka ana aku i ka noolelo o "Makalei" a keia pule ae.

           

            Mahope iho o ke kaahele ana i ka Mokupuni o Kauai no kekahi mau la, i huli hoi mai ai ka Hon. Norman K. Lyman no ke kulanakauhale nei ma keia kakaiaka.

 

            Mai poina e na lala o ke Ahahui ka Hale o na Alii O Hawaii (Ahahui Poo), i ka halawai e malamaia ana moloko o ka Phoenix Hall, ma ka hora 2 p.m., o keia Sabati iho, elike me ka hoolaha e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa.

 

            Maloko o kakahi mala ipu nui e waiho la ma Kailua, Oahu mei, i loaa aku ai he ipuhao puhi okolehao, i na luna oihana hookapu waiona, me kekahi pahu o na mea i hoawaawaia, ma ka Poaha iho nei, a ua paa mai he Kepani Okinawa i ka hopuia..

 

            Mamuli o ka lilo ana o keia Poakahi ae, Sepatemaba 4, he la kulaia, o ia ka La o na Linahama, ua hoopaneeia ka balawai kumau a ka Ahahui Kaahumanu, a ka Poalua, Sept. 5 1922; ma ka hora ekolu o ka auwina la maloko o Kaiahao.

 

            O ka papa kuhikuhi no ka wehe ahamele ana o ka Hui Himeni Kamehameha, e kaapuni mai la ia Hawaii, no ka wehe ana i ka ahamele ma Honokaa, i Sept. 6, a i Waimea, Sept. 7, o ka pololei i Waimea ka mua, ma ka la 6 o Sept. a i Honokaa aku mahope i ka la 7.

            E noho hou ae ana ka halawai a ka Ahahua Pa Ilina o Kalaepohaku ma kahi o D. Maunakea, ma ka horn 2;30 p.m.  o keia Sabati iho, Sept. 3. Ua makemakeia na lala apau o ka ahahui ame ka poe i kuleana i ka pa ilina, e hoea ae, no ka mea e hiki mai ana kekahi luna oihana o ka papa ola ma ia halawai.

 

            Ma ka mokuahi Manoa o ka haalele ana mai ia Honolulu nei, ma ke kakahiaka o neinei i holo aku ai o Jame Aukai Thompson no Kapalakiko, no ka hoohala ana he hookahi mahina hoomaha malaila, ma mua o kona huli hoi hou ana mai no Hawaii nei. O keia kana huakai mau loa no Amerika.

           

            Ma ka auwina la o keia Poanaono iho, i malama ae ana na lala o na Ahahui Pueo o keia kulananakauhale he ka'ihuaka'u hui, e hoomaka ana ma ka hora elua, no ka piha ana o na makahiki eha o ke ku ana o keia ahahui maanei nei. Ma ia ahiahi iho he aha hulahula ke malamaia ana mawaho o Waikiki.

 

            No ka nui makemake no o ka lehuleu i ka holo makaikai ia Nolokai, eholo hou ana he okuahi me ka poe makimai no ka Moku o Hina, ma ke kakahiaka o keia Sabati iho; e ukali pu aku ana he mau kalapu himeni, no ka hooanaea ana i ka poe makaikai me na mele Hawaii ame na hula Hawaii.

 

            E malama ae ana ko Kalapu Kenokarta o ka mehele elua, apapan eha, o Kaimuki, he halawai maloko o Mauumae Paka, ma ka hora 7:30 p.m., o keia Poalua ae, Sept. 5, 1922. Ua makemakeia na lala ame na lunanui o ke kalapu e hoea ae ma ia halawai no ka noonoo ana i kekahi mai kumuhana ano nui.

 

            I kulike ai me na hoolala ana a ke komite kuwaena Repubalika, e hoomaka aku ana ka wehe mua ana i na hakoko kaiaina no keia kau koho baloka wae noho, ma ka po o ka Poano, Sept. 9, 1922, malalo ae mei o Aala Paka, me ke konoa ana o ha moho apau e hoea ae ma ia halawai, no ka hoakaka ana mai i ko lakou mau manao inua o na mana koho.

 

            He hoike Kula Sabati hui ke malamaia ana ma Makua, i keia Sabati ino a e haalele iho ana he kaahi kuikawa no ka halihali ana i na haumana Kula Sabati o Honolulu nei ame ka poe makaikai, ma ka hora ewalu o kela kahiaka Sabati. E ukali pu aku ana ka Bana Hawaii, nolalo o Makua, no ka hoonanea ana i ka lehulehu ma na hora o ka auwina la.

 

HALE O NA ALII O HAWAII

Ahahui Poo.

 

            E malamai ana ka halawai kumau o ka Ahahui Poo o ka Hale o na Alii o Hawaii, ma ka Phoenix Hall, i keai Sabati iho, Sept. 3, 1922, ma ka horn 2 p.m.

            Ma ke kauoha a ka Iku Hai:

            W. J. COELHO

6519-Aug. 31.            Iku Kau.

 

Nuhou Kuwaho

 

            TOKIO, Aug. 23.-He ekolu haneri poe i piholo i ka waihalana maloko o Seoul, ke kapilala o Korea, elike me ka hoike i loaa nei ianei. O keia iho la ka waiahalana i kipa mai i ke kulanakauhale o Korea ma keia mua koke iho nei.

 

            WAKINEKONA, Aug. 23.-I keia la i wae ae ai ka Peresidena Harding he elua mau kapena o ka oihana kaua i mau hope adimarala, oia na kapena o na mokukaua Arizona ame Kaleponi.

 

            PIA, Italia, Aug. 23. - He elua mau mokulele o ka oiahana koa i hooku'i i keia la ma kahi o 100 kapuai ke kiekie, a he elua mau pailaka me elua mau mea makaikai i pau i ka make malalo o kahi i haule ai o na kokulele.

 

            KAPALAKIKO, Aug. 24.-Ma keia po i hopuia ai e na kanaka kukeawa he 50 pu raifela Kelemania ame 10,000 poka, mai ke keena mai o na luina o ka mouahi halihali leka Nile, e holo ana no ka Hikina.

 

            RIVERISED, Cal., Aug. 24.-Ua make ka Lukanela Reeves o San Diego, a ua eha loa Carence Green, he mikanika, i ka manawa i hooku'i ai ka mokulele a laua e kau ana i ka pakeke-ea a haule aku la iloko o ka Lokowai Elsinore i keia la.

 

            MEXICO CITY, Aug. 28.-Pakele maunehune ka Peresidena Obregon ma ka Poaono nei, i kona manawa e wehe ana i kekahi uwapo mua ma Cortazar, ma ka mokuaina o Guanajato, i ka manawa i hiolo ai, mamuli o ke kaumaha o na baneri poe makaikai.

 

            KIKAKO, Aug. 26.- Me 11 poe hoohaunaele i hoaia i keia po e na makai, oiai e noho ana ma ka aha elele a ka Hui Nniona o na hana ame ka ahahui hoonaauno nei.

 

PAU O KAHUKU I KE AHI A I OLE E PAU ANA I KA LAPUIA.

 

            E Mr. Lunahooponopono Aole Keia o Kahuku aina, a lewa i ka oini ana o Kahuku moku pohaku keia e ku nei i ka moana, i kapaia kona inoa (o Kilawamoku Kahuku).

            Ma Kapule hope i Iulai ame ka pule mua o Augate mei, nukiikii ia ne ai na wawae o kekahi akua pilikua nui a haaiia aku a maluna o kekahi puukiekie, o Maluaekahana, hoopaaia a ma ka hora 8 p.m., e hooioniia aku ai, o ua akua pilikia la, oiai ua hoomeoia mai ke kaula uwea i hoopaaia ai no akhi mele ka mamao mai ke alanui holo puni aku.

            Iea i ke alanui holopuni he puaa nui holohonua, aia a hoonioniia aku alaila hemo mai la na maka a elua o ka pilikua aikanaku, a hoomalamalama holookoa ia o Kahuku moku pohaku, a me he malamalama la i ke awakea, ke ahuwale o ia ka manawa e oni ai keia mau akua waha poepoe, a hoolewa imua i hope e kulanai mei no ka hoolei pau ana aku i ka lakou mau mea hoomake ia Kahuku moky pohaku, a hoonaueaueia ae la na hale o Kakuku.

            Ua hooahuwaleia na papku o ka moana ame Kahuku moku lewa i kai o ka oana, e manaoia ana e hoopau i ke ku lhou an a o Kakukumoku,  a hoomoe aku iaia i ka opu ana ole o ka moana.

            Ua hoomauheiua aku o mahope o kona kikala i ke ao ame jka po, i na la apau.

            Ua hoohaia, aia ka ahiki hou mai ka makua o ua mai poliikua nei, alaila ulele hou ana ai Awahia, aia o paha i ka oni ana  aq oiai, he mau keikikane like no, a elua.

             Eia iho no o Male kahana he aiwaiwa o ke ahakanana o ke au makahiko lau, o Mauahi me Kohikohia ma kahu akua o Kahuku, oiai na koa e noho apaa nei ma na Koolau nei, a ma Kaliawaa kekau maumahele e noho ai nei, no elkou mahina noho paa me ke aloha no i na keiaki o kou papapa'i.

            Me ka mahalo a nui,

                        JOEL K. APUAKEHAU,

Kahuku Plantation.

 

            HE LEKA HAMAMA.

 

            E ka hoaloha oiaio "Kekuokoa"

-E ae ae mai ia'u i mau lalani iloko o kou kiapai. He mau leta lehulehu e waiho nei ma ko'u pakaukau, e noi mai naa ia'u e holo hou i lunamakaaianana no Hawaii Komohana, a no ka lehulehu o keia mau palapla, ua manao au ma ka "Hoku" ame kou ahonui, e lohe ai ka poe na lakou na palapala e komo nei ia'u, i ko'u kumu e waiho nei no ka manawa ma ke ano hoomaha i ka hana a ka lehulehu, a'u i auamo ai no aneane he 20 makahiki.

            Ua noonoo nui ai i ka'u e hana ai i keia kau koho, oiai ke kokoke mai nei ka wa no na hana kalaiaina, a ua hooholo au, ma hope o ke kuka maikai ana me ko'u lunaike hala, he mea maikai e waiho au i ka hana ma ke ano e hoomaha no keia kau, oiai ua hoihi ka wa i lawelawe ai i ka hana a ka lehulehu, a ua hono me kuu ikaika no apua, e hooko i ka makemake o ka lehulehu, nana au i hoohanohano aneane iwa kalua makahiki iloko o na pia o Iolani Hale.

            Nolaila aole au he moho i keia kau, aka e naaa aku nomua io ka wa e hiki mai ana. Maanei no paha kaua e pau ai aka aole pela, no ka mea o ka hookaikai i na pouhana o ka aoao ame na honloha he leulehu, na lakou au i koho a hoohanohano no keia mau kau holo baloka mai ka 1905 mai, ka hana i koe, a n lakou ka'u e hoomaikai nei, me ka olelo aku ia lakou, ua hana au i ka hana a oukou i hookau mai ai laluna o'u, no ia mau makahiki lihi, a ua hoao e hana me ka ewaewa ole, elike me ka oukou i makemake ai, a pela no i loaa ae ka hilinaiia.

            Ua ake au i ka hana, aole o ka hoolaha, i ka hookoia o ka mea i makemakeia, aole o ka pai inoa a pele au i hoao ai e hookan i ka makemake o na haku makaainana ma na wahi apau o ka aina aloha.

            Ke hoihoi nei au i na makaainana na lakou au i hookohu, i ka hanohano a lakou au i hookohu ai maluna o'u, a iloko o keia mau hoomailai palena ole i na mana koho o Hawaii Konohana, aole loa au e poina ia lakou, a na na Lani e hoopomaikai i ko'u apana koho alha, elike me ka loihi o ka wela ana o ka Have Hoku.

            H. L. HOSTEIN,

(Linekona)

kohala, Aug. 25, 1922.

 

NA MARE

 

            Cummings K. Mahoe ia Rosabela M. K. Coelho, Augate 19.

            Harry Chang ia Agnes Ahana Aug. 12.

            Wm. Chuek See ia Vitoria Keahiwa, Aug. 23.

            David Flores ia Lucy A Long, Aug 23.

            David K. Nuuhiwa ia Elizabeth M. Manuwai, Aug. 26.

 

            NA HANAU

            Na Fook Yan âme Elizabeth Kaheau he keikikane Aug. 21.

            Na Wm. S kepano ame Margaret P. Kealoha, He Kaikamahine, Aug 25.

            Na Wm. Nauka âme Mary Pili, he Keikikane, Aug. 27.

NA MAKE

Miriam Chin Oi, ma ke alanui Keawa Aug 21

Constance K Kaawa, ma ke Alanui Kulika, Aug 21

Malia Kalua Kanakanui, Alanui 16, Kaimuki , Aug 22

Lucinda Kaleiwohi, ma ke Alanui Moi Akau, Aug. 22

Patricia Simeona, ma ke alanui 4, Kaimuki, Aug 24

Adam Joseph Kaina, ma ke alanui Liliha, Aug 24

San Pahinui, ma ke alanui Ololi auld, aug 24

Wm. k Holona, ma ka Helu 440 alanua moi, aug 24

Cecelia m Hakoli, ma ke alanui magellan, aug 25

Irene k Ii Holloway ma ka helema'i maiwahine aug 26

Sarah Smitch ma ke alanui Lehua, Aug 26.

Burton s Palms ma ke alanui Mokauea, Aug 26

Herman k Rolstein ma ke alanui ololi Desha, Aug 27.

 

Ma Ke Kauoha

TERITORE O HAWAII

 

Keena o ka puuku, Honolulu, Oahu.

            Ma ka hana e hoopau ana i ke KAWAI PAPA AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED.

            OIAI, o ke KAWAI PAPA AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, i kulike ai me ke kana wai i hoomakukauia ma na hana o keia ano, ua waihoia mai iloko o keia keena ho palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke haawiia aku mei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau, he mau kuleana mamua a e kuleana mei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pono e waih mai i na ku-e ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o kein keena, mamua ae o ka la 4 o Novemaba, 1922, a o keia ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea noma ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko. ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu in a he kumu kekahi, i wahi e ae ole ia aku ai ke palapala noi i oleloia.

            A. LEWIS, JR

Puuku, Teritore o Hawaii.

Hololulu, Augate 24, 1922.

6519-Aug. 31; Sept 7, 14, 91, 28;

            Oct. 5, 12, 19, 26; Nov. 2, 1922.

 

TERITORE O HAWAII

 

Keena o ka Puuku, Honolulu Oahu

            Ma ka hana e hooopau

KAWELA AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED.

            OIA, O KAWELA AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED hui ia i kukuluia ae e ku

lo a me ka mana o na

ke Teritore o Hawaii

me ke kanawai i hoomaka

na hana o keia ana ua

iloko o keia keena he

no ka hoopau ana i ka

hui pu me kekahi palapa'a

ia i hoohui pu ia me ia

i koiia ai ma ke kanawai

            NOLAILA, ma keia ke

aku nei ka hoolaha i keka

i na kanaka apau he ana

mamua a e kuleana nei

manawa ma kekahi ano

hui i oleloia, e pono e

i na ku-e ana no ka aeia

palapala noi i oleloia maloko

keena, mamua ae o ka la

maba, 1922, a o kela ame

makemake ana e hoolohi

luna o ia me, he pono e

ae ma ke keena o ka mea

inoa malalo iiho maloko

Mana Holoko, ma ka hora

kea o ka la i oleloia n e

i ke kumu, in a he kumu

wahi e ae ole ia aku ai ka palapala

noi i oleloia.

            A LEWIS, JR

Puuku Teritore o Hawaii

Honolulu, Augate 24 1922

6519-aug 31 seprt 7 14

oct 5, 12, 19, 26; Nove 2 1922

 

            TERITORE O HAWAII

 

Keena o ka puuku, Honolulu, Oahu.

            Ma ka hana e hoopau ana ka

HAMOA AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED.

            OIAI, o ka HAMOA AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED. ke

hui ia i kukuluia a e ku ana malalo

a ma ka mana o ka kanai o

ke Teritroe o Hawaii, i kulike ai me

ke kanawai i hoomakaukau ma

na haua o keia ano, ua waihoia mai

iloko o keia keena he palapala

no ka hoopau ana i ka hui

hui pa me kekahi palapla i hoeia

ioia i hoohui pu ia me ia. elike me ia

i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma kaia ka haawiia

aku nei ka hoolaha i kekai , a

i na kanaka apau, he mau kuleana

mamua a e kuleana nei paha; keia

manawa, ma kekahi ano iloko o ka

hui i oleloia, e pono e waiho mai i

ma ku-e ana no ka aeia aku a ka

palapala noi i oleloia maloko o keia

keena mamua ae o ka la 4 o Nove

maba, 1922 a o kela ame keia mea

e makemake ana e hoolohea aku ma

luna o ia mea, he pono e hoea k ne

ae ma ke aeena o ke mea nona ka

inoa malalo ihe maloko o ka hale

manna hooke, honolulu, ma ka hora 12

awakea o ka la i oleloia a e hoike

mai i ke kumu, in a he kunu

kekahi i wahi e ae ole ia aku a ka

palapala noi i oleloia.

A. Lewis JR

Puuku Teritore o Hawaii

Honolulu, Augate 24 1922.

0519-Aug. 31; Sept. 7 14 21 26

Oct 5 12 19 26; Nov. 2, 1922

 

Teritore o Hawaii

 

Keena o ka puuku Honolulu Oahu.

Ma ka hana e hoopau ana i ka

HONOMAELE AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED.

            OIAI, o ka HONOMAELE AGRICULTURAL COMPANY, LIMITED,

he hui ia i kukuluia a e kuana

malalo a ma ka mana o ka kanawai

o ke Teritore o Hawaii i kulike

ai me ke kanawai i Hookakaakauia

ma na hana o keia ano na

waihoia mai iloko o keia keena ha

plapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, hui pe me kekahi pa

lapala i hooiaioia i hoohui pu ia me

ia; e like me ia i koiia oi oia ke kanawai.

NOPAILA, ma keia ke kaawiia

aku nei ka hoolaha i ke kai

i na kanaka a pau, he mau

mamua a e kuleana nei paha

manawa, ma kekahi ana iloko

hui i oleloi, e pono e waihona mai

i na ku-e ana no ka aeia aka o ka plapla nei i oleloia maloko e keia

keena mamua ae o ka la

novemaba 1922 a o kela ame

e makemake a e hoolo

malua o ia mea, he pono

kono ae ma ke keena o ka

ka inoa malalo iho maloko

hale mana hooko, honolulu

hora 12 awakea o ka la i

e hoike mai i ke kumu, in a he kumu

kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka

palapala noi i oleloin.

A LEWIS JR

Puuku, Teritore o Hawaii

honolulu, Augate 24 1922

6519-Aug 31 Sept 7 14

oct 5 12 19 26 nov

 

TERITORE O HAWAII

Keena o ka puuku, honolulu oahu.

            Ma ka hana e hoopau i ka HANEOO AGRICUTLTURAL COMPANY, LIMITED.

            OIAI, o ka HANEOO AGRICUTLTURAL COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukului a e ku ana mahalo  a ma ka mana o ka

Teritore o hawaii, i kuki me

ke kanawai i hookakaukauia me na

hana o keia ano, na waihoi

ko o keia keena he palapala

ka hoopau ana i ka hui i ole hui

pu me kekahi palapala i hoo i

hoohui pu ia me ia, elike i

koiia ai ma ke kanawai.

NOLAILA, ma keia ke

aku nai ka hoolaha i kekahi mea a i ka kanaka apau, ho mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa, ma kekahi ana e ka hui i oleloia, e waiho ma i na ku-e ana no ka aeia aku o ka palapala noi o oleloia maloko e keia keena mamua ae o ka la 4 o novemaba 1922 a o kela ame ka a mea e makemake ana e hoolohe a aku maluna o ia mea, he pono i hoea kino ae ma ke keena o ka mea hoha ka inoa malalo iho maloko o ka hale mana hooko, honolulu. ma ka hora 12 awakea o ka la i a e hoike mai i ke kumu, in a i a kumu kekahi i wahi e ne ole ia aku a ka palapala noi i oleoia.

A LEWIS JR

Puuku, Teritore o Hawaii

honolulu Augate 24 1922

6519-Aug. 31; Sept 7 14 21 25;

oct 5, 12, 19, 26; nov 2, 1922.