Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 39, 28 September 1922 — Page 6

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA

A I OLE

Ka Hewa o ka Wahine---He moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

 

            Ke noho mumule loa la o Bela, i ka lohe ana mai i kela mau hoakaka a kona makuahine, a ua hele oia a ulupuni me ka inaina, i kau a mea o ke kui'o ame ke kuoo, o ke ano o ke kamailio ana aku a kona makuahine, e hiki ole ai iaia ke kanalua iho, i ka oiaio o na mea ana e lohe mai la.

            Ua nui maoli ka makee o ka makuahine no ka pono o kana kaikamahine, me kona hoopiha pu ia no hoi me ke kahaha, i ke kumu i aloha makawelawela loa ai o Bela i kekahi kanaka, ino haahaa loa elike me ka Haku Fanadale he kana i nele i kekahi mea e haawi mai ai, koe wale no kona inoa i hapalaia me na ano lapuwale he nui.

            No kela pane koke ole mai o Bela Kalani, hoomau hou aku la no kona makuahine i ke kamailio ana:

            "Ina aole ou hilinai mai i keia mau mea apau a'u e hoike aku nei imua ou e kuu kaikamahine, alaila e hele ponoi no oe e hoomakaikiu, aole auanei e nele ana kou ike i ka oiaio,. Ke uwalo hou aku nei no au imua ou, e hoopau loa kou noonoo ana no kela kanaka, ua hiki ia oe ke holilo i kela hoopalau o olua i mea ole, mamuli o kona uhaki ana, i ka aelike, o oe hookahi wale no kana wahine e noonoo mai ai, aole o kekahi mea okoa ae.

            "Ina no paha e koi aku ana oe i kou kuleana malalo o ke kanawai no kona mare mai ia oe, aole no he wahi pomaikai iki e loaa ana ia oe. No kau mau dala wale no kane i makemake mai ai, a ina no e lilo ana oe he wahine mare nana, aole ia no kona aloha ia oe, aka he wahine wale no oe ma ka inoa, o kela kaikamahine auanei a ke kanaka malamfa holoholona kana wahine oiaio, no ka mea aia ilaila kona puuwai ame kona aloha.

            "No kou pono e kuu kaikamahine aloha, a no ko kaua pono like no hoi, e ae mai oe i keia mau a'o ana mai ia'u aku. O ko'u manao, o ia no ko kaua haalele ana iho i keia wahi, a holo aku no na aina mamao, i ka hala ana auanei o kekahi manaw e hoohala ai malaila, e hopoina ana oe, i ka noonoo hou ana no kela kanaka pauaka, a no ka mea aole o oe wale no ka mea mua loa, i loaa keia pilikia, he nui a lehulehu, o ka poe elike me kou ano, a ua hoopau wale ia hoi na hoopalau mare mawaena o lakou me ka pilikia ole."

            Ma kela wahi i hooki iho ai ke kamailio ana mai a ka makuahine no ke kakali ana, ina paha e pane aku ana o Bela iaia, aole nae he wahi a pua'i leo mai ke kaikamahine aku, ke noho malie loa la o Bela, me ka moe i na maka, ke pinapina'i la hoi kana hanu ana a ma kona mau ano apau ke hoomaopopo aku ua hele loa oia a ulupuni i ka inaina.

MOKUNA XXXVII

            No ke kuhihewa loa o ka makuahine, e maule ana paha kana kaikamahine, hopu okoa mai la oia ia Bela, a hoouliuli ae la, ia wa i kaakaa ae ai na maka o Bela, me ke kuhikuhi ana aku i ka holopapa, a pane ae la me ka leo nawaliwali:

            "E lawe koke mai oe i kekahi kiaha palani, o ka mea wale no ia nana e hoauhee aku i na manao maikai ole mai ia'u aku!"

            He manawa pokole loa kela kii ana aku a ka makuahine, ua loaa mai la ke kiaha balani, a inu ae la no hoi o Bela me ka eleu a o ia kana o ke kamailio ana mai:

            "E noho iho ilalo e kuu makuahine, ua ano maikai au i keia manawa. Ua aneane hiki ole maoli ia'u ke hoomanawanui iho, i ka uumi ana, i na manao uluahewa i ala ae iloko o'u, no na mea apau au i kamailio mai nei. Ua like pu kuu poo, me he mea la, ua piha me kekahi ahi lapalapa. Ua maopopo no anei ia oe e kuu makuahine, ua hauhoaia aku kuu uhane a paa me kela kanaka, e lilo aku ana he kane mare na'u? Ua hele kuu aloha nona a nui palena ole, e hiki ole ai ke nanaia kona loa ame ka hohonu, a ua like no hoi pela ka nui o ko'u hoowahawaha iaia.

            "Ua aloha aku au iaia me kuu naau apau, no ko'u ike iho, e lilo mai ana oia na'u hookahi wale no ; aka ua hoowahawaha aku au iaia, mamuli o ka maopopo ana, ua haawi mua aku oia i kona aloha i kekahi wahine okoa, aole hoi ia'u. Auhea nae oe e kuu makuahine, aole au e maliu aku ana i kou leo uwalo, no ko kaua haalele iho i keia wahi, a holo aku no na aina mamao, me he mea hohewale la, aole loa.

            "E ike aku ana oe e kuu makuahine, he wahi mea liilii wale no o Kakalina iloko o ko'u noonoo, e pulumi aku ana au i na mea ake'ake'a apau mamua o ko'u alahele, a e hoea mai ana ka la a'u e kau aku ai i ka hopa'i maluna o laua a elua.

            "Me ka hoopunipuni ma na lehelehe o ka Haku Fanadale, i i hoea mau mai ai oia imua o'u, e pahele ana i ko'u mau noonoo, me kona ike no, i ka epa ame ka ipo aloha ana. Ua hiki nae hoi, ua hele kuu hoowahawaha a nui nona e noho nei; a ua nana aku au iaia he kanaka ino a waiwai ole o ke ola ana, me ia hoowahawaha no nae, e koi aku ana no au iaia e mare mai me a'u, no ka hookau ana aku i ka hoopa'i maluna o ka wahine ana i kuhihewa ai, e noho kapena no ka Naukilo."

            Hilinai aku la ua o Bela ihope o kona noho paipai, aia hoi ke okoko ahi o ka inaina maluna o kona mau maka, kahi i nohoalii ai, o ia kana o ka pane hou ana mai:

            "E hele kino aku ana au no kahi o Kakalina, a e ha-lo aku, i ke kulana ikaika o kuu enemi. Aia a kekahi manawa kupono o keia ahiahi, alaila holo aku kaua no ka hale o ke kanaka malama holoholona, i maopopo hoi ke kulana o kuu hoa paonioni."

            Me he mea la, ua lilo kana mea i hooholo ai i mea a hoomamaia ai kona noonoo, ano maikai mai la kona helehelena, me ka i ana mai i kona makuahine.

            "E hoopau pono mai oe i ke koena o kau moolelo, no ka mea ke makemake nei au e ike, ina paha he kulana keonimana ko ko'u makuahine. No'u iho, aole au i ku ia oe, e laa ma ka helehelena  ame ko'u mau manao ame na hana. Ke ake loa nei au e lohe i ka moolelo o kou mau la opio, ma kahi e pili ana i ka hooipoipo ana, no ka mea ua ike no oe aole he moolelo hialaai e ae a na wahine apau i ake loa ai, mamua o na moolelo hooipoipo."

            Pii ae la ka ula ma na papalina o ka makuahine, a pane aku la, "Aole no ko'u he moolelo loihi loa, a aole no hoi he moolelo maikai, aka he moolelo ia i piha me ke kaumaha ame ka ehaeha.

            "He mau makahiki koli'uli'u ae nei i hala, ua halawai iho la au me Sr. Leonada, i make, ma kekahi aha hulahula nui, o malamaia maloko o ka hale aupuni, a komo koke iho la no ke aloha iloko o maua pakahi, no kekahi i kekahi. Me he mea la, ua nana aku au ia Sr. Leonada, he kulana naita, he kilakila a he kanaka huapala maoli hoi, e kailiia ai ka puuwai o kekahi wahine kupaa.

            "No kela komohia like ana o na manao hookiki iloko o maua, ua kukakuka koke ia iho la no ko maua hoopalau ana. Oia kekahi o na kanaka waiwai loa; a he makuahine hanauna waiwai no hoi ko'u, nana au i hanai, me he keiki ponoi loa la nana, a ua ae mai oia me ka maikai no ko'u hoopalau me Sr. Leonada.

            "Iloko o kela mau la mua o ko maua hoopalau ana, me he mea la, i ka'u ike maopopo iho no, o maua na ipo hauoli loa ma ka honua nei; a ia'u e nana aku ana iamua, ua aneane maoli aku no au e kiei i na ipuka nani o ka paredaiso.

            "Auhea nae oe e kuu Bela aloha, o na manaolana o ia mau la, he aka waili'ula wale no ia e anapa ana i ke kula alialia; no ka mea aole i hoea mai i ka hookoia ana o kela hauoli i moeuhaneia. Owau kekahi o na wahine opio huapala iloko o ia mau la, au paha e hiki ole ai ke manaoio mai. He kanakolu makahiki kela mai ia manawa mai ahiki i keia wa au e ike mai la ia'u; o na ehaeha ame na kaumaha he nui ka mea nana i hoololi ae i ko'u helehelena wahine u'i, a i ko'u mau ano au e ike mai la.

            "He keu aku au a ka wahine lili ino loa, he hoomaopopo la no au ia mea i kela manawa, he lili loa au ke ike aku i kuu ipo, e kamailio pu ana me kekahi kaikamahine okoa aku; a oiai ma Ladana au e noho ana ia wa; ke kaawale aku no kuu ipo no kekahi wahi okoa, e kuhihewa mau aku ana au, ua hele no oia me kekahi poe kaikamahine u'i, a e hoopaapaa mau ana maua i na manawa apau.

            "I kinohi, ua hiki iaia ke hoomanawanui mai i ko'u mau ano, aka nae mahope mai, ua hele loa ka maua hoopaapaa ana i ka nui, ahiki i kona hoohiki paa ana mai imua o'u, aole loa oia e hoi hou mai, aia wale no a mihi aku au imua ona, no ko'u kapa wale ana aku no iaia, no ka hana i kekahi mau mea, ana i lawelawe ole ai. No ka nui maoli no keia o ko'u mau manao lili.

            "Aole loa e hiki ia'u ke hoohaahaa ia'u iho malalo o kuu ipo, ma ka hoike ana aku i kekahi manao mihi, aole loa, nolaila aole ai i maliu aku i kana mau uwalo mai, e ahewa aku au imua ona. O ko'u manao maoli, e hele ana no oia no na la o kona huhu ia'u, a ke pau ka huhu, alaila huli hoi kou mai oia, mamuli o ka nui ame ka hohonu o kona aloha no'u, aole nae oia i hoi hou mai. Ua hele maoli no au a piha me ka ehaehae, no ka'u mea i hana aku ai iaia; me ko'u hoohiki ana iho, aole loa au e hoopilikia hou aku i kona noonoo, ua lohi loa nae, ua hala ka Puulena aia i Hilo.

            "He hookahi mahina kela o kona kaawale ana mai ia'u aku, me ko'u lohe hou ole nona, oiai no nae e ake mau ana au o ka ike aku i kona helehelena, i hoomamaia ae ai ko'u mau manao ehaeha.

            "Ma kekahi kakahiaka nae, ia'u e heluehelu ana maloko o ka nupepa, ike iho la au, i ka hoike e pili ana no kona mare ana me kekahi wahine opio, a o ka haawina i kau mai maluna o'u ia wa, e hoopoina loa kaua no ka mea he o ia mau no kuu aloha nona ahiki i keia wa a'u e hu-e hou nei i na mea o ka wa i hala.

            "No na mahina lehulehu ko'u waiho ana iloko o ka ma'i, me ko'u ike hou ole i ua aloha nei a'u a hooholo iho la au, aole loa e mare i ke kane ahiki i ko'u make luahine ana. Na na makahiki elua mahope mai, aole loa o'u komo iloko o na anaina hoohauoli, emi mai la no hoi ka ikaika o ko'u kino, ahiki i ke koi ikaika ana mai o kuu makuahine hanai, e hoopau loa au i kela manao ana e noho kane ole, me kona koi ana mai, e mare ia Aukake Kalani, he ohana pili no ma ka aoao o kuu makuahine hanauna.

            "I kinohi, o ko maua hoolaunaia ana ae, ua hoikeike mai oia ma kona mau ano mawaho, aia iolko ona ke aloha no'u, o ka mea oiaio nae, ua makemake wale mai no oia        no ko'u waiwai ame ka'u mau dala. He kapena koa oia no kekahi o na puaiikoa, o ke aupuni; a mahope iho o ko maua mareia ana, ua holo pu aku la au me ia no Inia, malaila i hoike mai ai oia i kona mau ano oiaio maoli, me kona hanaino ana ia'u, me ka lokoino a aloha ole.

            "No kekahi mau makahiki o ko maua noho pu ana, ua nui maoli na ehaeha a'u i auamo ai; a no ka mea oia kekahi kanaka ino loa, he hoopunipuni, he epa me ka huhu hikiwawe, e pepehi mau ana oia ia'u, me ke kumu liilii loa. Ua make nae oia, mamuli o ke komo ana iloko o kekahi hakaka, me kekahi o kona mau enemi, a aole i lilo ia make ana, i mea e hookahahaia aku ai ka manao o na mea apau, aka ua lilo ia i mea e hoohauoliia aku ai ka manao o ka lehulehu oiai aole oia he kanaka i alohaia a i mahaloia e kona mau hoa aliikoa, a oki loa kau hoi, na kanaka malalo aku ona.

            "He hookahi wale no ou makahiki, ma kela manawa i make aku ai kou makuakane, a he mau wahi dala kupono wale no ka'u i koe, no ka hoihoi ana mai ia kaua i Enelani nei; no ka mea ua noke ia aku ka nui o ka'u mau dala ame ko'u waiwai i ka uahuha e kela kanaka. Iloko no hoi o kela manawa hookahi, i make ai ka wahine a Sr. Leonada, a i ko'u hoea ana mai no Ladana, noonoo hou ae la au no kuu aloha mua, ma lia paha, e hiki ana ia Sr. Leonada ke kuikala mai ia'u, a hoopoina hoi i na mea i hanaia o ka wa i hala, me kona ae mai, e lawe aku ia'u i wahine mare nana.

            "Kakau mai la au iaia i kekahi leka, e hoakaka ana i na poino ame na kaumaha a'u i hoomanawanui ai me ka ehaeha; e hua'i pau ana i na mea apau i pili i ko'u ola ana, me ko'u lilo i wahine ilihune. O ka mea nae nana i hookahaha loa mai i ko'u manao, o ia no kona hoouna ana ae i kekahi pane ku i ke aloha ole, e hoike mai ana no kona kaumaha no'u, a hoike pu mai la, aia au a haawi aku ia oe nana, alaila ae oia e lawe hanai ia oe, a hoonoho aku ma kekahi wahi kupono, e ike ole ai oe i ka pilikia ame ka hune.

            "He hookahi nae kumu o kona ae ana mai e malama, aku i kuu bebe, no ka hoomanao ana no ia no na la i hala. Me ka hookamani ole, i hoole loa mai ai oia i ka ike ana ia'u, no ka mea aole loa he wahi hilinai iki iloko on a no'u, a o kana mea i hana mai ai no ko'u pono, o ia no ka hookaawale ana, he uku makahiki, malalo nae o kekahi kumu aelike, alaila e lawe aku oia e malema ia oe, a e loaa hoi ia'u he huina dala mai iaia mai i kela ame keia makahiki, aka ina aole au e hooko ana, alaila e holoi ana i kona mau lima me ka ili ole aku o na ko'iko'i o ka malama ana mai ia'u ame oe."

            Ma kela wahi o na hoakaka a ka makuahine, noke okoa ae ia o Bela i ka akaaka, a pane mai la:

            "Alaila ua ku loa au i na ano o ko'u makuakane, o ia ka huhu hikiwawe ame ka piha lili."

            "I kinohi, ua ku-e loa aku au i kela mano o Sr. Leonada, aka nae, mamuli o ka nui o ka pilikia, a no kuu ike maoli iho no hoi kekahi, aole e hiki ia'u ke malama aku ia oe me ka maikai, i kau a mea o ka nele o ka noho ana, ua ae okoa aku la au, i kana mau mea apau i manao ai e hana mai no'u; ua ae pu aku la no hoi e lawe mai i kana mau kokua ia'u, he elua haneri paona no ka makahiki, a e ukuia mai ana ia'u ma ka hapaha, e kekahi hale banako ma Ladana.

            "I cela âme keia manawa, e hoouna ae ana no o Sr. Leonada i kana mau leka ia'u, e hoakaka ae ana no ke ano o kou hoonaauaoia ana, ame kou holomua, ahiki i kona hoihoi okoa ana mai ia oe maloko o kona home nei, ma ke ano he wahine hopalau na kana keiki.

            "O, e kuu kaikamahine aloha, in a i hookoia kela makemake o Sr. Leonada, e lilo oe i wahine mare na kana keiki, he keu aku a ka mea hauoli o ka manao, a o oe kekahi o na wahine hanohano loa. Aole no au i noho pouliuli nou, e hakilo mau mai ana no'au ia oe, i kela ame keia manawa, me kou maopopo ole, me ka nalu ana iho iloko o'u, pehea la au e hoea aku ai imua o kou alo, a pela hoi ke ano au e ike ami ai ia'u, owau no keia o kou makuahine.

(Aole i pau).

                                                           

He Moolelo no PITA NIKOLA

A I OLE

Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana    

 

            O kela manao inaina iloko o Beka, no ka leka ana i heluhelu ai, kona mau manao lili no ka wahine nana kela leka i kakau, a hoouna mai ia Nikola, ua hoopalaka loa oia i ka noonoo ana no ia mau mea, me kona mihi ana iloko iho on a, i kona hana puapuahulu ana mamuli o kona mau manao lili, pela oia i komo ai iloko o ka poino, a i lilo ai hoi kona pilikia, i kumu e hookau pu ia aku ai ia pilikia hookahi, maluna o Nikola.

            Aia mau ka manaolana iloko o ua o Beka, in a ma kekahi ano, e huli hoi koke aku ana o Nikola no Pohaku Eleele, alaila e loaa ana iaia ka ike, no ko ia nei kaa ana malalo o ka malu o Haka Kenede, ma ia ano iho la e huli mai ana oia ahiki i kona loaa ana, in a e hookoe ana o Haka Kenede i ke ole iloko on a, me ka pepehi ole mai iaia a make.

            Iloko nae o na ehaeha he nui a Beka Kamerona e hoomanawanu i la, ke pule mau la oia iloko o kona naau i ke Akua, e hoopakele ae iaia mai ka mana mai o kela kanka, elike me David i pule aku ai, e hoopakeleia ae oia mai ka mea mai nana oia e hoopilikia aku.

            Ua lilo kela pule, i mea hoomama mai i kona mau manao kaumaha apau, nolaila ia laua i hookokoke aku ai i kahi haahaa o ka aina, e kahe ana kekahi kahawai, ua hoopu loa oia i ka hoala ana aku i kekahi mau manao ku-e, a ma na mea apau a Haka Kenede, e kamailio mai ai iaia, e hooko mau aku ana oia, me ke pakike ole.

            O ko laua nanea no ia i ka hele, ahiki i ko laua komo hou ana aku iloko o kahi nui o na kumulaau, aia hoi, iloko o ko Beka kahaha nui, ua hoea aku la laua no kekahi hale e ku ana ma kekahi wahi mehameha kanaka ole. Ua malamaia kela hale ma ke ano kupono, no ka mea ma ka ua o Beka nana aku, he o ia mau no kona kulana maikai.

            Wehe aku la o Haka Kenede i ke pani o ka puka, me ke kauoha ana mai no hoi ia Beka e komo iloko, aole no he hoole aku o ke kaikamahine opio, aka komo akuu la oia iloko me ka wehe ana ae o ua kanaka ino nei he hainaka mailoko ae o ka pakeke o kona kuka, a hoopiha aku la ma ka waha o kana pio, lalau aku la hoi i kekahi kaula, a hauhoa aku la i na lima ame na wawae o Beka, me ka hoonoho ana aku maluna, o kekahi ahua eke e waiho mokaki mai ana, me he mea la, o kela no ko ua kanaka nei wahi e hiamoe ai, i na la mamua aku.

            "E hoopaa ana au ia oe e keia kaikamahine ma keia wahi he pio na'u, aia au a huli hoi hou mai, ia wa e maopopo loa ai ka'u mea e hana aku ai maluna ou, o ia ka pepehi ana aku la oe a make, a i ole hookuu aku paha ia oe e hele me ka lanakila. Nolaila ia oe e noho hookahi ana maloko nei o keia hale, e hoomanao iho oe, aole he mea nana e hoopilikia wale mai i kou noho ana, a oiai au e kaawale aku ana no kekahi hana ano nui, he mea maikai kou hiamoe ana.

            Kunokunou wale mai la no ko Beka poo, o ka hemo mai la no ia o Haka Kenede iwaho, me ke pani ana aku i ka puka a paa, a kilou mai la mawaho me kekahi huka; aia hoi o Beka, ke holohe mai la maloko, i ke pahupahu o na kapuai o ua kanaka nei e hele la, mahope o ka hale, ahiki i kona lohe hou ole ana aku i ka nakeke.

            Ma ka malamalama uuku mai kekahi wahi puka aniani mai, i hiki ai ua o Beka ke ike aku i ka waiho mai o kekahi mau kapala, na kipikua, ame na pahiolo, a ike iho la oia, eia ka he  hale waiho meahana kela, a hoomanao pu mai la no hoi oia i na olelo a Keka Wala, i kamailio aku ai iaia, i kekahi manawa i hala, no ka haaleleia ana o kekahi kahua i manaoia, no ke kukulu ana i ka hale olopapa, o ua wahi nei keia.

            Iloko o ko Beka noonoo iloko o kela wa, ua piha maalea maoli o Haka Kenede, o ka lawe ana iaia noloko o kela hale, no ka mea aole he poe e maalo ana ma kela wahi, koe wale no paha ka poe hahai holoholona, a ki manu, eia nae, aole no lakou e noonoo ana, he mea kekahi maloko o kela hale, a hoomano mai la no hoi oia, malia o kela ko Haka Kenede home e noho ai, a mailaila aku no oia e hele ae e hoonaka'uka'u ia Mr. Makuaia.

            Ke moe lolo la oia, me ak hoolohe malie ana, o ka lohe aku i ka nakeke mai o kekahi mea, o ka leo wale no o na manu kana e lohe aku ana i ke kani mai, a in a no paha he poe @@@kahi e oili mai ana, aole no he mea hiki iaia ke hana aku, oiai ua piha kona waha i ak haina-ka, e hiki ole ai iaia ke kahea aku, a ua paa hoi kona mau lima me na wawae i ka nikiia me ke kaula.

            Hoao ae la oia e hoonioni i kono mau wawae, me ka ikaika apau e hiki ana iaia, aole nae he wahi mea a makili ae, ka paa a Haka Kenede no hoi oia e hoopi'o i kona kino, e hiki ai i na lima ke wehe i na kaula o ka wawae aole no he hiki, ke noke la oia i ka oni ma na ano apau, i wahi e kaawale ae ai oia mai kona kulana pio mai, aole he wahi mea a hemo ae, nolaila moe lolo iho la oia, me ka noke ana i ka uwe, me ka nalu nui ana iho hoi iloko ona, i ka hopena o na hana a kela kanaka maluna ona.

            No kekahi mau hora kela moe malie ana o Beka, aole ona lohe aku i kekahi makeke mai mawaho o kona halepaahao, o ka nakeke wale no o na lau laau,  e halelei iho ana ilalo. Ala mai la na noonoo like ole iloko on a, no kona ola ana, eia nae iloko o ia mau mea apau, he hookahi mea ano nui, e hiki ai iaia ke hoopoina, o ia no kona aloha ia Pita Nikola; a ke kau mau aku la kona manaolana, no ka hoea mai i ka manawa e hoohokaia aku ai na hana a Haka Kenede i hoolala ai no ka hoopoino ana mai i ke ola o na mea elua?

            Ala mai la no hoi iloko on a, ka noonoo ana no ka Haka Kenede mau hana o ka huli hoi hou ana aku no Pohaku Eleele. No ka hookau ana aku anei ia i ka poino maluna o Mr. Makuaia, elike me kana i hoomaka'uka'u mau aku ai i kela kanaka, i na manawa mamua aku? No ka hoohalua ana anei i ke ola o Nikola, me ka manao e pepehi aku iaia a make, i kona wa e huli hoi aku ai nai kana hana mai?

            Na kela mau noonoo iloko o Beka, e pili ana no ka poino e kau aku ana maluna o kana aloha, ua hooi loa ia ae la kona uwe ana, me kona hoao hou ana ae e hoonioni i na lima ame na wawae i hemo ae ai na kaula i nikiiia, aole nae he wahi mea a hemo iki o kana e ike la, o ia ka oi loa mai o ka eha ame ka hu'i, o na wahi i nikiiia i ke kaula, nolaila ua oi aku ka pono o kona moe hoololo ana.

            Elike me ke ano o na mea apau i komo iloko o ka pilikia, ko lakou hooikaika ma ka pule ana i ke Akua, pela iho la o Beka, i hooikaika aku ai ma ka pule ana, e nonoi ana me ka leo uwalo kui'o imua o ke Akua, e hoopakele mai iaia, a e hoouna mai hoi ia Nikola, me ke alakai pololei ana mai ahiki i kona wahi e waiho ner, he pio na kekahi kanaka ino loa.

            Na kela mau leo pule nonoi i ke Akua, i hookomo mai i ka manaolana iloko o Beka, me ka manaoio, e pane mai ana no ke Akua i kana pule, ma ke ano elike me ka ke Akua i makemake ai, nolaila haule aku la oia hiamoe.

            Aole i maopopo iaia ka loihi o kona hiamoe ana a i p@@@@ oia, mamuli o na moeuhane like ole i loaa iaia, o kana @@@ mua loa nae i hoomaopopo, o ia no ka eha o kona mau @@@ a ua ku a lolo maoli kona mau wawae, i kau a mea o ka @@@ ole o ke koko, malolo aku o kahi i nakiiia ai i ke kaula.

            Alaalawa ae la kana nana ana, he pouli pu wale no olo@@ o ka hale, e hoike mai ana kela hiona, no ka uhi ana mai o @ po, ke lohe la hoi oia i ka hu o ka makani mawaho o ka ha me ka paapaaina mai o na lala laau, ma kahi mamao loa. N@ na aku la oia ma kahi o ka puka aniani iluna o ke ao, he ulawe na kana e ike la e hoike mai ana, i ka napoo ana o ka la @ eia oia i ka po e nana aku nei.

            Oiai nae ua o Beka e oni mau la kona poo, ma ka nana a@@ iwaho, ua hemo aku la ka hainaka, mai kona waha aku, aka@@ no a hiki pono iaia ke hanu me ka maikai, a hooma-u iho lawe hoi kona alelo i na lehaleha. Me he mea la iloko o kela manawa i komo koke mai ai ka noonoo iloko o Beka, ua pane @ ke Akua i kana pule, o keia ka mea nana i hoolanalana @@ mai i kona manao.

            Hoao hou ae la oia e hoonioni i kona lima, e paa la mah@@ o ke kua, o kana mea e hoomaopopo la, aole he eha loa e@@@@ me mamua, eia nae aohe wahi mea a makili ae, ka paa i @@ naia e ke kanaka lokoino. Hooikaika wale ae la no nae @@ ma ka oni ana i o a ianei, ahiki i kona noho pono ana ae iluna, akahi no a komo mai ka noonoo iaia, no ka pahiolo, ana i ike ai ma ka paia o ak hale, nolaila neenee aku la oia ahiki i ke komo pono ana o ka phiolo mawaena o kona mau lima, h@@ maka iho la e hooholo i na lima iluna a ilalo. He mau manawa wale no kana o ka hana ana pela, ua mokumoku ae la na kaula, a iloko o ka manawa pokole loa, ua kaawale ae la kona mau lima.

            Ke komo mai la ka uwahi iloko o ka hale ma kahi puka aniani uuku mai, a hoomanao ae la oia, pela ka i ike aku ai oia i ka ulaula o ke ao, aole hoi no ka napoo ana aku o ka la, a ma ke ano o ka pa ana a ka makani, nana i lawe mai i ka uwahi a komo iloko o ka hale, i hiki loa ai iaia ke koho aku, aia ke ahi iloko o ka ululaau, ma ke alahele pololei loa, e hoea mai ai i ko ia nei wahi e noho pio ana.

            Me kela poino hou e kau mai la imua on a, hoomaka aku la oia e wehewehe i na kaula i hoopaaia ai ma kona mau wawae, aole ia he hana nui, oiai ua kaawale kona mau lima, a iloko o ka nianawa pokole, ua kaawale ae la oia he kaikamahine lanakila, eia nae aole no i palekana oia mai na poino mai.

            O kona wahi e puka aku ai iwaho o keia hale, he ninau pohihihi loa ia, oiai ua hoopaaia mai ka puka mawaho, a o kahi puka aniani hoi, he uuku loa e hiki ole ai ke komo kona kini malaila. Hele aku la oia ahiki i kahi o ka puka, noke aku la i ka hoo-ke me kona ikaika apau, aohe wahi mea a makili aku.

            Ua oi loa mai la ka piha oloko o ka hale i ka uwahi, a ke lohe maopopo aku la no hoi oia i ka paapaaina mai o na lala laau, e hoike mai ana ua kokoke loa mai ke ahi, i kahi o ka hale i ku ai.

            Heaha la ia oili ana ae iloko o kona noonoo, lalau aku la oia i kela pahiolo ana, i oki ai i ke kaula o kona mau lima, o kona hoomaka aku la no ia e olo i ka puka aniani, ma ka aoao malalo, a pela maluna, ahiki i ka hemo ana mai he elua mau papa, o kona hemo aku la no ia iwaho in a no kona lohi iki iho, in a ua pau maoli oia i ke ahi, no ka mea iaia no a haule iwaho, o ka hoomaka mai la no ia o ke ahi e a lahope o ka hale.

            Aia na hunaahi ke lele la ma na wahi apau oloko o ka ululaau, ke pa la hoi ka makani me ka ikaika loa, a o na mea apau e loaa aku ana i ke ahi, e pau ana i ka hamuia, o ia no oe @@@ aila mahu i nininiia aku, i ka hele a he ula pu wale no ol@@ o ka ululaau.

            Ua lele mai la kekahi hunaahi, a loaa ka lole o ua o Beka, eia nae ua kinai iho la no oia ahiki i ka pio ana.

            O kahi kaawale wale no ana e ike aku la, o ia no kahi mamua pono aku o ka hale, nolaila hoomaka aku la oia e holo no kona palekana, o ka mea apiki nae, o ka wa hookahi no kela a Haka Kenede i oili mai ai, a ike mai la i ka holo o kana pio, me ke kahea ana mai me ka leo nui.

            "Laki maoli i kou hemo ana i ka wa kupono loa, e pakele ai kou ola. Aole au i hoopoina ia oe, a aole no o'u makemake, e halawai oe me ka make maloko o kela hale, o keia ke kumu nui o ko'u hoi awiwi ana mai nei, no ka hoopakele ana ae ia oe."

            Ma keia wahi, e huli hou ae kaua ihope, a nana aku i ka Nikola huakai no kahi o ak pauahi, a no ka hale waiho meahana hoi a Keka Wala, e lawe mai ana iaia e kuhikuhi no ka hnna hoi a Keka Wala, e lawe mai ana iaia e kuhikuhi, no ka hoopakele ana ae ia Beka mai ka mana aku o Haka Kenede.

            I kela hoea ana mai o Mr. Diere me ke kaa otomobile, kau aku la o Nikola me Keka Wala iluna, a ia lakou i nana aku ai ua oi ola mai la ka nui o ka a ana a ke ahi, he ula pu wale no mai kekahi aoao i kekahi aoao o ka ululaau.

            Kauoha aku la o Nikola ia Biere e hookele aku i ko lakou kaa, me ka puahia no kahi o ka pauahi, me ka noho ana iho hoi o ua o NIkola ma ka aoao o kana pio, no kona hopohopo no, a holo mahuka aku auanui kela kanaka mai iaia aku, a he hana nui ka hopu hou ana aku iaia a paa.

            No Keka Wala nae, aohe on a wahi manao iki e holo i wahi nona e pakele ai. He oiaio aia iloko on a, na manao lili no Nikola, no ka hoohihi ana o Beka i kela kanaka, i ipo aloha nana; a ua aloha aku no hoi ua o Keka Wala ia Beka, no ia aloha kekahi kumu nui i konoia mai ai oia, e lilo i mea hoopakele ae ia Beka, in a no ia, he mea e kuleana ole aku ai oia i kela kaikamahine.

            "Pehea, e hooko ana no anei oe i kau mau olelo i kamailio mai nei, no ka hookuu lanakila ana ae ia'u?" wahi a Keka Wala, i ninau aku ai ia Nikola. "O oe no ka hoike nui ma ko'u aoao, aole loa au i lihi launa aku, i ke puhiia ana o ka ululaau i ke ahi, ma ke ano kolohe. Pehea, e hoao ana anei oe, e hoopakele ae ia'u mai ke owili pu ia ana aku iloko o na hana a ka poe na lakoou i puhi i ka ululaau i ke ahi?"

            "Ina o kou makemake ia ea, alaila ke haawi aku nei au i k ae," wahi a Nikola, me kona hakilo mau no nae maluna o kei kanaka, oiai aole on a hilinai iki no kona palekana, oiai o Keka Wala e noho pu ana me ia maluna o ke kaa hookahi.

            Aia ke kaa otomobile ke holo la me ka puahia nui, no ka @@ he kanaka o Mr. Biere i hele i ke kahua kaua, a oia keka@ o na kalaiwa kaa maka'u ole, nolaila ua lilo ak inoino o ke alanui i mea ole imua on a. Ke noke mau la no hoi o Keka@ ke kamailio iaia, no ke alahele pololei o ko lakou kaa a ho@aku ai, o ke kunou wale mai no o ke poo o Biere, aia no oia ke hookele la i ke kaa imua.

            Ke pa mai la ka makani me ka ikaika, aia hoi na laau ma loo ke lele mai la a pa ma ko lakou mau helehelena, a ke kahi mei la hoi na lala o na kamalaau e ulu kokoke ana ma @@ alanui, i ko lakou mau maka, aohe nanaia ae o ia mau @@ liilii, he hookahi mea nui, o ka hoea koke aku i kahi a lak@ i manao ai, aia malaila i hunaia ai o Beka Kamerona, e Ha@@ Kenede.

            He mea uuku wale no iloko o ka noonoo o Nikola na p@@ e kau aku ana maluna o Mr. Makuaia, aia maluna o ke ola Beka kona noonoo i na manawa apau, a ke noke la no hoi oia ka niele ia Keka Wala, i ke alanui pololei a lakou e holo aku ai, a hoea i ka hale waiho o na meahana; aole nae he pane aku o Keka Wala, koe wale no ka luliluli ana o ke poo me he mea la, aia iloko on a ka noonoo, no ka poino e kau aku ana maluna o Beka.

(Aole i pau.)