Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 48, 30 November 1922 — Page 5

Page PDF (1.66 MB)

ELIMA
NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, NOVEMABA 30, 1922.
He Moolelo no
NA PUUWAI ELUA
A I OLE
Ka Hewa o ka Wahine— He Moolelo i
Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi
Noonoo o ke Au o ka Manawa
Pehea ua hui pu anei oe me Kakalina a kamailio me ia?"
-. ka Haku Fanadale me ka pupuku ana ae o kona mau
: —.:.'-'&.
'.--lo au i hui pu me ia, a aole no o'u makemake e kamailio
-. :-.;- ia. Ua nui ko'u kaumaha nona ame kona makuakane,
i--'onoo maoli iho no au, he mea pono, e lawelaweia aku
'.: mau mea e pono ai ko laua noho ana o keia mua aku.
'''.'-. ka'u mau mea i lohe ai i ke kamailioia, e hoea mau
- ;-:;. makuakane o Kakalina i ke taona, a he hookahi ana
-.-. -::'. o ka noke i ka inu waiona, me ka noke pu ana i ke
- ii io no kana kaikamahine ame oe. Eia aku ke kaa ke
---ii la me na lio. E Miss Wakela, o ka Haku Fanadale
— ei nana e kalaiwa aku ana i ke kaa no ka hoihoi ana ia
-. :-.-. Kanale Hale."
-".e he kumu nui e ae o ka hele ana mai o ka Haku Fana-
dale no ka hui pu ana me Kakalina ma kela po, mamuli no ia
-;-. leka a ua o Kakalina i kakau aku ai iaia, aka nae ke hauoli
. '^i ua haku opio nei, no kona hoomaopopo ana iho, aole
halawai pu o Bela me Kakalina.
Iau ae la ka Haku Fanadale iluna o ke kaa, me ka hopu
-. aku i na kaula kaohi o na lio, o ka hahau aku la no ia i ka
. .?. me ka ikaika. e hoike mai ana, no kona hoihoi ole, i kela
7u ana me Bela maluna o ke kaa, aia hoi o Bela ke ha-
pono loa mai la i ke ano o Hale. a i kona noonoo iho, me
-"ea ia. ua ala mai la ka manao hoowahawaha iloko ona, no
kanaka ana i aloha ai, a e panai aku ana oia i ka ino no ka
Ke ike nei au, ua hele loa o Hale, a piha i ka hoowahawaha
me ka huhu pu kekahi, ua hiki nae hoi, e ike ana oia, i ka
"na awahia, o kana mau mea i hana mai ai ia'u," i namu-
— .u liilii iho ai o Bela Kalani iloko ona. "Ua loihi maoli
manawa a keia kanaka o ka epa ana ia'u, me he mea la,
liela manawa mai paha a'u i haawi aku ai i na kokua ana
..-. me kuu mau dala. Ua nui maoli ka'u mau mea i hana
L; -.o ka pono o keia kanaka, me ko'u nana ole ae i na tau-
sani dala mahuahua ana, i koi mau mai ai ia'u e haawi aku
a ina no e koiia mai ana au, e malia aku i kuu ola kona
-o ia he kumu no'u e kanalua iho ai, no ka mea ua hele
li no au a aloha iaia."
'e he mea la nae, i ua o Bela Kalani e noho la iluna o ke
a e nana aku ana hoi i ke kanaka ana i aloha ai, ke loli
. kela aloha iloko ona, a i ka hoowahawaha, ua hele hoi
i mau maka a hulili ke nana aku, eia nae aole he ike mai
. Haku Fanadale i kela ano o kana wahine hoopalau.
ii na lima o ua haku opio nei ke paa la i na kaula kaohi
'.ilo, a i kela ame keia manawa, e hahau aku ana oia, i ka
-. ine ka ikaika i na lio, no ka mea, ua hele oloko ona,
. me ka inaina, a ke nana iho i ke kaa, o ia no oe, o ka
-i kekahi mokuahi, i ka pipi'o o ka lepo ma ka aoao.
.e pohaku nui kekahi e ku ana ma ka aoao o ke alanui,
: "-."' i--kn'i aku la kekahi huila o ke kaa, i ua pohaku nei, aohe
- .-. huli ke kaa, aohe nae he wahi mea, a kaohi mai ua haku
. : na lio, ke hookuu la no oia i na lio e holo elike me ko
.-.in. mama, oiai hoi o Bela Kalani ame kona makuahine e
:: ue wale ana no ma ko laua wahi, me ka piha i ka maka'u.
Mamuli o kela hookina loa o ka Haku Fanadale i ka holo
m lio ua hiki loa ia Bela Kalani ke heluhelu aku i na ma-
iloko ona, me he buke hamama la, o ia no ka piha me ka
"i-'na iaia nei.
Iloko o kela mau minuke, he nui na mea like ole e hana la
-o o ka noonoo o Bela Kalani, a ke ike maoli iho la no oia,
ke ano e loa o kona mau ano. O kela manao mahalo ona,
-- ke aloha i ka Haku Fanadale, ke kanaka hookahi ana i
.-i-.heo loa ai, ua auhee loa aku ia mai iaia aku. O kela kanaka
. hoi ana i hoopakele ae ai mai ke komo ana aku iloko o ka
.-.lepohao, a mai na manao hoowahawaha mai o ka lehulehu
kahi no oia a hoomaopopo, i ka oiaio o na olelo a kona ma-
wahine i kamailio mai ai iaia, aole loa he wahi lihi aloha iki
kela kanaka nona, aka ua hoolilo wale mai no oia iaia i mea
i :;:-,! lealea no kona mau hora kaawale o ka la, aole hoi me
iini maoli mailoko ae o kona puuwai.
He hookahi paha hoi kumu nui o kela loli ana ae o ka ma-
.'--.. o ia no kela maopopo loa ana iaia, ua aloha aku ka Haku
Fanadale ia Kakalina; nolaila iloko o kela mau minuke, ua
-i-A-ale loa aku ke aloha iloko o kona puuwai no ke kanaka
-.'; e kalaiwa la i na lio, o ka inaina, ka huhu ame ka hoo-
' i^-aha. na mea e noho alii la iloko o kona noonoo.
k.i hoea ana aku o ke kaa no kahi puuluulu o na kauhale
::/:! hookahi. a mamuli paha hoi o ke pohapoha o na ka-
'.i n p.2. lio. ua oili okoa mai la kekahi poe iwaho no ka nana
""i : ke kumu o kela pohapoha kapuai wawae, a i ko lakou
n-in mai, no na lio ia o ke kaa o ko lakou haku wahine ame
."in kane hoopalau, ku wale mai la no lakou nana, me ke
-. — ailio ole mai, aia nae iloko o lakou na noonoo like ole, e
;;: "a. no ke ano o ko lakou mau haku hou.
I ka nalowale ana aku nae o ke kaa ma kekahi aoao o ke
n.i, ua huli ae la kekahi kanaka malama halekuai a ka-
-^ilio aku la ia Dike Garahama : "Ke ole au e kuhihewa, aia
kahi mea ano nui loa iloko o ka noonoo o ka haku wahine
kakou, ame ka Haku Fanadale; no ka mea ua ike au i ka
' .i nauki maoli o Miss Kalani, no ka hoea koke ole mai o ka
"--ku Fanadale me he mea la, i ka loaa ana aku nei o ka haku
pio iaia, ua noke mai nei laua i ka hoopaapaa, a pela kakou
ike aku la, i ka hookinaia o na lio i ka holo. I hoike aku
ia oe i ko'u manao ea, ua hiki loa ia Miss Kalani ke paani
":;. Haku Fanadale, me he keiki liilii la."
Eia no ko'u manao, o keia ka manawa hope loa a ka Haku
Fanadale e kau pu ai me Miss Kalani maluna o ke kaa hoo-
kahi no ka mea aole loa e hookoia ana ka mare i hoolalaia
mawaena o laua," i pane aku ai o Dike Garahama i kona hoa
olelo.
Aia ke kaa ke holo la me ka puahia nui, a i ka hoea ana aku
ka puka-pa o Kanale Hale, he hookahi no kaohi ana mai a
:?. Haku Fanadale i na lio, ku ino iho la ua mau lio nei, me ke
kulana ana aku o Bela Kalani, aohe wa a hooku'i ke poo i
kekahi kua hao o ka aoao o ke kaa, ua hele no ua wahine nei
. ; iha i ka inaina, aka uumi wale iho la no oia i kona huhu
^o ona.
Ua oili koke mai la kekahi kauwa lawelawe mailoko mai
ka hale, me ka hele ana ae e paa i na lio, ia wa i lele aku
Miss Kalani ilalo, nana mai la hoi i kana kane hoopalau,
"-:- ka hoao ana mai e minoaka, alaila, pane mai la:
Makemake au e hoikeike mai oe e Hale i kou ano oluolu
- ma keia hope aku. Oiai hoi, ua hoea mai la oe no Ka-
.''-- Hale nei. e hooia mai oe imua o'u, e noho ana oe a ai
me a'u. i ka aina ahiahi, no ka mea he nuhou ka'u e hoike
: ap.a ia oe mai ka Lede Kalala mai nei."
"Ke haawi aku nei au-i ko'u ae, e noho pu me oe e ai ai i
ka aina ahiahi, aole nae au e noho ana ahiki i ke ao ana o ke
kakahiaka, aka e haawi mai oe i lio no'u e huli hoi aku ai no
ko'u hale, i ka wa e puka ae ai o ka mahina, i keia po."
"Ina o kou makemake ia ea, aohe a'u mea e hoole aku ai,
oiai aole au i kuleana maluna ou i keia manawa; ma keia hope
aku nae, i kou wa e lilo ai i kane mare na'u, aole loa au e
ae ana, e kaawale oe mai kuu alo aku, aia wale no a owau
pu kekahi e hele me oe.
"Ua pono owau ponoi no ka mea nana e haawi aku ana i ke
kauoha i ke kahu Uo, no ka hoomakaukau ana mai i lio nou,
a lawe mai mamua nei o ka hale, ma ka hora umi-kumamalua
o keia po; e kiekie loa ana ka mahina iluna i kela manawa.
E hookuu mai oe ia'u e hoi pololei au noloko o kuu rumi, no
kekahi mau minuke, a e komo aku no hoi oe iloko o ka hale,
no ka hoonanea ana, a no ka hoomaalili ana paha i kou inaina
no'u, ahiki i kuu hoea hou ana mai."
"E hoi aku au noloko o ka rumi heluhelu buke e puhipaka
ai ; eia no keia i ka hapalua o ka hora eiwa, o ka hora ehia
ka manawa e makaukau ai o ka aina ahiahi?"
"Ma ka hapalua o ka hora umi, e kuu aloha, a ua nui maoli
ko kaua manawa e hooheno ai, mamua o kou haalele ana mai
ia'u i keia po."
Nana kihi mai la ua o Bela Kalani i ka Haku Fanadale, me
ka hoi pololei ana aku noloko o ka hale, a aia hoi iloko o ke-
kahi lima, e paa ana oia he apana pepa.
I kela hala ana aku hoi o Bela Kalani, komo pololei aku la
ka Haku Fanadale noloko o ka rumi heluhelu buke, me ka
lalau ana aku i kekahi omole balani, a ninini iho la a hapalua
o kekahi kiaha aniani nui, o ka wala ae la no ia, alaila noho
iho la ilalo, puhipaka, me ka noonoo pu ana no hoi, i kana
hana pono e hana aku ai.
"He pono ia'u ke akahele loa ma keia mua aku," i namuna-
mu liilii iho ai ua haku opio nei. "O ka'u mea hopohopo
wale no, o ia ko Kakalina puni wale mai i ka pelo aku o Bela
Kalani iaia. Aole he mea i oi ae o ka ike i ko Bela Kalani
mau ano, elike me a'u, a o ka mea wale no nana i hoomama
mai i ko'u noonoo, o ia no ka noho ole ana o Kakalina iloko
o ka hale, i ka wa i Hoea aku ai o ke tiga wahine i keia po.
. "Aole nae he maopopo iki ia'u o ke kumu o kona hele ana
i keia po, oiai ua kakau okoa ae nei oia ia'u, e hele aku no ka
hui pu ana me ia. Ua hoike mai oia ia'u, ma keia po e waiho
mai ai oia imua o'u, i kekahi meahuna, e hiki ai iaia ke hooke
aku ia Bela Kalani a pili i ka paia," alaila nanao iho la kekahi
lima o ua haku nei iloko o ka pakeke o kona kuka, no kekahi
pepa ana i makemake ai e nana, aole nae he loaa iho, a ku
okoa ae la oia iluna, me ka noke ana i ka hoopuka i na olelo
hailiili:"
"He keu aku maoli ka hoi a ka mea apiki, ua hookomo mai
nei no hoi au i kela apana pepa iloko nei o ka pakeke o kuu
kuka, aole nae hoi iloko nei, ua haule ka paha? Laki loa,
ina no aia iloko o kuu rumi komo lole, aohe pilikia ana, aka
ina ua haule i ke alanui, a loaa i kekahi poe okoa, e ahuwale
ana ka hoi kekahi meahuna ano nui loa.
"Ia'u e haalele iho ai ia Kanale Hale nei, e holo pololei
loa aku ana au no ka ike ana ia Kakalina; aole e hoi koke
aku ana kona makuakane ahiki i na hora o ka wanaao, aka
ina e loaa aku ana oia ia'u i ka hale, e ike ana kela kanaka, i
kona nukuia e a'u, no ka nui o kona waha i ke kamailio hele
e pili ana i ke kaikamahine ana ame a'u."
Oiai hoi ka Haku Fanadale e noke la i ka namunamu ma-
loko o ka rumi heluhelu buke, ua hoea aku la o Bela Kalani
no kona rumi, a ma ka puka, i haawi mai ai oia i kona aloha
ahiahi i kona makuahine, a o ia ka ka makuahine o ka pane
ana aku :
"He mea hiki anei kekahi ia'u ke hana aku nou e kuu aloha? He keu aku maoli ka loli loa o kou helehelena a'u e nana aku nei ia oe. Aole o'u wahi lihi hoihoi iki i ka Haku Fanadale, a ina ke mau nei no kou paakiki e mare aku me kela kanaka, e ike ana oe, i kou alakoia aku iloko o kekahi poino nui, a'u e hopohopo loa nei. Ina owau ma kou wahi e kuu kaikamahine, e hoopau loa ana ko'u noonoo hou ana aku no kela kanaka, a hookuu aku iaia e mare me ke kaikamahine, a ke kanaka malama holoholona. He oi aku ia, mamua o kou mare aku me kela kanaka, a noho mau oe iloko o na noonoo kaumaha, me ka ike ole i ka hauoli." Hopu mai la o Bela Kalani i kona makuahine, me ka honi ana mai ma na lehelehe, a i mai la: "Aole loa au e mare ana me kela kanaka! Ma kahi o kuu aloha iaia, ua hoopihaia iho kona makalua e ka hoowahawaha ame ka inaina; no ka mea ua lawa ka'u mau mea i ike ai me kuu mau maka ponoi i keia po, a i lohe ai hoi me kuu mau pepeao, i kumu e kauia ai he pale mawaena o ka Haku Fanadale ame a'u. E hookuu mai oe e kuu makuahine e hoi au noloko o kuu rumi, nolaila o ke aloha no kou, a hui hou aku kaua, i ka wa pono." Puili ae la ka makuahine i kana kaikamahine, alaila ia laua i hookuu ae ai, hoi pololei loa aku la oia no kona rumi, aole nae me ka manao maikai, aka me na manao kaumaha, i hoopiha pu ia me ka weliweli. I kela haalele hookahi ana mai o ka makuahine i kana kaikamahine, kii aku la o Bela Kalani e pani i ka puka, alaila hoi mai la a kekahi wahi pakaukau uuku, hohola iho la i ka apana pepa i hele a minomino, ana e paa la iloko o kona lima, alaila hoomaka iho la e heluhelu, a o keia na manao i kakauia maloko o ua apana pepa nei : "E Hale kuu ipo aloha: — E hele mai oe e hui pu me a'u i keia po. E kali aku ana au ia oe me na manao hialaai ma ko maua hale nei o kou hoea mai, no ka mea he nui ka'u mau mea i lohe ai e kamailio hele ia nei e na kanaka no kaua. He nui ka'u mau mea i ike, a ke oaa nei au i kekahi meahuna nana e ake'ake'a ae i ka hookoia ana o ka mare mawaena ou ame Bela Kalani. Ina he mare kekahi e hookoia aku ana ma ka la 25 ae nei, alaila aole ia he mare mawaena ou ame Bela Kalani, aka mawaena o'u ame oe. "Ua nui ka'u mau mea i lohe ai nou, aole no nae ia he kumu e hoololiia ae ai ko'u manao paa maluna ou, he hookahi iniha nolaila e hoomanao e kuu aloha, eia no au ke hiipoi mau nei i kela mea maemae loa, a kaua i hoopaa ai, no ka hoea mai o ka la, e kapa aku ai au ia oe he kane mare na'u. "Kakalina." Ua hele a pii ka ula ma na papalina o Bela Kalani, iaia i ike pono iho ai i na manao o kela leka, alaila mahope iho o kona noho hamau ana no kekahi mau sekona, noke ae la oia i ka akaaka, me ka puana ana ae i keia mau olelo : "Aole i haalele mai na ulia pomaikai ia'u! E ike ana oe e kuu Haku Fanadale, owai la o maua, ka mea iaia ka pepa hahau e kaa ai o ka lanakila, o ko ipo aloha paha, a i ole owau paha? I hoike aku nae au ia oe, o keia leka a'u e paa nei ka mea nana e hookomo ae, i ke kipuka a ke kanaka likanaka ma ko a-i." Holoholo iho la ua o Bela Kalani maloko o ka rumi no kekahi mau minuke, e noonoo ana paha, i kana mea e hana aku ai, alaila o ka hemo aku Ia no ia iwaho, me ka iho awiwi ana aku ma ke alapii mahope o ka hale, a ke lohe aku la hoi oia i ke kani ana mai o ka uwaki, o ka hora umi ia, nolaila he nui okoa no ka manawa, nona e hooko aku ai i kekahi hana, mamua o ka hoea ana mai i ka wa e makaukau ai o ka aina ahiahi Me ka awiwi kela hele ana aku o ua o Beka Kalani ahiki i ka hoea ana ilalo, o ka holo aku la no ia a loaa kona lio, a iloko o na minuke helu wale no, aia oia ke holo la me ka puahia, no kahi i ku ai o ka hale o Kakalina, ma kela alanui hookahi no ana i hoi mai ai maluna o ke kaa. (Aole i pau)
He Moolelo Walohia
Ko Vekinia Waiwai Hooilina
Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino— Kau i ke Aki i ka Manawa Hope
Alaila ninau mai la O Mr. Naita: "Heaha kau i make-
make e hana aku me keia buke?"
"E hoolaha aku ma ke ano he mea hoomanao no ka la kula-
ia Kalikimaka, a e koi aku e uku mai ia'u i kekahi huina dala
nui no ko'u luhi o ka hana ana," wahi a ka Vekinia pane, ma
ke ano e ike mai ai ke keonimana he hana ia i lawelaweia
ma ke ano oihana no ka huli ana i kekahi pomaikai, a ua
ano hopohopo iho la nae oia mahope no ke ano kuoo loa o
kona manao o ia olelo ana aku la ana pela.
Pahola ae la ka helehelena minoaka ma na papalina o ke
keonimana a ninau mai la:
"Heaha kou manaoio maoli ma kela olelo ana mai la au i
huina dala nui?"
Noonoo iki iho la o Vekinia no kana mea e pane aku ai no
kekahi manawa, a i ka loaa ana o ka manao iaia, i aku la:
"Ma kau hoolaha ekolu au mau makana e haawi ana mai ka
hookahi, elua a ka ekolu haneri dala no na kii pena maikai
e lilo ai i mau mea hoomanao, elike me ia i hoakakaia na ano
maloko o ka hoolaha, a ma ka mea oiaio ke hoomaopopo iho, o
ka mea i hanaia o keia ano e nui ke kumukuai e pono ai, elike
me ka nui o kona waiwaiio."
"He mea oiaio loa ia au i olelo mai la," wahi a Mr. Naita;
"e oluolu no oe e hoike mai i kau kumukuai i manao ai no
keia hana au, no ka mea, ke hoike aku nei au imua ou me ka
oiaio loa ke makemake nei au e lawe i keia buke au na'u, ina
nae hoi aole oe e kau mai ana i kau kumukuai a kiekie loa."
Ua hookahahaia mai ko Vekinia noonoo ia manawa no keia
pane a Mr. Naita, no ka mea, aole oia i manao mua nana e
hoike aku i kana kumukuai i manao ai no ia buke kii pena
ana.
O kana i manao wale ai, ina no ke aponoia o kana mea i
hoomakaukau ai, e loaa mai kekahi kumukuai kupono ke ku
i kona makemake, a e hoole aku paha, elike me kana e ike
ai i ke kupono ole;
No keia noi maoli ia ana mai o kona manao e hoike aku i
kana kumukuai i makemake ai no kana mea i hana ai, ua mao-
popo ole iaia. O keia ka makakua loa o kana hoao ana e hana
i nei hana ana i manao ai aole waiwai nui, ma ke ano he hana
noeau a akamai hoi e lilo ai i mea noonoo nui ia mai e kekahi
poe mamua o ka kekahi keiki hele kula mea e noonoo ai.
I ka hala ana iaia o kekahi manawa o ka noonoo ana i aku la :
"E Mr. Naita, i hoike aku au ia oe i ka mea oiaio loa aole
au i hana i kekahi mea o keia ano mamua ; o ia hoi, aole au
i hana i kahi mea o keia ano a hoolilo aku ma ke kuai i ke-
kahi o ka'u mau mea i hana ai, no ia kumu, e ike mai oe aohe
maopopo ia'u o ke kumukuai kupono no keia mea a'u i hana
ai e loaa mai ana ia'u.
"He ulia wale no keia hana i loaa ae ia'u oiai, ua hilinai
mau au i ka pono o ko'u ola ana maluna o na loaa mai ko'u
makua mai aole mamuli o ka loaa ponoi a ko'u mau lima ame
ka hou o ko'u lae, aka, i ka manawa i hala aku ai ka makua
a haalele ia iho hoi au e ke kane, akahi no a ulu ae ka ma-
nao iloko o'u e hoohana au i ke kalena i loaa ia'u, oiai ua emi
mau mai kahi waihona, a he pono e hanaia kahi hana i mea
e pono ai keia ola ana."
"Ua hooiaio mai ke kalena i loaa ia oe he mea waiwai nui
ia ina e hoohanaia aku ana ma ke ano pololei," i pane mai
ai ke keonimana me ka helehelena hoihoi no ka Vekinia mau
hoakaka.
"O, me ka mahalo nui ia oe," i pane aku ai ka Iede opio,
me ka pii pu ae la o ka ula ma kona mau papalina ia manawa.
"A, oiai ua lilo keia wahi buke uuku a'u i mea hoohauoli
aku la i kou noonoo, aole anei hoi oe e oluolu mai nau no e
hoike mai i kau kumukuai i manao ai no kena wahi buke, no
ka mea, elike me ia a'u i hoike mua aku nei ia oe he holona
au aohe i maopopo i ke kumukuai kupono e kau aku ai."
"Ina pela, e Miss ------ owai la kou inoa a'u e kapa aku ai,
e oluolu oe e hoike mai? He makemake au e maopopo ia'u
na inoa o ka poe apau a'u e kamailio pu ai no ke kumukuai,"
wahi a Mr. Naita o ka pane ana mai ma ke ano e hoike mai
ana pela ka lawelawe oihana kalepa ana.
O keia ka manawa mua a Mr. Naita i noi mai ai ia Ve-
kinia e hoike aku i kona inoa a o ka makamua loa no hoi o
na manawa mai kona hoea ana aku i Kapalakiko i noiia mai
oia e hoike aku.
Ua noho oia malaila ma ke ano e ike ole ia mai e kekahi
poe o ke kaikamahine oia a Mr. Abota i make, a o ka wahine
opio hoi i mare ai me kekahi kaukaualii o Pelekane a i hele
kuewa i ke ala me ka waimaka, a aohe no ana manawa i hoo-
holo ai no ka hoike ae i kona inoa i kapaia, no ke kumu aole
ona makemake e kapaia mai oia ma ka inoa o kana kane
aohe no ona makemake e hoikeia ae ka inoa o kana kane.
Aka, ua walewale loa oia me ka loaa ole he manawa iaia
e noonoo nui ai no kana pane no ka ninau a Mr. Naita no
kona inoa; ina i loaa iaia ka noonoo, he inoa okoa la paha
kana e hoike aku ai ; aka, elike me ia iho la, pane aku la
oia me ka hoohakalia ole.
"O Mrs. Vekinia Alekanedero ko'u inoa," alaila hoike mai
la o Mr. Naita i kona ano hikilele no keia inoa i kona mana-
wa i lohe aku ai, a haka pono mai la kana nana ana iaia nei.
"Alekanedero ! A, ua lohe mahui iki no au i kela inoa —
aka, e huikala mai nae oe ia'u; ke noonoo nei au no ka hoike
ana aku ia oe i kekahi kumukuai no nei buke, pela ko'u ma-
naoio."
"E haawi no au i elima haneri dala no keia wahi buke
uuku au, ka hana noeau loa i hanaia e oe elike me ia a'u e
hooiaio nei, a ina e hooiaioia mai ana ka holopono o ke kuai
ana aku i keia, a i ole, e lilo ai paha keia i mau kii kupono
a i mea hoomanao no ke Kalikimaka, mahope o ka hoolahaia
ana aku, e haawi hou aku ana au i umi pakeneka o keia hui-
na a'u i haawi aku la ia oe.
Ia minuke aneane hiki ole ia Vekinia ke hooiaio iho i
kana mau mea o ka lohe ana aku la, ma kona noonoo iho me
he mea la he moeuhane wale no nana, no keia kumu ua oi
loa aku keia kumukuai i haawiia mai la iaia mamua o kana
i koho wale iho ai.
Iaia i lohe aku ai i keia kumukuai kiekie loa i haawiia mai
la no kana wahi buke, ua hoolana loa ia ae ia kona manao
no ka loaa o ka pomaikai nona ame kana wahi kamaiki no
ia mua aku, a ke ike iho la oia i ka waiwai o kana hana ana
me ka hoomanawai, a ua lilo hoi na hora lehulehu ana i hoo-
hala ai ma ka hana kaha a penakii i mau hora waiwai loa,
aole i hoopoho wale ia ia manawa.
"Ma ke ano hea la au e hoomaopopo aku ai i kau mau
huaolelo i hoike mai nei, ina e hooiaioia ana ka holopono?"
wahi ana i ninau aku ai.
Ua maopopo ia Mr. Naita he holona o Vekinia aohe i ka-
maaina ma ka lawelawe oihana ana me na kanaka i maa ia
hana, eia nae, ua ike mai la oia aia he maalea a he akamai
me ka manao koa iloko o ka Iede opio, a i kona ike ana i ka
waiwai o ke kalena iloko o keia lede, o kona manaoio oia
ka hoonui aku i ka waiwai o ia kalena i loaa iaia.
Ua manaoio pu oia e loaa ana kekahi pomaikai nui iaia
ma o keia lede opio la a e hauoli ana oia ke haawi mai i hana
nana no kona pono.
A hala ia manawa o kona noonoo ana i mai la: "Ina e
hiki ana ma kahi o ke kaukani kope e kuaiia ia manawa e
ike iho ai au ua lilo nei buke a kaua i mea makemake nui ia
mai e ka lehulehu."
Ua maopopo ia Mr. Naha, ina e hiki ana iaia ke hoopuka
ia buke, iloko o ia kikina, e hiki ana iaia me ka maalahi loa
ke kuai aku i ka heluna i pakolu iho i ka hookahi kaukahi,
no ka mea he mea ano hou loa keia e nele ole ai ka make-
makeia mai e ka lehulehu,
"Ina ua apono oe i keia kumukuai a'u e haawi aku nei ea,
ke makemake nei au e hoolimalima hou ia oe e hoomakau-
kau mai i elua a ekolu paha mau kii hou o ke ano like me
keia no ke kuai ana aku no ka La i alahou ai ka Haku," wahi
hou a Mr. Naita o ka hoomau ana mai i kana kamailio ana.
Aole hiki ia Vekinia ke hoole aku i keia mau pomaikai
nui e haawiia mai nei iaia, ua ano ilihia iho la oia ia mana-
wa, no ka mea, i kana noonoo iho me he mea la, ua weheia
ae me ka hikiwawe loa a hamama ka lani a hoounaia mai la
he hoaloha e hele mai e haawi i na pomaikai iaia oiai oia e
noho ana iloko o ka pouli p na popilikia he nui o ke ola ana.
"Lokomaikai maoli oe, e Mr. Naita, he mea hoi a'u i moe-
uhane mua ole ai e hanaia mai ana i kekahi wahine ilihune
haahaa loa oia au e ike mai la; ia'u i noonoo iho la ua haa-
wi mai la oe ia'u i kekahi kumukuai kiekie a lokomaikai loa,
a nolaila ke apono nei au me kuu naau hauoli ame ka ma-
halo nui pu aku ia oe no ia kumukuai," i pane aku ai o Ve-
kinia.
Ua lilo kona leo o ia pane ana aku i mea e hooni ia aku ke
aloha iloko o ka puuwai o ke keonimana aoo, no ka mea,
ma kona hoomaopopo iho ua hoea aku ka Iede opio imua
ona me ka manaolana ole no ke aponoia mai eia o kana mea
i hoomakaukau ai; o kela helehelena kaumaha ma ko Veki-
nia mau lehelehe he helehelena hoi e hoike okoa aku ana
no iaia ua halawai ka lede opio me na mea hookaumaha i
kona naau iloko o na la i hala ahiki no ia la.
"Me ka mahalo," wahi ana; "ina ua apono oe i ka hana
a'u i kauoha aku la, alaila hana aku elike me ka maikai loa
au e ike ana, a e haawi mai oe i kekahi mau kii maikai loa
no ka La i Alahou mai ai ka Haku," me kona hoike ole mai
ua hoomaopopo mai oia i ko ua o Vekinia ilihia.
Iaia i kamailio mai ai ku ae la oia iluna ia manawa, a
hookuu mai la ia Vekinia e hoi, me ka i pu ana mai e lohe
mai ana oia i kekahi nuhou mai iaia mai ma kekahi manawa
kokoke mahope mai, e pili ana i kana luau kii i hoomakau-
kau ai no ka hookuku ana, a pela hoi me na kii a kekahi
poe e aku e hoounaia aku ana iaia.
Mahope o ko laua lululima ana hoi pololei aku la o Ve-
kinia no ka hale me ka mama o ka naau ame ka manaolana
pu no kona lanakila ana, he haawina hauoli loa i loaa ole ia-
ia ana i ike iho ai mai ka manawa mai i kau iho ai ka haawe
o ka pilikia ame ka hilahila pu maluna ona, oiai nae ma kona
ano haipule ua noi mau aku oia i kona Akua ana i manaoio
a i hilinai ai e kiai a e alakai mau iaia ma na ala maikai apau.
Oiai oia e hoi ana me ka naau hauoli a e ake ana hoi e
hoea koke aku i ka hale no ka nana ana aku i kana buke, a
o kona hoea aku no hoi koe i ke alanui kahi o ka hale ana
e noho ana, ua halawai mai la me ia kekahi kanaka nana i
hoohikilele loa ae i kona noonoo.
Iaia i huli ae ai ma ke kihi o ke alanui emoole halawai
mai la me ia he alo a he alo kekahi kanaka e kau ana ma-
luna o kona mau poohiwi kekahi koloka manoanoa poepoe,
o ke kala ua kukuluia ae iluna a kokoke i na maka me ka
hiki ole e ike pono ia aku ka waha, ka auwae ame ka a-i.
He papale kihikihi nui ke kau ana maluna o kona poo,
ua hooluheia iho ke kihikihi omua a paa loa ka lae aneane
no e ike ole ia aku na maka, nolaila, mamuli o ka luheluhe
o ke kihikihi o ka papale ame ke kiekie o ke kala o ke koloka
ua huna holookoaia ae ka hapanui o kona helehelena, i ahona
i ka imo mai o na onohi maka uliuli, me ka ihu kikiwi loihi
kohu ihu no ka aukuu.
I ka halawai ana aku a ko Vekinia mau maka me keia
helehelena hoomaka'uka'u a e haka pono loa mai ana iaia
me ka iini nui iloko ona e kamailio mai a e ninau mai paha
i kahi mea iaia, me ka hooikaika loa oia i uumi ai i kona
maka'u, aneane loa oia e uwa ae.
Eia nae, he minuke mahope iho ua mao loa ae la kela
ano maka'u ona, a hooholo iho la e hoomau aku i kana hele
ana me ka nana ole mai i ke kanaka me he mea la he kana-
ka malihini loa iaia; aka nae, oiai kona helehelena mawaho
he hiona e ikeia aku ai aohe maka'u iloko ona aia no nae olo-
ko ona ke kupikipikio la, oia no oe o ka nalu e poi ana i ku-
mupali, haalulu kona mau lala a pau, a mamuli o ka nawali-
wali o kona noonoo me he mea la i kana nana aku aohe hiki
iaia ke hoomau aku i ka hele ana imua.
Aka ua ike iho oia iaia i ka hiki ole ke ku loihi malaila,
iaia e hoomau la i ka hele ana me ka leha aoao mai ihope ke
ike mai la oia i ka hahai aku o ua kanaka la mahope ona, me
ka hiohiona maopopo loa no ka hana aku i kana hana hoo-
poino iaia, na ia hahai aku o ke kanaka iaia i hoopihaia aku
ai oia me ka haalulu ame ka maka'u.
"Pehea la oia i aa ai e hoi hou mai ianei? Aole paha oia
i ike mua iaia mahope o ka hala ana o keia mau makahiki
lehulehu?" wahi a Vekinia i ninau iho ai iaia iho, oiai oia
e hoomama loa aku ana i kona mau kaina wawae no ke ake
e hoea koke aku i ka hale.
Iaia e hoi nei ulu hikiwawe ae la kekahi noonoo iloko ona,
"Aole pono iaia e ike i ko'u wahi e noho nei, ina oia io kela,
ke manaoio loa nei no nae au me ka hoomaopopo oia no kela
me ka hoohewahewa ole, no ka mea o kela mau maka ona
aole like me ko kekahi poe e aku. Heaha ana la, ka'u hana
pono e hana ai?"
Ua kokoke loa aku oia i ka puka o kona hale e noho ana
ia manawa, a no keia manao hou i ulu ae ai iloko ona hele ho-
olalau wale aku no oia a kaalo ae la ma kekahi aoao o ka
hale e manao ole aku ai ke kanaka aole ia o kona hale e noho
ana, me ke ku ole iho, a i ole huli mai paha ihope e nana i
ke kanaka,
Elua nae mau kuea i hala mai iaia ku iho la oia mamua o
kekahi halekuai, kahi no ana e hele mau ai e kuai i kekahi
mau mea ana e makemake ai. Ia komo ana aku ana iloko
a hele aku la a ku mamua o ke pakaukau kuai, kauoha aku
la i ke kanaka oloko e lawe mai i kekahi mea ana i make-
make ai, me ka mau no nae o kana nana ana iwaho ma ka
puka ina paha ua hoomau loa mai no ke kanaka ana i ma-
ka'u ai i ka hahai mahope ona.
Ae; aohe kanalua ana no kona ukaliia ana mai no ka mea,
iaia e hoomau ana i ka nana ike aku la oia i ka maalo ana
ae o ke kanaka mamua o ka halekuai a nana mai la iaia e
ku ana iloko o ka halekuai, a ia ike ana mai iaia nei, ku iho,
a huli hou aku la a hele malie ihope ma kahi ana i hele mai
ai.
E ku ana ka halekuai ma ke kihi o na alanui a he elua
mau puka e hamama ana, hookahi i kekahi alanui, a o ke-
kahi i kekahi alanui.
(Aole i pau.)