Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 38, 21 September 1922 — Page 3

Page PDF (1.53 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H.,  POAHA, SEPATEMABA 21, 1992.

 

KA HALAWAI A KA PAPA LU-NAKIAI

 

            @ @ ka halawai a ka papa i na @ @kiai o ka noho ana ma ka po o @ @a nei ua ku eia e ka Lunakiai @ @ Pachecco ke apono ana i ka @ a ke konite e hoakaka ana @ @oopauia na koho apau no ka @moe ana i na laina paipu wai @oko o ka Paka Binamu a e han- @ana na ka oihana wai no o ke @uni kalana e hoomoe ia mau lai-@ paipu, mamuli o ka emi mai o na @ in a na ka oihana wai no @hana.

            Ua ikeia ma ke koho mua a ka ma hoohana o ka oihana wai. W. @ Wall o ka $17,000 ma ia koho no @ hoolilo wale no ia no ke paipu no @ aneane he $15,000, o ke koena o he $2,000 no ka hoomoe ana ia i a paipu, he huina lawa ole no na @ilo o ia hana. O ke koho haa-@ loa no ka hoomoe ana i na pai-@ he $16,000, he huina i nui maoli @a ka manao ana o ka papa i ka manawa a Wall i hoakaka ao ai ua hiki no na paipu ke hoomoeia @ na dala aneane aku i ka $4,500, @ahi ana, ua hiki no i ka oihana @ ke hoomoe i na paipu no ia @.

Keakea ke Kanawai

            Ma ke kanawai ua keakeaia ka @lawe ana a kekahi oihana o ke aupuni kulanakauhale a kalana i ke-kahi hana aelike i oi aku maluna o ke $1000, koe wale no a ikeia ka oi loa aku o ka nui o ke koho ma-mua o ka mea kupono, a i ka ma-nawa e lawelawe ai ka oihana mala-@ o ke aupuni kalana, ia hana e pono ia e malama i hoike i hooma-kaukauia ma ke ano papa, oiai ka hana e nee mua ana, i mea hoike @ia no na hoolilo maloko o kana koho ponoi.

            Maloko o ka hoike a Pachecco i kuw ai aole i hoakaka ke komite i ke kumu o ka hooleia ana o na koho, ana mai no ka Wall koho no ka hoomoe ana i na paipu wai i ka manawa i apono ai ke komite i ka waiho ana ae i ka hana na ka oihana wai no e hana ahiki i ka pai ana.

            Ua noiia aku ka hoike a ke ko-mite e waiho ma ka papa i ka ma-nawa hope me ke moi pu ia o Mr. Wall e waiho aw i koho no ka noo-@ia ana e ka papa ma keia hala-wai ae a ia manawa e hooholoia ai ka nui loa o ke koho haahaa loa.

            O ke noi a Lunakiai Petrie e holo aka ma Meia Wilson no Hilo ma ke Sahati me na elele e ae e hooki-@ @ ana i na elele o ka oihana @ @ Los Angeles, no ka haawi @ @ i ke aloha ame ka hookipa @ ana mai ia lakou i Honolulu nei ua aponoia me ka lokahi.

            A ponoia ka hoike a ke komite e apono ana i na kii i hoomakaukauia e ke keena o ka enekinia kalana, a i apono pu ia mai ai e ka Hui Kaa Uwila, no ke alanui kaa iwila pa-lua ma o aku o ka malako ma Ka-palama ahiki mawaho mai o na Kula Kamehameha, in a nae ka hui kaau uwila e ae ana in a no ka hanaia o kekahi hoololi i ke alahao ma keia mua aku aole e uku ke aupuni ka-laua i na lilo o ia hoololi ana.

            No ka nui loa o ka hana a ke komite ola a ka papa e hiki ole ai ke haawiia ka noonoo ana maluna o ka manao o Kauka Hanchett e hoolakoia i halema'i no ka poe ili-hune a i eha hoi mamuli o ka ulia, ua waihoia aku ia kumuhana i ke komite o na paka ame kukulu hale. @ Pachecco ka lunahoomalu o ia komite. Ma ka manawa i heluhelu-ia ai ka palapala a Kauka Hanchett ua waihoia ka noonoo ana i ke komite ola. Mamua nae o ka hoo-@ ana ua hoakaka ae ka Luna-@ Pachecco he palapala no kekahi @ Kauka Hanchett i waihoia aku @ @ noonoo ana i ke komite @ aohe nae i hapaiia mai no ka @ a hooholo ana a ka papa, @ ia hoike ole ia mai e ke komite @ ai au, " wahi a Pachecco @ nui loa ka hana a ke komite @ i ka nana aku, e haawi ai ia i @ noonoo honou ana maluna o @ kumuhana ano nui.

            ʻ Mai ko'u manao o ia ano hale-@ a Kauka Hanchett i hoakaka @ ai he hale kupono lon@ ia e hoo-@ aku no ke aupuni kalana, @la au e mana no@ kupono @ hou ia aku @ komite @ keia hana."

            No ia manao o Pacecco ua noi @ mai ka Luakiai Arnold e @ oia aku i ke komite o na paka @ kukulu hale i noho poo ia e @. Ia manawa i waiho mao @ Lunakiai Pachecco he noi e @ kahi hana i mea e lilo mai ai @ halemaii no ka poe mai ili-@ a ua hooholoia ia manao, a @ ae ana nae i ke kiaaina i @ ai ka manawa e paa ai o halema'i pupule hou o ke Te-@.

            He manao kanawai mai ka Loio @ mai, Wm. H. Heen, kehoa-@ ana i ka hiki ole i na luna @ me ko lakou haalele, mua ole i ka oihana a ka lehulehu a lakou @ paa ana, ka i loaa ae a waihoia @ kahi o na palapala.

            Aole i lawa ka manao hoakaka ka Loio Wm. H. Heen i ko Pachec-o, Mr. Solomon Hanohano, ka Luna-@ooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha nui loa kaua:-E ae oluolu mai oe no'u kauwahi kaawalo o ka

HE HOALOHALOHA NO KUU PA=PA, J. W. KAMALI KEHAU.

PICTURE

J. W. KAMALI KEHAU

kaua hiwahiwa, ka ipukukui pio ole i na kau kau, ka mea hoi nana e uwila aku apuni, na moku, i ike mai ai hoi na keiki, na moopuna, na ohana, ame na hoaloha o kuu papa aloha, e noho ana mai ka la puka mai ma Kumukahi, a kiei aku i ka mole olu o Lehua.

            Ua oluolu i ka Makua Mana Loa ke kipa ana mai ma ka home aloka o ko'u mau makua, ma ka Helu 104 Prospect St ., Honolulu, ma ka wanaao Poakahi, Augate 14, 1922, hora 3; a. m., a lawe aku la i ka hanu makamae o kuu papa aloha J. W. Kamali Kehau, a haalele ijo ia'u kana kaikamahine, kana wahine kuu mama hoi, kona mau kaikaina, kona mau ohana he nui ame kana mau lei moopuna ana i lei ai me ke aloha kui'o, a hoomanawanui, e uwe paiauma aku nona me ke kumakena ana ame ke kanikau mau ana i na la apau me ka poina ole.

            Ma ka la 20 o ia hoi ke Sabati i maneleia aku ai kona kino no ka halelua, kahi mau o na mea apau; e kali ana a hiki i ke kani ana mai o ka pu a ka anela, e kahea ana i na mea apau o ka ilina e ala; a ko iho la ka olelo a ka Buke Nui: O ke kanaka i hanauia e ka wahine he pokole kona mau la, a ua piha hoi i na ehaeha. Nana no i hana mai, a Nana hoi i lawe ku; E hoo-naniia ke Akua ma na Lani kiekie, he malu ma ka honua he aloha i kanaka.

            Ua hanauia kuu papa aloha J. W. Kamali Kehau, ma Koloa, Kauai, i ka la 23 o Augate, 1872 mai ka puhaka mai o Kehau (k) me Kua-naio (w), nolaila ua puha iaia na makahiki he 50 ame 11 mahina 23 la o kona hanu ama, i na ea hu'ihu'i o keia ola ana. Auwe no hoi ka mea kaumaha o a naau e!

            Ua hoohuiia kuu papa J. W. Ka-mali ame kuu mama Ellen Nihoa Kaleikini, ma ka berita maemae o ka mare, a ua puka mai mailoko mai o ko laua puhaka, na keiki ekolu, he hookahi kaimahine i hala aku ma kela ao mao.

            Ua hoomailo ka ma'i maluna iho o ke kino o kuu papa no na pule he ekolu wale no; ua huliia no hoi ke ola i ka ike nui o ke ao nei, o ia hoi ke kauka, (Dr. Hayes), ua hana no hoi oia i kona ike apau, aole no nae hiki no ka mea ua lanakila ka ma'i maluna iho o kona kino.

            He pela hale âme pena hale ka hana a kuu papa. Ua noho hana oia me na haku hana like ole. Noho hana me Con. Sherling makahiki 1892, ahiki i ka 1902; me Stanely Shefinson 1920; ahiki i ka makahiki 1907, me E. A. Coxhead, 1908, ahiki i ka 1910, he J.B. Enos, 1910, ahiki i ka 1910, me J. B. Enos 1910, kahiki 1912 ahiki i kona haalele ana mai ia makou, ua lawelawe oia i ka hana nona iho ma ka lawe ana i na aelike.

            Ua hele kaapuni ia na wahi like ole mai Hawaii ahiki i Kauai, kahi a kona mau kahu hana e hoouna aku ai iaia e hele.

            Nolaila ke oomanao ae nei au, a ke aloha ae nei ia mau wahi a a ke aloha ae nei ia mau wahi a kuu papa i hele ai, no ka imi ana i na pomaikai o kei noho kino ana; aloha wale; aole lakou apau e ike hou ana iaia e hele ana ma ko lakou mau alanui.

            He hoahanau kuu papa aloha no ka Ekalesia o Kaumakapili. He kana-co manao; o na kanaka e hana ana malalo o ke kalana he mau hana koho ole ia ka lakou e ka lehu-lehu aole no hoi lakou he mau poono kekahi oihana, ua hiki ia lakou ke holo, ua noi aw oia e ninauia aku ka manao o ka Loio Kulanakauhale in a ua koho pu na kanaka hana malalo o ke kalana iloko o kana manao kanawa o ka hoakaka ana ae.

            He noi mai ke keena ae o ka Luna-hooia no kekahi kakauolelo hou, ua waihoia aku i ke komite o na loaa ame na hoolilo.

            He olezzo hooholo e noi ana i $990 no ke kukulu ana i pa paani tennis ma Kapiolani Paka ka i holo ma ka heluhelu ekahi a elua ia ana a kauohaia no ka hoolaha ana.

            I ka makahiki 1893, i ka wa i ka huli ai o ke aupuni Hawaii nei, ua komo kino aku kuu papa aloha iloko o ka pualikoa, no ka pono o kona nina aloha, kona moiwahine (Liliuokalani) ame kona kae aloha, e ku e aku ana i ka enemi, ka haahaa ka naau, he kanaka hoo-manawanui, he kanaka e ike ana i ka poe kiekie ahiki i ka poe haahaa, he kanaka aloha wahine, aloha keiki, aloha ohana, aloha moopuna, aloha ohana, alohaohana, aloha i kona mau hoaloha, i ka poe pililia e kip aku ana ma ko makou home.

            Na hana maikai apau a kuu papa i hana aku ai, he kiahoomanao ia na'u kana leialoha e poina ole aku ai.

            Elike me ko makou ka ohana hookaumahaia ana, ua komo pu aku ia, i na makamaka, na hoaloha o ko makou papa; mauna iho o na mea apau, ke haawi aku nei makou i ka hoomaikai i na makamaka, na hoaloha, ame na ohana, i komo pu mai me makou i ke kumakena ana, no ko makou i ke kumakena ana, no ko makou papa heleloa; A pela pu no hoi ia Mr. ame Mrs. H. J. Auld no ka lua mau makana pua, ame ke kokua aloha a olua i haawi mai ai, no kekahi mau meaai, oiai e kau ana ke kino wailua o ko makou papa ma kahi waiho kupapau o M. E. Silva, a pela pu hoi i kuu mau makua Mr. ame Mrs. John O. Kehau, no ka olua mau lau oliva o ke aloha maluna iho o ko olua kaikuaana.

            Pela pu no hoi i na ohana apau o kuu papa i kokua mai i ka lakou mau mea, no ka pono o ka poe i kipa mai. Pela no hoi i kuu mau kaikuaana Mr.  Mrs. George Manoha, no ka olua mau makana pua ame ka lawe ana ae i ke ko'iko'i o hookahi kaa, ke kaa hoi i kau aku ai ko makou mama no ka pa ilina o Makiki. Pela no hoi i kuu mau kaikamahine Mrs. Louisa Pa, no ka olua mau bo-ke pua aloha, i hoohiwahiwa iho maluna o ko olua kuku aloha.

            Pela pu no hoi ia Mrs. Elizabeth Kia, ka poe no hoi apau i haawi mai ka lakou mau bo-ke pua o ke aloha no kuu papa.

            I kuu mau Pokii kuu aloha, oia hoi o Mr. ame Mrs, Aui; Mr. ame Mrs. Moses Pokini, no ko oukou hoomanawanui i hana ai i na mea e pono ai ka poe i kipa mai.

            Maluna ae o na mea apau, ke haawi aku nei au i kuu hoomaikai palena ole i ka Ahanui Ohana o Niihau, i noho presidena ia e kuu makuakane, Mr. Daniel Kaleiki, i ka lawe ana ae i na ko'iko'i apau ma ko lakou aoao.

            He kakauolelo kuu papa no keia ahahui, ua noho oia ma keia kulana me kna hooponopono ana i ka oihana i kau iho maluna iho on a.

            Ke haawi aku nei au i kuu mahalo a nui i na ohana apau o ka hui Ohana o Niihau, no ka lakou makana pua ame ko lakou ku kiai ana i kuu papa aloha; ka mea a keia Ahahui Ohana i hana iho ai maluna o kuu papa, ua lilo ia ia kiahoomano no'u e poina ole aku ai.

            Ke pule nei au i ke Akua Mana Loa, Nana no e kokua, a e hoopoaikai, a e hooholomua i keia Ahahui.

            Ke pue pu nei no hoi i ke Akua, Nana no e hoomama mai i na naau kaumaha o makou ka ohana.

            Me oe e Mr. Lunahooponopono ame na keiki hoonohonua o kou keena pa'i kuu aloha nui.

            Owau iho no me ka naau kaumaha ka lei aloha a kuu papa,

                        MRS. K. KALUNA

            Paia, Maui.

 

NUI IO NO KA NAAUAO

……..(Koena o kela pane mua)……..

            He ekolu pule keia o ke kapaepae ana ae nei o na hana haiolelo a ua moho elele nei o Hilo, ma ka mokupuni o Oahu nei; me kona loio pale, ka mea hanohano o ka mokupuni kaili la, Mr. Hoopale, me ka buke kanawai e ai hemu ai i ko John H. Wise hewa imua o ke akea, e pili ana i ka olelo hooholo haowale a Norman K. Lyman i hana ai, a o ia iho la kahi mea e mana ai e hele imua o ka lehulehu e olelo ai; hoino ai J. H. Wise, he aloha ole, a pela wale aku.

            Maluna o keia ninau, ua hoike mai o John H. Wise ia'u, e pane au, oiai, he ma'i hoi kona, a ua kauoha mai ia'u, e hele mua au a hui me Joe Woodward, oiai o lakou kekahi komite i kohoia, a i kuu hele ana, ua hoikeia mai ia'u na mea apau, e pili ana no kela mau aia e waiho la ma ka aoao Ewa o Puoina; ahiki iluna o Papakolea.

            Ua haawi aku ke komiaina aina ia lakou i ke kauoha, e ku; a e hele a e waiho iho i ka aina o ke aupuni no ke kudala aku.

            Elike no hoi me ke ano mau o ka poe i hoopilikiaia, pihoihoi ae la kahi manao, kukulu na halawai, kohoia na komite no ka hele ana e hui me ke Lii J. K. Kalanianaole, a o Joe Woodward kekahi o ia komite. Ma kana hoike mai nae ia'u ua koi no na komite i ka poe apau loa i hoopilikiaia e hele like no lakou e hui pu me ke Lii, a i ka hele nui ana i ke kakahiaka nui; o ka hoi ana mai no ia o ke lii mai Waialua mai, i ka halawai kalaiaina, a kiiia ana e hoala; a i kona ala ana mai, a ninau. Heaha keia pilikia o oukou! Haha'i no hoi ka poe i ke ano o ka pilikia a pau, a pane mai ke lii: e hoi okou a ka hora umi o keia la, hui aku kakou i ke Kapitala, a hale aku kakou e ike i ko Kinaaina Makako, ame ko komisina aina; a na'u o hana aku me laua no keia mea; e hooluolu ae au: oiai o ko'u hoi ana mai nei no ia, a hoi kela ame keia i ko lakou waho iho.

            I kahi la ae, ua kaheaia aku he halawai e malamaia ana ma ia po, a ua hiki aku o Norman K. Lyman, oiai; oia ka lunahoomalu o ka hale, no na komite aina aupuni, ame ka Hon. hoopale o Kauai a ninau mai ka poe i hoopilikiai: Heaha ka olua wahi mea hou! Pane ponoi aku nei no laua; i pii mai la no hoi mua e nana i na hana o keia po; aohe a maua wahi waiwai, oiai; aia na mea apau e pili ana i keia pilikai, i ka lima o ke Lii Kalanianaole, nana e hooponopono mai me ke kiaaina a me ka komisina aina.

            He mau la iho no elua a ekolu paha; o ke kaili koke ae no ia o Norman K. Lyman, i ka hana ma kona lima, a o ia kela olelo hooholo a lakou e olelo nei, i ke ino o John H. Wise, i ka lohe ana o ke Lii J. K. Kalanianaole, ua lawe aku oia i ka hana ma ka poho o kona lima, ua hele koke mai oia e hui (Kalanianaole) me na senatoa, a kuka in a auanei e pii mai ka olelo hooholo a Norman K. Lyman; pepehi iho oukou oiai; ua hoao oia e pii ae maluna o'u, a lawe aku i ka hana nana, i mea e kaulana ai oia, a ua kohoia o J. H. Wise, nana e hana ia hana; a ua hanaia ka hana, aole nae no ko J. H. Wise manaoino ia Lyan, aka no ka hooko ana i ka hana i haawiia aku ai nana e hana oiai he haaheo hoi ka Norman K. Lyman i hana ai, ua like no hoi keia me ka Wise hana i hana ai, he lawewale ia ka hana a ha'i, a o keia ka pilikia o ka poe naa'ao; he lalama a hihia ka lole wawae iluna o ke pine pa; a kuhikuhi ka pilikia no John H. Wise, pau kela.

            I keia mau pule ekolu ana i poalo hele iho nei me ka buke kanawai e olelo ana he ino o J. H. Wise, he aloha ole, aole elike me a'u, nui ka'u mau kanawai maikai ihana ai a pau i ka pepehiia, a he aloha au ia oukou, makemake au e hele e hana i mau kanawai, a pau loa mai na aina aupuni no oukou; ke hoolohe aku oe maikai maoli no, o ka waiwaiio nae; aohe!

            O ka buke kanawai o ka olelo hooholo ka Lyman ame Hoopale i lawe mai ai, no ka hoino ana aku i kekahi, a o ka buke kanawai o ka papa'i hua, ame ka ula hua, a Norman K. Lymann i hooikaika loa ai, ahiki i ka puka ana; a ua hoopa'iia kekahi poe kanaka Hawaii no ia aloha a Laimana, i hana ai, ame ua Pake kuai i'a, no umi dala me na koina, ame ka uku loio poha ka lae, no ka nui o ke aloha, aole nae he hoikeike ana mai o Hoopale i keia i'a ino a Umiamaka (Nomana K. Laimana) i ka ha'i kanawai e walaau ai.

            Eia hou mai no keia hana aloha a Nomana Laimana; i ke kau o 1917, ua lawe mai ka mea Hanohano Mokimana o Ewa, he kanawai no ka uku hoomau ana ia Waipa, makai kahiko iloko o ka oihana makai, no ke $75.00 o ka mahina, i ola no kona noho elemakule ana.

            Heaha nae ka mea i ikeia! I ke komo ana aku nae iloko o ka lima o na komite wai wai, o Laimana kekahi lala ia komite; heaha kana i hana ai! Nana poponi no i nonoi i na lala o ke komite e hoemi iho i ke $60.00, oiai ua nui loa kela $75.00, nona; nolaila i $60.00 a ma ka noonoo ana, ua lokahi na komite he $60.00 a o ia ka uku oia elemakule Hawaii, a Nomana Laimana, i aloha loa ai, o ka hele ka ia a hanini ana ke aloha i 15 pohue, naauao io no!

            Nui io no na wahine e puni nei i na pahele ana a ua olele naauao nei, hui pu ae no hoi me na luna hooikaika na lala o ka hui ka hale o na'lii, laki no kahi ka aka, minamina nae ia mau baloka koho iaia, aole oia e puka ana, o ka pilikia wale no o keia koho ana, o ka poe e koho ana ia Laimana, o ia koho auanei ia a haule o ka huli no ia a koho ia Diabolo maka'u ino.

            O kekahi mau huaolelo haule ole ia Nomana Laimana, ke kaiolelo mai, o ia hoi keia. E pono oukou e koho i kanaka kupaa, i elele na oukou, ke manao nei au, ua pololei io no keia mau olelo ana e olelo hele nei; a ua ie maka io au i kona kupaa, o ke kupaa paha ia la, o ka hele ia a he kanaha no a oi wahi baloka on a, he 87 hoi baloka o J. H. Wise, a he haneri hoi a oi o Balawina, i ke koiia ana aku keia e huki hoi oia i kona inoa, a e hoohuli mai hoi kona mau wahi baloka me ko John H. Wise, malia he mea hoi ia e ikeia aku ai, e oi ae ana kona kokoolua Hawaii; heaha nae ka mea i ikeia! Aohe io no he paa a kana mai no ke aloha ia paha la ia kakou Hawaii! No ka nui loa paha o ka naauao, o ua o Norman Laimana nei! Pau kela! O keia wahi a Nomana Laimana e manao nui aku nei e hele, he wahi ano nui no ia, oiai ua hoonaauaoia mai o J. K. Kalanianaole e ka poe oia wahi a ua hoonaauao pu aku o J. K. Kalanianaole i ka poe oia wahi, a o ka mea e hele pupule aku ana ilaila, e hana ohikau ai, e hoohilahila ia mai ana kakou, a no ka mea; ua ike lakou i ka J. K. Kalanianaole hana ana, oiai oia e noho ana i elele hanohano mai ka paeaina Hawaii aku, a ua ike lakou a maopopo i ka Kuhio hana ana.

            He nui na koi kanawai maikai a pau i hiki aku i na hale ahaolelo o Wakinekona, na noi olelo hooholo maikai loa, kupono e laweia a hana a i ke komo ana aku iloko o ka lima o na komite, kahi i komo aku ai ua mau kanawai la, a olelo hooholo paha a ia wa e kaheaai mai ai o Kuhio e hele aku oia, a hinauia mai he kanawai keia mai Hawaii mai a i ole he olelo hooholo paha, o ka Kuhio wale no e pane aku ei imua o lakou he kanawai, a i ole olelohooholo maikai no keia, koe wae no, aole mai ka lehulehu mai (ahaolelo,) a o ke kiloiia aku la no ia, a pele aku ana, i ina paha o Nomana Laimana ke hiki ilaila, o ka oji hapuku ka ia nei a ku ka paila, aia ka pono a kaulana kona ioa, aole oia e noonoo mai ana ia kakou; oia iho no kana e nana ai.

            Ina oukou e lawe a nan, a i ole huli aku paha i ka hoolaha kahua hana a Laimana i hoolaha mai ai, e ike iho no oukou i ke ano o kana kahuahana i hoolaha mai ai, me kona manao paha ua like ke kulana holo lunamakaainana, pela i hoolaha mai ai i kana kahunahana, ke puka oia i elele e hele ana oia a ku-e i ke kanawai hoopulapula a ke 'lii i kukulu ai, me ka olelo iho, i ke ino o ke kanawai; he kanawai maikai ka i kukuluia e J. K. Kalanianaole, ame J. H. Wise, a na koonei poe lunamakaaianana i noke i ka nalinali a lilo ka mea maikai i mea ka pakahi.

            Nolaila; ke nonoi aku nei au ia oukou e na mana koho kane a wahine paha, eia iho ka ino  la, he moho elele e manao ana e holo a puka, alaila; hele i o e hana ai mauli o kona manao iho, a e ku-e i ke ka-nawai hoopulapula.

            E koho kakou i kanaka i hoolauna mua ia e J. K. Kalanianaole imua o na hale kau kanawai o Wakinekoa, i ku a hoike aku i kona naauao pili lahui Hawaii, a he moolelo kona iloko olaila, laua me ka Rev. Akaiko Akana, aohe o Laimana.

            Ke oelo nei o Laimana, aole e pono e koho i ke kanaka emihope wale, aka; e koho oukou i kanaka kupaa, elike me a'u (Laimana,) he mau olelo palaulelo wale no ia, ka i no hoi no ke emihope ole, palahui ai ka olelo hooholo kailiku a Laimana, ka i no hoi no ka naauao, o Wise i lilo ai oia i mea hana na hana ano nui o ka aoao kalaiaina Republika, aole loa he wa i haawiia ai kekahi hana nana e hana, a emihope, o ka'u i ike ai nona ua hana oia i ka hana i haawiia aku ai nana e hana, a ua hana oia a oi aku mamua o ka mea i makemakeia no ia hana.

            He kanaka koa a naauao, a makaukau ma ka paio ana, ma na ano kumuhana apau a ke ku nei au a hooia aku imua o ka lehulehu o na lehulehu, he mau mana koho ko lakou, na kane, ame na wahine, i loaa ke kuleana e kaipuu pu ai i na pono o keia hana koho baloka o keia J. H. Wise ka ke Keikialii J. K. Kalanianaole i makemake ai e koho aku i elele i pani ma kona makalua.

            Ua nui no ka poe i pane aku mamua, a hoopohala wale no kakou; a hiki i ka puka ana o Balawina; a i ko Balawina hele kino ana aku nei, ua ha'iia mai iaia ka mea i manao nui ia eia poe, a o ia kana i olelo ae ai e haawi ana ola i kona kakoo ana no J. H. Wise, a oia ia e ikeia aku nei ua malu ke kula aohe aukuu lele a ke'u; o ke ke'u a kahi Alae pi wai, he mea ole ia.

            He nui na haole i manao e holo i elel, na keki haole i hanau ponou iluna nei o ka Baluwina olelo emi lakou a ku a oni mai nei hoi kahi keiki puni hanohano o Hilo, au e manaoio nei, aole i loaa aku ka elua hapaumi o ia mea he aloha; nana i na hoakaka a Paulo no ia mea he aloha ma Kor. 13:1-13.

            Aole paonioni ke aloha, aole haanui ke aloha, aole haakei ke aloha, aole hoohiehie ke aloha, aole hikiwawe i ka huhu ke aloha, aole manaoino, he hoomanawanui ke aloha, a he lokomaikai hoi ke aloha; a i ko'u nana ana i kela po mua ana i haiolelo ai i Aala Paka, o keia mau mea ae la kana i hana mai ai.

            Ua lilo o J. H. Wise i mea nana e paonioni ai, me kona hana ole ia aku e Wise, ua haanui ae oia me na manao haakei iaia iho, he kanaka kupono oia, oiai iho, he kanaka kupuno oia, oiai ae aole oia i ikeia ma kahi o kona kupono io, ua hoohiehie ae oia me kona iini ana (kaena) i kona mea iho, e olelo ana i kona naauao, he noonoo ino ia J. H. Wise, a pela wale aku, a mahea iho la ke aloha o Nomana Laimana!

            Ina no kona aloha io, in a ua hoomanawanui i na mea apau, a e kamailio no hoi ma ka mea kupono nona iho.

            Ke lohe nui nei au i keia mau la, i ka olelo a na keiki opio keia mau la, e pono e koho i elele opiopio a ke manao nei au, he mau manao nei au, he mau mauao maikai io no paha ia, aka no'u iho, he kanaka heluhelu ana, i ike he oi aku ka pilikia o ka manao ana, pela iho la e hana ai. Nana i ka moolelo o Rehoboama keiki a Solomona ke lii, no kona hoolohe i ka na kanaka u'i olelo, lilo ke aupuni a hoka lakou.

            Nolaila me ka noonoo pono wale no kakou e pono ai maluna o keia ninau, a hana ma ke ano kanaka makua a koho pololei ia John H. Wise, i elele hanohano a kakou i Wakinekona ka nunu makaonaona o ka aoao Republika.

            E na keiki i hanauia iloko o ka aoao Republika, mai nuha mai oukou, hoi mai kakou i ka poli o ka makua, aole e nuha no kahi kuaua liilii, nana aku omua ke pii mai la hoi ke ao nui panopano, no keia kuaua ka haule iho, pulu pono hoi paha ke kihapai, a ua kaaka o ka mahiai ana!

            Ke hooki nei au maanei me ka manaolana mau, i ka oiaio, aole i ke kuhihewa e ohumu iho ai mahope me ka makaukau mau i na wa apau, a puka hou aku no.

C. K. KEALOHA,

UA UPO ʻ I IHO LA NA LIHILIHI

MAKA O KUU MEA ALOHA

HE KAIKUAHINE

            E Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe a nui loa:- Me ka maka i pohina i ka waimaka ame ka lima e haalulu nei, au e ka@au aku nei ia oe, e noi ana i kou oluolu piha, in a he wahi rumi, no ka'u puolo waimaka nunui o ke aloha kaikuahine, a nau hoi ia e uwila aku ma ka hikina, a malamalama aku i ka piko olu o Lehua, i ike mai ai na keiki, na moopuna ame na pokii, na ohana, na hoaloha o kuu kaikuahine aloha, Mrs. Nina Ohela Hose Paahana,, ua hala.

            Auwe, luuluu wale hoi au i ke aloha, minamina wale au ia oe e kuahine e naue hookahi aku la ma ke ala polikua a Kane, a waiho iho la ia'u i kona kaikunane hookahi i ka aina nei, me na pokii o maua, ame na keiki ame kana kane aloha, Hose Paahana.

            Elike ma ka hekili ku'i pamalo iloko o ka malama o Ikuwa, ka poha koeleele, e hoopili pu ana i kuu hanu, ame ka'u wahine, pela iho la maua ia wa i ka hana mao ole a ke aloha.

            Oiai au kona kaukunane e hana ana, hiki ana no ko'u hakuhana, a ha'i mai la ia'u o Mrs. Nina Ohela Paahana ua hala. Ua like iho la au me kekahi ukana nui i kauia iho ma kuu kua, i ua mea he minamina, i ke aloha iaia.

            Ua hanauia kuu kaikuahine ma Honolulu, he elima ko makou nui i hanauia mai ai, he ekolu hoi i Kainaliu, Kona nei, ua like ia me 18 ko makou nui.

            Ua puka mai makou mailoko mai o ko makou mama aloha, Mrs. Kaulahea ame ko makou papa Vikoliano Ohela, a ua hala mua aku ko makou mau makua ma kela ao, a ua lawe aku la ka make i ka nui, koe makou eha e ola nei, ekolu keikikane ame hookahi kaikamahine.

            Ua pomaikai ko'u mau pomaikai ko'u mau pokii ame ka maua poe keiki a lehulehu i ka maua poe keiki a lehulehu i ka ike ana iho i kona aho hope loa, no'u kona kaikunane hookahi, aole au i ike i kona aho hope.

            I ka mahina o Iulai 6, 1922, au aku oia i ke kai, e imi i kona ola i ka ike o na kauka, ua imi kana mau keiki i ke ola ma Honolulu, aohe nae manaolana o e ola o ko lakou mama, aka ua kii mai na lima aloha o ka Haku mana loa, Nana no i hana mai a Nana no i lawe aku.

            E kona e, i ke kai malino, aole oe e ike ana ia kuahine Nina. E Kona i ka waipuolo i ke ao opua, aole o kuahine e inu hou ana i kou wai ono. E Pulehua e, kahi hoi a kuu kaikuahine i oloholo ai i kona mau la opiopio, aole oia e ike hou

 

E KUAI I KA PALALOA KALIMA I HOOMO ʻ A IA MA KA LEE WO BAKERY 653 ALANUI KEAWE KELEPONA 1570

 

ana i kou nani. E Kainaliu e, aole oe e ike hou ana ia kuahine Nina e maalo ae ana.

            E kuahine e, aole au e poina ia oe, i kau mau olelo kauoha ia'u ame kou kai koeko, a maua e hookomau ai i kau kauoha, me ka manaolana e huli hoi hou mai ana la hoi oe i ka aina nei, oia ka aole, pela na mea mamua o kou alahele, o ka hele no ka ia hele loa i e ala hoi ole mai..

            Auwe kuu minamina pau ole, a mahea la oe e loaa ai ia'u; aia paha oe e kuahine i na paia aala o Puna i nalowal iho nei!

            Me keia mau olelo hoalohaloha no oukou e na pokii, ame ua keiki ame kau kane ame ka lehulehu o kuu kaikuahine heleloa, na hoomaikai palena ole, no na makana pua maluna o kona kino wilua. Oluolu e lawe i ka maua hoomaikai ana, a na ka Makua ame ke Keiki, ka Uhane Hemolele e haawi mai i na hoomaikai oi ae.

            Me oe pu kekahi e Mr. Lunahooponopono âme na keiki limahei o kou papapa'i, no kou ahonui ana mai i ka'u puolo waimaka.

            O maua iho no me ka luuluu.

Mrs. Awela Ohela

Awela Ohela

Kealakekua, Kona, Hawaii

 

LIBERTY THEATER

Ukukomo: 25, 40 Keneka; Noho i hookaawaleia, 60 c.

 

EMPIRE THEATER

Ukukomo; 15, 25, 40 Kekeka; Ukuia ka auhau kaua.

 

Strand Theater

Ukukomo: 15, 25, 40 Keneka: ukuia ka auhau kaua.

 

New Palama Theater

Hoikeike ao: 5, 10, 20 Keneka: Po. 10,15, 20, 30 Keneka.

 

Your gauge will PROVE Red Crown's 100% economy power

            E kuu ma hoailona Red Crown, i ka wa e makemakeia ai e hoopiha hou i kou kula aila, aila hoomaopopo i kou mau mile.

            E ike ana oe e lawe aku ana ka "Red Crown" ia oe a mamao no ke galani, me ka pahee maikai o ka hoohana ana o kou enekini.

            He hikiwawe ka wela o ka "Red Crown," a he holo like iloko o ka ipu aila, a maloko wale no o ka ipu e hoohanaia ai. He o ia mau ka waiwaiio o ke galani, me ka nana ole i kau wahi w kuai ai.

            E hoopiha ma ka hoailona Red Crown=ma na Wahi Hoopiha Aila, ma na halekaa, a ma na wahi kuai aila e ae.

STANDARD OIL COMPANY

(CALIFORNIA)

THE GASOLINE QUALITY