Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 38, 21 September 1922 — HE MAU HOAKAKA NO KA HEWA [ARTICLE]

HE MAU HOAKAKA NO KA HEWA

Palupalu na hewa i ka *a kolo, Lolilua i ka wa kamalii; Oolea i ka,wa u'i, Onipaa i ka wa elemakule. O kekahi keia o na olelo naauai i waihoia mai no kakou mai kinohi mai, i mea hoomalamalama i ko ka kou mau -alahele i pono o keia oli ana. Ma keia olelo e akaka ai, kr ,wa kupono loa e pa'ipa'i ai ia met o ka hewa, ame ka wa e hiki ole a; , i ke kanaka e pa'ipa'i ia mea. ! Oka "Hewa," owai ia meaf Ka 0 hewa o ia no ka mea ku-e i ka pono. Aia ihea ko hewa hale noho 1 puka aē ai ia me ka ikaika! Aia maloko o ka naau o ke kanaka. Ina, aia ia ilaila, aia la ma ke keena heaf Aia no ma kela keena o ka naau i kapaia o naau hookiekie. . He oiaio ,ina e loaa keia mea o ka naau hookiekie i kekahi kana- | ka, e hana mai ana ia kanaka i na hana i ku i ke ano pono, a ma ka haina ana o ka puana, ka hele makawalu mai la no ia o na hana hewa, e hiolo ai na pono ana i luhi ai, iwaena o na kanaka. Pela no ka puka ana o keia olelo nane iwaena o na kanaka: "He wa momona keia o ke kolea. E nana aku i ka hulu puaa ma ka umauma o ka pelehu, he hoailona ia no ka momona o ia manu. No kela olelo noeau e kau ae la maluna, ua maheleia na wa ame ke ano o ka hewa iloko o ia mau wa. He palupalu i'o no ka hewa i ka wa" kolo, a no ka mea, aia ia hewa i ka wa hoomaopopo ole o naau; a i ka hoea ana mai i ka wa kamalii ',lolilua mai la ua naau nei ia hewa. O ia ka hoomaopopo pono ole i ke ano o hewa mai ia pono ae. A hoea loa ae i ka wa u'i, hookuonoono a oolea maoli o naau i ka hana i ka hewa, mamuli no o ka ike i ke Ano e, a maopopo maoli o hewa mai ia pono mai. Ma kekahi olelo ana, ua hookahua mua o naau ia hewa me ka maopopo loa, mamua o ka liookoia aōa aku ma ka hana. Ahiki mai i ka wa hope loa o ke ola aua o ke kanaka, o ia ka wa elemakule, onipaa ka naau ma ia mea he hewa, ina o ia ke ola ana o ia kanaka, mai ka wa kolo mai, me ka loaa ole he mea nana. i pa'ipa'i i ka wa kolo, ka wa kamalii ame ka wa u ? i. Pehea la e lahilahi mai ai ka hewa i ke kanaka nona keia olelo, iloko o keia mau wa ehaf He hookahi wale no alahele i hoomaopopoia e ko keia ao, a na kumu hoonaauao e a'o mau nei, o ia keia: E hoopuniia a e kaihele like ko kanaka me na hoaloha maikai, a makee i ka pono, i ke ao ame ka po. Mamuli o ia kaihele like ana i ke ao ame ka po, ma na wahi apau)~ e loaa ana ka ike ame ka hoomaopopo ana i ua kanaka la, i ka maikai o ke ola ana pela iloko o ka oluolu ame ka pumehana o ke aloha; a ma ia alahele walo no e pono ai ke kanaka , haulehia iloko ō ke ko'iko'i o ia mea he hewa; wahi no !ioi a kekahi ka wa no. e paa ana o ka hanu i ka pukaihu, aia no he manaolana—a pela i'o no!

He lehulehu na kiina o keia niau mamalaolelo o kohu a e kupono ai. Aia no ia oukou e kuu poe heluhelu; koe walo no keia, aohe he wahi pu-a leo mai ia oukou mai ma keia mau kolamu, e hikl al hoi ia kakou ke ohumuhumu pu no ka pono ame ka pomaikai o keia hanauna ame ka lakou mau pua o keia mua aku» He hookahi mea i maopopo, a maamau i ke ola ana o na kanaka, o ia keia: Ina aole e hookahua na makua i na hana e pono ai na keiki, e nele ana no na keiki; a, ina e hookahua ole na keiki, e nele ana na moopuna. Ma kekahi olelo ana, ina e kukulu ole na makua i ka pohaku kumu o ke kihi o kekahi hana, aole e loaa ka hookumu ana o ke alakai hana a na keik» no kd lakou pono. Elike me keahaf Elike me keia kanawai hoopulapula i kukuluia iwaena o kakou i keia mau la, a, e keia hanauna no ka pono o na keiki a kakou. He pohaku kumu kihi keia, i haaleleia e n » loea ike hana a aloha lahufo kakou, he lehulehu, i hala i ka po. Ke ku mai nei no ka lakou matfmamo, a liki no, elike me ko lakou mau makua. kakou e keia hanauna, e olelo ae no au i ko kakou ikaika, iloko o na hana poholalo a ko hoahanau ponoi. Ua hoolohe aku kakou i na alakai he lehulehu i ku mai, me ke alakai ana aku ia kakou aluna o Konahuanui ,a haalele iho na kela ame keia e hoi nona iho. Ma keVahi maheie, ua hoonaauaoia kakou apau. Ahiki mai i keia la, o ikaia aku o ka onipaa o ua hewa la, a na elemakule i hala, ,ua ala ae kakou a keehi ku ia $6Xva. ifae ka ikaika, mamuli o ko kakou wae ana i alakai, nana q kukulu i pohaku kumu no ke kihi o keia 'hiina aloha lahui, he "Hoopulapula," oia o Kalani i moe; & njoe aku la oia, nune iho la kakou, na kanaka, no ke kanaka kupono e pani ae ai i kona noho ma Wakinekona. Ko keaha ka nune an&T Ua pouli anei &a puka

nana o ko oukou mau kino, i ike ole ai i kona mau hoakuka no keia mau hana hoopulapulaf He oiaio, he lakou, aole nae o ke ano ku ma na pipa alanui, a ma na kuokuono pouliuli o ka aina, a pehi i ke kanawai, me ka makua o ia kanawai ,a oi loa aku ka papa komiaina i lawehala ole mai ia kakou. Ke hooikaika nei lakou e hana i na hana e hooholomuaia ai o keia hana hoopulapula me ka manao hemolele. Ina e hoi ole kakou iluna o ka |ina, mamuli o ka lawe ole o na /ala o ke komiaina ame na makua o ke kanawai i mau aina no lakou, a noho e mahiai ,elike me ka hauwalaau a kamalii e loheia nei, he mea maopopo loa ma ia manao, o lea makemake maoli o na kamalii, e hcfi like na makua o keia hana me na keiki ma ka aina, me ka waiho iahope nei, na ke akua lapu e haoa ae no kamalii noho aina i manao pela. Hookahi nae wahi o ka pomaikai o keia koho aina ana<o ia keia, he poe kanaka makua wale no ma ka manao, ka i waeia ae; a o kamalii hoi, waihoia iho no e walaau ma na kihi alanui.