Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 48, 30 November 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

. ua hui pu anei oe me Kakalina a kamailio me ia?" -. ki Haku Fanadale me ka pupuku ana ae o kona mau > au i hui pu me ia, a aole no o'u makemake e kamailio rv;- :a. Ua nui ko'u kaumaha nona ame kona makuakane, -»r.noo maoli iho no au, he mea pono, e lawelaweia aku .: i-nau mea e pono ai ko laua noho ana o keia mua aku. ka'u mau mea i lohe ai i ke kamailioia, e hoea mau - -::i niakuakane o Kakalina i ke taona, a he hookahi ana r;r. o ka noke i ka inu waiona, me ka noke pu ana i ke --'ii'.io no kana kaikamahine ame oe. Eia aku ke kaa ke --:;i !a me na lio. E Miss Wakela, o ka Haku Fanadale -:ea nana e kalaiwa aku ana i ke kaa no ka hoihoi ana ia Kan?.le Hale." he kumu nui e ae o ka hele ana mai o ka Haku Fanano ka hui pu ana me Kakalina ma kela po, mamuli no ia :» leka a ua o Kakalina i kakau aku ai iaia, aka nae ke hauoli ia ua haku opio nei, no kona hoomaopopo ana iho, aole - 'awai pu o Bela me Kakalina. u ae la ka Haku Fanadale iluna o ke kaa, me ka hopu aku i na kaula kaohi o na lio, o ka hahau aku la no ia i ka . rre ka ikaika, e hoike mai ana, no kona hoihoi ole, i kela ana me Bela maluna o ke kaa, aia hoi o Bela ke hapono 3oa mai la i ke ano o Hale. a i kona noonoo iho, me -•ca ia. ua ala mai la ka manao hoowahawaha iloko ona, no anaka ana i aloha ai, a e panai aku ana oia i ka ino ka ;Cc ike nei au, ua hele loa o Hale, a piha i ka hoowahawaha . rre ka huhu pu kekahi, ua hiki nae hoi, e ike ana oia, i ka "r.a awahia, o kana mau mea i hana mai ai ia'u," i namu—.u liilii iho ai o Bela Kalani iloko ona. "Ua loihi maoli ■'ianawa a keia kanaka o ka epa- ana ia'u, me he mea la, • :cla manawa mai paha a'u i haawi aku ai i na kokua ana :ne kuu mau dala. Ua nui maoli ka'u mau mea i hana r.o ka oono o keia kanaka, me ko'u nana ole ae i na taur.ala mahuahua ana, i koi mau mai ai ia'u e haawi aku a ina no e koiia mai ana au, e malia aku i kuu ola kona no ia he kumu no'u e kanalua iho ai, 110 ka mea ua hele :i no au a aloha iaia." 'e hc mea la nae, i ua o Bela Kalani e noho la iluna o ke a e nana aku ana hoi i ke kanaka ana i aloha ai, ke loli . kela aloha iloko ona, a i ka hoowahawaha, tfa hele hoi : mau maka a hulili ke nana aku, eia nae aole he ike mai . Haku Fanadale i kela ano o kana wahine hoopalau. ; i na lima o u$ haku opio nei ke paa la i na kaula kaohi 'iio, a i kela ame keia manawa, e hahau aku ana oia, i ka . me ka ikaika i na lio, no ka mea, ua hele oloko ona, . me ka inaina, a ke nana iho i ke kaa, o ia no oe, o ka -> kekahi mokuahi, i ka pipi'o o ka lepo ma ka aoao. e pohaku nui kekahi e ku ana ma ka aoao o ke alanui, -• k i'i aku la kekahi huila o ke kaa, i ua pohaku nei, aohe - huli ke kaa, aohe nae he w r ahi mea, a kaohi mai ua liaku . : na iio. ke hsokuu la no oia i na lio e holo elike nle ko mama, oiai lioi o Bela Kalani ame kona makuahine e :: i:e wale ana no ma ko laua wahi, me ka piha i ka maka'u. ; i:-.:r/j!i o kela hookina loa o ka Haku Fanadale i ka holo r-.a I'o. ua hiki loa ia Bela Kalani ke heluhelu aku i na maī.'oko ona, me he buke hamama la, o ia fio ka piha me ka :: vi"a iaia nei. ioko o kela mau minuke, he nui na mea like ole e hana la - 0 o ka noonoo o Bela Kalani, a ke ike maoli iho la no oia, ke ano e loa o kona mau ano. O kela manao mahalo ona, : • l:e aloha i ka Haku Fanadale, ke kanaka hookahi ana i . . .heo loa ai, ua auhee loa aku ia mai iaia aku. O kela kanaka r. hoi. ana i hoopakele ae ai mai ke komo ana aku iloko o ka ha ; er»aahao, a mai na manao hoowahawaha mai o ka lehulehu no oia a hoomaopopo, i ka oiaio o na olelo a kona ma-.-./ahme i kamailio mai ai iaia, aole loa he wahi lihi aloha iki keia kanaka>nona, aka ua hoolilo wale mai no oia iaia i mea am lealea no kona mau hora kaawale o ka la, aole hoi me r.ni maoli mailoko ae o kona puuw-ai. ' ie hookahi paha hoi kumu nui o kela loli ana ae o ka ma- .. o ; a no kela maopopo loa ana iaia, ua aloha aku ka Haku i .nadale ia Kakalina; nolaila iloko o kela mau minuke, ua r>va!e loa aku ke aloha iloko o kona puuwai no ke kanaka .a e kalaiwa la i na lio, o ka inaina, ka huhu ame ka hoo- ' :v, aha, na mea e noho alii la iloko o kona noonoo. ka hoea ana aku o ke kaa no kahi puuluulu o na kauhale aki hookahi. a mamuli paha hoi o ke pohapoha o na kavi o r.a lio. ua oili okoa mai la kekahi poe iwaho no ka nana a -i ke kumu o kela pohapoha kapuai wawae, a i ko lakou' a-ia mai, no na lio ia o ke kaa o ko lakou haku wahine ame • ia kane hoopalau, ku w*ale mai la no lakou nana, me ke :.nsii:o ole mai, aia nae iloko o lakou na noonoo like ole, e ia. no ke ano o ko lakou mau haku hou. i ka nalowale ana aku nae o ke kaa ma kekahi aoao o ke ua huli ae la kekahi kanaka malama halekuai a kaailio aku la ia Dike Garahama: "Ke ole au e kuhihewa, aia kah.i mea ano nui loa iloko o ka noonoo o ka haku wahine kakou, ame ka Haku Fanadale; no ka mea ua ike au i ka n nauki maoli o Miss Kalani, no ka hoea koke ole mai o ka ku Fanadale. me he mea la, i ka loaa ana aku nei o ka haku r o iaia, ua noke mai nei laua i ka hoopaapaa, a pela kakou :ke aku la, i ka hookinaia o na lio i ka holo. I hoike aku ia oe i ko'u manao ea, ua hiki loa ia Miss Kalani ke paani n Haku Fanadale, me 'he keiki liilii la." Lia no ko'u-manao, o keia ka manawa hope loa a ka Haku .nadale e kau pu ai me Miss Kalani maluna o ke kaa hoo- ' ;h ; . no ka mea aole loa e hookoia ana ka mare i hoolalaia - •awaena o laua," i pane aku ai o Dike Garahama i kona "hoa ' ielo. Aia ke kaa ke holo la me ka puahia nui, a i ka hoea ana aku, : ka puka-pa o Kanale Hale, he hookahi no kaohi ana mai a '• a Haku Fanadale i na lio, ku ino iho la ua rpau lio nei, me ke " - iar.a ana aku o Bela Kalani, aohe wa a hooku'i ke poo i iokalii kua hao o ka aoao o ke kaa, ua hele no ua wahine nei . ; iha i ka inaina, aka uumi w r ale iho la no oia i kona huhu ko ona. oili la kekahi kauwa lawelawe mailoko mai ka hale, me ka hele ana ae e paa i na lio, ia wa i lele aku Mi>s Kalani ilalo, nana mai la hoi i kana kane hoopalau, : ka hoao ana mai e minoaka, alaila, pane mai la: Makemake au e hoikeike mai oe e Hale i kou ano oltfolu - ma keia hope aku. Oiai hoi, ua hoea mai la oe no Kai': Hale nei, e hooia mai oe imna o'u, e noho ana oe a ai me a'u. i ka aina ahiahi, no ka mea he nuhou ka'u e hoike : aria ia oe mai ka Lede Kalala mai nei." Ke haawi aku nei au-i ko'u ae, e noho pu me oe e ai ai i

ka aina ahiahi, aole nae au e noho ana ahiki i ke ao ana o ke kakahiaka, aka e haawi mai oe i lio no't! e huli hoi aku ai no ko'u hale, i ka wa e puka ae ai o ka mahina, i keia po "Ina o kou makemake ia ea, aohe a'u mea e hoole aku ai, oiai aole au i kuleana maluna ou i keia manawa; ma keia hope aku nae, i kou wa e lilo ai i kane mare na'u, aole loa au e ae ana, e kaawale oe mai kuu alo aku, aia wale no a owau pu kekahi e hele me oe. "Ua pono owau ponoi no ka mea nana e haawi aku ana i ke kauoha i ke kahu lio, no ka hoomakaukau ana mai i lio nou, a lawe mai mamua nei o ka hale, ma ka hora umi-kumamalua o keia po; e kiekie loa ana ka mahina iluna i kela manawa. E hookuu mai oe ia'u e hoi pololei au noloko o kuu rumi, no kekahi mau minuke, a e komo aku no hoi oe iloko o ka hale, ng ka hoonanea ana, a no.ka hoomaalili ana'paha i kou inaina no'u, ahiki i kuu hoea hou ana mai." "E hoi aku au noloko o ka rumi heluhelu buke e puhipaka ai; eia no keia i ka hapalua o ka hora eiwa, o ka hora ehia ka manawa e makaukau ai o ka aina ahiahi?" "Ma ka hapalua o ka hora umii, e kuu aloha, a ua nui maoli ko kaua manawa e hooheno ai, mamua o kou haalele ana mai ia'u i keia po." Nana kihi mai la ua o Bela Kalani i ka Haku Fanadale, me ka hoi pololei ana aku noloko o ka hale, a aia hoi iloko o kekahi lima, e paa ana oia he apana pepa. I kela hala ana aku hoi o Bela Kalani, komo pololei aku la ka Haku Fanadale noloko o ka rumii heluhelu buke, me ka lalau ana aku i kekahi omole halani, a ninini iho la a hapalua i 0 kekahi kiaha aniani nui, o ka wala ae la no ia/ alaila noho iho la ilalo, puhipaka, me ka noonoo pu ana no hoi, i kana hana pono e hana aku ai. j j "He pono ia'u ke akahele loa ma keia mua aku," i namuna'mu liilii iho ai ua haku opio nei. "O ka'u mea hopohopo wale no, o ia ko Kakalina puni wale mai i ka pelo aku o Bela 1 Kalani iaia. Aole he mea i oi ae o ka ike i ko Bela Kalani mau ano, elike me a'u, a o ka mea wale no nana i hoomama mai i ko'u noonoo, o ia no ka noho ole ana o Kakalina iloko 0 ka hale, i ka wa i hoea aku ai o ke tiga wahine i keia po. "Aole nae he maopopo iki ia'u o ke kumu o kona hele ana 1 keia po, oiai ua kakau okoa ae nei oia ia'u, e hele aku no ka j hui pu ana me ia. Ua hoike mai oia ia'u, ma keia po e waiho j mai ai oia imua o'u, i kekahi meahuna, e hiki ai iaia ke hooke aku ia Bela Kalani a pili i ka paia," alaila nanao iho la kekahi' lima o ua haku nei iloko o ka pakeke o kona kuka, no kekahi pepa ana 1 makemake ai e nana, aole nae he loaa iho, a ku okoa ae la oia iluna, me ka noke ana i ka hoopuka i na olelo hailiili:" "He keu aku maoli ka hoi a ka mea apiki, ua hookomo mai nei no hoi au i kela apana pepa iloko nei o ka pakeke o kuu kuka, aole nae hoi iloko nei, ua haule ka paha? Laki loa, ina no aia iloko o kuu rumi komo lole, aohe pilikia ana, aka ina ua haule i ke alanui, a loaa i kekahi poe okoa, e ahuwale ana ka hoi kekahi meahuna ano nui loa. "la'u e haalele iho ai ia Kanale Hale nei, e holo pololei loa aku ana au no ka ike ana ia Kakalina; aole e hoi koke aku ana kona makuakane ahiki i na hora o ka wanaao, aka ina e loaa aku ana oia ia'u i ka hale, e ike ana kela kanaka, i kona nukuia e a'u, no ka nui o kona waha i ke kamailio hele e pili ana i ke kaikamahine ana ame a'u." Oiai hoi ka Haku Fanadale e noke la i ka namiunamu maloko 6 ka rumi heluhelu buke, ua hoea aku la o Bela Kalani no kona rumi, a ma ka puka, i haawi mai ai oia i kona aloha ahiahi i kona makuahine, a o ia ka ka makuahine o ka pane ana aku: "He mea hiki anei kekahi ia'u ke hana aku nou e kuu aloha? He keu aku maoli ka loli loa o kou helehelena a'u e nana aku nei ia oe. Aole o'u wahi lihi hoihoi iki i ka Haku Fanadale, a ina ke mau nei no kou paakiki e mare aku me kela kanaka, e ike ana oe, i kou alakoia aku iloko o kekahi poino nui, a'u e hopohopo loa nei. Ina owau ma kou wahi e kuu kaikamahine, e hoopau loa ana ko'u noonoo hou ana aku no kela kanaka, a hookuu aku iaia e mare me ke kaikamahine, a ke kanaka malama holoholona. He oi aku ia, mamua o kou mare aku me kela kanaka, a noho mau oe iloko o na noonoo kaumaha, me ka ike ole i ka hauoli." Hopu mai la o Bela Kalani i kona makuahine, me ka honi ana mai ma na lehelehe, a i mai la: "Aole loa au e mare ana me kela kanaka! Ma kahi o kuu aloha iaia, ua hoopihaia iho kona makalua e ka ho.owahawaha ame ka inaina; no ka mea ua lawa ka'u mau mea i ike ai me kuu mau maka ponoi i keia po, a i lohe ai hoi me kuu mau pepeao, i kumu e kauia ai he pale mawaena oka Haku Fanadale ame a'u. E hookuu mai oe e kuu makuahine e hoi au noloko o kuu rumi, nolaila o ke aloha no kou, a hui hou aku kaua, i ka wa pono." Puili ae la ka makuahine i kana kaikamahine, alaila ia laua i hookuu ae ai, hoi pololei loa aku la oia no kona rumi, aole nae me ka manao maikai, aka me na manao kaumaha, i hoopiha pu ia me ka weliweli. I kela haalele hookahi mai o ka m,akuahine i kana kaikamahine, kii aku la o' Bela Kalani e pani i ka puka, alaila hoi mai la a kekahi wahi pakaukau uuku, hohola iho la i ka apana pepa i hele a minomino, ana e paa la iloko o kona lima, alaila hoomaka iho la e heluhelu, a o keia na manao i kakauia maloko o ua apana pepa nei: E Hale kuu ipo aloha:—E hele mai oe e hui pu me a'u i kefe po. E kali aku ana au ia oe me na mauao hialaai ma ko hale nei o kou hoea mai, no ka mea he nui ka'u mau mea i lohe ai e kamailio hele ia nei ena kanaka no kaua. He nui ka'u mau mea i ike, a ke oaa nei au i kekahi meahuna, nana e ake ake a ae i ka hookoia ana o ka mare mawaena ou ame Beja Kalani. Ina he mare kekahi e hookoia aku ana ma ka la 25 ae nei, alaila aole ia he mare mawaena ou ame Bela Kalani, aka mawaena o'u ame oe. Ua nui ka u mau mea i lohe ai nou, aole no nae ia he kumu e hoololiia ae ai ko'u manao paa maluna ou, he hookahi iniha; nolaila e hoomanao e kuu aloha, eia no au ke hiipoi mau nei' 1 kela mea maemae loa, a kaua i hoopaa ai, no ka hoea mai o ka la, e kapa aku ai au ia oe he kane mare na'u. "Kakalina." Ua hele a pii ka ula ma na papalina o Bela Kalani, iaia i ike pono iho ai i na manao o kela leka, alaila mahope iho o kona n°ho hamau ana no kekahi mau sekona, noke ae la oia i ka akaaka, me ka puana ana ae i keia mau olelo: "Aole i haalele mai na ulia pomaikai ia'u! E ike ana oe e kuu Haku Fanadale, owai la o maua, ka mea iaia ka pepa t hahau e kaa ai o ka lanakila, o ko ipo aloha paha, a i ole owau paha? I hoike aku nae 'au ia oe, o keia leka a'u e paa nei, ka mea nana e hookomo ae, i ke kipuka a ke kanaka likanaka ma ko a-i." Holoholo iho la ua o Bela Kalani maloko o ka rumi jio kekahi mau minuke, e noonoo ana paha, i kana mea e hana aku ai, o ka hemo aku Ia no ia iwaho, me ka iho awiwi ana aku ma ke alapii mahope o ka hale, a ke lohe aku Ia hoi oia, i ke kani ana mai o ka uwaki, o ka hora umi ia, nolaila he nui okoa no ka manawa, nona e hooko aku ai i kekahi hana, mamua o ka hoea ana mai i ka wa e makaukau ai o ka aina ahiahi. Me ka awiwi kela hele ana aku o ua o Beka Kalani ahiki i ka hoea ana ilalo, o ka holo aku la no ia a loaa kona lio, a iloko o na minuke helu wale no, aia oia ke holo la me ka puahia, no kahi i ku ai o ka hale o Kakalina, ma kela alanui hookahi no ana i hoi mai ai maluna o ke kaa. (Aole i pau)