Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 49, 7 December 1922 — Page 5

He Moolelo Walohia

Ko Vekinia Waiwai Hooilina

Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino— Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

Hookaa aku la o Vekinia i kana mau mea apau o ke kuai ana alaila oili aku la ma ka puka ma ka aoao, mahope o ka hele ana aku mai kekahi pakaukau a i kekahi pakaukau kuai, a i ka oili loa ana aku iwaho ku iki iho la ahiki i kona ike ana aku i ke kokoke loa ana mai o ke kaa otomobile a ee aku la, a he sekona mahope iho aia oia ke laweia la ma ke alanui o ke kulanakauhale, me kona manaoio loa ua alo ae ka ike ana mai a na maka kilo o ke kanaka iaia, eia nae, aole o ka mea, nona ke kanaka e hakilo loa ala! ana. Malia paha e ninau iho ana oe, e ka makamaka heluhelu, owai la ka inoa o ia kanaka, a heaha la kana hana nui i makemake loa ai ia Vekinia. Pela iho; e hiki aku ana kaua alaila a e loaa aku ana ia oe ka haina no kou mau ninau, hoomanawanui iki. Eia nae, aole oia i pakele; i ka manawa no a ke kanaka i lohe ai i ke ku ana iho o ke kaa, holokiki ae la oia ma ke kihi a ike aku la ia Vekinia iluna o ke kaa i ka manawa i hoomaka ai ke kaa e huli ae ma kekahi alanui. No ka mama loa o ia holo ana aku a ke kaa ua hiki ole ke kanaka ke hahai aku a kokoke mahope, a no ia nele ana o ka hookoia o kona makemake, namunamu wale iho la no me ka hoopuka ana ae i kekahi mau huaolelo hailiili no kona pakalaki, a hooholo iho la nae e kali no kahi manawa aku. Eia nae, aole oia i ike hou ia Vekinia ia la a po, no ka mea, no ka aneane e mile kela holo ana aku a Vekinia, a i ka hiki ana ma kekahi alanui, ua hoololi oia i kana kaa o ke kau ana a maluna o ia kaa oia i hoi mai ai a hoea i ka hale, me Ka manaoio nui iloko ona aole oia i ikeia mai e ke kanaka ma kela manawa. He elua la paha i hala ae ike iho la oia i kekahi hoolaha maloko o kekahi o na nupepa puka la nana i hoopahaohao a i hoopunini pu i kona noonoo, o ia keia malalo nei : 'Ina o "V . A." i halawai ai me a'u ma ke kihi o na alanui "A". ame C., e hui mai ana me a'u ma ka leka a e hoounaia ae ia leka i ka Pahuleka Laka Helu 95 M. A., e loaa aku ana iaia kekahi mea mai a'u aku no kona pomaikai." O na huapalapala V . A., ma ka hoolaha no Vekinia Abota nei no ia, o kona inoa mua ia mamua o ka mare ana ia Sa Williama. O na huapalapala M. A., o na huakumu ia o ke kaikaina o Abota, ka makuakane o Vekinia, ka mea nana keia hoolaha. I ka ike ana o Vekinia i keia hoolaha, ua loaa koke no iaia ka ike aohe mea e ae nana ka hoolaha, na ke kanaka no ia i halawai ai me ia ma ke kihi o na alanui, a i hahai mai ai iaia. "No'u no kela hoolaha," me ka hele ae la o kona helehelena a haikea loa, "nolaila aole au i koho hewa. Ua hoi hou mai oia. Pehea la oia i aa ai e hoi hou mai me kona ike no he pilikia nui ke kali aku nei nona o ka hoi mai. Kanaka hupo maoli no oia ! "Heaha la kana i makemake mai ai e ike a e hui me a'u? lele o'u makemake e ike aku a e halawai me ia. Aole a'u mea e kamailio aku ana iaia, he kanaka ino oia. Nana hoi ii^pana ka hewa a poino ana ko'u makuakane. "Aole loa au e hoike aku ana ia'u iho imua ona. Mamuli o keia hoolaha ua maopopo loa aole oia i ike i ko'u wahi ' noho nei, ina aole pela eia oia ianei mamua aku nei, no-laila e makaala loa ana au i ole ai au e loaa iaia." Mahope mai o keia manawa, e makaala loaa ana oia nona iho i na manawa a pau ana e hele ai i ka halekuai a i ole i Kekahi wahi okoa aku ana e makemake ai, me ka hoopaa mau i kona helehelena me ka uhimaka manoanoa, me ke komo pu ana i kekahi mau aahu e hoanoe loa ae ai i kona ano mau, a no kana hana i hoopaa ai me Mr. Naita, he hana hiki no ia iaia ke hoike aku a ke hoouna aku paha ma ka leka. Me ia iho la kona ano o ka noho ana a hala he mau mahina lehulehu me kona ike a lohe ole mai i kahi mea e pili ana - ke kanaka, kona makuakane hanauna, no ka mea, o keia kanaka, o ke kaikaina ponoi no ia o Mr. Abota, kiona makuakane, a no ia lohe ole mai ona i loaa iho ai iaia ka manao ua haalele mai paha oia ia Kapalakiko, nolaila ua hoopalaka ioa oia i ka noonoo hou ana aku i kahi mea e pili ana nona

MOKUNA XXIV— Moku ke Kaula i Awaiauluia ai.

Aohe nele hana ana a Vekinia i nei manawa no ka mea, ua Ioaa ka hana a ua nui hoi e hoopaa mau ia ai kona manawa a e hoopoina ia ae ai hoi na mea hoouluhua noonoo lehulehu mai kona puuwai a mai kona lolo aku, a me kana mau mea paahana oia kona mau lima ame ke kalena maikai i loaa ai iaia i ohi nui mai ai i ka pomaikai mai ia hana mai. Me ia nui no nae o ka hana i loaa iaia aole no he mea hik ke hookaawale aku mai kana hoomanao ana i na pilikia he nu ana i auwe ai a i uumi ai hoi me ka hoomanawanui, eia nae ua haawi mai ka hana i ka pomaikai ame ka hauoli pu iaia, a ua kulike ole hoi ka haawina i loaa iaia i nei manawa me ko na la ame na po lehulehu i hala aku, ana e kaniuhu a e uwe mau ai No kana kamaiki ke pii mau ae la kona kino i ka nui a ua lilo no hoi oia i kumu hoohauoli a hoomama nui mai i kona noonoo, a maluna o kana kamaiki kona manaolana mau no na "a kanikoo e hiki mai ana. He makahiki a oi i hala aku, a iloko o ia manawa e loaa mau mai ana iaia i kela ame keia mahina kekahi huina (iala nui no kana hana mai a Mr. Naita mai, oiai oia e hana mau ana, ma-lalo aku ona mamuli o kona hoolimalimaia ana mai e Mr. Naita a he hana paa mau hoi kana ia manawa. Ua ikeia ka holopono loa o ke kuaiia ana o na kope o kahi buke ana i hana ai a oi aku mamua o ka mea hiki i ka hui pa'i nupepa ke hoopuka aku. Mawaho ae o keia ua lilo iaia ka makana ekahi ma na mea hoomanao e ae ana i hana ai, nolaila ma ka ninau e pili ana i ke dala aohe ana mea e hopohopoho ai no kona nele no ia mua aku, no ka mea ua lawa ke dala i loaa iaia. Oiai no oia e hoomau ana i keia hana me ka loaa nui o na pomaikai iaia, hoolala iho la no kekahi hana hou, o ia kona hookomo ana ae i kekahi hoopii okimare i ke kane, mamuli keia o kona makemake e kaawale loa mai na mea hoohihia mai apau i kona noonoo. Aole oia i lawe i keia keehinahana mamuli o ka makemake maoli e hahaki i ka berita nana i hoopaa iaia i ke kane, a ina no la paha aole oia e hana iki ana ia hana aka, mamuli o ka hookahihi wale ia o kona inoa maemae, me ka lilo pu o ka inoa maemae o kana keiki i mea hoohaahaaia, kona kumu i makemake ai e kaawale. O kona manao nui ma kana hoouluulu ana mai i na ike apau no ke ku i ke kanawai o kona mareia ana o ia no ka loaa mai i kana kaikamahine o ka pono no ka inoa e kau ana maluna i ' '-a- - i kuleana hiki ole hoi ke paio ia mai i ka waiwai o kona makuakane, ma ke ano oia ka hooilina pololei mahope aku, i ka wa e oo kupono ai no ke koi ana aku i ka waiwai a paa hoi me ka hiki ole ke hoonioniia.

O kona manaopaa oia no ka hookupono ana ae i kana kaikamahine ma na ano apau ma ke a'o ana no kekahi kulana kiekie loko o kona ola ana, a i kona manawa e oo ai ma ke kanawai, e hiki ana iaia ke koi i kona kuleana iloko o ka waiwai o kona makuakane, me kona makaala pu i mea e paa mau ai ia waiwai ame ia kulana iaia, me ka nana ole aku i ka nui o na ku-eia mai. O keia ka Vekinia hana panai kupono i manao ai no ka hewa a ke kane i hana mai ai iaia, he hana hoi ana i manaoio ai ua hoopoinoia kona ola mamuli o na hana pauaka a ke kane i hana mai ai iaia. Aole ona manao nui i ka waiwai nona ponoi iho, he hoowahawaha oia i ka lawe mai i kekahi waiwai o kana kane nona iho, aka no ke kuleana pololei o kana kaikamahine i ka waiwai ame ka inoa o kona makuakane ma ke kanawai he mea pono ia e hanaia a e ikeia mai e ka lehulehu. Mamuli o kona noho ana maloko o Kapalakiko a piha ka ma-kahiki a oi i loaa ai iaia ka pono e noi aku ai i ka aha kaapuni e hoopauia ka aelike mare i hoopaaia ai oia me Sa Wiliama, nolaila ua waiho aku la oia i kana hoopii iloko p ka lawelawe a kekahi loio makaukau i ke kanawai maloko o Kapalakiko iho a Mr. Naita i hooia mai ai iaia oia ka loio kupono ana e kuka aku ai i kana hihia okimare, a iaia e hoike aku i kona moolelo, a e noi aku ai hoi no kana a'o ana mai no ka hana e pili ana i kana hihia. Ua uwalo mua mai no nae o Mr. Naita iaia alia e hookomo e i kana hoopii ahiki i kona hui a kuka pu ana me Sa Wiliama, ke kane, malia, he hana hiki no hoi kekahi ke hooponoponoia mamua o ka hookomo ana aku i ka hoopii. "I ka nana aku aia kekahi hana kolohe a kuhihewa nui i hanaia, pela ko'u manaoio," wahi a Mr. Naita, oiai laua e kamailio ana no keia manao hoopii o Vekinia," he hana kuhihewa i hiki loa ke hooponoponoia ina no ka lawelaweia o ia hana me ke kupono e pau ai na pohihihi. "He hana kuhihewa! Ka, he kupanaha ke noonoo iho," wahi a Vekinia; "o ka hana kuhihewa wale no a'u e manao nei oia ko'u lilo ana he mea hupo a i hooliloia hoi i mea pauakaia e kekahi kanaka manao oiaio ole." "Eia ko'u manao a oia maoli no ka pololei, aole ia he hana hewa ke kakau ana aku i kekahi leka iaia e hoakaka aku ana i kou manao no k a hookaawale ia o olua," i hoakaka mai ai o Mr. Naita, me ka oluolu loa o kana mau olelo. "O ka'u no hoi ia i hana ai, ua hoouna aku au iaia he mau Ieka lehulehu oiai au e noho ana ma Nu Ioka, aohe nae he loaa mai o kana pane. O Mrs. Fanamu, a'u i olelo aku ai ia oe oia ka mea i kamaaina loa i kela ohana, a nana i kakau i kekahi leka na'u i ka Lede Linetona, eia nae ma ka hoomaopopo iho me he mea la, ua pouli loa paha a ua loaa ole aku ka ike ia lakou no ko'u wahi e noho ana ia manawa, no ka mea, aohe pane ia mai, a ma ka Mrs. Fanamu olelo mai ia'u, ua hoopalau muaia no ka ke Sa Wiliama me Miss Sanahope, elike me ia a'u i hoike mua aku nei ia oe me ko laua mare ana." "Me kena mau hoakaka apau au eia nae, aole hiki ke maopopo iki ia'u ke kumu o kona hana ana ia mea, oiai he kanaka naauao a he kulana kiekie no hoi kona," wahi a ka Mr. Naita pane. "Me ia ike maopopo no ona ua mareia oia me oe, malalo o na kanawai o ka mokuaina kahi a olua i mareia ai, aole hoi e lilo kela haalele wale ana mai no ana ia Amerika nei he kumu ia e hoopauia ai ka berita mare mawaena o olua, eia nae, o keia iho la anei ka mea e hanaia? "Ina ua lawe oia he inoa hou a ma ia inoa oia i heaia ai i kona manawa i noho ai ma Amerika nei, i ka nana aku he mea hiki ole ia ke hoakakaia ae aka nae, maloko o na palapala a pau au e paa nei e hoike maopopo ana ia ua mareia oia me oe malalo o kona inoa ponoi me kela inoa kiekie ona he Sa. "Eia hou, ma kau hoakaka no ke ano o kela kanaka, kona kulana, kana hana ame kona mau ano maikai a pau, i ka hoomaopopo iho, a o ko'u manaoio maoli no ia, he mea hiki ole a he hana pono ole no hoi ke hoahewa wale aku iaia no kana mea i hana mai ai ia oe. Malia paha he hana kolohe a manaoino maoli ka mea i hanaia i kumu no olua e kaawale ai." "Oia ka mea oiaio. Ia'u e noonoo ae ai no ia mea aneane e naha kuu puuwai. I ka'u nana aku he kanaka maikai oiaio oia ma na ano apau, a ma ia ano i hoike maopopo ai oia i kona inoa ame ke kulana hanohano maloko o ka palapala mare, aka nae ma na wahi apau ana e hele ai aole oia i hoike maopopo i kona kulana, ma ka inoa o Mr. Hita wale oia e ikeia mai ai," wahi a Vekinia o ka hoakaka ana aku. "Ma kau mea oiaio i hoakaka mai la i ka nana aku me he mea la he hana epa loa ka i hanaia i kumu no olua e kaawale ai," i pane mai ai o Mr. Naita me kona noonoo nui ana iho no kekahi manawa. "Aohe o'u manao pela. Pehea auanei ia mea e hiki ai ke hanaia? Owai auanei ia mea manaoino e hoao mai ai oia e hana i kahi mea o ia ano?" i pane aku ai o Vekinia. "Aole oe i maopopo i nei manawa, aka e ike aku ana oe ia mea kolohe mahope no ka mea, aohe mea kolohe i nele i ka ike ia. Wahi au i olelo mai nei aohe loaa mai o ka leka a kau kane, ia oe, a me he mea la, ua kolohe aku, pela no me kau leka aohe loaa aku iaia a ma ia nele ana ou, e hoomaopopo iho oe, he enemi ka mea nana i hana mau ia hana me ka manao e lilo ia i mea nou e ike iho ai ua haalele loa mai ko kane ia oe i kumu nou e hookomo ae ai i ka aha i ka hoopii okimare, a o ko olua kaawale ana ia, a ke moku olua o ka oluolu loa ana ia o ka noonoo o kou enemi," wahi a Mr. Naita. "E i hoi paha aohe ona enemi a pela no hoi me a'u. Ia'u i hele ai i Nu Ioka aole hookahi kanaka malaila a'u i ike a i kamaaina, nolaila e ike mai oe aohe kanaka hookahi malaila e kolohe ana i ka'u leka "Eia hou, ina aole oia i lohe aku i kahi mea e pili ana no'u, a i ole ua nele loa paha oia i kekahi lihi iki o ke aloha iloko ona no kana keiki, e hoomaopopo iho oe he haawina maa mau ia i na kanaka apau e huli koke ana oia i ke kumu o ka loaa ole ana aku o ka'u leka iaia, ina he oiaio kona aloha ia'u. "Aole nae; elike me ka nui o ko'u noonoo ana maluna oia mea, pela ka nui o ko'u noonoo ana he hana hoopauaka wale no kana i hana mai ai ia'u a hihia hewa ana iaia i mea e lilo aku ai ko'u waiwai iaia, a, i ka loaa ana aku haalele mai la ia'u e auwe elike me keia hopena a'u e ike nei i nei manawa. Aohe a'u kumu e ae e noonoo ai no kona haalele ana mai ia'u," a hooki iho la i kana olelo ana. Iloko o keia mau olelo ikaika ana apau e ahewa ana i ke kane, eia nae, i ka loaa ana o ka hoomaopopo iaia mahope mai no kana mau olelo ua hoahewa loa oia iaia iho no kona hana hewa a ku-e ana aku i kekahi kanaka maikai mamuli o na manao hoohuoi kuhihewa, iaia e hoopuka ae ai i na olelo kupono ole i ke kane aole no i nele ka hoehaehaia o kona naau, oiai e mau ana no ke aloha iloko ona nona. I ka lohe ana mai o Mr. Naha i ka Vekinia mau huaolelo hope loa luliluli ae la kona poo, e hoike mai ana i kona kanalua, a he helehelena hoi e hoike ana i kona hoopohihihi loa ia. "Ke manao la paha oe la he wahine paakiki, maoli au," i hoomau hou aku ai o Vekinia i kana kamailio ana, "aole anei i lilo kona hoolako ana mai no'u i ke dala ame ka hale ame na mea e ae e pono ai au mamua o kona haalele ana ae ia Nu Ioka, i mau mea i ka nana aku me he mea la he manao no kona e hoi hou ae i Nu Ioka no ke kii ana ae ia'u ame ke keiki e lawe pu aku me ia i Enelani?" "No ka elima kaukani dala au i hoike mai nei ana i hoahu ai i ka banako nau, he oiaio, he huina dala nui io no ia." (Aole i pau).

KE KALAIWAA ANA AME KONA MAU ANO.

(Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua.) (Hoomauia mai.) Ua hiki aku nei kakou i ka huli ana o ka waha o ka waa ilalo, e hoomaikai ana a pololei, a o ka pololei ana owaho, o ka hoomaikai ana no ia oloko apau, a huli ka waha ilalo. Ua hoakaka aku au i ke ko'i mua e hana ai i ka waa; o ia hoi ke ko'i paakuku, ko'i auwaha, ko'u pele, ko'i kuehu, ame kaholo, alaila, o Kupaaikee aku ka mea nana e hoomaikai a palahinu. O ke ko'i keia e wili ana i ka akau, a wili i ka hema, a wili a pilipono i na aoao o ka waa, a o ke ko'i hoi e pau ai na pepeiao o ka waa. O ke ko'i wale no keia nana e hana apau oloko o ka waa; a o na ko'i mawaho o ka waa, ua kapaia, ko'i milo , kukulu , a opaka, o na ko'i keia owaho, pau ka hana o ka waa. Hoomaikai no hoi ka makuu e hoopaa ai ke kaula no ka huki ana i kahakai. O keia laau kekee a'u i hoakaka aku ai o keia ka laau helu ekahi, a e hauoli ai ka mea e loaa keia laau; no ka mea, e pau ana kona iho i ke kalai ana, a ua kapaia ia waa, he ihoole; o ia ka waa pii o ka ihu iluna, ame ka hope. E waiho iki hoi kakou i keia; a e hele ae hoi kakou maluna o ka poe i a'o me na kahuna kalaiwaa. Ua pii mau au i ke kuahiwi me na kahuna kalaiwaa, a ninau mai la lakou ia'u, pehea makemake oe i ke kalaiwaa? Ko'u ae aku la no ia; ae, makemake au e ike i ke kalaiwaa. Olelo mai la ko'u wahi luaui makuakane ia'u, eia na akua kalaiwaa ekolu, o ka mua, o Mokuhalii, a o ka lua o Kupaaikee, a he wahine ke kolu, o Lea ka inoa. Aia no nae i ka mea a kou manao e lana ana. O ka lana koke ae la no ia o ko'u manao e koho au i ka wahine ia Lea. O ko'u i aku Ia no ia o Lea ko'u akua kalaiwaa. A ua hiki mai la no hoi kuu makuakane; a eia no keia poe kahuna kalaiwaa ke hoolohe mai nei. Palikauoha, Holualoa, oiai, ua lilo ae la ko'u makuakane he pookahuna. Aia a hoi kakou i kahakai a pii hou mai, e hoomanao oe, mamua iho o ka pii hou ana mai o kakou, e loaa mua ia oe keia mau mea apau, hookahi i'a ula, he weke ka i'a; hookahi malo ula, i ulamau, a ulapalani paha, na mea loaa i keia au, a i hookahi puaa, a loaa ia oe keia mau mea alaila, waiwai ka hoi ana o ke kuahiwi nei. A pau kekahi mau waa a makou, hoohuli na waha ilalo. O ka hoi iho la no ia no kahakai. O ka noho ana no hoi o ke kuahiwi a hoi i kahakai, he ohu i ka lei maile. Noho makou i kahakai elua pule, hoi hou iuka o kuahiwi. Ke noonoo a ke hoomanao la, i ka la e pii ai i loaa na mea hana. Ina a kakahiaka pii, i kahi la iho e imi ai ka i'a ula , a kapi i ka paakai a miko, i ole e pilau, a pono ole ka hana a kahuna. A loaa no hoi ka malo ula, a loaa no hoi ka puaa, a kakahiaka ae, hoi hou i ke kuahiwi. A o keia hoi ana i ke kuahiwi, aole nui loa na ukane e hoi ai. O ka ai ame ka i'a wale no. Oiai, ua hala mua kekahi kaumaha iuka; ala ae la makou i kakahiaka pii me na kahuna kalaiwaa, ahiki iuka, pau na ukana i ka waiho i ka hale, alaila, hoowali ka ai, kunu ka i'a, ai a maona, a ina ua loaa mua kau laau waa, e hele ana oe e oki, aia ka pono o ka hina ilalo, a oiai, e moe ana ka ihu o ka puaa; a ina he laau ku pololei, e oki no elike me ka rula o ke oki laau waa, i ke oki ana e hana a nui ka ha-na, i hikiwawe ka moku o ka laau, he poaeae, a he iwilei paha ke kiekie o ka ha-na, a ina he haiki, aole e moku koke ana. E hoohalike ialalo o ke kma9 me he olo ana la na ka pahiolo , i mea e poino ole ai ka laau. E oki oe a loaa ka iho, a lele loa ka iho o ka laau iwaho, alaila, maikai. A i ka wa i kokoke ai e hina, e hoomanao oe no kela pauku hapuu o poina auanei. A ke oki la no au me ko'u holohe i ka olelo a na kahuna; olelo mai la kekahi kahuna ia'u ua moku ko laau, ke oni nei, hookomoia ka pauku hapuu. Oki hou elua maka ko'i, a o ka hina no ia. O ko'u oki aku la no ia elua naka, ko'i a o ka hina aku la no ia me ka maikai. I ka wa e hina ai ka laau , alaila, oki aku oe i ke kumu o ka laau i hina ai i ke ko'i lipi ahiki i ka wa i makemakeia ai ke ko'i no ka hana, kii aku oe e wehe mai. He rula ia no ke oki laau waa ana. E kala mai ia'u, mamua o ke oki ana i ka laau waa e pule e mamua, a penei e pule ai: E Lea ka wahine kua waa, Akua kalaiwaa, I pii mai nei au e kua, E oki i kuu laau waa, Eia ka'u uku, alana, Mohai ia oe e Lea, Eia ka i'a ula, malo ula, E haawi mai i ka ike a nui, Ka ikaika, ka noonoo, Haawi mai ia'u i ke aholoa, O na alalai o na ke 'ake 'a, Mamua, mahope, A ma na aoao o kuu laau e oki ai. (Aole i pau.)