Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 41, 12 October 1922 — Page 6

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

EONO                                     NUPEPA KUOKOA HONOLULU. T. H. POAHA. OKATOBA 12, 1922

 

He Moolelo no PITA NIKOLA

 

a i ole

 

Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

 

I ka hoea ana aku nae o ko lakou kaa otomobile, i kahi e mana ai ke alanui i na mana elua, ia wa i kauoha aku ai o Keka Wala ia Mr. Biere e hoohuli ae i ka aoao hema, no ka mea he alanui ia e moe ana, ma kahi kokoke i ke kahua i ku ai o ka hale olopapa.

 

Ma keia alahele a ke kaa e holo nei, ua kaa pono ia malalo o ke alahele a ke ahi e iho ae la. Hoea aku la no kahi i noheia e na kanaka, aia na mea apau iwaho e ke alanui kahi i kuku ai, ua pau hoi ua ukana iluna o na kaa pahu lima, me ke kakali ana, o ka maopopo o ke alahele a ke ahi, e iho mai ai, i hiki ai ia lakou ke holo no kahi e hoopakeleia ae ai ko lakou mau ola.

 

Ua ahuwale loa ke ahi ke nanaia aku, aia ka lapalapa ahi ke pii la iluna o ka lewa, o ia no oe o ke diabolo, e hookuuia ana mailoko mai o ka Luahi o Gehena, a no kekahi wahi loihi, ua hiki ke ikeia ka wela hahana maoli o ke ahi, me ka lele hoi o na huaahi no kekahi mau wahi mamao, ka mea nana i hooi aku i ka pahola ana o ke ahi me ka hikiwawe loa.

 

Aole he mea hiki ia Keka Wala, ke pane aku no na ninau lehulehu a Nikola, i waiho mai ai imua on a, aka i ka hoea ana aku ma kekahi wahi uakee o ke alanui, ia wa i hopu okoa aku a ua kanaka nei i ka poohiwi o Biere, a kauoha aku la e hoopaa mai i ka holo o ke kaa, me ka pane ana ae:

 

"O keia kahi kokoke loa, a hoea aku i kela hale waiho lako hana, ma kela aoao aku o ke kahawai. Ma ka ʻ u koho wale aku, ua kokoke loa ke ahi i kela wahi."

 

"Ina pela, e lele maua maanei, a e hoi hou oe e Biere no Pohaku Eleele, no ka halihali ana mai i na kanaka, e loaa hou ana no maua ia oe, ma kekahi wahi o ke alanui aupuni," i pane mai ai o Nikola.

 

Me ka hoohakalia hou ole iho, lele aku la o Nikola, me ka ukali ana aku no hoi o Keka Wala mahope on a, o ka hoomaka aku la no ia o ua mau kanaka nei e komo iloko o ka ululaau, me ke kaa ana o ke alakai ia Keka, no ka mea ua kamaaina oia ialoo o ka ululaau.

 

O kahi nae o ka laki, he kakaawala ka ulu ana o na kumulaau ma kela wahi, nolaila he hana maalahi loa na laua ka holo ana aku, me ka hihipe ʻ a ole, a he nui no hoi ka malamalama mai ke ahi mai; no na minuke helu wale no kela holo ana aku a laua hoea aku la no kahi o ke kahawai.

 

Ma kapa o ke kahawai e moe ana kekahi moali alanui, nolaila ua maalahi loa ke alahele no laua e hele aku ai, ma kekahi aoao. Ke noke aku la o Nikola i ka ninau ia Keka, i kahi i ku ai o ka hale kahiko, aohe he pane mai o kela kanaka, ke holo@la no oia mamua, a mamuli o kona noho mumule loa,i i hiki ai ia Nikola, ke koho aku, ua piha pu kela kanaka i ke kaumaka elike me ia i loaa ia ia.

 

Aia mamua pono aku o ka laua wahi e hele aku nei, kahi a ke ahi e a ana, aole nae ia he kumu e kuha ʻ u iho ai o Keka, aia no hoi o Nikola mahope aku on a kahi i ukali ai; me ko laua nana ole ae i na poino, he hookahi mea nui iloko o ko laua mau noonoo pakahi, o ia  ia no ko laua hoopakele ia Beka mai ka make mai, ina ia he mea hiki ia laua ke hooko.

 

Ma keia wa a Nikola e hookolo aku nei ma ke alahele e loaa hou ai iaia kana Beka, ala mai la iloko on a, kekahi noonoo, malia paha o Haka Kenede maoli no ka mea nana i puhi kolohe i ke ahi, i ka ululaau, i hookoia ai kona mau manao inaina maluna o Mr. Makuaia, a pela hoi kona hoopaa ana ia Beka ma kekahi wahi, e make ai kela kaikamahine opio i ke ahi.

 

Ua maopopo loa i ua o Nikola, aole e loaa na hooiaio ana e kau aku ai ke ahewaia maluna o Haka Kenede, a maluna paha o kekahi poe e aku, in a me ka manao kolohe i puhiia ai ka ululaau, i ke ahi; a kalokalo ae la oia i ke Akua, e ae mai i kana pule, aole e loaa aku o Beka Kamerona ia laua maloko o ka hale waihoia ai o na meahana, mamuli mai keia o kona hopohopo loa, e loaa aku ana ke kino make o kana aloha, malokoo kela hale.

 

O ko laua nanea nae ia i ka hele ahiki i ke ku honua ana iho o Keka i kahi hookahi, me ka puliki ana mai i kekahi lima o Nikola, a pane mai la:

 

"O, e kuu Akua, e nana ae paha oe," me ke kuhikuhi ana aku o kekahi manamanalima, i kahi e ku mai ana o ka hale," aia ke ahi ke a mai la i ka hale, e hele ae oe o kaua mamua. E wiki, o lohi loa auanei na hana hoopakele ia Beka!"

 

Hakalia no a pau kela mau olelo i ke kamailioia mai e Keka, o ka lele aku la no ia o Nikola imua, aohe nana ae, i na lau maloo e a ia mai ana e ke ahi, a iloko o na sekona pokole wale no, ku ana keia mamua o ka puka o ka hale, aia hoi ke ahi ke hamu mai la iahope o ua hale nei. Me he mea la, he wahi mea ano ole loa na ula o ke ahi iaia, ua komo okoa aku la no ua o Nikola iloko o ka hale, ke alaalawa la oia ma o a maanei, aole ona ike aku i kekahi mea, a no ka pohina oloko o ka hale i ka uwahi i hui pu ia me ka nui o ka hahana o ka wela, ua oili hou mai la iwaho, me ka mihi ana iho, i ke poho o kona mau manaolana no ka loaa mai o Beka maloko o kela hale.

 

Ke nana la oia, he hookahi wale no wahi o ka palekana, in a nei no kona manao e hookaawale mai kela wahi aku; o ia no kahi e waiho pono mai ana mamua aku o ka puka o ka hale. Ina ua holo o Beka no ka palekana o kona ola, aole ana wahi e ae e holo ai, o kela wahi wale no.

 

Haupu mai la nae oia no Keka Wala, me kona nana ana aku, i kahi ana o ka haalele ana aku i kela kanaka, o ka mea nae nana i hookahaha loa mai i kona manao, o ia no kona ike ana aku i kekahi mea e hele ana mamua aku on a, a hoomaka aku la oia e kahea, eia nae aole he hooloheia mai, a i ole, no paha kela kanaka i lohe mai, oiai ke hoomau la no oia i ka hele me ka awiwi imua.

 

Alualu aku la o Nikola mahope on a, aia hoi ke ahi ma kela ame keia aoao on a, me ka a ana mai o ke ahi i kona palaka, ke kinai la no oia i ke ahi, me ka a ana mai o ke ahi i kona palaka, ke kinai la no oia i ke ahi, me ka holo ana no hoi ia manawa hookahi.

 

I kona hookokoke loa ana aku mahope o ke kanaka ana i kuhihewa ai i kinohi o Keka Wala, ike aku la oia, aole kela o kona kokoolua, no ka mea he kuka ko kela kanaka e komo ana, he hookahi lima iluna o ke pookahi i paa ai, a e onoonou aku ana hoi kekahi lima, i kekahi mea mamua o kona alo.

 

Unuhi koke ae la o Nikola i kana pu panapana a paa ilokoo kona lima, a kahea aku la no hoi me ka leo nui, ia wa i ku iho ai ua kanaka nei mamua aku on a, me ka huli ana mai ihope, a ma ka malamalama o ke ahi, i hiki ai iaia ke ike aku me ka hoohewahewa ole, o Haka Kenede ua kanaka nei.

 

O ka mamao mai ia Nikola aku ahiki i kahi a Haka Kenede e ku mai ana, he kanakolu wale no kapuai, a i ka wa a Haka Kenede i ike mai ai ia Nikola, ua hoomaka mai la oia e ki i kana pu panapana, me kona ike ana aku ,ia Beka, e hopu ae ana i ka lima o Haka Kenede, me ko laua noke ana i ke aumeume, eia nae ua kiolaia aku la o Beka i kahi e, a hoomaka mai la ua o Haka Kenede e ki hou i kana pu, no ka elua o ka manawa.

 

Aole i ku mai o Nikola i kekahi poka, mamuli o ke aumeume o Beka, e pololei ole ai ke ki ana mai a Haka Kenede i kona enemi. Ina aole o Beka Kamerona me Haka Kenede, in a ua ki aku no o Nikola i kana pu panapana, aole nae pela, ke hopohopo loa la oia, o ku hewa auanei ka poka, o kana pu ia Beka, nolaila waiho malie iho la oia i kana pu, a hoomaka aku la e holo imua, me kona manaolana, o ko Beka hoao mau mai, e ake ʻ ake ʻ a ia Haka Kenede, mai ke ki ana mai i kana pu, ke kumu, ehoea aku ai oia me ka maalahi, a lawelawelima maoli me Haka Kenede.

 

Ua aneane loa no hoi o Nikola e hoea aku no kahi a Haka Kenede e aumeume ana me Beka, ua kiolaia aku la ke kaikamahine opio iluna o ka honua, a huli mai la o Haka Kenede ihope ki i kana pu, a ke ike la o Nikola, i ke ku ana mai o ka poka ma kona lima, aole no nae ia he kumu nona e kuha'i iho ai, aka holo aku la no oia, imua a hopu aku la i kona enemi, me kona hina like ana aku ilalo.

 

Ua hele o Nikola a paupauaho i kau a mea o ka nui o ka uwahi, aka nae ua hele oia a piha loa me ka inaina, i hoopoina ae i na mea apau, he hookahi noonoo nui iloko on a, o ia no ka hoolilo ana ia Haka Kenede i pio nana, a e hoopakele hoi i ke ola o kana Beka aloha.

 

Aia kekahi lima, o Nikola ke puliki la i ke kania-i o Haka Kenede, ke ku'i la hoi kekahi lima, a ma kela aumeume ana a laua, i hoomaka hou ae ai o Haka Kenede e ki i ka poka hope hope loa o kana pu panapana, eia nae ua halahu aku la ka lele ana o ka poka, mamuli o ka pa'iia ana aku o kona lima, a kailiia mai la hoi kana pu panapana e Nikola, me ka hahauia ana aku maluna o ke poo, uwoki oe e waiho oni ole ana ua kanaka nei iluna ke alo.

 

Ku ae la o Nikola iluna a pololei, alaila nana aku la ilokoo ka uwahi, a iaia i ike aku ai i ke ku mai o Beka, kahea aku la me ka leo, o ka mea i piha inamanao makee i ka i ana aku :

 

"O oe no anei ia e kuu Beka?"

 

"Ae, owau no keia e Nikola," a iloko o na sekona pokile loa, aia na opio aloha ke puili la ia laua iho iloko o na kipona a ke aloha.

 

"Aole keia he wahi no kaua e hoopau manawa waie ai no, e holo oe e Beka no kahi o ka palekana!"

 

"Aole e iki ia'u ke hele pu aku me oe e kuu aloha, ua ku au i ka poka a Haka Kenede, nolaila e hoopakele i kou ola iho, a mai noonooo hou mai oe no'u," wahi a Nikola, me ka anene loa e hehee iho nolalo o ka honua.

 

"Aole e hiki ia'u ke haalele i keia wahi, me kou hele pu ole mai me a'u ; a in a no kou poino maanei, i hokahi ko kaua poino pu ana," alaila hopu aku la o Beka ia Nikola, a hoomaka mai la e huki, me ka hookau ana ae i kekahi lima o Nikola maluna o kona poohiwi, a ka'ialupe aku la, elike me ka ikaika e hiki ana iaia.

 

"Ewaiho mai oe ia'u e Beka, ua kokoke loa ke ahi e hoopuni ia kaua ;" i kamailio hou ae ai o Nikola i kana aloha, aohe nae he wahi mea a hoolohe aku o Beka i kela mau olelo, aka ke hooikaika la no oia, i ka huki ana ia Nikola, a ke hooikaika mai la no hoi o Nikola elike me ka hiki iaia, i wahi e hoomamaia ai ka Beka hapai ana.

 

Mai ka ikaika mai o ka hehi ana o na wawae o Nikola, ahiki i ka hapai-pu ana, a ke ike maoli iho la no oia, i ka haalele mai o ka ikaika i kona kino, aole no nae ia he kumu no Beka e haawipio ai, aka ke hooikaika la no oia i ka hapai ana i ka na aloha ; a i ka manawa a Nikola i ike iho ai, ua pau ka hiki hoouna iaia ke hele, pane mai la o Beka i na olelo hoolana@

 

"E hoomanawanui e kuu Nikola aloha, he mau i-a helu wale no koe, o ko kaua hoea no ia i kahi o ka palekana," na kela mau olelo i holana mai i ko Nikola manao hooikaika wale ae la no oia, aole nae e hiki, a no na kaina wawae kakaikahi wale no kela hoomau ana aku a laua i ka hele, hina aku la o Nikola ilalo, o kekahi wahi papau a ka wai e kahe ana, a na kela hu'ihu'i o ka wai i pa mai i kona kino, i hoauhee aku i ka eha mai iaia aku, hoauhee pu aku la no hoi i ka maluhiluhi, o kana e ike la, o ia ka loaa o ka maha i kona kino.

 

No kekahi manawa pokole kela waiho malie ana o ua Nikola, ua kaakaa ae la kona mau maka, i ka lohe ana ae i ka leo kahea o Beka iaia, me ka ike pu ana iho no hoi i ka pulu o kona helehelena i ka wai, a hooikaika ae la oia e ala iluna aka ua pane iho la o Beka:

 

"E hoomanawanui iho oe pela, aole he hopohopo ana i koe, no ka mea ua loli ka pa ana a ka makani, a ke hele la ka a ana a ke ahi ma kekahi alahele okoa loa."

 

"Pehea oe e kuu aloha, aole anei o oe pu kekahi i loaa i ka pilikia?" i pane ae ai o Nikola me ka leo nawaliwali.

 

"Aohe o'u pilikia, mai noonoo mai oe no'u, a e moe malie oe pela ahiki i ka loaa ana o ka ikaika ia oe; he hookahi mea nui, e a'o kaua i ka hoomanawanui," i pane iho ai o Beka, no ka hoolana ana aku i ka manao o kana aloha.

 

"Ae, e hoolohe au i kau mau olelo e Beka," alaila noho okoa iho la o Beka iloko o ka wai, me ka hapai ana aku i ke poo o Nikola a kau iluna o kona u-ha, aia hoi kekahi lima ke hamohamo la ma na maka o kana aloha, o ka mea kupaianaha nae, ma kahi o ka ikaika loa ae o Nikola, ua oi loa aku la ka nawaliwali i loaa iaia, e hiki ole ai ke ala ae iluna.

 

I loko o ko Nikola noonoo, ina o kona hopena iho la kela, alaila he hopena no ia ana e hauoli ai, mamuli o kona ike ana, ua hoopakele ae oia i ke ola o kana aloha, a ua haalele iho hoi oia i keia ola ana, imua ponoi o ke alo o ka mea ana i aloha ai.

 

Ma kahi nae o ka hoea mai o kela hopena, ua mau no ko laua noho ana ma ke la wahi ahiki i kona lohe ana ae i ke kamailio o kekahi poe kanaka, me kona hapaiia ana ae iluna, a hookauia aku la maluna o ke kaa otomobile.

 

MOKUNA XXII.

 

O ka mea oiaio loa, ua loaa aku o Nikola ame Beka, i na kanaka o ka holo pu ana mai me Mr. Biere, a na lakou i hookau aku iluna o ke kaa, a hoihoiia aku no Pohaku Eleele. Aia no o Beka, ma ka aoao o kana aloha kahi i noho ai, me ka hamohamo mau ana aku o kona mau lima palupalu, ma na papalina o Nikola.

 

"O oe no anei keia e Beka?" i ninau ae ai o Nikola ma ke ano hawanawana.

 

"Ae, owau no keia e kuu aloha."

 

"E hoomaikaiia ke Akua. Eia o Keka ihea. Oia pu kekahi me a'u, ia maua i ike aku ai i ka a ia mai o ka hale waiho meahana e ke ahi."

 

"Ke ninau mai nei o Nikola no Keka," i kamailio aku ai o Beka ia Mr. Biere, ua lohe mai la nae kekahi poe kanaka maluna o ke kaa, a na kekahi o lakou i olelo mai, aia o Keka iluna o ke kaa me lakou, a aole on a pilikia.

 

'Auwe, he hookahi mea a'u i poina !" i hooho ae ai ua o Nikola, me ka nawaliwali no o kona leo. "E kii aku kekahi mea a lawe mai i kekahi pepa bolu, a ia maluna o ke kino o Haka Kenede, e wiki !"

 

I ka pau ana no o kela mau olelo upiki iho la na maka o Nikola, me he mea la e maule aku ana, a ua hoopiha loa ia aku hoi o Beka i ka maka'u me ka hopohopo, aka ua maopopo iaia, he pepa ano nui loa kela, a o ia kana i kahea mai ai ia Keka e hele aku imua on a, me ke kauoha ana mai, e hele oia e kii i ka pepa a Nikola i makemake ai, maluna o kekino o Haka Kenede.

 

"Ina@o kou makemake ia ea, e hoao no au ma na ano apau e loaa kela pepa, ke ole nae i pau ke kino o kela kanaka i ke ahi i keia manawa,"

 

(Aole i pau)

 

He Moolelo Walohia

 

Ko Vekinia Waiwai Hooilina

 

Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao

 

Ino---Kau i ke Aki i ka

 

Manawa Hope

 

No kekahi manawa kona mihi walania loa ana no kona hoouna ana i kana leka hope me ka nota-haneri paona iloko ame ka nupepa pu elike me ia i ike muaia ae nei, ia Vekinia ma o Mrs. Fanamu la.

 

Ua nui ka maka'u iloko on a no ka oi loa aku o kana mea i hana ai mamua o ka mea kupono, a no ka mea ina keia holo o ke kaikunane a e halawai aku ana oia me Vekinia, e huai pau mai ana o Vekinia, me ke kanalua ole, i na mea apau, a e loaa ana ka ike i ke kaikunane oia ka (ka Lede Linetona) ka mea nana i hana i kekahi hewa nui koikoi loa i hooneleia ai oia no kekahi manawa loihi i ka leka mai kana wahine mai.

 

Ia manawa ua loaa iaia ka ike maopopo aole loa ke Sa Wiliama e huikala mai ana iaia, a o ka pilikia oi aku oia kona kaiehuia mai ka Hitadela aku a kuewa aku oia me kahi opeope i ke ala me ka waimaka, a ma kekahi wahi ana e makemake ole ai e huna ai oia i kona mau maka, a e ola aku ai hoi oia aole me ka hanohano elike me ia ana e noho ana ma ka Hitadela, kahi i lako i na luhiehu apau o ke ola ana, aka e ilihune ana me ka nele i na hoaloha ame ke kaawale mamao loa mai ka poe aku i ike a i kamaaina iaia.

 

No keia mau hopena poino ana e noonoo honua nei e ike iho ana no oe, e ka makamaka heluhelu, aole ka Lede Linetona ilokoo ke kulana maikai o ka noonoo i ka manawa i maopopo ai iaia keia holo aku o Sa Wiliama no Amerika, he holo ana hoi e hiki hou ole ai iaia ke imi i kumu kaohi a houlolohi paha i kona holo ana.

 

"Ina no kou holo io aku e hoi koke mai ana no anei oe? E hoomaopopo oe eia no o mama ke waiho nei iloko o ka nawaliwali i maopopo ole aku kona hopena, nolaila, ia oe e hele ai eia ihope nei kekahi mea nui nana e koi mau aku ana i kou noonoo," i ninau mai ai ka Lede Linetona i ko laua manawa i ku ae ai a haalele iho i ke pakaukau.

 

"E hoi mai ana au i ka manawa a'u e ike ai i ke kupono e hana pela. E Miriama, makemake au ia oe e hoomakaukau i ka hale nei elike me ka maikai loa au e ike ana, i kuu manawa e hoihoi pu mai ai i kuu wahine ianei, me kou nana ole i ka nui o ka hana no ka hoomaemae ana a pela hoi me na hoolilo."

 

"Elike me kou makemake pela ana e hookoia aku ai," wahi o ka pane a ka lede, me kona mau maka nae e kulou ana ilalo, me ka nui ana iho o ka hanu. "Eia ka'u noi ia oe, a i mmakaukau hoi olua no ka hoi mai, ea, hoike mua mai i ko olua manawa e hiki mai ai."

 

"Pela no ka hoi paha ; he hana apiki loa paha ia ma ko maua aoao ka huna i ko maua manawa e hoi mai ai ; eia hou, makemake au ia ae o na rumi malama pono o ke keena waiho buke o ia kau e hoomaemae a e hoomakaukau no kuu wahine, no Vekinia ame ka bebe."

 

He mau rumi keia a ka Lede Linetona i makemake ole ai e hoonohoia o Vekinia malaila ke hiki aku, aka, oiai, he noho hale wale iho no oia, o Sa Wiliama ka on a a o ka mea hoi i kuleana ia hale, ua huna oia i kona inaina e pee maloko a o ke ano hoopalaimaka kana o ka hoike ana mai i ke kaikunane, i ka i ana mai.

 

"Ua pono ia, elike me kau i makemake ai pela ana e hookoia aku ai. E kamailio aku ana au i ka wahine malama hale e hoomaemae a e hoomakaukau ia mau rumi nona."

 

"Aole o kou kauoha wale aku no e hoomaemae aka, e hoike pu aku oe o ia mau rumi e hoomakaukauia ana no kuu wahine ia, i kona manawa e hoea mai ai iane. Maopopo aku la ia oe keia la?" wahi a Sa Wiliama, me ka nana pono ana mai i ke kaikuahine, mamuli o kona ano hoohuoi ia manawa.

 

"E pono e hoikeia aku ma ke akea i nei manawa he wahinemare ka'u a he bebe. Ke ike nei au i ko'u hewa loa no ko'u ae ana aku ia oe e noi mai ia'u e noho hamau loa au aole e hoike ae ma ke akea ua mare au i ka wahine, a ke ike ole nei no hoi au i ke kumu o kou noi ana mai ia'u e hana pela, he kumu no paha kau i ike ai nou iho."

 

"Ae ; he mea oiaio ia au i olelo mai la, aole nae no ko'u pono aka, no ka pono o ka makuahine ma'i o kaua ; oiai oia e nawaliwali loa ana aole he mea pono ke kamailio ana no kou mare ana, o ia ke kumu wale no o ko'u noi ana aku ia oe, aole e hoikeia ae ia mare ana o'u," wahi a ke kaikuahine ma ke ano he kumupale ma kona aoao, a he ano mihi pu no hoi kekahi.

 

Eia nae, iloko o ko ka Lede Linetona noonoo ia manawa ke hooholo la oia nona iho aole oia e hoike ae ma ke akea no ia mare ana o ke kaikunane ahiki i ka maopopo ana ua loaa aku ka wahine i ke kaikunane, he meahuna ia nana, in a no nei no ke kauoha okoa aku o ke kaikunane iaia e hoike ae ma ke akea ia mare ana ona'i ka wahine.

 

Ke hoolala pu la no hoi oia iloko on a iho ia manawa he mea pono e hanaia kekahi mea e keakeaia aku ai ka hoihoi mai o Sa Wiliama i ka wahine ana alaila, mamuli o kona makemake ole, a i mea e holopono ai ia hana aole pono iaia e hoikeike ia makemake. Eia nae, e kakali aku oia ahiki i ka hoike ana mai o ke kaikunane i ka manawa e hoi mai ai o laua.

 

"He hana kuhihewa ia i hanaia, i hai aku au ia oe," wahi a Sa Wiliama o ka pane ana aku me ka pupuku o ka lae. "He hana ia e hoike ana i ka hoohaahaa loa ia o kuu wahine e hiki ole ai ia'u ke hoomanawanui hou aku. Nolaila, e oluolu oe e hana aku i ka mea a'u i kauoha aku nei ia oe."

 

Kulou iho la ka poo o ka Lede Linetona e noonoo a i mai la:

 

"E hele aku anei au e kelekalapa i Amerika nou?" mahope o kona hamau ana no kekahi manawa@ "e hala an ia'u ka hapanui o ka la i nei la ma Ladana, a malia, e loaa mai ana ka pane no ia kelekalapa i ka wa pono no ka hoihoi ana mai a hoike ia oe ke hoi mai au@"

 

"Aole ; oraux pu kekahi e holo aku ana i ke kaona i keia la, no ka hoopaa mua ana aku i rumi no'u maluna o ka moku, a in a he manao kekahi o'u e kelekalapa aku na'u ponoi no ia e hana aku," i pane mai ai ke Sa Wiliama, a ia lohe pono ana aku o ka Lede ia pane ana kaumaha iho la oia no ke ko ole o kona makemake.

 

O kana i makemake ai e kelekalapa mua aku ia Mrs. Fanamu no ka hoike ana aku iaia no ko Sa Wiliama holo aku, a i na aia no o Vekinia maloko o ka hokele kahi i noho ai, alaila e hoohana aku oia i kona akamai ma na ano a pau e hiki ana, i kaawale mua aku ai oia mailoko aku o ka hokele mamu o ka hoea ana aku o kona kaikunane, i ole ai laua e hui.

 

Aka, in a na Sa Wiliama ponoi e kelekalapa ana o kana mea e hopohopo loa ana oia ka loaa mai o ka pane mai ka wahine mai, a no ia hui kamailio pu o laua kana mea o ka maka'u loa ana, o hoike mai o Vekinia iaia i na mea apau.

 

Ua kau pu laua ma ke kaaahi o ia kakahiaka no Ladana, a iloko o ia manawa o ka holo like ana aole i kaawale ki ka maka'u mai ka Lede Linetona ak a pela no ma ia la a po, oiai oia e hele ana maloko o a halekuai like ole e kuai i kana mau mea i makemake ai, ua lilo na manao pilihua no ka poi no e kau mai ana malua on a i mea hoouluahewa mau i kona noonoo.

 

Aka nae, iaia i komo aku ai i ka hale hoolulu kaahi ma ua auwina la, no ke kau ana ma ke kaaahi no ka hoi ana i ka Hitadela, ua hoopuiwaia kona noonoo i ka ike ana i ke ku mai o ke kaikunane a e holoholo ana iuka a i kai mawaho o ka rumi e kali ai na ohua me ka helehelena pihoihoi loa.

 

"He nuhou anei kau, e Wiliama?" i ninau aku ai oia a i kokoke aku ai, me ke kapalili o kona houpo, ke ano o ka @ea i piha i ka maka'u.

 

'Ae, he nuhou ka'u," wahi o ka pane a ke kaikunane. "E heluhelu iho !" a haawi mai la oia he kelekalapa i ak lima o ke kaikuahine e haalulu ana.

 

Me ke aneane hiki pono ole oia i wehe ae ai i ka palapala, a eia nae, iaia i heluhelu iho ai i na manao i kakauia maloko lelele ae la loko ona no ka hauoli, a eia ka manao o ia kelokalapa.

 

NU IOKA, Aug. 10, 1881, -"Ia Sa Wiliama Hita Ladana- Ua haalele mai ka Lede Hita i ka Hokele ma ka la aku @@ o keia mahina. Aole maopopo o kona wahi e noho nei.

 

E. ELEDERIDA,

 

O Elederida, elike me ia i hoakaka mua ia ma kekahi o na mokuna i hala, oia ka on a o ka hokele kahi a Vekinia i n@@@ ai iloko o ka manawa i kaawale ai o Sa Wiliama i Ene@@@@ i ka manawa i loaa aku ai ke kelekalapa a Sa Wiliama ma, ua hiki ia oe, e ka makamaka heluhelu ke koho iho i kekahi mea no kona hookaumahaia ana no keia ninau ana aku a Sa Wiliama no kana wahine, ua hoomaopopo iho oia i kona hewa loa no kona hoolohe ana i ka manao imihala o ka Lede Danamu, eia nae ua lohi loa, ua hala ka wa pono.

 

Me ka uumi loa ka Lede Linetona i kona hauoli mahope iho o ka pau ana o ka palapala i ka heluheuia a Sa Wiliama i haawi mai ai.

 

Ma keia manawa he pule hookahi a oi ko Vekinia kaawale ana mai ka hokele aku, me kona haalele ole iho i kekahi meheu mahope on a no kana wahi i hele aku ai, a me he mea la ma ka hoomaopopo iho i hana paha oia pela i hiki ole i ke kane ke huli aku iaia oia ka inaina e paila ana iloko o na no ke kane, a ua manao hoi oia iaia iho he wahile i haalele loa ia, a me he mea la ma ia ano oia i hooholo ai i kona manao e hunakele loa iaia ma kekahi wahi mamao loa he wahi e hiki ole ai i kekahi ke huli aku iaia a loaa.

 

No keia kaawale ana aku o Vekinia mai ka hokele aku ua holopono loa ka ka Lede Linetona hana lapuwale o ka hoolala ana no ka mea, ua hookoia, a he ouli pomaikai loa ia i kona manao no ia mua aku, aka nae, he hana maalea keia apau ana i hana ai malalo o ke koloka o ka hookamani.

 

"Heaha ka manao o keia? No keaha kona mea o ka haalele ana i ka hokele kahi au i haalele aku ai iaia?" wahi o ka ninau a ka wahine imihala maalea i ke kaikunane.

 

"Aohe maopopo ia'u. He hana hewa loa kekahi i hanaia oia ka mea maopopo i ka noonooo iho, he hana pohihihi loa, aka, he la no nae e hiki mai ana a e ahuwale ae ana na mea apau. O no keaha no la hoi ka holo koke ole aku o kekahi moku i keia manawa, in a o ko'u kau koke aku no ia ! Aneane au e ku a hehena no ka hakalia loa o ka holo aku o kekahi moku !"

 

Eia nae, iloko o ka nui o kona makemake e holo koke ak@ e kali aku ana nae oia ahiki i ka Poaono no ka mea, o kona manao aole ia o ka manao o na moku ; o ka mea kupanaha aole oia i kaawale mai ka Hitadela mai no elua hora mamua o ka loaa ana i ka Lede Linetona o ka leka i kuniia ma ka haleleka ma Amerika.

 

Oia leka i loaa ai i ka Lede Linetona mai ia Mrs. Fanamu mai no ia, maloko o ia e hoakaka ana i na mea apau i hana ai ame ke kaawale ana aku o Vekinia mai ka hokele ana i hono ai me ka hikiwawe, a e hooia pu mai ana maloko o kana le@ no ka hoohuoi ole ia e kekahi mea maloko o ka hokele i ka mea nana i hana ahiki i ke kipakuia ana o Vekinia, aohe no hoi he mea i hoohuoi ua maopopo iaia kekahi moolelo e pili ana ia Vekinia mamua aku o kona hele ana mai a noho maloko o ia hokele. Aohe no he poe i maopopo maloko o ia hokele mai Enelani aku oia, o Vekinia hookahi wale no ka mea i ike: no ke kumu ina i hoike aku oia iaia i hiki ai iaia ke hana aku i kana hana a holopono e pili ana no ko Vekinia kipakuia aku.

 

Mahope o ko ka Lede Linetona heluhelu ana i keia leka ua piha oia i ka hauoli, no ke kumu i ka manawa e hoea aku ai o kona kaikunane i Nu Ioka aole e loaa aku ana ka wahine ana iaia, a e lilo aku ana ka huakai a ke kaikunane i huakai hoopoho wale i kona manawa ame kana adala, wahi ana o ka olelo ana iaia iho, a eia nae, me ia ike iho la no on a i ka hookoia ana o kona makemake ame ka hoohokaia o ke kaikunane, aole no i loaa iaia ka maha o kona noonoo ahiki i ka hoi ana mai o ke kaikunane me ka palekana.

 

Ma ka manao hoi o Sa Wiliama aohe hopena o kana huakai au moana e holo aku ana maluna o ka Moana Atelanika, no ka mea, aole i maopopo iaia ia manawa ka pokole ame ka loihi o kana huakai, e hoi koke mai ana paha a e welowelo aku ana paha, e loaa aku ana paha iaia kana mea nui i iini ai a aole paha.

 

I ka manawa o ka mokuahi Kepalonia i pili aku ai i ka uwapo oia ka ohua mua loa i lele aku iuka, a hele koke aku la no kahi o na kaalio e kuku mai ana, me ke ku ole iho e kali no kona pahulole, a kauoha aku la i ke kalaiwa e lawe pololei iaia i ka hokele kah iana i haalele iho ai ia Vekinia.

 

Iaia i hoea aku ai i ka hokele ua haikea loa ka helehelena o ka on a o ka hokele me ka haalulu pu i ka maka'u no ia hoea ana aku ana a ninau aku la no kana wahine.

 

Me ka haalulu o na lehelehe i hoakaka mai ai oia-ua ala ae he lono hauwawa mawaena o ka poe e noho ana maloko o ia hokele me ka hiki pono ole nae iaia ke hoakaka mai-me na olelo mihi i hoakaka mai ai, o ka lede e noho ana ma ka hokele aole ka pia o Mrs. Hita, a o kana kane i manao wale ia he kanaka Pelekane, a o kekahi hoi o na kaukaualii o Enelani, aole ia o kana kane-mare, ua hoopunipuni a ua haalele loa ia oia mahope o ka manaka ana i ka noho pu me ia," wahi a ka poe o ka hokele.

 

Ua hoakaka pu mai oia i ka manao o ka poe e noho ana maloko o ia hokele ina no ka haalele ole o ia wahine i ka hokele a lakou e noho ana alaila e hele ana lakou, a no ia hoike ana aku ana i ka wahine o ia hokele i ku ai oia a hele me ka maopopo ole o kana wahi i hele aku ai.

 

Ua piha loa ke Sa Wiliama i ka huhu ia lohe ana aku @@@ i nei mau hoakaka a ka on a hokele me ka piha o ka on a hokele i ka maka'u no kona hoolohe ana i na olelo a Mrs. Fana@@

 

"Alaila, i kou lohe ana i na olelo imihala a ka mea ma@@@@ oia kou kumu o ke kipaku ana i kekahi wahine me kana @@@e i nele i ka home a i loaa ole hoi kekahi mea nana e hoop@@@e ia laua e hele mai keia hokele aku?" wahi a ke Sa Wiliama me ka pii o ke kai.

 

"Ua hiki ole ia'u ke kokua aku iaia. He mea pono e malama mauia ka inoa maemae o ko'u hokele nei, a he lehulehu no hoi na mea e ae e hoike ana i ka oiaio o ka moolelo i hoike ia @@@ ia'u e pili ana nou ame ia.

 

"Ma ka moolelo i hoikeia mai ia'u aole oe he kane i ma@@@ me ia, aole no hoi oia he wahine i mareia me kekahi kane a no ia kumu aole o'umakemake e malama i ka poe o ia ano maloko o ka'u hokele nei," wahi a ka on a nona ka hokele.

 

"Heaha kou manaoio ma kau mea i hoakaka mai la na mea hoike oiaio?"

 

"Eia ; ua hoopaa oe i kou inoa o Mr. Hita ame ka ledemaloko o ka buke, eia nae, ua lohe mai au he baroneta ka @@ Enelani o Mr. Hita in a o oe ia."

 

(Aole i pau.)