Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 46, 16 November 1922 — KE KALAIWAA ANA AME KONA ANO. [ARTICLE]

KE KALAIWAA ANA AME KONA ANO.

Kakauia e Z. P. K. KawaikaumaiiKamakaokaopua.) (Hoomauia mai.) Mamua o ka pii ana i ke kalaiana, he pii mua e huli i ka laau kua i ke kuahiwi. A ina aole loaa ma ka la mua, pii hou no e huli i kahi la ae; aia no ka pau o ka pii ana a he loaa no ka laau koa. He laki no hoi ina ua loaa elua a ekolu i kahi hookahi, he uku ia, he i'a no Kahoolawe; alaila, hookahi mea nui i koe o ka wai. Ina aole e loaa ka wai pono ole ka kalaiwaa ana. Ina e loaa he punawai o hapalua mile ka mamao mai ka laau mai, a i ka punawai, ua laki loa kela. Alaila, hookahi hana i koe lawai'a a nui ka i'a, e hoi ai i ke kalaiwaa. A nui ka iʻa, hoomo'a ka ai. He nui maoli ka ikaika i ka haawe i keia mau ukana. O na ko'i o ke kapa moe, o ka ai, o ka i'a, umeke huewai, kaula, o ke kaula ka mea e pono ai ka waa i ka nahele, ina hookahi kanaka. Aole olelo ana ina he nui ka poe e pii ana i ke kuahiwi i ka huli laau waa! Maki'a o huli ka waha o ka waa ilalo, a he hana nui hoi ia i ka mea hookahi e hana ai. I kou hiki ana i kahi o ka laau koa waa, o kau laau i makemake mua ai e oki. No ka mea, o ka hale ka mea mua loa i ka wa e hina ai ka laau ilalo. Ina he laau kekee a pi'o, ua kapaia ia laau he ihooole. He laau hana nui keia ma ka oki ana. Me ke akamai, ame ke akahele o ka noonoo. O na kahuna kalaiaina apau. he mau akua kalaiwaa ko lakou mai ke kuahiwi a paa ka waa, a lolo, a komo iloko o ke kai. Penei ke ano ka oki ana i na laau kekee a piʻo

Ma na aoao e oki ai ahiki i ka loaa ana o ka iho. Me ka hookoeia mua, i mea nana e kaohi i ka hina ana o ka laau. E hana loa na papalina a lahilahi. E oki oe i ka hana me ka pololei u mai'oi'o ole iluna, ilalo, elike me ke olo ana a ka pahiolo, ka like o ka hana olalo o ke kumu.

Ina iluna, a ilalo ka ma'ioi'o e uwia ana. Nakaka ke poo o ka laau ke ike oe he kapuai ka nakaka, ua hiki aku ia ma kahi o ke anana a oi aku ka poino. Ia oe e maopopo ana e hina ana ka laau, hele mua oe e oki i pauku hapuu i uluna no ka laau. No ka mea, o ka rula ia o ke oki ana o ka laau koa waa. He mea ia e uwia ole ai ka laau, a nakaka, a no ka mea, ua anai iho ka mea kaumaha i kela mea ma'u malalo. I kou makemake ana e hina kela laau o ku ana iluna, ai kou lohe ua lahilahi loa kahi e kaohi ana i ka laau e ku ana ailuna, a i kou lohe ana i ka haku'i o ka laau, e pono oe e oki hou hookahi maka ko'i, a o ka hina aku la no ia me ka maikai. A ina aia no iluna ka la, pono e paina liilii; aka, ina ua ahiahi loa, pono e haalele ka ai ana, a paa ka hale i ke kukulu. No ka mea, o ka hale ka mea nui. E pono e paa ia mamua o ka poeleele ana. No ka mea, aole like ka noho ana o ke kuahiwi me ko kahakai nei, ka pumehana. O ka noho ana o ko kuahiwi he ua liilii, aia iloko o ka ohu, he ua liilii aia iloko o ka noe, he ua liilii aia iloko o ka noe, he ua liilii aia iloko o ke ao e po'ipu ana, ame ka ua uhe hana mao ole ana. Hele loa mai la ka moolelo a kakou imua. I ka hina ana aku la o ka laau ilalo, o ia ka wa e ana ai oe i ka loloa o ka ili o ka laau koa, elike me kou makemake 8 kapuai paha a i ole 9 paha kapuai ka loa. Alaila, okioki paukuku apuni, alaila, mahele iho ma ke alo elike no me ka lole ana o ka ili bipi. A ina i hemo pono na ili elima a eono paha ua aneane no ia e lawa no na kanaka he umi. No ka mea, o ka laau waa e okiia ana he laau nunui o hookahi kanaka anana puni, a kapa'i ka lua o ke kanaka.

O ia hoi, he muku paha ko kapa'i a he iwilei paha. A makaukau keia mau mea, ooki na laau pou hana elua, e kau iho ai ke kaupoku, a hoomoe mai no hoi na wahi laau o'a ame na wahi laau kaola. Aole hoi o ke kaula, he nui ke kaula o ke ie; apau keia mau mea i ka paa hookau ka ili koa iluna o ka hale. Me ka hooponopono maikai ana i ka ili koa i mea e palahalaha maikai ai ka ili koa apau na ili koa i ka uhiia, hookau iho i mau laau kaola maluna iho i mea e mohala mau ai ka papaa ili, elike me ka piula hale. A hiki i kona maloo ana, aole ia e upiki hou. Ia maua e pii ana me kuu kaikuaana J. Au, o ke ahi no o ia manawa o ka wa kahiko, kila ame ka pala, a i ole o ka pohaku kalakala o kahakai, a o ka pohaku aa ke kila, o ia ka pohaku malama loa ia; amo ka lole aa a ua like no ia me ke kukaepele. Pahee loa aku la i ka welowelo.

I ka pau ana o keia mau mea i ka makaukau, alaila, hookahi mea i koe, o ka wahie e ho'a ai, a ao ka po. E kaka oe i mau wahie maloo, liilii ame na pauku nunui. Alaila, kii oe i ke kumu opiko nunui e oki no ka mea, o ka laau nui loa ia iwaena o na laau apau o ke kuahiwi. Ke ike mai la oukou i ka nui o ka hana a ke kahuna kalaiwaa, i ka la hookahi, no keia niau hana apau, he keu aku ka ikaika. Pehea i ikaika ai? O ka poe kahuna kalaiwaa apau, he poe akua kalaiwaa ko lakou. Ekolu akua kalaiwaa. 1. Lea; he wahine akua kalaiwaa keia. 2. Kupaaikee; he kane keia akua kalaiwaa. 3. Mokuhalii; he kane keia akua kalaiwaa. A iloko o keia mau akua kalaiwna oe e koho ai i kau akua e makemake ai. Aia a mahope hoike aku au i ka'u akua i koho ai i akua kalaiwaa no'u oia 0 Lea, pau kela. No ka ho-a ana i ke ahi, e ho-a oe i ka wahie maloo ame ka pauku wahie nunui me ia okoa no. (Aole i pau.)