Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 48, 30 November 1922 — HOIKE A L. T. LYMAN, LUNAHOOHANA, NO NA HANA MA MOLOKAI [ARTICLE]

HOIKE A L. T. LYMAN, LUNAHOOHANA, NO NA HANA MA MOLOKAI

Ma kekahi leka a L. T. Lyman, lunahoohananui o na Komisina Home Hawaii, ia Geo. P. <Cooke, kakauolelo, i kakauia i lea «la 20 o keia malama, e lioike mai ana i.keia mau mea malalo iho nei: Ua pau iho nei i ka pulo i hala aku la ka palauia ana o na aina mahi a ke 'komisina, na mala hoao meakanu, a ke hoowaliia nei ka lepo i keia kakahiaka. Ua anaia ka iliwai 0 ka aina e Mr. Jorgensen a ua hoo* maka koke no ka hooiliwai ana o ka lepo i 'ka hora eiwa o keia kakahiaka. Hookahi loi 125 kapuai ma 35 kapuai kai hoiliwaiia i mea e hiki ai 1 na kanaka hana ke ike i na mea i makemakeia r i ike pu ia ai lio hoi ka loihi o ka manawa no 'ka hoopulu ana me ka wai. 0 na hana apau ua lawelaweia me na mikini hana; koe ka mjkini hao j lepo, o na mikini e āe, ua hana mao- j liia no e makou. Mamuli o ka maamaa mua ofe o na kanaka hana 1 na hana hoiliwai, ua ano ulolohi no na ' «r hana, aka nae ua pau keia loi mua iloko o ekolu hora me ka hapa. A ma keia loi no hoi he eli o eono iniha mauka a he hoopiha no hoi o ia mau iniha ma ka aoao makai. 1 ka hora 1:50 auwina la, ua hookomo ia ka wai mua, a he manawa mawaena o kanakolu minuke ame kanakolu-kumamalima minuke k& loihi o ka manawa o ka hoopihaia ana o keia loi i ka wai. Mai emi mai no ka manawa o keia hoopiha ana ina aole i kiekie ae o waena o ka loi ma o kekahi umi iniha, a ua okiia me na ho. Ma ka nana ana ma na mea apau, ua hanaia ka hana me ka maikai a holomua. Ua hiki paha ia kakou e olelo ae o keia la ka la ano nui iloko o ka moolelo o Hawaii nei. Ua hoomakaia kekahi hana ano nui no Hawaii, i like aku kona ko'iko'i me kela moolelo o ke kaua no ke kuokoa, i loheia ai kona leo apuni ka honua. Aka nae aole lie niau luau i malamaia. Aole no -hoi he mau bana e mele mai ana i na nuhou hauoli; aole no hoi he mau bele luakini e kani mai ana maluna o na ea aheahe malie o ia kakahiaka; aole no hoi he mau kuka kanahai, papale kilika o na kanaka kalaiaina i ikeia' aku e kuku mai ana, a i ole e kalai mai ana palia i ko lakou mau manao mai na awai mai i hoohiehieia me na hae. He mau kanaka kakaikahi wale no 'kai ikeia aku e ,oni ana me ka wikiwiki me na ho ame na kopala e hooikaika ana i ke oki ana i na wahi kiekie a i ole e hoopiha ana i na wahi liaahaa o ka aina i kahe ole aku ka wai mawaho. Ma ka nana ana aku ua lawolaweia keia mau hana o ka hookahe mua ana i ka wai maluna o na aina makai nei o Kala-, maula me ka malie. A 6 ia no paha na hana kupono. O na mea e ae i makemakeia e hiki ana no no keia mua aku. Ua hoonee mua ia 'aku na hana hoomaomae i na ulu kiawe me ka hikiwawe kupono. Ua nui no hoi na aina i hoomaemaeia mai na apana 3, 12, 13, 16, 17 ame 18, a ua pau na leumukiawe ame na okumukumu. O na Apana 19, 20 and 21 ua maemae ke nana aku. Eia iho na hua heluna hoolilo no ka hoomaemae ana i keia mau apana ahiki i ka la 15 o Novemaba, 1922: Apana 3, $41.85; Apana 12, $254,4D; Apana 13, $452.075; Apana 16, $299.465; Apana 17, $118.95; Apana 18, $448.625. Apana 21, no David Kamai, kukūlu ana i hale no ka manawa, $88. 0 keia mau huahelu maluna ae no na gasolina, aila, huki ana ame na hana apau i lawelaweia ahi-ki i ka la i oleloia. 1 keia la ua makaukau makou no ka hoomaemae ana i kela ame keia apana i makemakeia i ka manawa e hiki mai ai na kanaka no lakou ia mau apana. Eia ke hoolalaia nei no 'ka hoomaemae' ana i ka apana 11 ma o kekahi aelike. O MrB. Kaahu ame Mrs. Kagi ua makaukau no ka hoomaka ana e hoomaemae i ko laua mau apana elike me ka hikiwawe o na kanaka elua mamua o laua e hele mai ai e koho' i ko 'laua mau apana. O Mr. White o ka Hui Hala o Kaleponi i nei iho nei oia i ka pule i hala aku, a ua kamailio aku au no ka hoouna ana mai i mau pulapula halakahiki me ka hikiwawe. O ka apana aina o Malehua ua makaukau no ke kanu ana a ke mau vci no ka maikai o ke kolana kanu ana, oitti

nae he wahi omamalu ko keia la ame kahi 'ua mama. I ka J?oaono nei he 14 mau keiki kula i hele mai no ka ohi ana i na hua pinunui. Ua laweia aku lakou i Kalae maluna 0 ko kakou kaa a ua hoohana ia la me ka maikai. He koho 0 elima dala 0 ka paila wahio hookahi kai haawiia mai no na wahie mai ka eha a pii aku na iniha i na kanpka o ka aina. O -ke knlana i keia mnnawa ina e kuaiia ana keia wahie i keia manawa e hoi ana na loaa i ke Teritore. Ina e kakauinoa mai ana na kanaka i na palapala lioolimalima, alaila e holo ana keia mau dala ia lakou. He nui na wahie maikai maluna o kekahi mau apana i keia manawa. O ka hooliloia ana aku o keia ma* wahie no na dala i kohoia mai he mea ia e hoomama mai ana i ka mea aina no ka uku ana aku no ka hoomaemaeia ana. Eia ma ko'u lima i keia la lie $246 no na wahie i 'hooliloia aku i ka malama 0 6epatemaba. O na waliie i hooliloia i ka malama o Okatoba, aole nae i hookaaia mai he $150. O ka hapanui 0 keia wahie mai ka apana 21 mai. O na kanaka e noho nei maluna 0 ko lakou mau apana ua aelike mai ina e hooliloia ka lakou wahie no kela dala maluna ae la, e hookaa mai i kela mau dala apau i ke komisina no ka hoomaemaeia ana 0 ko lakou mau apana. O keia mau dala $5 o ka paila hookahi no ka wahie ia e waiho ana maluna o ka aina. Ua hiki no hoi e loaa he $3 no ka paila hookahi na iniha malalo mai o eha. . O keia uku no na wahie no maluna 0 ka aina. Ke mai nei na moa. 0 ka huinanui no ka pule i hala aku he 402 huamoa a i ole he avelike 0 57.4 no ka la hookahi. No na la i hala koke aku la 0 ka avelike ho He 20 kakini i hooliloia aku i kekahi poe 0 nei nei, 138 i hoomoeia iloko 0 ka pahu hookiko hua, a he 110 e paaia nei no ka hoomoe ana aku i ka waena paha o,keia pule. Eia he 296 hua maloko 0 na pahu hookikohua i keia la, a e kiko mai ana na hua mua i ka po Poalima, Novemaba 24. I 'kekahi mau hala aku,ua kakau aku au no ka noouna ana aku 1 kekahi mau huamoa i Hōnolulu no ka hoolilo ana aku. Ua hiki loa ia makou ke hoouna aku he 15 kakini a oi aku i kela ame keia pule me ka hoolawa pu ana no hoi i na kanaka 0 nei nei e makemako mai ana. O ke kumukuai ma Honolulu he 90 keneka ahiki i ka $1 0 ke kakini, a 0 ka uku e loaa nei maanei he 75 keneka 0 ke kakini. O keia like ole 0 25 keneka ua lawa loa no na hoolilo o ka hoouna ana aku. Aka nae, aole o'u makemake e hoouna aku i keia mau hua aia wale no a i ko kanaka hookahi wale no. Ua ike iho au maloko o ka nupepa ko uuku loa mai nei ka loaa ana 0 na hua ma Honolulu. Ona hua ana moa hanau, mua ua like ma na ano apau me na hua ma na makeke ma Honolulu. Ma ka nana aku i keia manawa me he mea la e haule ua ana makou. Ina e loaa ana ia makou he wahi laki i£i i keia mau la hope 0 keia pule e pau ana ka aina kanu alafafa 0 ka apana 20 i ka hoiliwaiia a kupono no ke kanu ana aku. * L. T. LYMAN.