Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 36, 7 September 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

So ke koena aku o kela la, ua hoohala nui o Kapena Leonafla i kona manawa ma ka heluhelu ana maloko o na nupepa, me kona ike ana iho, i na moolelo e pili ana i ka mahuka ana e Mebure, mahope o ke poho ana o na dala a ka lehulehu i waiho aku ai malalo o kana malama ana, a ike pu iho la no hoi oia, i na hoakaka no ka halawai ana o kekahi lua gula, i hoolilo nui ia aku ai na dala e Mebure, no ka holomua lo«t, a o ia kana i hoōho okoa ae ai: "Ke ole au e kuhihewa, o ka luaui makuakane keia o kuu hoaloha, a hoa kula hoi o ka home imi naauao Keaka Mebure." Kunou aku la ke poo o Mr. Ropa, e hooia aku ana, ua pololei ke koho ana mai a ke kapena opio, o kela i'o ka makuakane o Keaka Mebure, me kona pane ole aku nae, a ia wa i hoomaka hou mai ai o Leonada e kamailio "Ihea la e loaa ai o Keaka ia'u? Akahi nae a maopopo mai la ia'u kona wahi e loaa ai, ua kulike loa kona helehelena, me ka helehelena o kela wahine opio, j maule ai maloko o ka paka, a ina nei no ka loaa o kela wahine opio e maopopo ana kahi i noho ai o kuu hoaloha*" Ma kela ahiahi iho, oiai no laua e nanea ana maloko o ke keena hookipa, oili aku la ka Makaikiu Liki, o ka mea nae nana i hookahaha loa mai ika manao o ua makaikiu nei, o no ka hoomaopopo ole mai o Kapena Leonada iaia, o kana e ike aku la, ua piha loa ke kapena opio me ka pihoihoi, me ke ku okoa ana ae iluna, a noke iho la i ka holoholo. Kauoha aku la nae ka Makaikiu Liki iaia e noho iho ilalo, 2. i kela noho ana iho o Leonada ilalo, hoomaka koke mai la no oia e kamailio, i ka i ana mai: "Eia au ke pale nei i na kauoha a ko'u kauka, me ko'u nana ole i na hopena e kau mai ana maluna o'u, nolaila ke makemake nei au. e kamailio kaua me ka maopopo loa o ka manao o kekahi i kekahi. Ma na mea a ka Loio Malo i hoike mai ai ia'u, eia oe ke huli nei e Mr. Liki i ke kumu o ko'u hoopilikiaīa ana, ame ka mea nana ia hana maluna o'u, o ka mea oiaio anei ia?" "Ae. o ka mea oiaio loa ia," i pane aku ai ka Makaikiu Liki. "He hookahi nae a'u mea e kaumaha loa nei, o ia no ka hiki ole ia oe ke hoomaopopo mai ia'u, me ko'u kuhihewa la, ia oe i hoouna ae ai i leka na'u i keia la, ua maopopo mua ia oe ko'u hoea mai i keia ahiahi. "Aohe nae a kaua hoopau nianawa wale ana ma ia meā, aka e hoike aku no au i .ka mea oiaio loa: O oe ponoi no e Kapena Leonada, ka mea mua loa nana i hoolimalima mai ia'u, no ka huli ana i kahi i nalowale ai o kou hoaloha, Keaka -Mebure." "Auwe no ka hoi e! Aole au i ike iki i ua hoaloha nei o'u, no kekahi mau makahiki loihi!" i hooho ipai ai o Kapena Leona<ia, me ka pohihihi loa iaia, o na mea a ka makaikiu e hoakaka aku nei imua ona. "I a maopopo ia'u ke kumu o kou pohihihi, aka nae e hoakaka aku ana au. elike me ka'u mea i ike, a e hoolohe mai hoi oe, malia paJi|. e hiki ia oe ke hoomanao i kekahi mau mea au i pāfāl?ā v pu aF' ~ *'Hc mau mahina ae nei i hala, ua loaa aku la Qe ia Keakā Mebure iloko o ke kulana nawaliwali maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko, a nana oe i hoihoi mai no Ladana nei. Ua hoihoi aku oia ia oe, maloko o kona home, malaila oia i malama ai me ka maikai ahiki i ka loaa ana o ke ola kino ikaika ia oe. a iloko o ia noho pu ana o olua, ua haulehia iho la oe ,i ke aloha. i kona kaikuahine, Ela Mebure, ahiki i ko olua hoopalauia ana." * "Ae. ke uwiuwiki mai la ka hoomaopopo ana ia'u, no kena mau mea au e kamailio mai nei," wahi a Leonada, me ka puliki ana ae o na lima, ma kona poo. "Iloko o keia manawa au e noho pu ana me kou hoaloha, i oili ae ai ka nuhou, no ka pau ana o na dala a ka lehulehu, ia Mebure makua, a ua waihoia aku la ka hana o ka huli ana iaia, iloko o ka lima, o na makaikiu. "He manawa pokole mahope mai, ua nalowale iho la kou hoaloha, ma ke ano kupaianaha loa, me ka pohihihi pu no hoi. a ia wa oe i hoolimalima mai ai ia'u, no ka hookolo ana aku mahope o ka meheu o kou hoaloha. Oiai au e hooko ana ma ka hana au i hoolimalima mai ai; ua kaa aku la ke kokua ana ia Mrs. Mebure ame kana kaikamahine malalo ou- Ua haalele aku oe ame na lede, i ko lakou home, a holo mai la no Ladana nei, me ka noho ana maloko o kekahi hokele. Ma kekahi kakahiaka Poaono nae, ua haalele iho la oe i ka hokele, a holo aku la maluna o ke kaaahi, no ka hui kino ana me Miss Kalani, ma kou home ponoi ma Kanale Hale. "Ua loaa mai ia'u na hooiaio apau no kou hoea ana aku' a hui pu me Miss Kalani, a ua haalele aku oe i kou home, me ke ola kino maikai. Ia oe e huli hoi ana no ka hale hoolulu kaaahi, i halawai mai ai o Dike Garahama me oe, ua kamailio pu oe me ia; o ka mea apiki nae, ma ke kakahiaka ana ae o kekahi la mal, hoea hou aku la oe no ka hale hookipa o Dike Garahama, me ka haki o kekahi lima ou, ame kou poo i nalia." "Ma kena mau mea apau au e kamailio mai nei, ua hiki ia'u ke hoomaopopo aku, i ka pololei, aka nae mao aku olaila, ua me kekahi po pouli. ana la ka ke kaikuahine o Keaka e kamailio mai ai no ko'u ano ame ka'u mau hana, ina aole i mahu'i mua oia , no 'ko'u loaa ana i keia poino? Ua loaa au iaia i nehinei, eia nae ua maule oia, mamuli o ko'u hoike ana aku imua ona, i ko'u hoomaopopo ole iaia mamua, nolaila he mea pono e loaa koke oia ia'u, a e hoakakaia aku hoi imua ona, ko'u -kulana oiai i keia manawa." "Aole ia he mea pohihihi, oiai eia no au ke hooholo leka mau nei me Mrs. Mebure ame Ela, a ua maopopo ia'u ko laua wahi i noho ai. Auhea nae oe e kuu hoaloha; eia o Ela ko wahine hoopalau, ke noho nei iloko o ke.kaumaha nou a no k°na kaikunane, o ka iini nui iloko ona, o ia no ka ike mai i kou helehelena." "He keu aku .a ka, nui maoli o ko'u ehaeha, no ka'u mea i hana aku ai ia Ela i nehinei. Ina no paha o kela ka manawa mua loa a'u i ike ai iaia, ua hiki ole ia'u ke hookuoo iho, no ka mea ua haulehia au i ke aloha nona. E waiho kaua i ke kamailio ana nona, e ninau aku ana au ia oe e ka Makaiki Liki, heaha kau mea i ike a i lohe paha no Keaka Mebure?" • Aole he -mea i maopopo ia*u nona, koe wale no ko'u mana<»io ana. ua pepehiia oia a make, e ka mea nana i hookau ;nai i ka poino maluna ou, a manaoio hoi, ua- paU kpu ike ana i ka malamalama oka la. Ua hahauia mai oia me kekahi ;-auku laau mahope māi o kona poo, elike no me ka mea i hanaia mai maluna ou, maloko o ka Hale Kahiko; a ua kula'iia aku kona kino iloko o ka luawai, me ka hailukuia aku i ka pohaku. Aole he wahi kanalua iki iloko o'u, o ka hopena ia i loaa i kou hoaloha."

Aia o Kapena Lconada kc hoolohe mai la i na hoakaka a ka Makaikiu Liki, me ke kunahihi o kona mau maka, me he mea la nae, ua hoomaopopo aku la ka makaikiu ,i ka ninau nui a ke kapena koa opio, e nalu ana ilokō ona, a o ia kana o ka hoomau hou ana aku i kana kamailio ana: "Malia paha aia iloko ou ka pohihihi nui, kahi i nalu af, no ka mea nana i lawelawe i kela hana pepehikanaka maluna 0 kou hoaloha, aole no ia he mea okoa aku aka o Miss Kalani no ia, kie kaikamahine, a kou makuakane, i lawe mai ai e hanai, a e malama, mc he keiki ponoi la nana- Ua kuhihewa loa o Miss Kalani, o oe o Keaka. Mebure, pela oia i hookau aku ai 1 ka make maluna ona, me ka manao, no e .ili akuai maluna ona, na waiwai ame na dala apau a kou makuakane, a na ia <,waiwai- auanei e hoolilo aku iaiā i wahine na kekahi haku opio lalawai o Enelani nei. "Aole keia he mau olelo hoonuinui wale iho no na'u, aka o ka mea oiaio loa ia a ua pail ka hoopalau mawaena o Miss Kalani ame ka Haku Fanadale, ke nee nei na hoomakaukau ana imua, no ko laua la e hoohuiia ae ai ma ka mare ma ka la 25 o keia mahina." "Ae, he elua wale no la mai keia la aku, e hoea mai ai i ka hookoia ana o kela mare," i komo ai o Mr. Ropa, ma ke kokua ana i na hoakaka a ka makaikiu . "Ke hoea i'o mai kela la, e hoopihaia ana kahi kaufrale o Biere, me ka olioli no kekahi mare hanohano loa, i hoolalaia, no ka haku wahine o Kanale Hale," wahi a ka Makaikiu Liki, ma ke ano hoopahenehene ia Miss Kalani. "Ina aole i loaa ae nei kau leka ia'u, no kou makemake e kamailio pu kaua, ina ua hele aku nei au. e ike ia Kaulea Mudoka. Oka mea pono loa e hana ai', o ia no ke kaohi ana mai, i kela mare, aole e hookoia a e hopuia aku o Miss Kalani." "Ua aneane e hiki ole ia'u ke manaoio aku i kau mau hoakaka e Mr. Liki, no ka lilo ana o Miss Kalani, he mea pepehikanaka," i kuwo okoa mai ai o Kapena Leonada. "Ma ko'u kamaaina ia Miss Kalani, oia kekahi o na kaikamahine noho malie loa, me ka hiki ole iaia ke lawelawe, i kekahi mau hana o ke ano e hoahewaia aku nei oia. "He kaikamahine noho malie i'o o Miss Kalani, aka nae ua piha oia me ka maalea i oi aku i ka maalea o ka alopeka," i pane mai.ai o Mr. Ropa, no ke kokua ana i na manao hoakaka 0 ka makaikiu. "Ua maopopo loa ia'u, aole he mea eae nana 1 hoouna aku i ke Sa. Leonada i kona luakupapau, o kela kaikamahine wale no; oia ka mea, nana i waiho aku i ka nupepa, i pa'iia ai ka moolelo no kou make aila, imua o kou makuakane, no ke ake wale mai no o kela kāikamahine, e lilo ka moolelo o kou make ana me ka weliweli, i kumu e make pu ai makuakane, a nohoalii kela maluna o na waiwai apau. O ko'u manao maoli e na hoaloha, e hopu koke ia aku o Miss Kalani me ka hakalia ole i" 4 Wehe ae la'o Kapena Leonada i kana uwaki, o kā hora ewalu ia oka po, me ka pane ana mai ika makaikiu: "O ka hana mua loa a'u e makemake nei e hookoia, o ia no ka hele ana aku e ike ia Miss Mebure i keia manawa, a mahope ka noonoo ana no na hana e ae-" Ua hele maoli ua kapena koa nei a pihoihoi, me ka haalulu hoi o kona mau lima a no ka pane ole aku o ka makaikiu, ua palua mai la'no kana koi ana i ka Makaiki Liki e hele laua, nolaila lie mea makehewa \yale no, ke pale ana ae i.na make- | make o ke kanaka opio, ku ae la ka makaikiu, a oili like mai la laua nowaho o ke alanui, a maluna'o kekahi kaa, i holo | pololei aku ai laua, no.kela home, i noho mua ai o Ela me kona makuahine, au no nae e ka makamaka heluhelu, i ike mua ae nei, ua haalele iho laua i kela home, no kekahi wahi pili kahakai. Iloko o na minuke he umi, ku ana laua nei mamua pono o ka puka o ka home i noho ai o Ela ma, a ko hooi loa ia mai ke pihoihoi me ka nauki pu, iloko o ke kapena koa opio, no ka loaa ole ana aku o Ela iaia. Ninaninau aku la laua nei, i ka poe e noho kokoke mai ana ma kela wahi, ina paha ua maopopo ia lakou, kahi i hele aku ai o Ela me kona makuahine, ua 'hoole loa mai la lakou, a o ia ka ka Makaiki Liki, i pane aku ai. . "Aohe mea hiki ia kaua ke hana aku i keia manawa, koe wale no ka hoi hou ana aku nō ko kaua wahi i hele mai nei, aka e waiho mai oe i na hana apau iloko o kuu mau lima, a iloko o ria hora he kanaha-kumamawalu, e ike no oe i ka helehelena o e kamāilio pu hoi me ia he alo a he alo." Aole he puai olelo mai ia Kapena-Leonada ae. Aia wale no kana nana ana imua o kahi ana e ku la, alaila hopu ino mai la oia i ka lima, o ka Makaikiu Liki, me ka ana mai: "Ke manao nei au, e pau ana ka pilikia o kuu poo, no ka mea akahi mai la no au a hoomanao nou, pela me kela huakai mai Kapalakiko mai no Nu loka. O ke kumu nui o ko'u ake ana e huli hoi mai no Enelani nei,.no ka ike ana no ia i kuu makuakane, a ua halawai au me Keaka Mebure ma ke ano ulia, a oia i ka mea nana i hoihoi mai ia'u, a malama aku ma kona home, kela home, i hoopuniia kona mau aoao e kekahi malapua rose" aala onaona. "No kuu Ela, kuu Ela hoomanawanui, heaha ana la kana mea e olelo mai ai no'u Ua.haalele aku au iaia ame kona makuahine, ma ke Kuini Hokele. Ua holo aku au no Kanale Hale, no ko'u lohe ana, ua hala o Kealea ilaila, a hoahewa aku au ja Miss Kalani, no ka nalowale ana o kuu hoaloha. Ua hele pu au me Miss Kalani no ka Hale Kahiko, a mahope mai o kela manawa, ua hoi mai la ka pouli pii i kuu noonoo, aka ke kalokalo ae nei au ma ka inoa o na Lani, e hoauhee loa aku ia pouli mai ia'u aku, a e hoihoi mai i ko'u noonoo maikai apau." MOKUNA XXXVI. V E hoomanawanui iki mai kaua e ka makamaka heluhelu ma keia wahi, e waiho iki aku kaua- i ke Kapena Leonada ame kona mau hoa, a e hoi hou ae kaua ihope, a kilohi aku ialoko o Kanale Hale, kahi a Miss Kalani e nohp mai la, no ke kakali ana o ka hoea mai i ka la'e hookoia ai ka mare mawaena ona ame ka Haku Fanadale. / Ia kaua e ike hou'nei i ua kaikāmahine la, aia oia maloko o kona rumi nani kahj i hoonanea ai, me kela hoailona o ka lanakila o kana mau hoolala ana apau, ke kau okoa mai la ma kona mau maka, eia nae he lanakila, i hoopiha ole ia aku ai oia me ka hauoli. Me he mea la, o ke kani mai o na manu iluna o na kumulaau, ua lilo 4oa i mea hopuluhua mai i kona noonoo, pela hoi ke komo mai o ka palamalama iloko o kona rumi. v "He keu aku a ko'u ukiuki i ke kani mai o kela mau manu, a ke ike nei au, i ka hele o ko'u mau lima a haalulu," i hpoho ae ai oia iaia wale iho no, mamuli piha o kona ike, ua hoopuniia kona ola ana, e na hana he nui, e kaū mai ai kekahi poino maluna ona. Komo mai la ka wahine lawelawe, no ka lawe ana mai i kekahi paakai hoohanuhanu no ka hoopau ana ae i ke ano haaiulu iloko o ua o Miss Kalani, ua papaleia aku la nae, ka. wahine lawelawe e kekahi lima, a huli āku.la ua wāhine opio nei, lalāu i kekahi omole balāni, me ka hoopiha ana iho i kekahi kiaha liilii, a inu ae la me ka pane'ana mai. "Aole loa he mea nana e haawi mai ia'u i ka maha, ahiki i kuu ike ana ua hoohuiia au iloko o ka berita o ka mare me ka Haku Fanadale, a ua kaawale hoi ma kahi mamao loa mai Enelani aku nei," alaila hooki honua iho la ua- o Bela Kalani, me ka nana pono ana mai maluna o kana wahine lawelawe. (Aole i piu)