Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 50, 14 December 1922 — KA HUA PI-NUNU. [ARTICLE]

KA HUA PI-NUNU.

Ua makemake ka Hui o Davies i eha tona pi-nunu. Ho hua keia i makemake nuiia i keia mau la. I keia mau makahiki pokole vrale no, ua ikeia ka waiwai nui o keia mea 0 ka pi-nunu, aole -wale no no kona lbua, ame kona kino i meaai na na holoholona, aka, i mea hoomomona 1 ka lepo. Ua ikeia k-eia pi-nunu ma kekahi inoa okoa iho, oia hoi ka pi-pokoli-ko. • He hua ai ia keia e na 'Pokoliko, a ua kanu nuiia ma ia Mokupuni i mea ai na na kanaka. Ua laweia mai keia hua e na Poko- j liko i ko lakou lawe muaia āna mai j i poe limahapa 110 na Hui Mahiko 0 Hawaii ne-i, a ua kanuia e lakou ma ko lakou wahi kauhale noho ma na mahiko. He ono kona. hua, a ua 01 ae ka ono mamua o ka papapa Hawaii, ame kekahi mau. hua papapa e ae 110. I kona manawa opiopio, )ie ono okoa no kona hua. I ka manawa opiopio o ka ili owaho, h« aiia ma ke ano elike me ka ai ana i ka bine ili opiopio. Ua makemake nuiia e na Pake me ka lakou mau uiea ai e kupa pu ia ai. I kona manawa maloo, ho ono okoa 110 ia. Ua ho-u ia iloko o ka wai eliko no me ka papapa Hawaii, a pehu ae kupa. He ai nui keia ma kekahi mau aina Lakina. 0 ke kino ulu o keia mea, he ai makemake loa ia e na holoholona. Ma keKahi mau aina, ua okiia a liilii. a haawiia i na holoholona. a he mea hoomomona. Aka, ua hiki no e hookuuia aku na holo*holona iloko o ka mala o ulu ana keia mea, a na na holoholona no e ai i ka Jou aine ka liko, ame na hua maloo a opiopio paha. Ua hiki no hoi e okiia a hoomalooia -elike me na mauu he, (hay), e ae e aiia mai nei e na holoholona. Mawaho ae o keia, o ka mea waiwai loa e ikeia nei i keia manawa, oia no ka hiki an& i l;ona mau aa, ame kona kino, ke palauia a hoihoiia keia kino iloko o ka lepo, e hoomomona mai ana>i ka lepo i pau ka momonā ma o kekahi njau m«a i kanuia. 0 ka halakahiki paha kekahi mea Foopau koke i'ka momona o ka A no kekahi mau makahiki ua imi nuiia kekahi mea o hoihoi hou mai ana i ka momona o ka lepo.

, O na lepo hoomomona, aole e hiki hou mai i kekahi mau mea o ka lepo i laweia aku e ka aa o ka , halakahiki, a no ia kumu ua paakiki ka loaa ana o kekahi mea nana e hoihoi hou mai ka momona i lilo aku. A i kela mau makahiki pokole wale no i lona ai keia mea o ka pinunu. Ua lioaoia keia mea ma Kaneohe ae nei, a ina liaiku, Maui, a ma kekahi mau wahi e ae, a ua ikeia kona lilo ana i mea hoihoi io mai i momona o ka lepo, a ke lilo nei keia hua i inea makahei nuiia e ~ka poe kauu halakahiki. O kekahi mea maikai no hoi i keia mea kanu, oia no kona ikaika i ka ulu ana nia na aina maloo. tfa kanuia keia mea e na keiki Cooke, ma ko lakou mau aina, i mea ai na na holoholona, a ua ikeia kona ulu maikai ma na wahi maloo o ka aina. A ua hiki e ulu no kekahi mftu makahiki me ka pilikia ole. Ua hiki no e ai na holoholona i kona lau ame ka liko, a i ka manawa e laweia ai na holoholona, e ulu hou mai ana no oia me ka ileaika, a e oi ao ana keia ulu i ka manavfa e haule wahi ua ai. Ma keia inua aku, aole e nele ana ke komo nui akū o na kannka hanai holoholona e kanu i keia mea 0 ka pi-nunu. A e lilo ana keia mea i mea makemake nui ia, ,110 keia kumu o ka hoihoi hou ana. mai i 1 lea momona o ka lepo. No na aina lioi ma Molokai, e lilo ana keia hua i mea makemake nuiia no ke kunu, ua ikaika kona ulu ana i ka manawa muloo. E maloo ana -ka mauu ame na nahelehele e ae, aka, o leeia mea o ka pi-nunu, e ulu mau ana ia. Ke makemak-eia mai nei, i mea hanai moa ame palahu, He ai hoomomona i kda mau manu. He wahi hana ano nui no ka ohi ana i ka hua, mahope o ka maloo ana, aka, ina i ka manawa hoomaha kula o ua keiki ka manawa e ohi ai, e loaa ana no me ka emi o na hoolilo. Ua wke me ka paani ana ka ohi ana o keia mea, a no ia kumu ua kupono na na keiki e ohi. Ma Haiku, ua kanuia i mea hanai holoholona, ame ka hoomomona ana i ka 1-epo. He mau haneri eka i pna i ke kanuia-i- keia mea, a ua hiki e hoomomonāia na pipi iloko 0 na mahina pokole wale no. Aole no e loihi loa ka ulu ana a momoiia ae ka lepo. He mau makahiki wale no elua, a ua hoihoi hou ia mai ka momona. Ma ka nana aku o ka oihana kanu halakahiki kekahi oihana nui o keia mua aku. I keia la, ua pii aku a oia ka oihana helu elua o Hawaii nei. A ko ok?]o mai nei kekahi poe 1 komo nui iloko o keia oihana, o lilo ana iaia ka helu ekahi iloko o umi Ua lilo mai nei ka Mokupuni o Lanai i ka Hui Halakahiki o I>ole ma, a ua uiaopopo e hiki aku ana i ka 15,000 a 20,000 ekn kupono no ke kanu ana i kei'a mea o ka halakahiki ma keia Mokupuui o Lanai. Pola no hoi o Molokai. Eia ma keia Mokupuni, he mnu taußani eka i kupono no ke kanu halakahiki ann. A ko oni mai nei na kanaka kanu halakahiki e loaa kekahi mau aina o Molokai no keia oihana. Ina e aku ana o Lanai j ka haīakahiki, e lilo mai ana ke kanu pi-nunu ana, i mea ano nui, no ka m£a, he mea hoopau momona lepo leeia mea o ka luilakahiki. "Ā ina ui* loaa ka mea mail&n loa no ka hoihoi hou ana mai i ka momona o ka lepo, e lilo ana ia mea i mea hooulu nuiia. Kia me Jce Komisina o na aina Hoopulapula he mau tausani eka i kupono no ke kanu halakahiki aua. 0 ka makou e makemake nei, e komo io aku kekahi hapa o na kaI maka. Haw r aii iloko. o keia ohana. Ilna-he 20 eka e loaa ana i ka oihana I hookalii, ua lawa loa i umi eka halakahiki o kanu ai, a e hooulu i kekahi mau elea me ke kulina a i ole- me kekahi mea e ae paha, a 1 ka Piu ana o na halakahiki i ko oki mahope o ka ohi ana i na hua hope, ua hiki loa e palauia kela mau aina, a e kanuia i ka pi-nunu, a i ka pau ana o kekahi mau oka he umi, ua makaukau keia mau eka no ka halakahiki. O ka mea wale no e kanaluaia.*nei o makou, o ka loaa ana he hale hana leini na k« Komisina, a i ole e kekahi Hui paha e haawi mai ana i ka pomaikni piha i na kanaka e kanu ana i keia huaai. Ke loaa keia makaukau kekahi poe Hawaii e komo aku iloko o keia oihana. I keia mau Ia ke nui loa mai nei ka makemakeia o keia mau kini halakahiki. e na kanaka o Amerika. He ola ia no llaAvaii.