Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 43, 26 October 1922 — E NAAUAO MAI! [ARTICLE]

E NAAUAO MAI!

Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa; Aloha kaua:—E oluolu hou mai ia'u, e papaleo pu me na hoa Hawaii o kaua, ma kou mau kolamu, maluna o ke poomanao e kau ae la maluna. I lawe mai la au i keia haku manao ana, mamuli no *ia o na mea i ike mau ia ma na wa kōho haloka apau; a ma kou kulana e paa nei i keia manawa, he lunanana koho baloka; ame a'u hoi, i noho ai no eha £au, o eha makahiki o ke kau hookahi, he mea kaūmaha no, ka ike ana, aia no kekahi poe ke koho nei no m« ka maopopo ole i kp kaha ana i ka baloka mer ka pololoi. Ma ko kaua ano, he meakakau a hoolaha manao, e lawe ae kaua i keia keehina, a hoomaikeike aku i ko kaua lahui, a o ka poe e apo mai ana o naauao ana lakou, a pela hoi e holoiia ae ai keia kina'una'u ano nui. E hoao ana no hoi au e pane akea i kekahi mau ninau i ninauia mai ia'u, a i paneia no hoi e a'u; a he manaolana ko'u e hoopauia ae ana ke pohihihi o kekahi mau hoa o kaua. Ea Like Ole o na Baloka. I—Koho1 —Koho Baloka Waemoho. O keia ka baloka i kohoia iho nei na moho no na aoao kalaiaina. Ma ke-. ia baloka, ua hookaawaleia na mohō Repubalika ma ka hema o ka baloka, o na Demokarata hoi ma ka akau. Ua ninauia mai au e kekahi mea: Pehea la e hoi mau ai na moho Hepubalika ma ka aoao hema a o na Demokarata hoi ma ka akau? Eia no ka haina. No ka lilo mau i ka moho Elele Lahui a ka aoao Ilepuhalika ka lanakila. E ikeiā no ma ka Pauku 41 o na Kanawai Koho Bjiloka, a malalo hoi o ke poo: "Na Baloka Mana", poohou elua, a penei ka hoakaka ana: "E lilo no ka hooponopono ana o na baloka mai ka pakeneka o ka huina piha 0 na baloka i hookoinoia, ma ke kau koho mamua iho, no ka elele 1 ka ahaolelo lahui." Ua ike kakou apau i ke ano o keia baloka, a e hoea ho.; mai ana no ia ano i na kau e waeia ae 'ai na moho, no na kalana amē ke kulanlakauhale a kalana o Honolulu nei; a ina no ka lilo ae i.keia kau, i elele Demokarāta, e ikeia ana ka loli o na hooponopono ana i na baloka, elike me ka hoakaka a keia pauku. . 2.—Koho Baloka Nui. He ekplu ano baloka ma koia. koho e hoea mai ana, o ia no hoi ke Kau Koho Baloka Nui. He okoa ka baloka no na Elele, a o na inoa wale no o na Elele ke kau ana, me ka hoike pu ia o ko lakou mau aoao kalaiaina. He akala ka waihooluu o keia baloka, a i hookahi walo no e kohoia; mai koho a oi aka mamua o keia, 0 kiolaia kou baloka. He bolu ka waihooluu o ka baloka no na Senatoa, a o iia i .oa o na mo]io senatoa i wa'eia iho nei, ke kau ana ma ia baloka. E hoonohonoho papa ia ana ko lakou mau inoa, a ma ka hema a'e o ko lakou mau inoa, e kau ana ko lakou mau aoao kalaiaina. Mamua o kou ma-ka ana 1 kou baloka, e nana i na kuhikuhi e kau ana mawaho o kahi koho a maloko o na keena koho, a i ole, i na kuhikuhi c kau ana maluna 0 ka baloka au e koho ai. Ke lilo keia mau kuhikuhi i mea ole, alaila he ihepa maopopo ua mea koho la; a 1 ole, he mea ike ole i ka heluhelu, a he mea pono no e laweia aku kona pono koho baloka. E pono e hoomaopopoia, o ke ana naauao wale no ke kumu hookupono i kokahi mea e lilo ai i mea koho, a ina nele i ka ike heluhelu a kakau, he mea makehewa ka hele ana e kakauinoa. He keokeo ka waihooluu o ka baloka o na lunamakaainana, a o na moho lunamakaainana i waeia iho nei, o lakou ke hoonohonoho papaia ana, elike no me na moho senatoa. Ua hoakaka ka Pauku 18 o na Kanawai Koho Baloka penei: "Mahelehele ana. E kuleana no ka.pōe koho iloko o na apana i oleloia, e koho i na lunamakaainana, elike me keia: Maloko o ka apana ekahi, ejia; Maloko o ka apana elua eha; Maloko o ka apana ekolu, eono; Maloko o ka apana eha, eono; Maloko o ka apana elima eono; Maloko o ka apana eono, eha." Elike me ka hoakaka a keia pāuku, pela no kuhikuhi e kau ana maluna o na baloka o na lunamakaainana. I moa o hoomohala iki ia ai, a maopopo ke kino o ka baloka no na eenatoa o Oahu nei ame ke ano o ka ma-ka ana, e nana i keia malalo iho nei: Republican Alohilohi, Chas.... X Democratic Bull, Robert K... Republican Leilehua, Sam X Republican Maunalei, Jaa. K... . Democratic Newton, Alfred... Democratic Yiew, Sonny ....XI O ke kuhikuhi e kau ana maluna o keia baloka, i ekolu wale no au e koho ai. O kou koho ana i elua Repubalika, a i hookahi Demokarata, aole ia he mea e kiolaia ai; akā, 0 kou koho anā a oi mamua o ka mea i kauohaia, e kiolaia no. Ina no he hookahi au mea i koho ai, a 1 ole eiua paha, ke maikai la no kou baloka. Elike me ka oiaio o keia i ikeia ae la no ka paa baloka o na senatoa, pela no me ko ka elele ame na lunamakaainana. E malama loa i na kuhikuhi e kau ana ■ maluna o ka baloka, a mai haalele I

i ka heluhehi mua ana ia mau kuhikuhi. * KokuA M& Kahi Koho. He kuleana ko kekahi mea koho, e ninau i na lunanana koho baloka i ke ano o ke koho ana, aole nae e hiki. i ua poe luiia nei ke hoike aku i ka mea koho i kana poe molio e koho ai. (Pauku 109 o na Kanawai Koho Baloka.) Ina pohihihi i kekahi mea koho, kahi e ma-ka ai, a i ole, ka nui paha o na molio e kohoia ai, mai kanalua i ka ninau ana i na lunanana koho; no ka mea, he poe kauwa lakou nau. ' Ma ka Pauku 114 o na Kanawai Koho Baloka o ka pōe hapopo o ka ike, a mau pilikia e ae paha, e hiki ole ai ko ma-ka pono i na baloka, ua hiki no ke noi ae i kekahi hoa o ka papa lunanana koho e kokua aku ma ka ma-ka ana i ko lakou mau baloka. Na Baloka Eaolaia. Ma ka olelo hooholo a ka aha kiekie o Hawaii nei,- ame ka hoakaka a ka Pauku 119 o na Kanawai Koho Baloka, eia no na kumu e kiolaia ai na baloka: Ina e ma-ka pe'a a oi akn na inoa mua o na kulana e hoopihaia ana; ina hoi ua oi aku ka nui o na pe'a i kahaia maluna o na baloka, no na lunamakaainana, mamua o ka mea i hoamanaia ma ke kanawai; ina hoi e kau ana he maka, a hoailona paha e hiki ai ke ikoia ka mea nana i kalia i ua baloka la, a i ole, ma-ka a hoailona paha e ku-e ana i na mea i hoakakaia; a i ole, ina paha ua peluia elua baloka, e hoomaopopoia ai he elua baloka a kekahi mea koho i kaha pe'a ai; a i ole, he baloka ano-e loa mai na mea i hoakakaia ma ke Kanawai. Ma ka olelo hooholo a ka Aha Kiekie ua komo pu no keia mau kumu, a pakuiia mai, penei: Ina o ke kaha pe'a a iloko o kekahi apo; ina o ke kaha pe'a ma ka aoao hema o ka inoa o ka moho; ina o ke kaha pe'a iloko o ke ko-wa o ka inoa o ka moho; a i ole, kakauia paha ka inoa o ka moho me ke kaha pe'a ole. ia, a i ole, ua kahakahaia paha mnmua o ke kaha pe'a. E makaala loa ka poe koho, a e heluhel ua hoomaopopo i keia mau hoakaka ana. Ina ma kau kaha pe'a ana, ua ike oe i ka hewa, mai kahakaha, a hoa'o e holoi ae; aka, e hoihoi aku ia baloka, a e haawi hou iā mai no i baloka. Ua loaa ia oe, ka mea koho, ia kuleana, ma ka Pauku 115 o na Kanawai Koho Baloka, a mai hoohemahema i keia. Ina ua puka, a hapala paha ia baloka i loaa aku ia oe, a i ole, he mau ma-ka a hoailona paha kekahi au i ike ai ma ia baloka, mai no a kaha pe'a ia baloka, aka e hoihoi oe i ka lunanana koho baloka, a e noi oe i baloka hou. E hoolohe i keia a'o ana, i lilo mauwale ole kau baloka. Ua ninauia mai au i keia mau ninau. Owai ka poe i aeia e komo iloko o na wahi kohol I ka wa hea e waihoia aku ai ko lakou mau inoa i na lunanana? Ninau 1. —O na moho ame ko lakou mau. hope, aole e oi aku mamua o elua hope no ka moho hookahi, ame ka poe e kaha ana i ko lakou mau baloka, (Pauku 104 o na Kanawai Koho Baloka). Ninau 2.—1 ka la mamua o ka la koho baloka. (Pauku 62 o na Kanawai Koho Baloka).

E Hoomaopopo i Kou Wahi Koho. Ma ka Pauku 86 o na Kanawai Koho Baloka, ua kauohaia na lunanana koho baloka, e kau i na papainoa o ka poe koho, ma na wahi hele mau ia e ka lehulehu; he ekolu wahi ma kela ame keia wahi koho. O ka manao nui o keia, i hiki i kela ame keia mea koho ke ike, ina paha ua paa kona inoa ma kahi ana i koho mua ai a i ole, hoololi ai paha. He mea nui' keia, a he mea pono e hoomaopopo mua ia, mamua o ka hele ana e koho. Mai hoonanea wale, a manao iho, ua paa ..ku la no ka inoa; ahiki nae i ka Ia koho, hele aku la e hoopaapaa i na lunananana. Mai hoopaapaa oe ia lakou, a no ka mea, aole no lakou ia hewa. Ua hookaawalo ke kanawai ia mea. Aia he mau papanana no keia ano, a e haniama mau ana ke keena o ke Kakauolelo Kalana no ia ano hooponopono ana, a o kou kuleana ia, e makaala i kou pono koho. E hele koke oe e hooponopono, aole o ke kauka'i a ka la koho, o lilo wale kf. manawa maikai e koho ai i manawa e hoolauwili wale ia; a o ka lua no hoi, e haule ana kou koho ana. Me keia mau manao hoakaka, ke manaō nei au, e loaa ana ka naauao ia kakou apau ma keia kau koho iho, a o ka oi loa no nae, i na makuahine ame na kaikuahino o kakou, oiai, akahi ae nei no hoi lakou a koho baloka. O ka ( lawe p, malama i na a'o ana, he mea ia e naauao ai. Me ka mahalo i ka lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, ame na keiki o kou keena pa'i. Kou no a mau, SIMEON K. NAWAA,