Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 45, 9 November 1922 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

I ka lohe ana aku o Sa Wiliama i keia mau olelo a ke kaikaahine hele mai Ia a ku mamua pono ona me na maka ku-k-ona, a ke paila la hoi ka inaina wela iloko, a ma kona mau mika. ua like ka hulili me na maka o kekahi liona, a i mai la: "E Minama Linetona, mai aa hou oe e oaka i ou mau lehe !ehe maltnja o kekahi kumuhana elike me kena au i kamailio naai Isl Ua mare au i kela wahine a'u i aJoha ai, no ka oi aku 0 ka maikai a no ka 01 aku paha o ka ino, o ka make wale no ka m«a nana e hookaawale ia maua; na'u i koho ka'u wahine ; makemake ai aole na kekahi mea i noi a i ole hookikina mai, o kona a o ko'u make wale no ka mea e moku ai ke kaula nana : hoopaa ia maua," la pau ana no o kana olelo ana o ka huli akn la no ia hele ~e ka inaina i oi aku i ko na manawa mamua a haalele mai i i ka nimi a laua o ke kamailio pu ana. Ua pīha loa ka Lede Linetona i ka haalulu me ka maka'u no keia mau olelo a ke kaikunane me ka loaa ole iaia o ka —,anao aa a koa e hoakaka hou i kona manao maluna o keia| k-nmehana; eia nae aia no he manaolana iloko ona, mamuli - ka ke aikane, Mrs. Fanamu, mau mea o ke kakau ana maij āla, no ka manao o Vekinia e hoopii ma ke kanawai no ke! -Ai ana iaia mai a Sa Wiliama aku. \ I*a loaa iaia ka manao koho oia paha ke kumu o ko Ve-i 'ena pee ana ia manawa, nolaila ua makemake loa oia ia ma-! -iwa e kaawale koke aku ke kaikunane i ka aina mamao elike — e ia a Sa Wiliama i kamailio aku ai no kona manao e holo : na aina mamao, no ka mea, ua maopopo iaia ina no ka hoo7>i: okimare io o Vekinia e hoikeia aku ana no ia mea iaia ma kahi ona e loaa aku ai, i ka palapala kii, a ua maka'u oia no 5a Wiliama loaa mai i ka palapala kii ina e noho ana e ho'o koke aku ana oia i Amerika me ka hoohakalia ole, a hoao e hoopahili i ka hoopii a Vekinia ma o ko laua hoolaulea ana ae. Nelaila aole i piha ka pule mai ia la aku haalele iho la ke Wiliama ia Enelani no Aigupita ame ka Aina Hemolele, a i kaawale aku ai ua maha loa ae la ka noonoo o ka Lede me kona hauoli pu no ia kaawale ana aku o ke kaiWunane. Noonoo iho la oia ia manawa he mea hoola i ka ma'i V:a manawa, mamuli o ka hele koke ana aku o ke kaikunane : ka aina mamao ma keia manawa. }ie ano mehameha loa nona ka noho hookahi ana maloko -v ka Hitadela iloko o na la anu o ka hooilo, eia nae, ua manui no oia no ke kaawale ana aku o na mea hoopihoihoi 2. hoonluku nui i kona noonoo mamuli o na pilikia i loaa i ka rr.^kahiki t aku i hala. Ua hoea mai la na la o ke kupulau a pela me na la ikiiki r kt kau a hala. Ua hoea mai la he makahiki hou a hala si:-j mai ka manawa mai i nalowale ai ka wahine a ke kai-".-unane, a i kekahi la hoea mai ana i ka Hitadela kekahi wa-hi-nui ma ke ekeleka i kakauia mawaho ma ka inoa o Sa '\Mliama, he palapala pili oihana i kana nana iho, a ua kuniia hoi mawaho ma ka haleleka o Kaleponi. I ka ike ana iho ona ia leka naka e wale ae la no kona kino, no ka mea ua ike koke iho la no oia i na manao i kakauia mak>ko o ia leka. Eia nae, aole no i pau kona hopohopo ahiki i kona ike maopopo ana i na manao i kakauia maloko o ia palapaia, no ia manao ikaika iloko ona e ike i na manao i kakauia me ke akarrai loa oia o ka wehe ana i ke sila o ka wa-hileka ahiki i ka hemo maikai ana, e ike ole ia iho ai ua wehe muaia e kekahi rr?ea kolohe, no kana nana mua ana niamua o kona hoouna ana aku ia palapala i ke Sa Wiliama. Mahope o kona heluhelu ana a hoomaopopo i na mea apau 1 Vakatria maloko o ka leka, ua ike oia me ka hoohewahewa ole r hooko mai ana o Vekinia i kana mau mea apau i hoakaka aku ai imua o Mrs. Fanamu no kona holo mai i Enelani a koi : kona kulana i ka waiwai o ke kane. , E hoakaka pu ana maloko o ia palapala he hoopii oki mare lee hookomoia ae ana iloko o kekahi o na aha hookolokolo ma Kapolakiko e ka Lede Vekinia Hita e ku-e ana ia Sa Hita o ka Hitadela Enelani. I ka pau ana o keia heluhelu ana ana me ka minoaka ma kena. man papalina i hoihoi hou iho ai oia i ka leka iloko o ka wa-hi no ke kumu ua piha oia i ka hauoli ia manawa no ke kaawale o Sa Wiliama mai a Vekinia mai ka wahine a ke kaikunane i mare ai ana hoi i makemake ole ai, o ka hooko koke ia o ia hana oia kona iini nui ia manawa. "Mai3cai loa kela hoopii okimare a kela wahine e hoolala nai la." i namunamu iho ai oia me ka hauoli no ka hiki mai o ka manawa e ko ai kona makemake; "o kela manao haakei o s>a Wiliama aole oia e hele hou aku ana e huli i kela wahine mahope o ko laua moku ana; e ike iho ana oia ma keia leka no ka makemake loa o kela wahine ana e hookaawaleia laua. "Ua makemakeia mai oia, elike me ka hoakaka maloko o r:eia palapala, e hoea aku imua o ka aha ma ka la 9 o keia mahina ae—he eha pule a oi aku mai keia la aku, e hiki ana paha -<ia a aole paha i ka manawa e noho ai ka aha no ka pane ana aku ma kona aoao no ka hoopii oki a ka whine. "Aia oia maloko o ke kulanakauhale o Alexanederia ma ka hope ana i kakau mai ai, a me he mea la aoie e loaa aku ana keia palapala iloko o ka manawa kupono e hoi mai ai n-o ka hooko ana aku i ka manao o keia palapala kii. "E ko ana ka hoopii okimare a kela wahi wahine kuaaina, * e kaawale hou ana kuu kaikunane mai ka lilo ana he pio ke kanawai mare mamua o kona ike ana i ka mea i hanaia. No'u iho e hoomau aku ana au i ka hooko ana i ka'u hana • e hoooina koke ia aku keia palapala iaia e pono ai me ke kali ole." Me ka naau i piha i ka hauoli i loaa ole iaia no kekahi mau "nahina lehulehu i hala aku, hoopaa hou iho la oia i ka wa-hi >ka me ke akamai loa e loaa ole ai he manao hoohuoi i ke 52 Wiliama ua wehe muaia ia leka a kakau iho la mawaho he ' leka ano nui," a hoouna aku la i ke kaikunane. Ekoln mahina i kaahope ae aohe wahi leka i loaa mai iaia ~nai ke kaikunane mai, a ua hoopihoihoi ia kona noonoo, no kumu, ina ua loaa aku ka leka iaia pehea la kona manao no ka hoopii a ka wahine. 'Ua loihi loa keia manawa, a ke manaoio nei au ua hanaia ka hana, o ia hoi ua hookoia aku la ka hoopii okimare a Vekinia; mahope keia o ka loaa ana mai o ka lua o ka leka i kupiia mawaho o ka wa-hi ma kekahi haleleka ma Amerika, £ike rne ka leka mua. ' Aohe waiwai o ko'u wehe ana i keia leka, no ka mea, ua popo ia'u ka manao ua like no me ka manao o ka'pala-?2-"a mua i hoounaia aku ai." Ua piha loa oia i ka hauoli no kona lanakila ana ma keia mea ana i hoolala ai ahiki ia manawa, eia nae, aole hiki k? poina no ka Vekinia mau olelo he la e hiki mai ana e lilo

ana oia i hakuwahine no ka Hitadela, a e hoi mai ana oia a noho malaila i kekahi la. Me keia mau mea hookaumaha nae he nui i kona noonoo eia nae aohe oia i hoolilo i mau mea nana e hoouluhua mau mai i kona noonoo, no ka mea, malia aole e ola aku ana kana kaikamahine no kekahi manawa loihi e lilo ai oia i mea kuleana i ka Hitadela. No Vekinia iho malia oia pu kekahi e make aku ana, nolaila aohe maka'u ana aku no ko laua hoi mai a noho maloko o ka Hitadela. Eia hou kekahi mea ana o ka noonoo ana iho malia mahope 0 ko laua moku ana aole e mare hou aku ana ke Sa Wiliama ia Vekinia, he hana keia ana i maka'u ai, aka, e hoao ana no nae oia ma na ano apau e hookomo aku i ka manao iloko o Sa Wiliama aole e mare hou ia Vekinia mahope o ko laua moku ana, no ka mea, ina no ko laua mare hou mahope o ka moku ana e hooko ole ia ana ka makemake o Sede Fanamu, no ka lilo o Sa Wiliama i kane nana. Ina hoi no kona mare hou ole, alaila, ua loaa iaia ka manao maopopo iaia ia manawa e lilo ana o Pase, kana keikikane, i hooilina no Sa Wiliama a e noho haku ana oia ma ia home, a no kana kaikamahine hoi, no Liliana, e loaa ana iaia kekahi mahele waiwai i kona manawa e mare ai i ke kane. "Ke mnao nei au aole e hoouna aku i keia leka ia Wiliama," wahi a Mrs. Linetona iaia iho oiai oia e paa ana i ka leka iloko o kona lima a e noonoo ana heaha la na manao nui i ka-, kauia maloko. j "E kali ko'u hoouna ana ahiki i ka loaa ana mai o ka Sa Wiliama leka, i maopopo kona wahi e noho mai la i nei manawa, a i maopopo pu hoi kona manao no ka leka mua i hoounaia aku ai iaia; malia paha e nalowale aku ana keia palapala ma ke ala a lo?.a ole aku hoi iaia." Ua heopokole koke ia keia mau kamailio ana iaia wale iho i ka manawa i kani mai ai o ka bele ma ka puka owaho, 0 ka holo. Ku koke ae la oia iluna ma ke ano puiwa haikea ae la kona helehelena no ke pihoihoi, no ke ano kupanaha o keia bele ana 1 o ka lohe ana i maa mau iaia mamua aku, no ka mea ua ikaika maoli kela kani ana mai elike me ka Sa Wiliama hookani ana. He po ino ia, he ua, a e halii ana hoi ka pouli ma na wahi apau o ka aina; he manawa i maa mau ole no ka hoea koke mai o ka ino; huihui ke ea ma ia la a a he ano mehameha ka noho ana maloko o ia hale nui no ka mea hookahi. Lohe aku la oia i ka hele ana aku o ke kuene no kahi o ka puka, alaila lohe pu aku la i kekahi leo o ka mea i hoohikileleia a i ole i piha i ka maka'u, me kona lohe koliuliu loa aku i na huaolelo e kukaia ana mawaena o kekahi mau mea elua i hiki ole iaia ke hoomaopopo aku, mawaho aku o ka puka o ka rumi hoahu buke, a he minuke mahope iho komo ana no ke Sa Wiliama me ke ano hikaka iloko 0 ka rumi a ke kaikuahine e noho ana a ku ana. MOKUNA XXll.—Huli o Vekinia i Home Nona. "O Wiliama!" i hooho ae ai ka Lede Linetofiai me ke ku koke ana ae me ke pihoihoi loa a hele aku la e hui me ke kaikunane; o ka leka ana i paa ai iloko o kona lima he mau minuke mamua aku ua haule iho la a waiho ana iluna o ke pakaukau e ku ana 'ma kona aoao. "Heaha ka pilikia nui nana i hoihoi koke mai nei ia oe i ka home me keia kulana maikai ole o kou ola kino ? Ua ma'i anei oe? Ua halawai anei oe me kekahi ulia? Akahi ka hele 0 kou helehelena a nanakea loa!" "He ma'i anei ko'u i kau nana mai? Ae; he ma'i io ko'u— ua naha kuu puuwai i ke aloha a e make pu ana me a'u. Ua kaawale kuu wahine mai a'u aku no ka manawa pau ole!" 1 pane mai ai ke Sa Wiliama, a hehee iho la oia a haule iluna 0 kekahi noho, a ke lohe la ke kaikuahine i ka nunulu o kona leo. "Hīeaha ka mea hiki ia'u ke hana aku nou? E hele ae au e kahea ia Keoni e hele mai e wehe i ou mau kamaa a e lawe mai i mau lole maloo nou no ka mea, ua hele oe a pulupe, mahope loaa oe i ke anu!" i pane aku ai ke kaikuahine, me ka piha i ke pihoihoi no ka helehelena haikea o ke kaikunane ana e ike aku ana, a i kulike me ia ana o ka olelo ana iho, hookani iho la i ka bele no ka hele ana mai o Keoni. Ua hoea mai la o Keoni a lawelawe iho la i ka hana i makemakeia aku ai oia me ka eleu. Ua kauia aku he mau pauku wahine hou iluna o ke ahi; ua kauia aku kekahi ipu ki iluna o ke kapuahi no kamahele e inu ai, a eleu aku la no hoi ka Lede Linetona ma ka hoomakaukau ana mai i kekahi mau meaai pumehana e hooluolu ia ai ka noonoo o ka mea i anu, pololi a i hooluuluuia hoi ka noonoo. Ua loaa koke ka ike iaia no ke kumu o ka ma'i ana o ke kaikunane, mamuli no ia o ka loaa ana aku o ka palapala e kauoha aku ana iaia e hoea koke aku imua o ka aha hookolokolo nana e hoolohe ana i ka hoopii okimare a Vekinia ana 1 hoouna aku ai iaia, a i ka manawa i loaa aku ai ua huli hoi koke mai oia no ka home me ka manao kaumaha. Me he mea la ua loaa oia i ka ma'i ma ke ala ana o ka hoi ana mai a no ia ma'i i kaohiia ai oia ma kekahi wahi ahiki i ka oluolu ana; ina aole pela ina ua hoea mua mai oia i ka home f kekahi manawa kupono mamua aku. Ke hoomaopopo pu la ke kaikuahine no ka hoehaeha nui ia o ka noonoo o ke kaikunane no kona houlolohi loa ia ana, a ua ku a ma'i maoli oia no kona hoohakalia loa ia ana aole i hoea koke aku imua o ka aha ma ka e hooloheia ai ka hoopii okimare a ka wahine, no ka mea, no kona hiki kino imua o ka aha ma ia manawa ua paa kona manao e paio aku ia hoopii a ka wahine no na kumu lehulehu no ana i manao ai e hookoia ana ia paio ana eia nae hoi, ua hala aku la ka manawa pono. Iloko o ia manawa apau aia mau iloko o ka Lede Linetona ka maka'u no kana hewa i hana ai ma ke ano o na olelo a ke kaikunane o ke kamailio ana mai iaia, a oia kana e lia e wale la no e hoopuka mai ana ke kaikunane i kekahi mea epili ana no kana mea i hoohuoi ai nona a lilo i kumu hoopaapaa no laua. I ka maha loa ana ae o na mea hoopoluluhi i ko Sa Wiliama noonoo, a loaa hoi ka noonoo maikai iaia ua hoea hou oia i kona home a e noho ana hoi mamua o ke kapuahi hoopumehana, oili aku la ka Lede Linetona iwaho me ka palanehe loa, no ke kamailio pu ana me ka wahine malama hale no ka hoomakaukau ana mai i kekahi mau meaai ono pumehana na ke Sa Wiliama. * , No ka manawa aneane he hapaha hora kona kaawale ana aku, a iaia e aneane ana e hoi mai iloko o ka rmui a ke kaikunane e noho ana, ua hoopuiwaia ae la kona noonoo i ka manawa i lohe aku ai i ka haule pa-hu ana iho o kekahi mea iluna o ka papahele maloko'o ka rumi maluna ae ona. Ua ike koke no oia i ke kumu o ia pa-hu ana o ka lohe ana ae, o kona pii awiwi aku la no ia no ka rumi maluna a komo aku la iloko o ka rumi hoahu buke, a loaa aku la ke kaikunane e waiho kahela ana iluna o ka papahele me he mea la ua make loa, a e paa ana iloko o kona lima he apana pepa, a e ku ana o Keoni, ke kuene maluna iho ona me ka helehelena pihoihoi a piha maka'u, me ka maopopo ole iaia o kana mea e hana ai. f "E kii koke aku i ke kauka Renedela me ka hoohakalia ole a hoi koke mai," wahi a ka Lede Linetona me ke pihoihoi, oiai oia i kulou iho ai a hapai ae la i ke poo o ke kaikunane-a waiho iho fā i kekahi iiluna malalo o ke poo a wehe ae la i ka leia-i. (Aole i pau.)

HE MAU KAUKANI J»OE I MAKE I KE TTPHOOH MA KINA. E hoakaka ana ka lono kelekalapa o ka loaa ana ae i ka Advertiser mai KJna mai no ke kipa ana ae 0 ke Typhoon (he makani ikaika) ma ke Awawa o ka Muliwai Yantze, kahi o kekahi ino nui weliweli 1 ikeia ai nana i luku he mau kaukani ola, a i ulupa hoi i na mokuahi, na waapa lawai'a ame na hale a weluwelu liilii, i ike ole ia kekahi ino nui elike me ia ma ka moolelo 0 ia Awawa. O na kino o na kanaka i make ua kaiaia ae e ke kai a ahu ana ma kapa o ka muliwai, na kino o ka poe e kau ana maluna o na waapa lawaia a m&iuna o na mokuahi nu- ( nui, na mokukolo ame na moka e ae 1 hoopaaia ma na palekai me ka nahaha a piholo o ia mau moku no { ke poiia <e na ale ame na naiu ahiu a ka makani o ka hapai ana mai. He mau. kaukani o na wahine ame na keiki e ku laina ana ma kapa o ka muliwai a e uwe ana no ko lakou mau kane ame na mea aloha e hoi hou ole mai ana ia lakou ijaailoko mai o ke kai. He ku i ka weliweli ka nanaina; o na wahi nani i ikeia mamua aku ua lilo i mau wahi neoneo a i wahi ahu no na puulaau okaoka. No ka ikaika oka manaoio iloko o na Pake ma ko lakou aoao hoomana ua malamaia e lakou he mau anaina hoomanamana no kekahi man po ma na kapa o ka muiiwai no ka hoi ola mai o ko lakou mau mea aloha i pau i ka make. Ua kuknloia he mau papai a ua kauia na lole o ka poe i make me ka manaolana 6 lilo ana ia hana a lakou i mea e aloha a e hoolohe mai ai ko lakou mau akua ia lakou, a iwaena o ka lakou hoomana ana ua paapaaina ae ke kani o na mea pahupahu i ka lewa. Eli 1 Mau Ana ma ka aoao o ka Pali Ma Wuchang, he mau mile kakaikahi mauka loa o ka muliwai he mau kaukani o na kanaka i hooneleia i na home. Ua lilo ka iniki o ke anu o ka hooHo i mea hoopilikia i ka poe i nele i na home a ua eli aku lakou i mau ana ma ka pali i wahi no lakou e noho ai. No kekahi mau mile lohulehu ka mamao o ka wai wale no ka mea ikeia aku e ka maka ma na wahi he mau home nani malaila mamua. Iloko loa aku o ka aina ua pau na kauhale.i ka aia e ke ahi a e holopapa ana hoi ma o a maanei mamuli o ka ikaika o ke puhiia ana o ke ahi e ka makani. O ka nui o na ola i make i kohoia he 8000 maloko ponoi iho o ia wahi.a no na waiwai ua koho wale ia e hiki akn ana ma kahi o ka miliona dala. Maloko ponoi iho o ke kulanakauhale o Hankow ua makolukolu loa na poino a ke tafnni i ulupa ai, a ma ka olelo ka a na kamaaina, ka poe kahiko i noho loihi malaila, o keia ka ino nui oi aku i ikeia aole mai mua mai. Ma ka hora 3 o ka wanaao Poaono i hala ke kipa ana ae a ke taifuni ma Hankow me kekahi ouli ole e hoike e ae ana no kona kipa ai. Iloko ka o na minuke kakaikahi wale no ua mokaki na kauhale nahaha iluna o ka honua. 0 na kaie nanui i manaoia he paa ua palaha kekahi o lakou a ua hoonaueueia kekahi mau hale apau na mea aniani i ka nahaha. Mamua o ka pahola ana aku a na kukuna o ka malamalama o ka la maluna o ke kulanakauhale ua loheia ka leo hooho ku i ka weliweli o ka lehulehu '' aia ka aina iloko o ke kulana poino." Ua hoomaka koke ia ka ohi ana i na kanaka no ka hana hoopakele aka nae ua oi aku ka ikaika o na ale ahiu o ke kai mamua o na hooikaika ana a na kanaka. Uhi pu ke kai maluna o na paia konakalika ld«kie a komo aku iloko o na hale e noho ana o na kanaka, ua ulupaia aku na hale a nahaha liiliL Ua lilo aku na keiki mai na lima aku o ko lakoa maa makuahine i laweia aku e ke kai iloko o ka muliwai. Wawalo ka lewa i na leo uwe a kapalili o na kanaka i ka wa i laweia mai ai na w'aapa lawai 'a a pailaia ae kekahi maluna o kekahi a make na kanaka. He mau haneri o na kanaka maluna o na pa lawai'a i pau i ka make me ka loaa ole he manawa no lakou e hoopakele ai ia lakou iho. Iloko o ka muliwai ua ikeia aku kekahi poe kanaka lawai'a maluna 0 na waapa e hakaka ana ae na ale ahin mo ka hooikaika ana e loaa kekahi wahi kupono e pae mai ai 1 ka aina, a i ka wa e kokoke mai lele iho iloko o ke kai me ka manao n'a ke kai, ma ke ano ujia laki, e lawe mai a pae ola mai ai i ka aina, eia nae, o ka hopena loa i ikeia nona, no ka mea, aole i loaa h» mau kapuai ka m&mao mai kona I waapa n»i a lumilumiia oia e ka| nalu a make, a na ke kai i .lawe ae j i na kino o ia poe i make a kau i kapa. O kekahi o na mokuahi Kepani nui e ku ana iwaena o ka muliwai; a e hooili ukana ana ua lilo ia i puu oka; lehulehu o kona mau kanaka i pau i ka make. Ua hoao kekahi mau Pake lehulehu e hoolou aku me na hao kilou i kekahi mau panku laau e laweia mai ana e ke kai o ka maalo ana ae mawaho o ka p&lekai i ulupaia mai e ke kai a nahaha liilii elike me na lau laau maloo a piholo.

Mahope o ka luku ana a ke taifuni i na mea £pau mamua o kona alahele ua pio loa ia a nohoalii hou iho la ka malie elike me mamua eia nae, o na alina ana i hana iho ai oia ke ahu ana ma o .a maanei; o na home nani i ikeia mamua ua palaha ilalo, o na makuakane ame na keikikane i holo ai i ka lawai'a aole i hoi hou mai i ko lakou mau home. - -