Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 50, 14 December 1922 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

" He o ia inau no ko'u ano, a he maikai au i keia kakahiaka, r hc mea la, o kela kikiao makani, ka mea nana i lawe aku i - maikai mailoko aku o kuu poo. Ke hoomanao nei e lrai,-h« olelo hoopaa ka kaua i hana ai, aole e lilo na mea ?.? a kaua e noonoo ai, i kumu, e hoopilikiaia ai, ko kaua hana i ka kaua mau haāwina, nolaila ma keia mua aku, mai '•r,'alau wale mai oe i ko'u noonoo, i ko kaua wa e kula ai i - kaua haawina." Ike iho la o Gai Wakona i ka pololei o kela maii hoakaka - kona kaikuahine, nolaila aole ona hoouluhua hōu mai iaia, 2 na hora elua mahope mai, ūa hoopapau loa ke kaikunane ke kaikuahine, nia ka laua mau haawina, a i ka huli hoi r.a aku o Josepine no ke kula, ua huli hoi aku oia me ka ma--3* hauoli. no ka holopono loa o kona kula ana i kana haawina -.c kona kaikunane. laia i hoea aku ai noloko o ko laua rumi, loaa aku la o Tio- • -ra iaia iloko o ke kulana hoihoi, aia ka minoaka ma kona au papalina kahi i nohoalii ai, aia hoi kona mau maka e w 'ke mai ana, i ka hoauhee loa ia ana aku o na haawina hoor.:maha noonoo mai iaia aku. N'o kela piha hoihoi loa paha, ua kaa e mai la no ma ka o Tiodora ke kamailio ana mai: . "He mea ano nui loa a'u i makemake ai e hoike aku ia oe e Josepine," wahi ana me -: kakali ole mai a pau na mikilima o Josepine i ka hemo, a i ;':c, noho.iho paha ilalo. l"a konoia mai nei kakou e hoea aku no kekahi paina nui kfia po ma ka home o ka Lede Dilaboro, a ma ko'u kamaaina : na paim»*gwahine-e haawi mau ai, he keu aku ka maikai, r:e ka hookuuia o kela ame keia e hana elike me kona make—ake iho." "He nuhou maikai maoli kena ia'u, e kuhihewa ana au la, ka minoaka ma kou mau papalina. a i ka hoihoi o kou ano, a hoea mai nei la ka malihini hanohano a kaua," i pane aku o Josepine ma ke ano hoopaani. "Ina no Habaki kau i manao ai ea, alaila eia no ka pane: "a hoea mai oia e ike ia'u he elua hora ae nei i hala, aole no loa kona noho ana mai,*no kona ake loa e ike i kona :-.akuakane hanauna, nolaila ua hoi koke aku no oia," wahi a 7iodora. me he mea la, aole i lilo i mea ano nui iaia ka hoea ana aku o kana kane hoopalau, a pēla hoi ka haalele koke ana iaia. "Auwe mai poina ka hoi!" i pane liou mai ai ua o Tiodora. ' He pahu kanake kana i paa pu mai nei na'u, eia aku ke wai/n rnai la iluna o ke pakaukau, e kii oe e ai i kekahi kanake, he keu aku a ka ono, ua hoao iho nei au e ai." Ke hoopahaohao loa ia la ko Josepine noonoo, no ke ano o kona hoaloha, aole i lilo ka hoea ana mai o kana kane hoopalau i kumu nona e hoihoi ai, aka ua oi aku kona hōihoi no ka hele i ka paina, i konoia mai ai, aka nae pane aku la oia ma kona aoao: , "Mc ka mahalo nui ia oe," alaila lalau aku la oia iloko o ka rahu kanake. a paa ae la i kekahi kanake nui, me ka hoomau <-ia- i ke kamailio ana: «»Ua pololei anei ka'u mea i lohe aku nei ia oe, no ko kakou konoia ana mai nei apau e hele i ka paina? No'u iho, aole o'u ~anao, owau kekahi maloko o kela kono, oiai he mea malihini ' au i ka lede nana ka paina." 0 kakou apau ka i konoia, ua kamailio maoli mai nei ka Lede Dilaboro ia'u, e hele pu aku me kuu hoaloha, me Miss Wakona, a e hoea ae ana o Gai Wakona ma kela paina, pela me ka Rev. Edimona ame kona makuahine." "Ua hookahaha loa if mai ko'u noonoo no keia kono, oiai he mau mea malihini loa au me kuu kaikunane i kela lede." "Aole au mea e hopohopo ai e Josepine, ua po'na ka hoi, he paina kela i haawiia e ka Lede Dilaboro, no ka hanohano o Habaki Naika, he punahele loa o Habaki iaia, a o ka iini nui i'oko o kela lede, o ia no ka nui o ka poe opiopio c hoea aku ma kona home, no ka hoohauoli ana aku i kana milimili. "Ke kaumaha loa nei au, no kou hoi ole ana mai nei, i kona wa e noho ana, ina ua hoolauna aku au ia oe me ia, aka nae e halawai aku ana no kaua me ia i keia po, ma kahi o ka paina i 'noomakaukauia." No ke koena aku o kela la, o ka hana nui ma ka aoao o na kaikamahine opio, o ia no ka hoomakaukau ana ia laua iho no ka paina i konoia mai ai, a i ko laua hoea ana aku no ka home o ka Leiie Dilaboro, e'noho mai ana ka Rev. Edimona me kona māk«aßine amē Gai Wakona, a he nui ae no hoi kekahi mau malihini i konoia. Aia no hoi ka lede o ka home, me kana mau keikikane elua ame ka laua mau wahine u'i, he mau keonimana e ae me na lede maiwaena mai o na ohana hanohano a lalawai o kela wahi, 0 Habaki Naika no hoi ame kona makuakane hanauna me Keoni Naika, o ke akamai o kela kanaka i ka himeni ka mea rana i hookamaaina aku iaia iloko o na anaina a ka poe hanohano. Ua lohi loa kela hoea ana aku a Tiodora ame kona hoaloha, nolaila i ko laua komo ana aku iloko o ka hale, ua hoopuiwaia aku ka poe e noho ana iloko, ia lakou i ike mai ai i ka helehelena u'i o na lede opio, me ka lohe okoa ia ana aku o na ~anao mahalo, ma ka waha o ka poe i ike mua ole ia lalia. "Ua hele koke mai la ka Lede Dilaboro e halawai me laua nei. me ka hoolauna ana aku no hoi o Tiodora i kona hoaloha, a o ia ka ke kamaaina o ka home o ka pane ana mai: 7 "Ua kamaaina wale no ia oe e Tiodora ka poe maloko nei - keia home, nolaila e hookuu mai oe ia M;iss Wakona me a'u, :.a'u e hookamaaina aku imua o na malihini," o kona lawe aku a no ia e hoolauna ia Josepine imua o ka poe e noho ana maoko o ka rumi hookipa. "Me ka maikai wale no kela a ka Lede Dilaboro e hoolauna ia i kana malihini, imua o ka poe maloko o ke keena hookipa, aka i kona hoea ana imua'o kekahi kanaka opio, a lohe aku 'a i ka hoopuka ana ae a ka Lede Dilaboro i kona inoa, o Hahaki Naika, ua lamalama koke ae la kona mau papalina, no ka mea o kela no ke keonimana hookahi, nana i hoihoi mai 1 kona papale, ma ke kakahiaka o kela la ana o ka hele ana no kahi o ka Rev. Edimona. Ua hoomaopopo pu mai la no hoi o Habaki Naika, o kela no ke kaikamahine ana i halawai malihini ai ma ia kakahiaka, me kona minoaka ana mai, i ko laua wa o ka hoolaunaia ana ae, a oiai o Habaki Naika no hoi ka mea hope loa, o. ka hoolaunaia ana mai, nolaila pane mai la ka Lede Dilaboro' ia Josepine i ka i ana mai: hoolauna aku la au ia oe e Miss Wakona i ka poe apau m;.loko nei o keia keena, a ina e ae mai ana o Mr. Naika, e j iki ia oe no kekahi nianawa pokole, alaila e noi aku r — 3 au i kou oluolu, e kala mai ia'u, no ka hele ana ae e nana : e pono ai ka .paina o keia po." l'a haawf-a£u īa o H'kbalci Naika i na hooia ana i ka ona nona ka home, ua hiki iaia ke hoonanea i ka lede opio, o kona 1 mai la no ia i ka lima o Josepine, a alakai aku la no kenoho kaawale, me ka hoonoho anaaku iaia malaila, a ku

ae la no hoi oia ma ka aoao' o ka noho, me ka hoomaka ana mai e kamailio: * "Aole loa au i moeuhane mua, e loaa ana ia'u ka ulia pomaikai o ka ike hou ana ia oe e Miss Wakona i keia po; ua kuhihewa maoli no au, e puhiia ana la oe e ka no kekahi wahi okoa loa o ka aina, e hiki hou ole ai i ko'u mau maka ke nana aku maluna o kou helehelena." Ua hiki ole ia' Josepine ke uumi iho i kona akaaka, no kela mau olelo hoopaani a Hahaki iaia, a o ia kana o ka pāne ana mai: "I -hoike aku no au ia oe ea, he hana paakiki loa na kekahi makani puahiohio ke puhi ana ia'u, ma ka'u mau wahi i makemake ole ai." "Alaila o oe kekahi o na lede manao paa, aole anei pela t Miss Wakona?" me ka hakilo pono loa ana mai o Habaki Naika i ka helehelena o ke kaikamahine opio. "Aole au e huna iho ana ia oe ika mea oiaio. Owau kekahi kaikamahine paa o ka manao ma ka'u mea e makemake ai, a aole o'u haawipio ahiki i ka hookoia ana o ko'u iini." I ka manawa a Josepine i kamailio mai ai i kela mau olelcr ae la me ke kuoo, ua huli ae la oia e nana mahope ona, no kona lohe ana aku i ka nakeke mai o kekahi mea, he oiaio ua halawai koke aku la ka ike a kona mau maka me Keoni Naika, e ku n\ai ana, me na malea hookokoe, me he mea la, ua lohe mai oia i na huaolelo apau i kamailioia mamua iho. OHahaki Naika pu kekahi i huli mai ihope, a i kona ike ana mai i ke ku aku o kona makuakane hanauna, pane mai la: "Pehea oe i hoea mai nei, a haalele aku nei oe i kou mau hoa? ft wahi ana me ka hoihoi i ka ike ana mai i kona makuakane. "Iloko aku nei au o ke keena waiho buke kahi i nana ai kekahi kii pena hou, me ka Haku Riliboro, a no ko'u hoohihi i I kela kii, pela au i hele mai la e hoike aku ia oe, mamua o kou haaelle ana iho i keia home i keia po, e hele mua oe e nana i kela kii," wahi a Keoni Naika, me ka mau no nae o kona nana ana ma ka helehelena o Josepine. "E Miss Wakona, ua kamaaina no nae paha oe i kuu makuakane hanauna ea, o Mr. Keoni Naika keia," \*ahi a ke kanaka opio, ma ke ano hoolauna i kana malihini nie kona makua. "Ae, ua halawai mua no au me Mr. Keoni Naika," wahi a Josepine, me kona kunou ana aku imua o ke kumu himeni. "He mau manawa lehulehu ko'u o ka hui ana me Miss Wakona," i pane ae ai no hoi o Keoni Naika i kana keiki. "Mamuli o ka'u hana he a'o himeni, ua konoia mai au e hoea aku no ke Kula Lovela, i keia ame keia manawa, a o Miss Wakona kekahi o ka'u mau haumana e a'o nei i ka himeni." "Akahi no au a lohe i keia mea, a ina o oe kekahi haumana 0 ke kula Lovela ea, aole aku la no hoi e nele kou kamaaina ia Tiodora?" "Ae, ua kamaaina loa au iaia, a o ko'u hoa moe ia oloko o ka rumi hookahi," me ka nana kihi ana mai o kona maka ia Keoni Naika. Ma keia wahi o na kamailio, ua haalele mai la 0 Keoni Naika i na opio, a ma kekahi manawa o kela po, oiai o Josepine ame Tiodora e nana ana maloko o kekahi buke, o na kii pena, ua hoea aku la o Keoni Naika ma ko laua wahi e nōho ana a kamailio aku la: "Auhea oe e lSliss Tiodora," wahi ana me ka minoaka hoohie, "ua hooia aku nei au i ka Lede Dilaboro, e himeni ana oe 1 keia po : , nolaila hele ae kaua no kahi o ka piano, a owau ka mea nana e hookani i ka pila, i kou wa e himeni ai." Ilaikea koke ae la ka helehelena o Tiodora, pupuku ae la 110 hoi kona mau ku'emaka, me ka ike ole nae o Keoni Naika, aka o Josepine hookahi ka i hoomaopopo aku i kela ano o kona hoaloha. "E oluolu oe e hele aku e noi i kela lcde, e huikala mai ia'u i keia po, aole e liiki ia'u ke himeni," wahi a Tiodora, ma ke ano hoihoi ole. "Aole e hiki ia'u kc uhaki i ka'u mea i hooia aku ai imua ona, heaha mai ana la ka kela lede e kamailio mai ai no'u? E hele ae kaua, ke kakali loa mai la oia!" me ka hoike okoa ana mai o ua kanaka nei i kona piha loa i ka hoonaukiuki, no ka hoohokaia aku o kona mau iini, ame kana mau hoolala ana. "Aole o'u makemake e himeni i keia po!" wahi hou a Tiodora, me ka neenee ana mai'a kokoke loa ia Josepine, me he mea la, aia mau no ka maka'u iloko ona no kela kanaka. "Ina aole e hiki ia oe ke himeni ea, alaila owau ka mea nana e pani aku ma kou wahi," i pane ae ai o Josepine me ka paa o kona manao e hoohoka mai ia Keoni Naika, me kōna hooho hou ana ae: "Eia ae ka Lede Dilaboro ke hele mai nel, owau ka -mea nana e noi aku iaia e hookuu mai ia oe," o ke ku ae la no ia o Josepine iluna, a pane aku la i ke kamaaina nona ka home, me ka haawi ole aku i manawa no Keoni Naika, e kamailio mai ai i.hookahi huaolelo: "Aole e hiki ia Tiodora ke himeni i keia po, e noi aku ana au ia oe e hookuu aku iaia, aka ma kona wahi, ua hiki loa ia'u ke himeni no ka mea ua hoomaamaa no au i kekahi mele me Mr. Naika i ka pule aku nei i hala, he himeni no na kuu makuahine i a'o ia'u, he mau makahiki loihi ae nei i hala, a ina e oluolu mai ana o Mr. Naika e hookani i ka piano, alaila ua makaukau au e hoonanea aku i kau mau malihini i keia manawa." "Ua piha maoli oe i ka oluolu ame ka lokomaikai i kou hoaloha a ia'u no hoi; ke haawi aku nei au i ko'u ae, e hookuu ia Tiodora, ina aole e hiki himeni, a ke hauoli loa nei au, no kou ae ana mai nei e Miss Wakona, e himeni ma kona wahi." "Ua pau keia pilikia, nolaila e Mr. Naika, ina oe e oluolu mai ana e hele ae e paani i ka piano, i kela himeni na "Bele Ahiahi", e hoao no au e himeni ma ke ano. e holo aku ai na mahalo ana ia oe, no ka'u mau a'o ana mai ia'u," wahi a Josepine, me ka hoike okoa ana,mai o kona mau maka, i ka hiki ana iaia ke hoopahu'a aku i na hoolala ana a Keoni Naika. Aaki iho la o Keoni Naika i kona mau lehelehe me ka piha hoonaukiuki, no kona ku i kahi o ka hoka, aole nae e hiki iaia ke hoolohe aku i kela noi a Josepine, aia nae iloko o kona noonoo, ka hoowahawaha no kela kaikamahine, ka mea mua loa nana i hoohoka mai iaia, ma kana mau mea apau i hoolala ai. I kela noi ana mai a Josepine e hele e hookani i ka piano, ku ae la ua kanaka nei iluna, me ka haawi ana aku i kona lima ia Josepine, lala*u mai la no hoi ke kaikamahine opio i ka lima o kana kumu, o ko laua hele like aku la no ia no kahi e waiho ana o ka piano, aole ka hopohopo ame ka hilahila iloko o Josepine, no kona ike maoli iho no kekahi, ua hiki no iaia ke himeni, aia nae iloko ona ka manao haaheo, no ka hiki ana iaia me kona noonoo kino wahine, ke hoohoka aku i kekahi kanaka manao lapuwale elike me Keoni Naika; ua manao oia, o kela ka po ana e kukulu ae ai ia Tiodora, ke kaikamahine ana i aloha ai, i mea e hoikeike ai i kona akamai i ke a'o himeni, imua o na malihini. He oiaio i ka wa a Josepine i mele mai ai i kana himeni mua, ma ka inoa "Na B e"le Ahiahi," ua meha pu oloko oke keena hookipa nui, i kau a mea o ka o ka leo o ua kaikamahine nei, a i ka pau ana o kana mele ana, o ka wa ia i noke mai ai na mea apau i ka pa'ipa'i i ko lakou mau lima, e hoike'okoa mai ana i ka nui o ko lakou ohohia me ka hauoli-i kana himeni ana, a aole lakou i hoopau iki i ka pa'ipa'i ana, ahiki wale no i ka himeni hou ana mai o ua o Josepine he elua mau himeni okoa ae, a i haalele okoa oia i kahi o ka piano, pela iho la 1 pau ai kona himeni ana. (Aole i pau.)