Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 39, 28 September 1922 — He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana [ARTICLE]

He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

O kela manao inaina iloko o Beka, no kaleka ana i heluhelu ai, kona mau inanao lili no ka wahine nana kela leka i kakau, a hoouna mai ia Nikola, ua hoopalaka loa oiā i ka noonoo ana no ia mau mea, me kona mihi ana iloko iho ona, i kona hana puapuahulu ana mamuli o kona mau manao lili, pela oia i komo ai iloko o ka poino, a i lilo ai hoi kona pilikia, i kumu e hookau pu ia aku ai ia pilikia hookahi, maluna o Nikola. Aia mau ka manaolana iloko o ua o Beka, ina ma kekahi ano, e huli hoi koke aku ana o NikoTa no Pohaku Eleele, alaila e loaa ana iaia ka ike, no ko ia nei kaa ana malalo o ka malu o Haka Kenede, ma ia ano iho la e huli mai ana oia ahiki i kona loaa ana, ina e hookoe ana o Haka Kenede i ke ola iloko ona, me ka pepehi ole mai iaia a make. Iloko nae o na ehaeha he nui a Beka Kamerona e hoomanawanui la, ke pule mau la oia iloko o kona naau i ke Akua, e hoopakele ae iaia mai ka mana mai o kela kanaka, elike me David i pule aku ai, e hoopakeleia ae oia mai ka mea mai nana oia e hoopilikia aku. kela pule, i mea hoomama mai i koija mau manao kaumaha apau, nolaila ia laua i hookokoke aku ai i kahi haahaa 0 ka aina, e kahe ana kekahi kahawai, ua hoopu i ka| hoala ana aku i kekahi mau manao ku-e, a ma na mea apau a Haka Kenede, e kamailio mai ai iaia, e hooko mau aku ana! pia, me ke pakike ole. , ' ko laua nanea no ia i I?a hele, ahiki i ko laua komo hou a%a iloko o kahi nui o na kumulaau, aia hoi, iloko o ko Beka kahaha nui, ua hoea aku la laua no kekahi hale e ku ana ma kekahi wahi mehameha kanaka ole. Ua malamaia kela hale ma ke ano kupono, no ka mea ma ka ua o Beka nana aku, he o ia mau no kona kulana maikai. Wehe aku la o Haka Kenede i ke pani o _ka puka, me ke kauoha ana mai no hoi ia Beka e komo iloko, aole no he hoole aku o ke kaikamahine opio, aka komo aku la oia iloko me ka wehe ana ae o ua kanaka ino nei, he hainaka mailoko ae o ka pakeke o kona kuka, a hoopiha aku la ma ka waha o kana r pio, lalau aku la hoi i kekahi kaula, a hauhoa aku la i na lima ame na wawae o Beka, me ka hoonoho ana aku ftialuna, o kekahi ahua eke e waiho mokaki mai ana, me he mea la, o kela no ko ua kanaka nei wahi e hiamoe ai, i na la mamua aku. "E hoopaa ana au ia oe e keia kaikamahine ma keia wahi he pio na'u, aia au a huli hoi hou mai, ia. wa e maopopo mea e hana aku ai maluha ou, o ia ka pepehi ana aku īa oe a make, a i ole hookuu aku paha ia oe e hele me ka lanakilā. Nolaila ia oe e noho hookahi ana maloko nei o keia hale, e hoomanao iho oe, aole he mea nana e hoopilikia wale mai i kou noho ana, a oiai au e kaaw*le aku ana no kekahi hana ano nui, he mea niaikai kou hiamoe ana. Kunokunou wale mai la no ko Beka poo, o ka hemo mai la no ia o Haka Keneeie iwaho, me -ke pani ana aku i ka puka a paa, a kilou mai la mawaho me kekahi huka; aia hoi o Beka, ke holohe mai la maloko, i ke pahupahu o na kapuai o ua kanaka nei e hele la, mahope o k'a hale, ahiki i kona lohe hou ole ana aku i ka nakekeMa ka malamalama uuku mai kekahi wahi puka aniani mai, 1 hiki ai i ua o Beka ke ike aku i. ka waiho mai o kekahi mau kapala, na kipikua, ame na pahiolo, a ike iho la oia, eia ka he hale waiho meahana kela, a hoomanao pu mai la no hoi oia i na olelo a Keka Wala, i kamailio aku ai iaia, i kekahi manawa.i hala, no ka haaleleia ana o kekahi kahua i manaoia, no ke" kukulu ana i ka hale olopapa, o ua wahi nei keia. Iloko o ko Beka noonoo iloko o kela wa, ua piha maalea maoli o Haka Kenede, o ka lawe ana iaia noloko o kela hale, no ka mea aole he poe e maalo ana ma kela wahi, koe wale no paha ka poe hahai holoholona, a ki manu, eia nae, aole no lakou e noonoo ana, he mea kekahi maloko o kela hale, a lioomano mai la no hoi oia, malia o kela ko Haka Kenede home e noho ai, a mailaila aku no oia e hele ai e hooniaka'uka'u ia Mr. Makuaia. Ke moe 1010 la oia, me ak hoolohe malie ana, 6 ka lohe aku i ka nakeke mai o kekahi mea, o ka leo wale no o na manu I kana e lohe aku ana i ke kani mai, a ina no paha he poe ke-j kahi e oili mai ana, aole no he mea hiki iaia ke hana aku, oiai ua piha kona waha i ak haina-ka, e hiki ole ai iaia ke kahea aku, i a ua paa hoi kona mau'lima me na wawae i ka nikiiia me ke kaula. v , Hoao ae la oia e i kono mau wawae, me ka ikaika apau e hiki ana iaia, aole nae he wahi mea a makili ae, ka paal a Haka Kenede no hoi oia e hoopi'o i kona kino, e hiki ai i"na lima ke wehe i na kaula 6 ka wawae aole no he hiki, ke noke la oia i ka oni ma na ano apau, i wahi e kaawale ae ai oia mai kona kulana pio mai, aole he wahi mea a hemo ae, nolaila moe 1010 iho la oia, me ka noke ana i ka uwe, me ka nalu nui ana iho hoi iloko ona, i ka hopena o na hana a kela kanaka maluna ona. No kekahi mau hora kela moe malie ana o Beka, aole ona lohe aku i kekahi nakeke mai mawaho o kona halepaahao, o ka nakeke wale no o na lau laau, e halelei iho ana ilalo, Ala mai la na like ole iloko ona, no kona ola ana, eia nae iloko o ia mau mea'apau, he hookahi mea ano nui, e hiki ai iaia ke hoopoina, o ia no kona aloha ia Pita Nikola; a mau aku la kona manaolana, no ka hoea mai i ka manawa e hoohokaia aku ai na hana a Haka Kenede i hoolala ai no ka hoopoino ana mai i ke ola o na mea elua? Ala mai la no hoi iloko ona, ka noonoo ana no ka Haka Kenede mau hana 0 ka huli hoi hou ana aku no Pohaku Eleele. No ka hookau ana aku anei ia i ka poino maluna o Mr. Makuaia, elike me kana i hoomaka'uka'u mau aku ai i kela kanaka, 1 i na manawa mamua aku? No ka hoohalua ana anei i ke 014 0 Nikola, me ka manao e pepehi aku iaia a make, i kona wa e huli hoi aku ai mai kana hana mai? Na kela mau noonoo iloko o Beka, e pili ana no ka poino e kau aku ana maluna o kana aloha, ua hoqi loa ia ae Ia kona uwe ana, me kona hoao hou ana ae e hoonioni i nai lima ame na i hemo ae ai na kaulā i nikiiia, aole nae he wahi mea a hemo iki, o kana e ike la, o ia ka oi loa mai o ka eha ame ka hu'i, o na wahi i nikiiia i ke kaula, nolaila ua oi aku ka o kona moe hoololo ana. Elike me ke ano o na mea apau i komo iloko o ka pilikia ko lakou hooikāika ma ka pule ana i ke Akua, pela iho la o Beka, 1 hooikaika aku ai ma ka pule ana, e nonoi ana me ka le<s uwalo kui'o imua o ke Akua, e hoopakele mai iaia, a e hoouna mai hoi ia Nikola, me ke alakai pololei ana mai ahiki i kona wahi e waiho nei, he pio na kekahi kanaka ino loa. Na kela mau leo pule nonoi i ke Akua, i hookomo mai i ka manaolana iloko o Beka, me ka manaoio, e pane mai ana no ke i

Aieua i kana pule, ma ke ano elike me ka ke Akua i ai, nolaila haule aku Ja oia hiamoe. Aole i maopopo iaia ka loihi o kona hiamoe ana, a i pii. , > oia, mamuH ona moeuhane like ole i loaa iaia, o kana , t mua loa nae i hoomaopopo, o ia 110 ka eha o kona mau l r auaku a 1010 maoli kona mau wawae, i kau a mea oka ii , ole o ke koko, malalo aku o kahi i nakiiia ai i ke kaula. Alaalawa ae la kana nana ana, he pouli pu wale no oluV., oka hale, e hoike mai ana kela hiona, no ka uhi ana mai - . po , ke'lohe la hoi oia i ka l>u o ka makani mawaho o ka lia me ka paapaaina mai ona lala laau, ma kahi mamao loa. N. na aku la oia ma kahi o ka puka aniani iluna o ke ao, he ulaw na kana e ike la* e hoike mai ana, i ka napoo ana o ka In. 5 eia oia i ka po e nana aku nei. Oiai nae ua o Beka e oni mau la kona poo, ma ka nana a-u iwaho, ua hemo aku la ka hainaka, mai kona waha aku, aka' , no a hiki pono iaia ke hanu me ka maikai, a hooma-u iho la , hoi kona alelo ina lehelehe. Me he mea la iloko o kela mat. 1 wa i komo koke mai ai ka noonoo iloko o Beka, ua pane r ke Akua i kana pule, o keia ka mea nana i hoolanalana ! mai i kona manao. I Hoao hou ae la oia e hoonioni i kona lima, e paa la mah. • 0 ke kua, o kana mea e hoomaopopo la, aole he eha loa ei .0 me mamua, eia nae aohe wahi mea a makili ae. ka paa i 1 : naia e ke kanaka lokoino. Hooikaika wale ae la no nae ma ka oni ana i o a ianei, ahiki i kona noho pono ana ae iluu.., akahi no a komo mai ka noonoo iaia, 110 ka pahiolo, ana i ike ai ma ka paia o ak hale, nolaila neenee aku la oia ahiki i ke komo pono ana o ka pahiolo mawaena o kona mau lima, li<. maka iho la e hooholo i na'lima iluna a ilalo. He mau manawa wale no kana o ka hana ana pela, ua mokumoku ae la na kaula, a iloko o ka manawa pokole loa, ua kaawale ae la kona mau Hma. Ke komo mai la ka uwahi'iloko o ka hale ma kahi puka aniani uuku mai, a hoomahao ae la oia, pela ka i ike aku ai oia 1 ka ulaula o ke ao, aole hoi no ka napoo ana aku o ka la, a ma ke ano o ka pa ana a ka makani, nana i lawe mai i ka uwahi a komo iloko o ka hale, i hiki loa ai ia-ia ke koho aku, aia ke ahi iloko o ka ululaau, ma ke alahele pololei loa, e hoea mai ai i ko ia nei wahi e noho pio ana. Me kela poino hou e kau mai la imua ona, hoomaka aku la oia e wehewehe i na kaula i hoopaaia ai ma ieona mau wawae, aole ia.he hana nui, oiai ua kaawale kona mau lima, a iloko o ka nianawa pokole, ua kaawale ae oia he kaikamahine lanakiia, eia nae aole no i palekana oia mai na poino mai. O kona wahi e puka aku ai iwalo kela hale, he ninau pohihihi loa ia, oiai ua hoopaaia mai ka puka mawaho, a o kali puka aniani hoi, he uuku loa e hiki ole ai ke komo kona kinlP malaila. Hele aku la oia ahiki i kahi o ka puka, noke aku la i ka hoo-ke me kona ikaika apau, aohe wahi mea a makili aku. Ua oi loa mai la ka piha oloko o ka hale i ka uwahi, a ke lohe maopopo aku la no'hoi oia i ka paapaaina mai o na lala laau, e hoike mai ana ua kokoke loa mai ke ahi, i kahi o ka hale i ku ai. Heaha la ia oili ana ae iloko o kona noonoo, lalau aku la oia i kela pahiolo ana, i oki ai i ke kaula o kona mau lima, o kona hoomaka aku la no ia e 010 i ka puka aniani, ma ka aoao malalo, a pela maluna, ahiki i ka henio ana niai he elua mau papa, o kona hemo aku la no ia iwaho, ina no|kona lohi iki iho, ina ua pau maoli oia i ke ahi, no ka mea iaia no a haule o ka hoomaka mai la no ia o ke ahi e a lSthope o ka hale. Aia na hunaahi ke lele la ma na wahi apau oloko o ka ululaau, ke pa la hoi ka makani me ka ikaika loa, a o na mea apau e loaa aku ana i ke ahi, e pau ana i ka haniuia, o ia no oejß9fc aila mahu i nininiia aku, i ka hele a he ula pu wale no oi^L 0 ka ululaau.. Ua lele mai la kekahi hunaahi, a loaa ka lole o ua o Beka, eia nae ua kinai iho la no oia ahiki i ka pio ana--0 kahi kaawale wale nd ana e ike aku la, o ia no kahi mamua pono aku o ka hale, nolaila hoomaka akw la oia e holo no kona palekana, o ka mea apiki nae, o ka wa hookahi no kela a Haka Kenede i oili mai ai, a ike mai la i ka holo o kana pio, me ke kahea ana mai me ka leo nui. "Laki maoli i kou hemo ana i ka wa kupono loa, e pakele ai kou ol'a. Aole au i hoopoina ia oe, a aole no o'u makemake, e halawai oe me ka make maloko o kela hale, o keia ke kumu nui o ko'u hoi awiwi ana mai nei, no ka hoopakele ana ae ia oe." Ma keia wahi, e huli hou ae kaua ihope, a nana aku i ka Nikolā huakai no kahi o ak pauahi, a no ka hale waiho mrahana hoi a Keka Wala, e lawe mai ana iaia e kuhikuhi no ka hnna h«i a Keka Wala, e lawe mai ana iaia e kuhikuhi, n<> ka hoopakele ana ae ia Beka mai ka mana aku o Haka Keneile. 1 kela hoea ana mai o Mr. Biere me ke ksa otomohile, kaitV aku la o Nikola me Keka Wala iluna, a ia lakou i nana aku ai ua 'oi loa mai la ka nui o ka a ana a ke ahi, he ula pu wale no mai kekahi aoao i kekahi aoao o ka ululaau. Kauoha aku la o Nikola ia Biere e hookele aku i ko lakmi kaa, me ka puahia no kahi o ka pauahi, me ka noho ana h<« hoi o ua o Nikola ma ka aoao o kana pio, no kona hopoh"P r » no, a holo aku auanei kela kanaka mai iaia akn, ,i !ic hana nui ka hopu hou ana aku iaia a paa. No Keka Wala nae, aohe ona wahi manao iki e holo i nona e pakele ai. He oiaio aia iloko ona, na manao lili '» Ni&ola, 110 ka hoohihi ana o Beka i kela kanaka, i ipo al ha nana; a ua aloha aku no hoi ua o Keka Wala ia Beka, u<» ia aloha kekahi kumu nui i konoia mai ai oia, e lilo i mea hnn|»akele ae ia Beka, ina no ia, he mea e kuleana ole aku ai oia i kda kaikamahine. Pehea, e hooko ana no anei oe i kau mau olelo i kamaiii" mai nei, no ka hookuu lanakila ana ae ia'u?*' wahi a Kek.i Wala, Lninau aku ai ia Nikola. "O oe no ka hoikē nui ma k< u aoao, aole loa au i lihi launa aku, i ke puhiia ana o ka ululaan 1 K e a,li » ke ano kolohe. Pehea, e hoao ana anei oe. 1 hoopakele ae iau mai ka owili pu ia ana aku iloko o na hana% a ka poe na lakou i puhi i ka ululaau i ke ahi?" ,J na ma,(€ma,ce ia ea, alaila ke haawi aku nei au i k ae, wahi a Nikola, me kona hakilo mau no nae maluna o k<: kanaka, oiai aole ona hilinai iki no kona palekana, oiai o K< k ' Wala e noho pu ana me ia maluna o ke kaa hookahi. Aia ke kaa otomobile ke holo la me ka puahia nui, no ka r o , aka 0 Mr * Biere * he, e ike kahua kaua, a oia kek.i 0 na kālaiwa kaa maka'u ole, nolaila ua lilo ak inoino «•. aianu! 1 mea ole imua ona. Ke noke mau la no hoi o Keka e amai 10 īaia, no ke alahele pololei oko lakou kaa e h"'i S«ir ai i °, kc . k 1 un ° u wa,e "o oke poo o Bier/i, aia no oia - hookele la 1 ke kaa imuaKe pa mai la ka makani me ka ikaika, aia hoi na laau m: 100 ke lele mai la a pa ma ko lakou mau helehelena, a ke kahi mai la hoi na lala o na kumulaau e ulu kokoke ana ma ' V°i ' akou mau ma,c a, aohe nanaia ae oia mau n f lnln, he hookahi mea nui, o ka hoea koke aku r kahi a lak< 1 manao a l , aia malaila i hunaia ai o Beka Kamerona. e IU Kenede. He mea-uuku wale no iloko o ka noonoo o Nikola, na r >: RpV a V mal " na 0 Mr. -Makuaia, aia maluna oke ola > " a s°2 ll( Sr Itna.manaWa1 t na . manaWa apRU ' a ke nokc Ia 110 hoi (,U * # e . c a Wala, ike alanui pololei a lakou e holo aku a\ v C vaiho 0 na m eahana; aole nae he pane aku > ■ ... 'ocwa e no luliluli ana oke poo me he mea l.'i. Beka° ° * 100000 ' no ka P oino e kau aku ana maluna o * v * (Aole i pau.)