Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 42, 19 October 1922 — Page 4

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Makalei, ka laau pii on a a ka i'a o moaula-ni-akea i kaulana

-----

He moolelo kahiko no ka huli koolau o Kailua ame Waimanalo, ka nanea o ke au o ka manawa.

-----

            Oiai nae o Ahiki e kakahele nei i ke kamailio me kona hoaolelo, ike mau kamaaina, a komo ana no kekahi wahine me ka moena kalukalu i ulana pawehe ia, a hohola iho la iwaena o ka ikuwai o ka hale.

OIai keia wahine e hoomaholahola ana i ka moena, ia wa i komo houmai ai kekahi wahine me ka moena i hanaia i pakaukau a hohola iho la.

            Ka'ika'iia mai la na umeke poi, hoonohoia mai la na umeke pa i'a, mai ka mea maka a ka i'a maloo, na puholo ananu mai la, na ono no a ka Hawaii, ka'ika'iia mai la kahi puaa ua hele a palakahuki ka mo'a, a waiho i ka papaaina.

Ia wa o kueeau i oki pokole aku ai ka olelo i ke Konohiki, i ka pane ana aku:

            "E waiho ka ono o keia puni a kaua, a eia ka kaua puni e hooko mua ae o ka lakou nei, a piha aku ka ipuolelo, haaliki ana hoi paha ia, aole e hemo-pu ua pu'ipu'i oloko. E laulima ae makou i keia i makaukau."

Lalau aku la oia i ka puaa, hahaki ke poo, ke ke'apaa, a waiho i ke pa a ke konohiki.

            I ka ike ana o Ahiki i keia puaa na mo'a/ I wale iho la no oia iloko on a: "Ua ike mua no ka paka keia poe, he malihini ke hiki mai ana i ko lakou wahi nei, i kalua mua ai i ka puaa, hele mai nei no hoi makou, aohe ikeia o ka uwahi imu i ka a ae, eia ka ua kalua mua paha, eia hou no ka hoi ua apiki!

            "Alaila he may kino papalua iʻo no keel aʻu i ike mai nei, a na laua paha i hoike iho nei i keia poe i hoomakaukau honua ai."

            A makaukau ka papaaina, huli mai la o Kueeeu i ke Konohiki a olelo mai la: "Neenee mai me ou mau hoahele, eia na mea apau ua makaukau, a noa ia oe me ou mau hoa, nee mai a maanei la noho!"

            Eu ae la o Ahiki me kona mau hoa a noho i ka papaaina, hoopa iho la i na mea apau elike me ka huaolelo hoola.

Olelo aku la a Ahiki: "E ai pu no kakou i ono ka ai ana i ka lehulehu."

            "Ae, he pololei kau," nee mai la kamaaina hookahi ka ai ana a ma on a, hoomaha liilii, a hoeu ae la ka huakai a ke Konohiki no ka hoi nele i ke kulaloa o Malama, a o ia paha ka ua i paheahe iho ai:

            E hoi ke kupa o Lihue ua pa i ka nele,

            *ohe no hoi ke moewaa o ka po nei.

            Ia lakou e hoi nei i ke ala, kukakuka iho la lakou no ka lakou mea e hana ai, hooholo iho la lakou e hele i ka hale e loaa aku ana ia lakou.

            Ahiki lakou i kahi nui o na hele e kuku ana, olelo aku la o Ahiki: "O oe hoi e Paku;i ame Nuhi, o olua ke kipa kauhale aku, a o maua hoi ke hoi malie a loaa ne ia olua. Nana pono olua, a i nele, hoi ae mai walaau wale aku olua."

            Ahiki laua, ike mai la na kanaka o ke kahu loko keia o ke alii Konohiki, pa kahea.

            "E, mama hoi ka olua huakaʻi o ka wela," wahi a ka noho hale.

            "Ae," wahi a laua nei.

            "Heaha keia huakai o ka hiki ana mai*"         

            "No kahakai ka makou huakaʻi i hele ae nei, eia ka hoi he mau la kai nui keia, i hele ae nei hoi i ka ono o ke Konohiki i kahi mea hou, eia nae aohe wahi puolo o ka lima e hoi nei."

            "Auwe no ka hoi e! Aloha ino ke Konohiki o kakou, hoi nui a na makou ia e laulele aku i keia po, a kakahiakanui, hiki aku ka ono a ke alii puuwai palupalu o kakou."

            "E ai olua," wahi a kamaaina.

            "Aeole, ua ai mai nei a hoi mai la," Wahi a laua nei, "o ka ono hoi i ka wai, kipa mai la e inuwai."

Ke nana nei laua i ka mea a lakou e imi nei, aohe no o laua ike iwaena o keia kauhale, a no ia nele, hoi aku la laua a hui me ko laua mau hoa.

            "Pehea ka olua huakai*" wahi a ahiki.

            "Aole ne ua mea nei a kakou e imi nei iwaena o kela poe," wahi a Pakuʻi ma.

Ia wa i olelo mai ai o Nihiole i ke Konohiki, "e loaa ana oia ia kakou, aole e nele, aia paha a he lele ae nona iluna me he manu la, alaila loaa ole."

            Ia lakou nei e ohi nei o na hale apau ma ia mau wahi, ua pau ia i ke kiei halo ia e lakou nei, a he nele no ka mea i loaa, nae no hoi o ke ahiahi hiki i ka hale.

            Ua lilo i mea maluhi no ke kino, a i kakani la ae, hoomaha, a pela aku ana, *a la.

Ke noce nei ke Konohiki i ke kuekaa ma na wahi apau o Kailua, aole no he loaa, a no ia nele, nee aku ana ka imi no Waimanalo, o ia nele like no.

            olelo mai la o Ahiki i kona mau hea: "Pau ae la na kahawai elua, hoomaha hoi kakou i keia mau la, a maha, alaila kakou pii nouka o Waihi, a noho kakou ilaila he mau la, alaila hele hoi oukou i *a* i na hale apau olaila.

            I loaa ole laila, aliala hoi mai kakou ahiki i Maunawili noho ilaila. "E neepapa ka kakou huii ana i na wahi apau, ke loaa ka hoi, kuu ka luhi, a makepono hoi ka loloa ana o na au i ke ala."

            A he*o keia manao iwaena o lakou, noho iho la hoomaha, a haia paka ke anahulu, hoeeu ae la ke konohiki i ka huakaihele nouka o ka pali-ku o Waihi.

            A makaukau ka huakai no ka hele, kahea aku la o Ahiki ia Kumaio kana a-ipuupuu:

            "E Kamaio e!"

            "E o."

            "I kahea aku la au ia oe e hele puana kaua i keia kuakai, a noho aku akua i ka uka waiahulu o Waihu, he maula. Nolaila e loihi ana keia huakai aʻu, o ia ke kumu o koʻu mskrmskr is oe e hele pu i keia huakai, i ole ae e hemahema."

            A lohe kana a-ipuupuu, ua lilo no ia i mea kaikai i kona manao, olelo mai la nae oia i ke alii: "Mai kuʻi ko kapuaiwawae noʻu e ke alii, naʻu no au e ekali aku mahope."

            ua maikai ia mau olelo i ka manao o ke Konohiki, nolaila, hoomakaukau iho la ka huakai, *ouka o waihi ka pahuhopu.

            A hala o Ahiki me kona mau hoa, makukau no hoi na huihui a-ipu a kamalo, helo ka auamo kau i ka a=i, a ukali aku la mahope o ke alii.

            Ma keia hele ana a ke Konohiki, olelo oia i aahu i kona kahiki hanohano alii, mamuli o na olelo a Nikiole o ka olelo ana aku ia Ahiki:

            "E, auhea oe e ke alii ke hele nei kakou i keia huakaʻi a o ko hanohano alii mai kahiko oe, anoai o ke kamu ia e loaa ole nei o keia keiki ia kakou, i ka wa no e ikeia mai ai oe e na kanaka, o ka wawa koke ae la no ia, eia  ke konohiki, lohe no kela keiki, ko ia la holo no ia e pee, o ka kakou no ka ho-a-a."

            malumi o ka maikai o na olelo a Nihiole, ua hooko ke konohiki ia olelo me ka i ana mai ia Nihiole:

            "Manao au ua pololei paha kau koho, e aho e waiho neia mau pono ou," nolaila hume iho la ke aliii i ka malo uʻa ilihau i kukuia me ka ili o ka Hopue me ka palaholo, a o ka mea hoi i loaa i ka poe haahaa i oleloia he lopakuakea.

            Kakua ae la oia i ke kapa pa;u mamaki i kona kino, me ke kau kikepa ana ma kona poohiwi, a me ia kahiko oia i kehel ai i keia huakai.

            Ia lakou i hiki ai i ka mama kahawai o Makawao me Mauna****, ia wa i lele mai ai ka kauli makaʻu ia nihiole, no kona ike ana iho i ke ala ana i kele ai me he mea la e kau okoa mai ana na mea apau imua o kona alo.

            Ke mau la no lakou nei i ka hele ahiki i ka ulu kukui, kahi a Kahinihiniula i kali ai, me ka manao e hu mme kona mau hoa paani, i ka la i nalowale ai ka iʻa o Kawainui.

            Mamuli o ka wela o ka la, haule iho la malalo o ke kumu kukui, a kahinihiula i pee ai i ka huakai e hoi nei no Maunawili ame Waihi.

            Ia lakou nei e hoomaha ana, hilinai aku la ke Konohiki i ke kumukukui me ke kikiipau iluna me ke alo.

            Oiai lakou nei e luana nei i ka olu, e haʻihaʻi ana hoi na olelo no ka pono o ka lakou huakaihele, e imi i ka meahuna iloko o ka mapuna o Halauwai, i ka mea pohihihi hoi i ka lau palaiula o *akalei, aia no nae ke alo o ke Konohiki ke kikiipau la Mokuhano i ka ehu a ke kai, awalalua i ka lae o Manuʻalele.

            Ea, mai ke Koholalele haualili i ka moana,

            Kukulu i na ohe kiwai a ka malua,

            Lewa ka hala o Mapuana lewa i ka makani,

            Lewa ka waha o ka puhi o laumeki.

            E kilapao ana i ke kumu o Kaihuku,

            uene ke kolopa i ka lihiwai o Punahoa,

            Kani ka poha a ka uwepa a Kauaikalani,

            Holoi e ka ihu a ka la i na kiahawai a ka ua paila paoa.

            I ka wele lipine ia e Kalehuamakanoe.

            ka ua mea he hoonanea o ke Konohiki i ka olu kukui o kpeejuau.

            Eia no kona alo iluna e huli nei a ke hoolohe aku nei no i na olelo a kona mau hoa, me ka mau no o kona mau maka i ka nana iluna.

            O ka wa no ia i paʻia ae ai o kona maka, a ike aku la oia i keia keiki e kau ana i ko-kiki o ka wekiu iluna loa o ka mana pukui o kekai mau lala kukui, aole nae on a ike pono aku i ke kino no ka nalowale i ka lau o ke kukui, aka o ke poo ame kekahi papa o ka poohiwi o ka lima, e paa ana i ka lala kukui, kana e ike aku nei.

Hoomau aku la oia i ka mana ana, oiai no hoi ke keiki e nana mei ana iaia.

            Mamuli o ka loli ole ae o keia mea kino ana e ikei nei, ua pau loa ae la kona manao ana, he alawa maka keia ana e ike nei. Nolaila olelo aku la oia i kona mau hoa:

            "E lakou nei e, e nana ae hoi oukou iluna o ke kumu kukui, anoai hoi o ike aku oukou i kekahi mea aʻu i ike aku nei i ka lekei ana aku la i ka mana o ka lala kukui."

            O ka wa ia o kona mau hoa i alawa like ae ai iluna, me ke au ana o na maka, a ike aku la lakou apau o ka wa ia o kona mau hoa i alawa iike ae ai iluna, me ke au ana o na maka, a ike aku la lakou apau O ka wa ia o kona mau hoa i alawa iike ae ai iluna, me ke au ana o na maka, a ike aku la lakou apau i ke aka maalo i ke kupulau o ka eueu o Makawao e kau mai ana iluna o ka wekiu, a e nana mai ana hoi kona mau maka ia lakou nei me kahi minoaka oluolu e hekau ana iluna o kona mau wahi papalina nohea.

Ia wa ihooho like mai ai lakou me ka huaolelo hookai: "Aia au keiki nei la a kakou e imi nei, ke kau mai la i koki o ka laau. Auwe no hoi ka laki e!"

            Kahea aku la o Pakuʻi: "E ke keiki e, hoi mai ilalo nei, a na makou e hoihoi aku ia oe a noho i ka hanohano o ke alo o ke      Konohiki o ke koolau nei, ka punahele a ke alii Olomana e noho mai la i Keanalehua."

            oiai no nae a pakuʻi e noke aku nei i ke kamailio o keia mau oleo, ke ikei aku nei o Ahiki i ka emi liilii aku nei i loko o ka lau o ke kukui, a o ia hookahi no ka lakou apau e ike nei.

            I ka nalo ana aku o ka helehelena o ke keiki, ia wa o Nuhi i ala-ke ae ai a kau ana iluna o kekahi lala kukui, e moe haahaa ana ilaho, @@ ka pii awiwi ana aku iluna, o kahi a ke keiki i nale aku ai.

            Kahea iho la oia ia Pakuʻi: "E pakuʻi ma e, e hele ae olua mawaho mai o kahi malaʻelaʻe e nana mai ai, a ike olua kahea mai."

            Hooko aku la o Pakuʻi ame Nihiole i keia leo, holo aku la laua a ku iwaho o kali malaʻelaʻe, nana mai la iluna o ka huʻa wekiu o ke kumu kukui a Ahiki e noho ana, me ka manao e ike mai i ke keiki.

            Ia laua nae i nana mai ai, ike mai la laua i keia manu nui hulu elele e kau ana iluna o ka lau o ke kukui.

            I ka ike ana mai o ka manu ia laua nei, ia wa i hohola ae ai oia i kona mau eheu a wehe aku ka peʻa o ke kalepa holo i Pokekona-Kona-kona iho nei ka nohona o ka hale hoopili wale.

            Hoho mai la o Kapuʻi ma: "Auwe, ua kuhihewa kaou, he manu ka keia me a kakou i manao mai nei he kanaka, aia la ke upoʻi la na hui o Haupu lele oni i ka makani.

 

(Aole i pau.)

HE HOOHEMAHEMA NUI.

 

            Lunahooponopono o ke kuokoa, aloha kaua: E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho ma kahi kaa wale o kau nupepe i keia manao no na ke poo e kau ae la maluna.

            I hoopuka ae la au i keia manao, mamuli o koʻu lohe ana aku i na manao hoakaka a ka lunahoomalu o ke Komite Kuwaena o ka Aoao Kaliaina Repubalika, ma ka halawai i malamaia ma ke kaupoku o Iana Hokele, maka po o ka la 11 o keia malama iho la. Ua komohia maoli no ka manao iloko o ua lunahoomalu la, ua ikaika ka aoaoa ka laiaina, a o ke kau koho baloka e hoea mai ana, e hoea mai ana, e kaa ana ka lanakila kamahao ma ka aoao Repubalika.

            ua hooiaioia keia manao kanalua ole, malmuli o ka papahana a ua komite la, i hooponopoho ai, e pili ana i na halwai a na moho ma ka Apana Elima, e hoohaiki ana i umi wal no manawa e halawai ai ma kela ame keia mahele.

            E Mr. Lunahooponopono, he manao kuhihewa loa keia o ua lunahoomalu la, a no ka mea, a ia ka hakoko nui o keia kau ma ka Apana Elima. Ma keia apana, ke ku mai nei na Demokarata me ka ikaika, he ikaika hoi i nahaha ole, a i kuhihewaia ua aohaha, mamuli o na hiona i keia ma ke kau i holo ai o Balawina, ame keia kau wae moho ana iho la i hala. O kekahi hiona i manaoia aku ai ua nohaha ia aoao kalaiaina, o ia no ka hiki pono ole i na Demokarata e lokahi maluna o kekahi o ia auna, i alakai, ma keia hakaka ana. Ina e lilo ana keia mau mea maopopo loa, i mea na na alakai Repubalika e haakei ae ai, a manao ua lanakila na moho a ia aoao maka Apana Elima, e ao o huhewa.

            Aole o keia kau koho baloka wale no ka i hoohemahemaia e ka aoao, ma ka Apana Elima, aka, ua hana mau ia no i na kau i hala; a mamuli wale no o ka loaa ana o ka ike, ua lilo aku ka hapanui o na hale kau kanawai o kakou i na Repubalika. He manao kuhihewa loa keia. Ina ua manao na alakai o ka aoao e lilo i na Repubalika ka hanohano ma keia kau, he mea pono, aole e waiho i na hana hooikaika iloko o na mahele a ka h@iki, alila hana aku. He mea pono no e lu mai i keia wa i ka nanahu, oiai ua hooiaioia mai ma keia kau wae moho ana iho la, o ka lanahu ka mea e hiki ai na mea apau, a pela hoi e ikaika ai na wawae o ka poe e hooikaika ana.

            Ma ka ninau Elele Lahui, aole i loaa ka ikaika i ka moho a ka aoao i keia la. Eia no ia ma ke kulana kulanalana, e kau ai no ka weli ke nana aku, a o ka Apana Elima ana no ka apana @@@@ oia e hoohaule. nolaila, aole pono i na alakai e hiamoe mai, me na manao, ua lanakila ia moho. Ma ka hoohalike ana i na huahelu i loaa mai ma ke kau wae moho i hala iho la, aia he heluna nui o na mana koho i holo ole e hoike i ko lakou mau manao ma na pahu baloka, ua like hoi ia me 60 pakeneta. Aia ihea ka heluna nui@ mahea ana lakou e hoike ai i ka lakou olelo hooholo ma keia kau koho nui ae@

            Nolaila, o Mr. Lunahooponopono aole i haliiia ke alahele o na moho a ka aoao me na pua rose, aka aia no i ke waiho mai la i waena o na kakalaioa ame na puakala.

            I keia kau, ua loaa i ka aoao ka manawa kupono loa, e kaihi ae ai a lilo na moho lunamakaainana o ka Apana Elima, aka, o kela hoohemahema no elike me na wa i hala ae nei, pela no e ikoia aku nei. Ke manao nei kou mea kakau, he hana hewa loa na ka aoao ame na alakai, ka hoohemahema may ana i keia apana, oiai, o ka hoohemahema mauia ana, o ia ke kumu i ikaika loa ai na Demokarata. E nana i na wahi koho i loaa ai ka lanakila i ka aoao Demokarata i na kau i hala aku, mamuli o ka hooikaika o na Repubalika ma ia mau apana, ua haule mau na Demokarata, ahiki wale i ko lakou manawa i haalele loa ai i ka holo ana mai i mau moho, a pela iho la i mama mai nei ka hana a ia poe Repubalika. Ina pela na alakai o ka aoao e hana mai ai no ka apana elima, ma keia mua aku, aole he hookuanui ka hana.

            Me keia mau manao, o Mr. Lunahooponopono, ke waiho nei au i koʻu manao na kela ame keia Repubalika oiaio e noonoo akahele mai, me ka manaolana, e lilo keia mau hoakaka manao ana i mea e pono ai ka aoao kalaiaina me keia hakoko ana.

Kou oiaio,

 

SIMEON K. NAWAA,

 

NA MEAHOU O KA UKA HUʻI ANU O KAINALIU.

 

            E mr. lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha a nui:- Ma ka la 11 o Sept., i haalele aku ai au i koʻu home noho ma Napoopoo, a hele hoomaka mai la e noho me na keiki ame na moopuna ma ka aina i kapaia Kuamoo; ka aina kaulana i make ai o Kekuokalani, ke alii paakiki i ka ai kapu, a ua kuhikuhiia au e kekahi kanaka kahiko loa i kahi i make ai o Kekuokalani, a nolaina, ua lilo iho la au he kamaaina no kahi i make ai o Kekuokalani ame kana wahine. Ma ke Sabati la 17 o Sept. ua hele aku la au i ka pule i Lanakila, a hui iho la me na luna ekalasia maikai, hoomanawanui i ka hana a ke Akua, H. Kelii Sr., Samuel H. Kelii Jr., Nila Kelii Jr., Samesona Kuhia ame Kinimaka. A ke haawi nei au i kuu hoomaikai ia Miss Maryan Kauhaihao no kana alakai ana i na pokii liilii wahine ame na pokii kane. A e himeni ana no lakou i na himeni haole ame na himeni Hawaii, a e aʻo ia ana i ka pule a ka haku. O ka mea ni ia, a waiwai na keiki liilii o ka hele ana i ke kula Sabati. A pau ke kula Sabati a makou kamailio mai la o Samesona Kuhia iaʻu ame H. Kelii Sr., o oe ka haiolelo o keia la, a ua ae aku la no hoi au.

            O ka makou haiao ia la, ma Mataio 25:33 a e hooku oi i ka poe hipa ma kona lima akau, a i ka poe kao ma kona lime hema. E pili ana no ka la nui weliweli loa e hookolokolo ia ai na lahuikanaka apau o ka honua nei.

            Sept. 24, hele hou no i ka pule, a haawi hou ia mai la iaʻu ka malama ana o ka halawai haipule. A o ka makou manaohai ma Roma. Me ke kuaaina ka ke Akua i koho mai ai me ka poe i hoowahawahaia. O kekahi keia o na pauku poolela loa a ka Lunaolelo Paulo e hoakaka nei i ko Roma. O na haumana a Ieso he poe lawaiʻa lakou o na kapakai o Galilaia a mai ia lakou i holopuni ai ka malamalama o ka olelo a ke akua a puni ke ao holookoa. A ia Paulo aku hoi hiki i Roma, A o ia ka paulo e hoakaka nei a nui ka poe huli i ua hoakaka nei a nui ka poe huli i ua hoakaka o Paulo, a huli pu me ke kauwa a ka Emepera Nero o Roma, a o kona hewa ia i okiia ai ke poo.

            A pehea hoi o Opukahaia ke kanaka kuaaina haalele loa i pilipili kokoke ole mai i na kauhale o Napoopooo, he waoakua, a he waonahele, mehameha kanaka ole kona wahi i noho ai, a ku a hele i Amerika e imi i ola nou e Hawaii. Pololei keia olelo a Paulo@ me ke kuaaina ka ke akua i koho mai ai me ka poe i hoowahawahaia. He nui na mea i weheweheia, aka, ua lawa keia. Ma ke Sabati la 1 o oct., hele hou no i ka pule, o Samuela H. Kelii ka haiolelo. No ka hanau ana o Ioane Bepetizo. Maikai ka haiolelo; o ia no oe la ka mea ua hele i ke aʻo kula Kahunamea ua hele i ke aʻo kula kahunapole. Oct., la 8 hele hou no au i ka pule, o Bila kelii ka makou haiolelo. Kana pauku haiolelo, oukou no ka paakai o ka honua in a pau ka liʻu o ka paakai, pehea la ia e liʻu hou ai. nana aku no hoi i ka haiolelo a keia opio lunaekalasia, he pahee hoi kau i ka welowelo i ka hoopilipili i ka paakai kapi iʻa, a ka Haku e aʻo ana i kana poe haumana, o oukou no ka paakai kapi iʻa kanaka, he nui wale aku. Pau ka haiolelo, he kumuhana e hoomaemaeia ka pa luakini, a ua ku aku la au a olelo aku la ia H. Kelii Sr., o oe no ka mea e hiki ai, ae mai no oe, o ka pau ae la no ia. ko H. Kelii ae no ia. A he mea oiaio no, kakahiaka Poakahi ae no hoomaka ka hana, a he wahi mea uuku koe o ka nani no ia o ka pa luakini o Lanakila. He ui hoi kau ke nana aku.

            O maokamau kekahi i hooluliluli wahi kuu mauu Hilo, a loheloheia ae la ua pau o Mrs. Elena Kilinahe i ke ahi a ua wela ke kuno, a ua laweia i ka haukapila, aole i hele e ikel a kakahiaka poalia ae, hele hou no, a loheloheia mai ana ua maikai. Aole nui o ka poe i kauhale e hoomaemae ana, o makou wale no elima a kai ana ke kelepona, ua make ia o Mrs. Elena Kilinahe, hora 11 a oi a. m., hoi hou i kauhale a hele hou i kahi o ka mea poino, hiki hou aku au e hookomoia ana ka lole.

            Maka Thomas White olelo ua papaa maoli ke kino. Koe aku malalo o na kuli, a koe no hoi ka a-i ame ke poo, a he ku maoli i ka manaonao, a nana no i ninini i ka aila maku i ka lole, akuni i ke ahi. I ka mahina i hala aku nei, he wahine no, no ka apana o Kona akau nei, lele iloko o ka imu i enaena a papaa ke kine. Heaha mai nei la keia.

Z. P.  KAWAIKAUMAIIKAMAKAOKAOPUA.

 

HE HOOMAIKAI I KA POE KOHO BALOTA.

 

            I kuu mau hoa makaainana o na henoa-piilani, mai ka puu kaulana o kauwiki ma ka hikina, a mai ka heke o na moku, Molokainui-a-hina, ma ke komohana.

            Aloha oukou:- ke haawi aku nei au i kaʻu mau hoomaikai ana ia oukou apau, no na baloka helu kiekie ke 1419 a oukou i haawi mai la iaʻu ma keia la koho i pau iho la, no kela kulana hanohano aʻu ame kuu mau hoa he 17 i aumeume iho la, a mamuli o ka oukou hoohole ana i lilo iho la au i moho lunamakaainana na oukou no ke kau koho Balota o Novemaba e hiki mai ana.

            I ko oukou hoike ana mai i ho oukou hilinai iaʻu ua lilo no ia i mea nui iaʻu, a nolaila au e pahola aku nei i kaʻu mau hoomaikai piha ana me koʻu aloha pu, ia oukou apau.

 

JOHN FERREIRA,

(Keoni Pale)

Wailuku, Maui, October 9, 1922.

 

ELUA MAU IPUHAO PUHI RAMA I PAA AE I KA HOPUIA.

 

            He la hana maoli ka Poakolu aku nei o ka pule i hala no na makai hopuhopu waiona; ua ikeia ia ma o ka paa ana ae o K. Miyamoto, he Kepani, no Moanalua Camp, ma Puuloa, i ka hopuia ma ia wahi i loaa aku ai he ipuhao puhi rama i hoawaawaia ame 32 galani lemuhao.

            Ma ke alanui Hustace, ma ia la no, he Kepani o G. Funakashi ka ia paa ae i ka hopuia no ka loaa ana aku ma kona wahi he 50 galani rama i hoawaawaia ame hookahi galani lemuhao. Ma ke awawa o Mano o M. Maruyama, he Kepani, ka i kono ae i ka upena a na makai hookapu waiona. Ma kona wahi a malalo hoi o kona malu i loaa aku ai he mea kaoni sake ame eha galani sake.

            O na kepani wale no ia e hopuhopu mai nei, pehea iho la ka poe e hoopaepae ma-lu mai nei i ka waiona mai na aina e mai, no ka mea ke loheloheia aku nei ka loaa o na omole kini hooneoneo ame na omole barani a waina hoouilani ma kekahi mau wahi. Oia nae paha, "paiaia ae la na maka i ka nui @@ ka lehua aohe ike wale iho ia mali."

 

HE MEA OLE KA MANAWA KUPONO I KE KANAKA ME NA PAKEKE ALUALU

            He nui ka poe i manaoio ke hookahi wale no wa o ka manawa kupono e hoea mai ai iloko i keia ola ana.

            O ka mea oiai nae, aole he hoea mai o ia me iloko o ia manawa imua o ke kanaka i lako ole me ke dala no na Manawa Kupono nei.

            E hoolilo i kou mau manawa haawale apau ma o ka hoahu ana i kekahi o kau mau wahi kenikeni liilii.

E HANA KOKE I KEIA WA. MAI KALI. E HOOMAKA KOKE I KEIA LA OIAI E LOAA ANA KAU DALA.

 

            E hoaku i kau dala ma keia banako in a he hookahi dala wale no kau e hoomaka ai.

            E hooholo i kekahi papa hana o kela ano i kela ame keia pule a mahina pana me ka hoomau ana.

            Elike me ka pii mahuahua mau o kau mau hoahu liilii, a i ka hoea ana mai o ka manawa kupono, ua hiki ia oe ke apo mai iaia.

            CHINESE-AMERICAN BANK

Kihi o na alangui moi âme nuuanu. Honolulu, T. H.

 

 

O NA HAWAII

 

i makemake i ka pomaikai o ke kanawai hoopulapula o molokai, e hoolako

 

ia lakou iho no ka holomua ma ka loaa ana ia lakou o na lako mahiai me hanai holoholona ma keia hui kamaaina.

 

Ke maiala nei makou i na lako hana maikai loa, pela noi me ke PENA SHERWIN-WILLIAMS, ka mikini umi waiu DE lEVAL ame na lako pili i ka home o na ano apau.

 

Maloko o ko makou keena o ka lako paani e loaa no he ahua o na pu liilii ame na raifela maikai.

 

E. O. HALL & Son, LTD.

 

 

 

MAKEMAKE ANEI OE I NA LEO MELE HOU LOA?

 

Ua hiki ia makou ke hoolawa aku i na leo mele hawaii hou loa ma na

 

PAPA LEO MELE A ME NA OWILI PEPA

 

Pepa mele anei, Ina o ka mea hou loa, eia ia me makou.

 

O NA MEA PILI MEAKANI APAU NAU.

 

HAWAII SALES Co., Ltd.

Alanui Nuuanu, kokoke i ke alanui moi.

 

 

 E NOONOO NO KA NOHONA O KEIA MUA AKU

 

            Ua makemake mau maou e hookipa mai ia oe ame kau mau hoahu liilii ma ko makou Hale Banako nei, no ka hoopakele ana ae ia oe ame hou ohana i ka hora o ka pilikia e hoea mai ana.

 

HE MEA NUI ANEI KE OLA IA OE?

 

Heaha ana na haawina e loaa ana ia oe in a e pau oe mai ka hana mai, a i ole, loa paha i ka maʻi?

 

E HOAHU I KAU DALA ME MAKOU.

 

He hookahi wale no dala no ka hoomaka ana. Eia ke hamama nei ko makou keena ma na ahiahi POaono apau, mai ka hora 6:30 ahiki i ka 8:00.

 

THE LIBERTY BANK OF HONOLULU, Ltd.

 

Kumupuaa i ukuia, $200,000.00. Huina Kaulele, $16,000.00 kihi o na alanui maunakea ame mou

KELEPONA 1014.

 

O KA "RED CROWN" KA I HOOHANA KAOKOA IA NO NA HOLO HOOMAKAULII MAKAHIKI

 

            O ka Holo hoomakaulii (camp Curry) ka Los Angeles-Yosemite, me he mea la o ka hana kaulana hookai ia o kela no i malaia ma Amerika Hupuia. I na makahiki apau i ka hapa waena o Mei, oiai no ka hau hehe e haliipaa ana ma na alahele mauna, mai ka 15 a ka 20 kaa e hoomaka an ae holo no 360 mile mai Los Anegeles mai e aʻe ana ma ka na awawa iloko loa  iluna o na alanui mauna kiekie iloko o ke Awawa Yosemite. O na kaa pau, ua alanaia lakou no ka lanakila a e hookeleia ana e ka mea loea.

            A iloko o ka holo ana eono i malama ia  o na kaa apau i homo, ua hoohana wale no i ke Gesoline Red Crown.

            I keia makahiki o ke kaa haahaa loa o ka hoohana an i ka aila, he *Chevrolet e hokeleia ana e Dominick Basso, ua holoia na mile he 360 @n on a galani he 12 o ka "Red Crown" (he averika o 30 mile i ke galani), a he paina o ke Zerolene.

            O ka averika o ke gesoline i hoohanaia no na kaa apau i hoohanaia, he keu a ka haahaa. He hoike kamahao keia o ka holomua mau o keia hui maka hana ana i ka aila o ke ano kiekie loa, e hooia mai ana no na makahiki neepapa eono, i ka lokahi ana o na enekinia kaa otomobile, e loaa i ko lakou kaa he moolelo. I keia makahiki, he 18 o na kaa he 20 i komo, i holo i ka mamao holookoa i emi iho malalo o 20 galani o ka "Red Crown," oiai nae mamuli o ka ua he pakikakika ke alanui.

            O ke gesolina Red Crown, o ka aila kaa hoomakaulii hookahi i am a ka makeke i keia la, no ka mea aia iloko olaila na huina o ka wela, e hiki ai ke hohikiwawe a hookaulike i ka holo ana iloko o ka ipu aila ano hoi, e loaa mai ai ka mana ikaika i ka enekini i manaoia e hoohana aku.

            Hoopuha ma ka hoailona Red Corwn- Ma na wahi kuai aila, na halekaa ame ka poe kuai aila e ae.

STANDARD OILA COMPANY

(California)

* papa 1-E no na kaa malalo o $300.