Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 39, 28 September 1922 — Page 4

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Kuu Solomon-E oluolu mai oe in a he wahi kaawale kekahi o ka oneki o kuu Kilohana, i ike mai ai na makamaka i na hana maikai i hanaia aku maluna o ia oiwi o kaua, a lilo i alakai a i kenerala, e hana ana i ka makemake o ka Makua Lani.

            I ka hoihoi pono ana ae i keia mau kukulu manao ana, o ia no ke kiiia ana mai o kuu mokukaa, e lawe i kekahi mau lede ame ia mau keonimana no kahi i malamaia ai o na hana poni kahu, ame na hoike Kula Sabati, ma na huli Koolau aku nei, o ia hoi kela lae e kau mai ana imua loa o ia o Kualoa, e pili pu ana me kahi pohaku kupaianaha nui wale, o ia o Nanahoa.

            Haalele i Kalihi i ka hora 7:15 a.m., o ke Sabati, Sept. 10, a i ka pau pono ana mai o ua mau puukani nei, i oni pono ae ai ka ihu o ua mokukaa nei, ma ka huli Waialua, ilaila no hoi e haupa iho ai.

            Aia kou kiu nei, ke kuupau la i na ki, e oni mau ai, ua mokukaa nei he anuu ana, nehe ana i kahi kahawai o Waialamihi, a hooiho malie ana ia Kapukaki, a e lapuu ae ana o Kalauao, a honi hoomau ana me Kipapa, a kaomi malie ana ka hanu o Waikakalaua, mahea Manuela, ma Waikakalaua, heaha kana hana, hamohamo ana ia Melia; a e kauoola'i mai ana o Kaunohua, a e waiho maikai mai ana ka u'i o Waialua, a o ka moena pawehe o Mokuleia. 

            Aia mau ka'u mau ohua, ke haawila i ka mahalo i ka maikai o keia huakaihele, a na ea hu'ihu'i e konikoni malie ana i ko makou papalina a e kau aheahe mai ana o Kawailoa, loa ka imi ana a ke aloha, holu malia ana i ka uwapo holuholu o Waimea. ame ka ala limu e kolokololio mai ana i ka, a hehihehi ana i ke kahua o na keiki hoopololei o Waialee, a e kau hoola'i mai ana o Kahuku, a na Waiulewa, e hoola'i mai ana, a ka u'i a na eheu a na manu e kikaha mai ana, a Laie-maloo, e hoola'i mai ana. i na kamahele, a kaomi ana ka hanu o Hauula, a komo ana kahi pohaku liona, a e oi iki ae aua o Kaaawa, a e moe loihi ana o Kualoa, a ku iho la ua mokukaa nei ua hele ia la a kuku ka mahu.

            I ka hoi pahua ana o na ilihuki, o ka hora 9:15 a.m., ia, me ka maikai o na'mea apau, maka nana aku, a kou kiu nei, ua huluiia mai o Kaimuki ame Waikahalulu, a piha, ua kahua nei. a pela hoi me na kaa otomobile, he nui, e kuku mai ana a i ka hui pu ana aku o kou meakakau nei, me na kamaaina, ua nui maoli na mea maikai, a kou kiu i haawi ae ai i ka mahalo, oiai o keia hele ana aku, ua loaa maoli na ea maikai, no ka mea, ua loaa ia kou kiu nei i kekahi anu nui, aka ma keia huakai, ua hookaawaleia aku ua anu nei, a ua loaa maoli ke ola kino maikai, aole o ia wale, i ka hui ana aku no me na koomite hookipa, ua laweia aku la makou ma kekahi papaaina, i piha i na meaai Hawaii, oiai ua he'ahe'a i'o no, o ka noho, iho la no ia a hoopiha mai la ko waho iloko, ua nui maoli ka meaai.

            I ke kokoke ana ae i ka manawa hana i kaheaia mai ai na hoahanau e komo aku iloko a o kou kiu nei kekahi, oiai ko'u maka e hoolele pau ana i kona leua ike, aia hoi ma ka paia o ua halepule nei, e kau mai ana kekahi papa me keia mau olele, o ia hoi he puke me na kanawai he umi ame ka manu nunu, a ka Uhane Hemolele e hoolele ana i kona malamalama, a malalo iho o ia keia.

            Ua Laa no Iehova, o ke ola mau loa; Hoolaaaia Aperilla 12, 1914.

            Oiai he nui ko'u manawa i kaalo mau ai ma keia mau kaha, a e ha'oha'o mau ana no hoi au i ke ku o keia luakini ma keia wahi, a i kuu ike ana i kona ano, ame ka nui o na mea i hanaia ai, he mea oiaio, e hookuia ia mai ana ko'u lunaikehala. i na mea e hanaia mai ana.  Oiai au e ku ana, aia hoi au ke nana la i na mea i hoolalaia ai, no na hana ano nui o ia la, i ku mai ai ke kahu, ame kona mau kokua, ame na himeni i kupono no ia hana, a i ka pau ana o na hana mua, i lawe ia ae ai ka poni ana i ka mea i mahaloia, Rev. Kamakani, e hoolilo ana iaia i kenerala, e alakai ana i kona pualii haipule, imua o ke kahua kaua, o ka haipule oiaio, oiai na lima o na kahunapule, e kau ana maluma iho o kona poo; ala hoi na leo pule ame na leo kalokalo, i ka Makua Lani, e alakai i kana kauwa haahaa iloko o Kono nani, a i ka pua ana o na hanaponi, i hooneeia mai ai na hana Kula Sabati

            He ku i ka nani na hana a ke komite i hoolala ai, a ma ka'u kohoaku, in a e huiia na opiokane a kaikamahine, a pela hoi me na makuakane, a makuahine, e aneane no e hiki aku i ka ekolu haneri.

            O kekahi mea ano nui loa, i ka manawa e malamaia ana o na hana poni, ua nui na waimaka i hookaheia mai, a ua koho koke no au, no ka ike ole ia o ko lakou alakai me lakou, aka o na hana, aia mau no ia ke nee la, me ka maikai.

            Aia mau no hoi ke ai la na. Eula Sabati i na manawa apau, oiai aia kela manawa i ka hora ekahi, a i kou kiu nei i kii hou ia mai ai e ai, ua oi ae keia mau meaai i ka ai mua ana; o ka puaa laulau oe, o ka hee ono no hoi o Kualoa ame ka oio kaohi puu, o Oneawa ame ka poiuouo o Kahaluu, ame ka uala ono uo o Kahaluu, a o ka hope loa o na meaai, o ke Kona kope mai oe, e hiaa ai kou moe ana, ua'ai a lawa.

            Ua nui no na lulu dala ana, o ia hoi aia no i ka mea e loaa ana, a no ko'u ike, aia ma kahi kokoke loa i keia kahua, i loaa ai i kou meakakau nei kela punawai kupua, a ka wahine i hele mai ai mai Punaluu mai, e kii i wai, a i kali mai ai na keiki a imi mai ai ma ka meheu o ko laua makuahine, a hooliloia ai i kiapohaku, a e ikeia no ia mau pohaku i kou ku ana, a nana i kahi pohaku kupanaha ia Nanahoa, e ike ana oe, he elua puu aia maluna pono o ia mau puu e ike ana oe ia mau pohaku, a o ua mau keiki nei ia, a ka moo e noho, a e kiai ana i ua punawai kupanaha nei a ka makuahine i hele ai ai a hooliloia ai kona kino i kualapa, e moe ana mailuna mai o ka pali, ahiki i kahi e ku nei keia punawai.

            Ua oleloia he wai ono ko keia punawai; nolaila i malama pono ia ai kona kulama ia mau la, a o ka mea i ikeia, ai ka oiaio'o ia no ka makua kunakanawai kiekie Alapaki Kauka, he kamaaina kahiko no ia kaha, a pela mai no hoi kana keiki e ola nei, kahunapule Hanale Kauka.

            Ua hai mua mai no oia ia'u, no kamea he heluhelu mau oia'i ko'u manao; nolaila au i manao ai, ua pololei na mea i ha'iia mai, a o ka wai inu iho la no ia o ua lunakanawai nei, e inu ai me ka malama pono loa ia.

            O ka pololei âme ka pololei ole e kala mai i ka meakakau nei, oiai he mea nui no na pana kaulana o ko kakou aina nei, he nui io no ka wai, no ka mea, he nui na lo'i kalo e ulu ana, a o ka wai, mailoko mai o ia punawai.

            Ma ke ano nui no ke noonoo ae he ano kupanaha no ke nana aku, oiai aole ma ia wahi wale no, aka aia no ma kekahi huli o na Hauula, aia no he mau pana ma ia wahi, e pili ana no i ka wai, a hoi mai la me ka piha o na mea apau me ka hauoli.

            Ua haawiia mai no kou kiu nei he manawa e paipai ai, ua lawe ae no au he mau olelo liilii, o ia hoi, o ka mea i poniia iho nei, ua kamaaina i kona ano, he mea oiaio o ka hana a na haipule oiaio aia no ia iloko o ka poe i ike ole ia mea he haipule, i keia la, ua hooiaioia mai ka manaoio, a pela hoi me ko'u lawe ana mai i na waimaka i hookaheia iho nei, oiai aia oia iloko o ka nawaliwali, aka e pule kakou no kamea i mahaloia, John H. Wise, ko oukou alakai hoomana, ka'u paipai ame ka mahalo ia oe e Kualoa ame na komite.

            Me oe o ke kapena opio, ko'u iini pau ole, a na ka Makua Lani e kiai mai ia kakou apau, ka'u leo pule ame na keiki kikokiko o ko'u keena pa'i, ko'u welina pau ole.

 

ULUMAHIEHIE O LUALUALEI OHI HAPUKU I KA HUA KIAWE

 

            E oluolu mai e ka Lunahooponopono o ke Kuokoa; Mr. Solomon Hanohano; E ae mai ia'u i kekahi keena kaawale no mi nei, o ka kaua, uwila hoomalamalama, mai ka la oili i Haehae i Kumukahi, a ka la komo i Lehua, au i ke kai, me he manu la.

            Eia i Waianae nei ka enekinia hana o na alahaka uwapo o ke Kalana o Oahu nei, kahi i hoohanaai i na uwepo popopo, ame na uwapo hou, o ia no ke keiki, o ka ua Kukalahale o Honolulu, Mr. Keawe Nape Halomaile, o ka lau hunehune o ke kiawe.

            He oiaio, hoi kela e Kanepuniu wela i ka la, ko hoonuu nei i ka wai o ka niu haohao o Po-kai, ame ka wai kaulana o Lualualei, i hui pu ia me ka wai o ka ipu haole, e hoomau ana i ka puu, he olu hoi kau o ua keiki la o ke kaona.

            Okipau, ua hele pu mai no me kana alii wahine;; kahi i luakaha pu ai, hoonanea o ka po hookahuli o Halaii.

            'O ka elua keia o na mahina o ua kaenea nei i Waianae nei, 5 uwapo ka nui; 1 i koe.  Na uwapo oi loa ka nani, ko Lualualei no ia; ka mea i oi loa ai o ka maikia, ka hui pu ana o ke kemeti ke ono kani, ka iliili, i mikiniia a aeae me na ala hinuhinu, o ka aina hookuonoono o Lualualei nei, nona hoi keia ka naenae:

            Oni kuahiwi o Kaala keiki Akamaoha,

            Oni mauna ku wale ku hookahi

            Oni na keiki mahoe, na puukaulana

            O puu Kaheehee me Kuluhanahana

            Oni Puuohulu, hulu no au ua hiki no hoi,

            Oni o Haleakala hiialo a Pohakea me Halona.

            O ka hamama mai a ka puali o Kolekole, alaila huli aku ke alo iuka o ke kamahele, holumalie, hooni ke kino.

 

E KUAI I KA

PALAOA KALIMA

I HOOMO'A IA MA KA

LEE WO BAKERY

653 ALANUI KEAWE

KELEPONA 1570

 

            Kapaia ka uwapo mua loa o Lualualei nei o Nape Holu Malia.

            O ka lua o na uwapo, o Mauna Kuwale, oiai i kani no ka manu Alae i ka wai. Ku wale ka huila wai aohe wai e niniu ai; no ka mea, ua maloo ke kiowai o Lualualei, ua miki, a lilo ka makani inuwai o Puhawai me Mikilua, koe aole.

            He ipu haole ke ulu nei, ua oo, a ke lawe nei i Honolulu, e kuai ai.

            Pau keia, hoi ae kaua e ka mea heluhelu, i ka ulumahiehie o Lualua lei nei.

            O ke kulana o Lualualei nei, ke pii nei iluna, a he aina kulana e haaheo ai oe e ka malihini ke hele mai e makikai, a i iho hoi ke kamahele, he oiaio, nani na hale, na pa uwea na pa pohaku, na alanui a ke hoomaemae nei na aina oki ke kiawe, hoomo'a na imu nanahu komo i ke eke o Honolulu ka ilina, kekahi poe kuai waena.

            Ke ohi nei na kane me ka lakou mau wahine i ka hua o ke kiawe na Likana Eliwai, i hui pu hoi me ka lakou mau keiki pu no kanakolu keneka o ke eke hookahi, nui kela, nui ka pala o ke kiawe, loaa na kenikeni, eia no ke hoomaemae nei na alanui, a ke holo nei na mikini, me na kaa kalaka, huki whie, na kaa like ole, ua manao ke kiu hanu meahou o Lualualei noi ka oi, mamua o Molokai, o ia o Kalamaula me Palaau.

            Nolaila, o ka poe aole i loaa ko lakou mau aina e hele mai e ohi a e nana, ekolu helu wale no i koe, lele loa ke aho, no ka mea, he liilii loa na dala, aole like me Hilo ame Molokai.  He mau kaukani keia haneri no a oi, o ka mahele hookahi, hookaa liilii ahiki i ka pau ana.

            Nui ka i'a o keia aina, o ke akule, halalu, u-i, aweoweo, oio ulua, aku, ahi, moi, hee o ke kai uli, opelu, opihiaama, limukohu, o ka hope loa, i'o bipi me samano, e halale ai i ko lehelehe aole pilikia ka noho ana.

            O ka poi hoi, he elua no ano poi kale, poi palaoa, kamau aku hoi ke kope, ke ki palaoa ame palena, hala ka la, aole pololi, lawa ka noho ana o ka aina nui o ka wela me ka wela.

            Nolaila, ua lawa ke kiu hanu meahou o Lualualei nei a hoea hou aku.

            Ke haawi nei au i ko'u mahalo nui i ka Lunahoopuka ame ua keiki o kou keena pa'i ko'u mahalo nui.

                        -W.K. APUAKEHAU

O KA

Liberty Bank of Honolulu, Ltd.

            Ua hookumuia i Feberuari 18, 1922; ua pii mahua maui ae kona kulana holomua iloko o ia manawa pokole o kona ku'ana, i aneane loa e hoea aku i ka papa o ka miliona dala.  O keia kulana holomua, he mea ia nana i hookaha aku i ka lehulehu- he kulana holomua i hoea mai mamuli o na hookele noeau ana

HE MEA NUI ANEI KE OLA OE?

Heaha ana na haawina e loaa ana ia oe in a e pau oe mai ka hana mai, a i ole, koa paha i ka ma'i?

E HOAHU I KAU DALA ME MAKOU

He hookahi wale no dala no ka hoomaka ana.  Eia ke hamama nei ko makou keena ma na ahiahi Poaono apau, mai ka hora 6:30 ahiki i ka 8:00.

 

The Liberty Bank of Honolulu, Ltd

Kumupaa i Ukunia, $2000000.00. Huina Kaulele, $16000.00                   

Kihi o na Alanui Maunakea ame Moi.

KELEPONA 1014

 

O NA HAWAII

i makamake i ka pomaikai o ke Kanawai Hoopulapula o Molokai, e hoolako ia lakou iho no ka holomua ma ka loaa ana ia lakou o na Lako Mahiai me Hanai Holoholona ma keia hui kamaaina.

Ke malama nei makou i na Lako Hana Maikai Loa, pela hoi me ke PENA SHERWIN-WILLIAMS, ka mikini Umi Waiu DE LEVAL ame na lako pili i ka home o na ono apau.

Maloko o ko makou Keena o na Lako  Paani e loaa no he ahuna o' na pu liili ame na raifela mailio                                                                                                                  

 

NA AHAHUA HUANELIO MOKUKUNI O KA HOOMANA NAAUAO O HAWAII

 

            E noho ana ka Ahahui Euanelio Mokupuni elike me ia malalo iho nei;

            Mokupuni o Hawaii, e noho ia ma ka la 12, Okatoba A.D. 1922, ma ka hora 10 a.m., ma ka Luakini o ka Ekalesia o Kekilohana o ka Malamalama, ma Waiakea, Hilo Hawaii.

            Ahahui Mokupuni o Maui i huiia e noho ia ma ka ia 27, o Okatoba A.D. 1922, ma ka hora 7:30 p.m., ma ka Luakini o Kekupaianana o ka Malamalama, ma Kaunakakai Molokai.

            Ahahui Mokupuni o Oahu o ka ia ma ka la 19 o Okatoba A.D. 1922; ma ka hora 7 p.m., ma Keia Honolulu, T.H.

            Nolaila ma keia ike, no ka Manawa o ko kakou mau Ahahui Euanelio Mokupuni e noho ai, e hoomakaukau i ko oukuo manaele ame ka oukou mau hana no ko oukou mau Ahahui Mokupuni elike me ia i hoikeia ai nei maluna.

           

R.L. KEKUEWA

 

            Kakauolelo o ka Ahahui Eunelio Paeaina o ka Hoomana Nauuao o Hawaii.

            Honolulu, T.H. Sept, 18 1922

William Kamaalea HUSSEY

Moho Lunamakaainana Repubalika no ka Apana Elima Mokupuni o Oahu

 

                E na laide âme na keonimana kuu mau haku Makaainana o ka Apana Elima o ka Mokupuni o Oahu nei: Aloha oukou a pau loa.

                He keiki ponoi au na oukou he ili he io a he koko nou e Hawaii Ponoi, ua hanau ia mai au mai ka puhaka mai o Miss P. Hussey mai me Robert Kamaalea ma ma Niulii, Kohala, Hawaii, iloko o Feberuari 6 A.D. 1897, ua hoomaauao ia au iloko o ke Kula o Lahainalua i ka makahiki 1911, a puka pono mai i ka makahiki 1914 mai ke kula mai o Lahainaluna.

                I ka 19 o ko'u mau makahiki, ua komo au i koa iloko o kekahi o na pualikoa o Pelekane, oia pualikoa a'u i komo ai, o ia no ka pualikoa kiai o ka Moi o Pelekane, a owau hookahi ke kanaka Hawaii iloko oia pualikoa, iloko o ka hoonee kaua mua ana o Pelekiuma, ia la au i ku mai ai i ka poka a ka enemi  ma ka aoao hema o ko'u umauma a puka mahope o ke kua, a kekau nei ia hoailono maluna o ko'u kino no ka wa mau loa, mahope iho o ko'u puuwai no na makua ame kuu aina aloha, ia manawa au i pule ae ai: E kuu Akua aloha, e aloha mai oe ia'u kau kauwa hewa nei, e lilo oe i kauka no'u no keia pilikia i koaa ia'u, Amene.  He mea oiaio ia leo pule a'u, ua waiho mai ke Akua i ko'u ola ahiki hou au i Hawaii nei kuu aina aloha.

                Kuu aina hanau e

                Nou au e mele nei.

                Aina maikai.

                O na makua o'u.

                Me na keiki pu.

                E o mai o a o.

                Kuu mele nei.

                O ko'u mau hoaloha i komo pu ai ke kaua, ua waiho aku ko lakou mau kino aloha i ka aina malihini, a'u e poina ole nei i ke aloha no lakou pakahi a pau.

                He mau la wale no koe pau ke kaua, ua ku hou mai la au i ka poka pa-hu ma kuu lima hema, a ke kau nei ia hoailona lolo ma kuu lima hema no ka wa mau loa, oiai au iloko o ka oihana kaua, ua ao mai na Aliikoa ia'u, e malama pono me ka poina ole i keia mau olelo.

                "E noho me ka maluhia; E haawi i kou ola, no ka pono me ka holomua, No ka lanakila maluna o ka enemi."

                I na ua hiki ia'u ke hana i ka hana no ke ao holookoa, pehea hoi e hiki ole'ai ia'u ke hana no ka pono ame ka holomua o kuu aina aloha, no ka pono kaulike o ka lehulehu a no ka lehulehu.

                Nolaila, ke nonoi aku nei me ka haahaa imua o oukou, e haawi mai i ko oukou aloha i'a i ka la Koho Wae Moho e hiki mai ana la 7 o Okatoba, a i wae ai au i Moho Lunamakaainana, nonoi aku nei no au ia oukou, e hoomau ia aku no ia aloha pumehana iloko o oukou no ke kau Koho nui, me ka la 7 o Novemaba.

                Owau no me ka haahaa.

                W.K. HUSSEY

6523-Sept 28; Oct 5