Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 37, 14 September 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

"Ma ka'u nana aku, aole ou apono, no ko'u pakela inu waiona e \liss Wakela. Ina he mea kekahi e hoao mai ana e hoouluhua i ko'u noonoo, e ike no oia, ua like aku ko'u hiena, me kekahi mea i uluhia ika pupule. No'u iho, aole i maopopo iki kou pili ia'u" me ka noke ana iho o ua o Miss Kalani i ka aka haalo'ulo'u ka mea hoi nana i kono aku i kana wahine, lawelawe e nana 'pono loa mai maluna ona.

"Aole anei ou manao, aia kekahi mau ano iloko ou, a e hoowahawaha aku ai au ia oe? Aole anei ou maka'u no ko'u lilo i enemi ino loa nou, mamuli o ka nui o kau mau mea i ike e pili ana ia'u? Aole o'u manaoio iki i kekahi mea, mai na kane a na wahine, he poe hoopunipuni wale no lakou apau, a maluna ponoi iho no o o'u ka'u hilinai ana no na mea pono e hana aku ai. "Pehea, ua manao anei oe, e noho mai maloko nei, no ke ake ana, e hilinai aku au maluna ou, me kou hoohihia aku ia'u, iloko o kekahi ano hana, e lilo ai au he luahi no ia mau hana? Ina o keia iho la ka papahana au i hoolala ai ea, alaila he oi loa aku ka. pono, e ku oe a hele mailoko aku o keia home, oi hoea ole mai ka manawa, e lawelaweia aku ai kekahi hana kipaku ia oe ma ke ano lapuwale loa." Me kona kakali ole aku i ka pane ma ka aoao o kana wahine lawelawe, ku okoa ae la ua o Miss Kalani iluna, me ka hopu ana mai i kekahi lima o MiSs Wekela, a puliki iho la me ka ikaika loa, ua hele hoi kona mau maka a hulili, i kau a mea o ka piha huhu me ka inaina pu. Ua hele ka helehelena o ka wahine lawelawe a haikea pu, eia nae aole ka maka'u ame ka hopohopo iloko ona, aoia kana 0 ke kamailio ana mai: "E noho iho e Miss Kalani ilalo, a mai hoao e nohoalii mai ka inaina ame ka huhu maluna ou," wahi ana me ka leo kuoo. "Aole au e haalele ana ia oe, ahiki i kuu ike ana aku me kuu mau maka ponoi, ua hoea mai i ka hookoia ana o kou mau iini apau, a ua loaa hoi ka lanakila haaheo loa ia oe, ma na ano apau; a o ka mea oiaio no ea, aole loa o'u wahi manao iki, e haalele hookahi iho ia oe, aka e pili mau aku au me oe ahiki 1 kuu make ana. "Aole o'u makemake ia mea he dala, a no ko'u ukuia mai paha, no ka'u hana, he wale no a'u mea nui, o ia ka loaa he home, e hoomoeia ai kuu poo i ka po, a he home hoi, e loaa ai ka'u mau meaai; a maluna ae o na mea apau, ua makemake mau au e noho kokoke aku imua ou, ka mea hookahi a'u i aloha ai ma ka honua nei." s .|£tt&>u,iho la o Miss Wekela ilalo, palulu ae la hoi Āa'l!mi i^a, "kona māu niaka, me ka nana pono ana mai o Miss Kalani, me na manao hoohuoi, no ke ano o kela wahine me kona ninau okoa ana mai: "Heaha iho la ke kumu o kou aloha ana mai ia'u? Aole o'u makemake i kou aloha, no ka mea he hoowahawaha loa au i ka poe hookamani. E hoopau koke oe i kou uwe ana, o pii mai auanei kuu huhu, aohe mea e na ai! "Aole o'u wahi lihi hoihoi iki ia oe, koe wale no ko'u makemake e lilo oe i kauwa hooko pono i ka'u Hlau kauoha apau; a e hooi loa ia mai ana ko'u inaina nou, ina aole e hiki ana ia'u ke kipaku aku ia oe i keia manawa, me ka maalahi loa. Aole o'u hoihoi i kou uwe mai, a oki loa hoi ko'u maopopo ana, he aloha kekahi ou- ia'u; nolaila e ku oe a hele i keia manawa mailoko aku nei o keia hale!" lloko o ka ikaika o kela mau olelo i hoopukaia mai e Miss Kalani, he mea kau la a wiwo iho o Miss Wekela, ke noho malie la no oia, me ka hoolohe ana i na huaolelo ku i ka lokoino ame ke aloha ole, i hoopukaia mai e kona haku, a i ka hooki nna iho o ka Miss Kalani kamailio ana mai, ia wa i pane aku ai ua wahine nei: "Auhea oe e Miss Kalani, aole au i manao, o keia ka manawa a'u e huai ae ai i kekahi meahuna a'u i hunakele ai no kekahi manawa loihi, aka hoi, mamuli o kau mau olelo ikaika, i kamailio mai nei, e kipaku ana ia'u mailokō aku nei o keia home. ua konoia mai au e hoike aku ia oe i ka mea oiaio loa, he koi kuleana ko'u ia oe, no kou pili ia'u e hiki ole ai i kekahi mana ma ka honua nei ke hoole mai."

Xo kela mau olelo a ka wahine lawelawe, aaki iho la na niho o Miss Kalani i kona mau lehelehe, me kona nee ana mai nae a kokoke loa ia Miss Wekela, no ka makemake e niele l<->a mai i kela wahine, no ka oiaio o kana mau olelo apau i hoopuka aku ai mamua iho, aka pane mai la nae oia, i ka i ana mai: ' Ua aneane loa oe e Miss Wekela e opulepule, ua olohewaia kou noonoo," wahi a ka hakuwahine o Kanale Hale, me ka akaaka ana iho o ke ano pahenehene. "Mamuli o kou ano luahine mai, ua auhee aku na noonoo maikai mailoko aku o kou poo, a ke hookamalii mai nei kau mau olelo e kamailio ai. "Xo na mea e pili ana i kau koi no ko'u pili ia oe, ke makeniake nei au e lohe i na hooiaio ma kou aoao, a e hoomakaukau pu hoi no kau mau pane, i ka wa a'u e waiho aku ai i kekahi mau ninau imua ou." Xo ka minuke hookahi, aole e hiki ia Miss Wekela ke pane aku. me he mea la ua nohoalii iho ke aloha maluna ona, a ke haalulu wal6 la no kona mau lehelehe, me ka piha loa o Miss Kalani i ka nauki, me ka pane hou ana mai: "E aha ana ka hoi oe e keia luahine, e noho mumule mai nei?" me ke keehi ino ana iho o kekahi wawae o ua wahine hnokano la. a huli papu mai la hoi imua o Miss Wekela me r.a maka hiena. Leha aku la ka nana ana a Miss Wekela maluna o kona haku "pio. alaila kukuli aku la malalo o na wawae o Miss Kalani, hu<lo mai la hoi na waimaka ma kona mau papalina, a hooho ac la oia i keia mau olelo: O e Miss Kalani kuu keiki, ka i'o o kuu i'o, a o ke koko <> kuu koko! Aole anei e hiki ia oe ke hoomaopopo mai, owau n<> keia o kou makuahine. ponoi, nana oe i hanau mai? Ina ai)le i maopopo ia oe ea, alaila m'ai nanakee mai oe me kou mau maka huhu, i ka mea nana i malama ia oe i kou wahi wa bebe, a i ae oe, nou kou hanohano, i keia la e kuu Miss P.eia Kalani." lleaha la na olelo a Miss Wekela o ka hoopuka ana ae i ka manao o Bela Kalani, ua noke mai la kela wahine opio i ka akaaka pahenehene, me kona noho ino ana iho ilalo, aole no 11 ac i liU» ia hana a Bela, i kumu e haawipio ai o Miss Wekela, « e hoomaka aku ana oia e kamailio, ua pane e mai la nae o Mi>? Kalani. i ka i ana mai: Auhea oe e Miss Wekela, he keu aku maoli no o kou piha i ka maalea ame ke akamai, ua like pu loa oe me kekahi wahine i maa i na hana keaka. E ku ae oe iluna, aole i'o paha kou lilo he makuahine no'u, e kena wahine hupo, a nele i na i;'Xinoo maikai; ina nei no ka lohe aku o ka Haku Fanadale i keia meahou, heaha ana la kana e olelo mai ai nou?" "l'a lawa ko'u hoolohe ana aku i kena mau olelo lokoino mai kou mau. lehelehe mai e Miss Kalani! Ina e mai

ana oe i ka'u mau hoakaka, alaila aole loa he mea pono e ike mai ko ke ao nei i na mea oiaio i pili ia oe ame a'u, o lilo auanei ia i mea hoehaeha loa aku ia oe, aka o kekahi nae ia o na mea nani loa i ko'u manao, a e hoopihaia mai ai kuu uhane me ka hauoli.

"Owau i'o kou makuahine ponoi loa, eia me a'u na hooiaio, owau ka wahine mare a Alekana Kalani kou makuakane, nana oe i huli a loaa. Ua hiki loa ia'u ke hooiaio imua oke akea, he kaikamahine oe na'u, a mailoko aku o'u, i hanauia aku ai oe. Pehea e hoopauia ae anei kou mau manao kanalua, ina au e hoikeike aku ana i ka palapala i mareia ai au me kou makuakane, pela me na leka he nui mawaena o'u ame kou makuakane? Ua makemake anei oe e ike i na leka a Sr. Leonada kuu aloha mua? O ka moolelo o kou hanauia ana, pela me kou lole bebe apau, ke waiho mai nei ma kekahi wahi paa loa, a ua nui na hoike ike maka, e hiki ke kokua mai ia'u, ma ka hooiaio ana i kou lilo ana he kaikamahine na'u. Pehea, ua makemake anei oe e ike i keia mau hooiaio, no ka pololei o ka'u koi maluna ou?"

"No kekaHi manawa okoa aku au e nana ai ia mau mea apau, aka no keia manawa, ke manaoio aku nei au, ua hoike mai oe ia'u i ka mea oiaio loa. Nolaila e kuu mama, ke makemake nei au e ike, heaha la ke kumu nūi, o kou hoao ana mai e lilo i wahine lawelawe na'u?"

"Aole anei e hiki ia oe ke koho mai e kuu keiki? Ua nele loa anei oe i ka puuwai, i maopopo ole ai ia oe ke kumu oiaio loa, o ko'u ake ana mai e noho maloko nei o keia home?" "Aole au he mea hiki ke heluhelu aku i na meahuna iloko o ke kanaka, a aole no au i hoopihaia mai me ka hauoli, mamuli o keia ikeia ana ae la, eia ka he makuahine oe no'u. Ke makemake nei au e hoakaka mai oe i n amea e pili ana no ko'u makuakane, ame ke kumu i komohia ai ka makemake iloko 0 Sr. Leonada e lawe hanai ia'u. Ua noho pohihihi maoli au 1 ko'u moolelo ame ko'u ohana, a i kekahi manawa, ua komo mai no ka manao hoohuoi iloko o'u, malia paha aole o'u kuleana i ka inoa, i kapaia mai ai maluna o'u."

Noho pono aku la o Miss Kalani iluna o kona noho, me ka noke ana iho i ka hooluliluli. O kela ano pihoihoi iloko ona, no ka lohe ana eia ka kona makuahine ponoi no o Miss Wekela, ua auhee aku ia mai iaia ae. Ke ike la no oia, ika hiolo makawalu o na waimaka ma na papalina o kona makuahine, aole nae i lilo kela mau waimaka i kumu nona e hauoli ai, me he mea la, ua hele oik a piha loa me ka inaina, a no kona noonoo ana iho, malia he oi aku ka pono e uumi malie oia i kona mau manao maikai ole apau no Miss Wekela, i wahi nona e lohe hou aku ai i kekahi mau mea pohihihi i pili loa aku iaia, nolaila lalau okoa ami la oia i kekahi lima, o Miss Wekela a pane mai la.

"E kapa aku iio au ia oe, he mama no'u, i ko kaua wa e noho ai o kaua wale iho no. Aole loa he pono e loaa ka ike i ko ke ao nei, ua noho hana mai oe mala'lo o'u ma ke ano he wahine lawelawe no'u. Aia a loaa kekahi manawa maikai, alaila kukakuka hou kaua, no ke ano*o ka kaua mea e hana ai. Mai hoehawa mai oe ia'u e kuu makuahine, no ka nele ana o ia mea he aloha iloko o'u, o ko'u ano iho la no paha ia i hanauia mai ai e oe, he kaikamahine, i nele i ke aloha, no kona mau makua. "He nani hoi ia, ua maopopo ae la ia kaua, he makuahine oe no'u, nolaila e honi mai oe ia'u, i hoailona, no ko kaua hoopaa ana ia kaua iho, e pili mau aku kekahi me kekahi, a ua hoohauoliia mai no hoi au, no ka ike ana iho, ua loaa ia'u he hoaloha maikai loa, i hiki ia'u ke hilinai aku." No kela mau olelo a Bela Kalani, hopu okoā aku lā kona makuahine a puili mai la i kana kaikamahine iloko o kona poli, me ka hawanawana ana aku i kekahi mau huaolelo, hoalohaloha i kupono wale no mawaena o ka makua ame ke keiki, a i ka hookuu ana ae o laua i kela i lulumi ana, ia ka i kamailio hou aku ai o Miss Kalani: "He hookahi a'u mea i makeniake ai ia oe e hoakaka mai i keia manawa, o ia no na mea e pili ana i ko'u makuakane, a pela no hoi ma kau mau mea apau e hoakaka mai ai, e hoauheeia ae ai ko'u pohihihi no kekahi mau mea he nui." Ke kulou malie la ke poo o ka makuahine ilalo, aohe wahi mea a pane koke mai i na mea /l kana kaikamahine i makemake ai, oiai hoi, o Miss Kalani e hakilo pono aku ana i kona makuahine, me he mea la, aia ka hoowahawaha ame ka hoihoi ole iloko ona no kela wahine, e kohu ole ai kona kapa ana aku iaia he makuahine nona, a i ka hala ana o kekahi mau sekona, me ke kamāilio ole mai o ua wahine nei; ua pane hou aku la no oia: "Auhea oe e kuu makuahine, eia au ke kakali aku nei no kau pane, no na mea a'u i makemake loa ai e ike, o kou noho* mumule loa mai, he mea ia nana e hooi loa ae, i ka pihoihoi iloko o'u."

| Me ka hoomanawanui o Mrs. Wekela i uumi iho ai i kona mau manao aloha, no kana kaikamahine, alaila aea malie ae la kona poo iluna, nana aku la oia maluna o Miss Kalani, a pane aku la: "He mea hauoli no ka naau, kp kaua hui kamailio pu ana ma ke ano he makua a he keiki. Ua iini mau au e hoea mai i keia manawa, no kekahi mau makahiki loihi akahi nae a hoea mai ika hookoia ana o ia iini o'u. Mamua oko kaua kamailio ana e pili ana i ko'u moolelo o ka wa i hala, he mea pono, e kamailio mua kaua ina mea o keia wa e nee nei. E kamailio kaua i na mea o keia la, ame na manaolana no keia mua aku." Ke oni wale la no o Bela i o a ianei, me ke kuwakuwai ana iho o kona mau wawae iluna o ka papahele, aole nae he kamailio mai, a ia wa i hoomau hou aku ai no ak makuahine i ke kamailio ana: "Ua hana aku au no kou pono e kuu kaikamahine no kekahi manawa loihi, me kou ike ole mai; a ua loaa ka ike ia'u no kekahi mau mea au i maopopo ole ai, a mai huhu mai oe ia'u, ke hoike aku au i na mea oiaio a'u i ike ai. Ua paa loa kuu manao, a o ka mea oiaio maoli no ia, o ke kanaka au i aloha makawelawela loa ai, aole oia he kanaka i aloha mai ia oe, aka he aloha wale no kona ma ka lehelehe. Ua piha oia i ka epa ame ke kolohe, a o ka mea ana i aloha aku ai, oia no ke kaikamahine, a ke kanaka nana e malama nei i kona mau holoholona, nona ka inoa o Kakalina-" "Malia paha he hoohihi wale no i kela kaikamahine me ke aloha ole iaia?" i pane mai ai o Bela ma ke ano hoomaoe, oiai ua hele kona mau papalina a pii ka ula, me ka eueu hoi o kona mau lehelehe. "Ke mahalo aku nei au ia oe e kuu makuahine i kou hoakaka ana mai la i kena mea; nolaila aohe hewa o ka hoomakaukau e mamua o ka manawa. E hoomau aku i kau hoike ana mai ina mea apau ! Pehea ua ike no nae paha oe i ko laua hele pu ea?" "I na la apau a ka Haku Fanadale e noho ai ma keia wahi, e hele mau ana oia no ka hale o kela kaikamahine, a ke kanaka malama holoholona, a he olelo nui ia e kamailioia nel e na mea apau. I ka manawa e kamailioia ae ai no kou mare aku i ua haku nei, ma ka la 25 o keia mahina, e noke okoa ana ka makuakane o kela kaikamahine i ka akaaka, me ke kaena ana, aole loa e hookoia ana ka mare mawaena o olua, aka e mare aku ana ka Haku Fanadale me kana kaikamahine. "O, e kuu kaikamahine aloha, mai noonoo iki aku oe no kela kanaka, no ka mea aole loa oia i kupono i kane nau; e hookuu aku iaia e mare me kela kaikamahine, i ike iho ai o:a, i ka hua o kana mau hana epa a kolohe ia oe. No kou waiwai ame kau mau dala, pela wale no oia i hoopilipili mai ai ia oe, me ke aloha ma kona mau lehelehe wale no, oiai nae, aia kona puuwai me kela kaikamahine ilihune a puhikole." (Aole i pau. ) >' "V~v