Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 37, 14 September 1922 — NA AUIUI HOOPULAPULA. [ARTICLE]

NA AUIUI HOOPULAPULA.

Hc nui no ka epa o kakou o na Hawaii ,e pili koke ae ana maloko a mawaho o ke kino, i na hana pono i manaoia no na Hawaii wale no. He lelepi ka mua loa o na hana, e< ikeia aku e na kaoo e hoao ana e hooholomua i na hana no ka pono o Ika poe e lelepi ana. A pau ae la | ke kuakoko, ike pono aku la i na [ inea i hanaia mai, mihi iho la ka I naāu no ia hewa o ka lelepi ana me ke knakoko ikaika. 0 ka hopena i ikeia oia poe, o ia ka noho muinnle iloko o ka hilahila no na hana i haaaia. Aole no i pau kela ano o kakou ahiki wa!e no i keia palapala ana. Mahopo koke iho no o ka ikekumaka ia ana o na hana maikai a na ! makua o ka bila hoopulapula, ua puka ae no na olelo hoino i ke kupono : o!e o keia kanawai. Ua pono no ia hoino ana ia wa, a no ka mea e poaeae ana no ke kanawai i ka maka 0 na kanaka, i maopopo ole i keia -lahele kii pomaikai no lakou. No 1 mea la, ua makaukau mau ka mea e kala aku i na makna nana ia mau hoino ana mai ,elike me ka lesu Kristo, ka Haku o ka lani ame ka honua, i noi ae ai i kona Makua na ka lani, mai ka laau ko'a aku me keia mau olelo, "E kala wale iho oe ia lakou nei, no ka mea aole kvkou . ike i ka lakou mea e hana neir" I A hala ae la ia, ku mai ka papa komisina a lawelawe i ka lakou hana elike me ka ke kanawai e kuhikuhi ana; puka hou, ke kupono ole o keia papa o ka waeia ana ame ka lakou hana e hana ai. O na olelo haku, o ke ano i loaa i kela poe makua ike haku mele o kakou i hala i ka po, i kupono ole e oleloia, o ia na mea i kuiia mai a hooholoia aku i. ka nui j manu, me ke u-hu like ia o na kanaka noonoo ole mai o a o o ka aina. O keifi kanawai hoopulapula kahi kiekie loa e ku nei iwaena o ke ola ana o na kanaka kuauli i keia mau la; aole kiekiena maluna ac o keia. Maluna o keia kahua, ke ku nei ka ninau no ka iwi koele e ola hou ai o Hawaii. 0 ka mea kaumaha nae e hoike ae, o ia ka laweia ae o na hana paani a pahele balota a luna o keia kiekiena. Aole ia he kahua paani nou e Hawaii e hooko ai i kou mau iini kolohe i ka lehulehu. Oke kuahu ia o ka lahui imua o ke Akua; a ua manaoia, malaila e akaka ai ke ol ame ka moe loa o Hsjwaii kuauli. He lehulehu ae no na lele i kukuluia ma na wa i hala ae nei mamua aku o kakou, a loaa mai ia kakon i keia la. 0 ka mea apiki nae, aole loa kekahi o ia mau lele, a kuahu ma kekahi olelo ana, i hoike mai he wahi hiohiona ola no kakou —o keia wale no! Ke kuhikuhi nei na lima o ka lunaikehala maikai i ke ola no k*' kou e waiho la maluna o keia kuahu, i kukuluia e na kahuna kukulu puuhonua no keia lahui;*a ko iko pu aku nei no hoi i na hana a ka poe manao ole ae he kuahu (kanawai hoopulapula) i laa nou e Hawaii. Ke ku nei ia me ka manao aia ia oe, e ke kanaka Hawaii, he pohaku no ka paenun e paepae ae ai i kiekie pono. O kela ame keia Hawaii ka' i makemakeia e hana pela, aole o ka pii ae a luna o ua kuahu nei, a manao iho o kou kahua paani ial

Pela no ke kukulu heiau a kuahu o ka lahui no ke Akua ma ka wa kahiko. E nana aku i ka moolelo o ke kukuluia ana o ka heiau o Mookiai

ma Puuepa; na hoonohonohoi* na kanaka mai na lii ame na makaainana, mai Pololn mai ahiki wale i ke kahna o Mookini • ka a«> »a Puuepa. O kela pohaku ame keia pohaku i paa 'ai o keia heian, na pa pakah'i ia • ka lima o kela a»t keia kanaka i kn e hana ma. kela la o ke kukuln heian; a pela no ka manao ano nui o ia hana; ina l» kuahu ia no ke Akua • na lehulehu, he meappono i ka lehnlehn e ala, a e hana like me ka manao, olelo ame ka hana me ka oiaio. Oka nole ana o ke kanaka i kana pohaku no ke kuahn o ke Akua »• n* nmu knpoao ole, e manaoia aolo wahi Uhi o ke Akua o na lehulehu nona.

E hookuku ae i keia hana i ikemaka ia me ka maopopo i ke alo, me ko keia kukulu kuahu o ka lehu!ehu i keia la, o la k« kaaawai hoopulapula. Aia U onkoa e ka lehnlehu he maa p*liaku • paapono ai o keia kuahu i hookumuia iho nei, no na lehulehu ou e Hawaii. E ninan mai auanei paha oe e kuu mea heluhelu, heaha ia pohakuf Ae. A eia no ua pohaku la au e hoomaopopo ole mai nei, o ia no kela pohaku lahilahi i pa'iia me ka hua pa'lhakaheka a ke kanawai i haawi mal ai ia oe e haawi akn aa ke kahuna hoonoho pae o ke kuahu au i makemake ai ma kela la • ka hana.

O ke kahuna poo nana i kukulu ka pohaku kumn kihi, iaia oe e haawi ai i kau pohaku. O ia ke kanawai kukulu heiau o ka wa kahiko, a pela no keia i keia la.

Me ka hoomaopopo ole ae o kekaki 0 kakou i kei aloina hana, ua *»• ha-a wale ae lakou a oi wale aku aiamua o ke kupono. Pela no i puka ae ai o i.a olelo i loheia, e oWo ana 1 ke kupono ole o aa haaa a ke komisina i ka ae ole mai i na mea. hoi i ka aina me ka lakou mau holoholona. Auwe no hoi kakou •! O na wahi holoholona hoopau ai keia e m'ipamin» nei, no ka ae ol« mai o na komiaina e lawe pu aku i • i Kalamaula. O na wahi moa Hawaii paha o kakou e hanau mai nei he 40 wahi fcua o ka makahiki, i loaa ole he wa e hoomoe iho al o ua wahi moa nei, i kau mea i ka ai iho no i kana huaf

Auwe ke aloha e i ko na aiaa i noho naaupo, e lawe i ke ola, ke ola mai na komisina mai. He pipi waiu o ka papa helu ekahi; he mau moa 0 ka papa helu ekahi, e hanau ana ma kau wahi o ka 200 hua o ka ma kahiki; ka puaa o ka papa helu ekahi i oi ae o kona holo i ka. nui me ka uuku o ka hoolilo i ka ai, ame ka pokole o ka manawa a kau aku i ka makeke, ina o ia ka manao, mamua o na wahi puaa Hawaii a kakou e minamina ai. A eia hou, ua oleloia ae aole maikai o keia kanawai, mamuli o ka hoopololeiia ana a o na aina wale j•» o Kalamaula ke weheia. Auwe no ka hoi e! kanawai ia i hanaia 1 kinohi, a komo mai no hoi o hoolepono ma e walaau nei i keia mau la a ku-e, nolaila, keia poke ia mai a poomoku. Heaha ae nei! Ke hana nei na komiaina i na hana apau e holomua ai o na noho aina no keia elima makahiki e nee nei; a puka aku ma o, lanakila mai Hawaii a Kauai. E makaala kakou • amo pohaku i na kahuna wahahee, o kau pono ole ia kau wahi pohaku iluna o ke kuahu 0 ka lehulehu; o kakou iho ke kalohe aole ona lahui e. Ke kokua mai nei lakou ia kakou mn na hana a lakou 5 ike ai he pono. A no ka kakon hoi, 1 kekahi wa, o ka jtono he pono ole ia; a o ka pono ole, he pono ia.