Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 35, 31 August 1922 — KE ANO O KE KALAIAINA. [ARTICLE]

KE ANO O KE KALAIAINA.

(Kakauia e Z. P.'K. Kawaikaumai- ! ikamakaokaopua.) I (Hoomauia mai.) I Ma na aina naaupo, ua molowa na I kanaka no ko lakou ike ole i ka w&i- -| wai, a no ko lakou hoomaopopo ole i ka maikai o ka waiwai a no ko lakou ike ole i kahi e loaa mai ai ka waiwai. Aole nae e waiwai ka aina ma ka ike ana o ke kanaka hookahi. ' Ina hookahi kanaka i naauao, hookahi no kanaka e waiwai ana. A ina i naauao na kaneka apau loa 0 ka aina, alaila, e waiwai nui no ka aina. Aole nae e waiwai nui loa ke kanaka hookahi i kona naauao hookahi ana. No ka mea, he hana kokua ka imi waiwai. Ina kokua kekahi i kekahi, alaila, hiki pono. Kokua ka mahiai i ka lawai'a a kokua pu o laua 'elua, i ka mea paahana, a kokua kekahi paahana i kekahi paahana, ina pela, waiwai no lakou apau a pomaikai kekahi i kekahi. I keia wa, ua poino ka mea mahiai, no ka mea, aole kanaka nana e hana ka oopalau, a i kaa bipi, ame ke kaulua. Poino ka poe kanu ko, no ka mea, aohe kanaka akamai maanei nana e hana i ka ipuhao, ame na ipu lepo, na mea e pono ai ke puhi ana. I keia manawa, poino na mea manao kanu pulupulu, no ka mea, aohe kanaka maanei nana e hana i ka huila, e hemo ai na anoano, aohe hoi he mea nana e hana i ka huilawai e hilo ai, a e ulana ui ka lole. Ina 1 lako ka aina i na paahana apau, alaila kokua nui'no kekahi i kekahi, a waiwai no kekahi i kekahi. Ua pili no hoi keia olelo i na alii. No ka mea, waiwai no na alii i kanak'a, a waiwai no hoi na kanaka i na alii. Nolaila, pono e imi kela kanaka keia kanaka i ka mea e naauao ai kona hoa. Aole e pono kekahi kanaka ke naauao e loaa iaia ka pono, iaia wale. Pono e kokua kekahi kanaka mamuli o kekahi kanaka, elike me ko ke Akua manao. Pono no hoi i na alii e kokua i na kula, na mea e naauao ai na kanaka, a naauao lakou, alaila, pomaikai, a pomaikui pu no me na alii. Elua wahi nui e hiki ai i na alii ke kokua i ka naauao. 1. Eia ka mua, o ka hoomahuahua i ka ike. 2. Eia ka lua, oka hoolaha aku, i ike na kanaka apau. 1. O ka hookumu ana i na kula nui, kahi e a'o ai na kamalii, o ia kekahi mea nui loa. Pono e kokua ke aupuni mamuli oia mau kula. Pono e nui na buke ma na kula nui, i hiki i na haumana ke a'o a heluhelu mau i ka palapala. Pono e nui na mea hana, na mea a'o hoi, i hiki i na haumana ke a'o i ke ano o kela mea, keia mea, ame na mea apau. Pono hoi e imi i ria kumu akamai, a pono no hoi e uku nui ia lakou, i mea e ikaika ai lakou i ke a'o ana. Eia hoi kekahi mea nui. Pono e kokua na alii i mea e oluolu ai ka manao o na haumana a e imi hoi i ka mea e like ai ka manao o na haumana me ko jia alii. No ka mea, ma na aina apau, o ka poe i a'o ma na kula nui, o lakou ka pQe i naauao, o lakou no ka poe ko 'iko 'i o ka aina. Ua manao nui ia no hoi lakou. Nolaila, he mea nui ka imi i mea e liko ai ko lakou manao me ko na alii. Ina i like ka manao o ka poe i a'o apau, a kokua lakou mamuli o na alii, alaila, ua ko'iko'i loa ka na alii. Aole mea hiki ke ku-e. Ma na aina naauao apau, o ka poe i a'o ma na kula nui, o lakou no ka poe i hoonohoia ma kahi alii, a hoaliiia lakou, a o lakou no poe e pono ai ka aina. Nolaila, aole loa e pono ko kaawale na alii, kaawale na kula nui. O ka naauao ke hui pu ia ia me ka pono, o ia ke kaulahao e paa ai ke aupuni aole mokuahana. 2. Pono e kauia na kanawai kokua ika poe imi naauao. O ka naauao ka poe e pono ai ke aupuni, nolaila, pono lakou e kokua ia. Ma na aina naauao, aole auhauia n& kumu o na ; kula nui, aole auhau ia na hpumana, aole hele lakou i ke kaua, aole hele i ka paikau, aole mea kaumaha i kau ia maluna o lakou. Aole o ke kanawai wale no ka i kokua ina kula nui. Kokua pu no ka poe mea waiwai. Kokua lakou i na haumana, oia kekahi. A kukulu kekahi i ka hale, a malama kekahi i kekahi kumu, a kuai kekahi i mau buke no ke kula. He mea manao nui loa ia na kula nui ma na aina naauao. 3. Pono no e uku maoli ia ka poe i°i ke akamai ike a'o ana. Ua nui na wahi e hiki ai ke uku aku pela. Eia kekahi uku pono. Ina imi akamai kekahi kanaka a loaa iaia ka mea hou no kona imi akamai ana, alaila, pono e ukuia oia, i mea e waiwai ai oia, no kona imi ana i kela mea hou i ike ole ia mamua. Ua hana pinepine na alii o B6ritania pela. Waiwai loa ko Beritania ame ko Amerika ame Europa apau, ia Hadelei, i kon* imi ana i i ka mea nana la. A ina waiwai nui na kanaka e iaia, alaila, pono no e ukuia oia no kela mea waiwai loa, ana i haawi mai ai i na kanaka apau. Ua wāiwai loa o Amerika ame Beritania, ame Europa apau, ia Robereta Fuletona, i kona imi akamai ana, ame kana hana ana i ka huila mahu. Ina pomaikai na kanaka he nui loa iaia, pono e ukuia oia no kela mea nui loa ana i imi akamai ai. A ina i uku mau loa ia aku ka poe imi i na mea hou, a maikai, alaila ikaika no ka imi ana o na kanaka, a e manao no na kanaka he mea maikai i'o ka naauao. Eia kekahi uku kupono i ka poe naauao apau: Ina hana lakou i kekahi mea hou, a palapala i kekahi buke hou, eia ka pono, no lakou no ka apau i loaa mai i kela mea hou. (Aole i pau.)