Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 52, 28 December 1922 — Page 6
| |||||||||||||||||||
| NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, DEKEMABA 28, 1922. | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
|
| | |||||||||||||||||
| make nae, a ua haalele iho i keia ao i kana keiki kamaiki nana e malama; he keikikane u'i oia a nona na makahiki he umikumamalua ia manawa, he mea nui a punahele loa na kona makuakane, i kona wa e ola ana a o ka mea wale no hoi nana e hoonana mai i kona noonoo oiai ua make aku kana wahine. O Mekia Hamiletona ka inoa o nei hoaloha o ke Sa Wiliama, a he aliikoa hoi e hana ana malalo o ka Moi o Pelekane ma kona manawa i make ai, ma kekahi kulana hana koikoi ma kekahi aupuni mamao. Iloko o kela manawa a ka Mekia Hamiletona e hana ana ua nui ka hanohano i loaa iaia me ka mahalo nui ia me ka nui pu o kona waiwai. Ua mare oia i ka elua o na kaikamahine a ka Haku Satonabere, eia nae, he mahina wale no ko ia wahine o ke ola ana mahope o ka hanau ana o ka laua keikikane hookahi wale no, o Kupala ka inoa, a o ke keiki hanai hoi i haaleleia iho na ke Sa Wiliama e malama ahiki i kona oo ana. He keiki ui ia o ka helehelena a ua nui ka makemake o Sa Wiliama iaia, me ka nui o kona kuko e loaa i keikikane ponoi nana e like me ia, a i ole malia paha ua loaa pu iaia ka manao ia manawa no kona laki, no ka loaa ana o kana keiki i Iuhiia e hai a nui o ka malama aku ame ka hoonaauao ana kana. Ua lilo keia keiki i mea punahele loa iaia a ua nana aku no hoi oia iaia ka mea nana e hoonana mai i kona noonoo oiai oia e noho ana me kekahi mea aloha ole imua o. kona alo. Oiai ka Lede Linetona e noho ana no ma ka Hitadela ia manawa ua hookipa mai la oia i ke keiki makuaole malihini me ka oluolu loa ma ke ano he hakuwahine oia no ia home. O keia keiki, Rupata Hamiletona, oia ka hooilina o ka inoa ame na waiwai apau o ka Haku Satonabere, ina no ka make aku o ka mea e paa ana ia inoa ame ia mau waiwai ia mana- wa, no ka mea aohe ana mau pua ponoi, a ina no ka lilo mai o ia mau waiwai apau a hui pu me ka waiwai o ka Mekia Ha- miletona, ka makuakane o keia keiki i make, o Rupata Hamile- tona ana kekahi o na keiki waiwai i kona manawa e kanaka makua ai. I ka ike ana o ka Lede Linetona he keiki waiwai o Rupata Hamiletona, a e like me kekahi mau makua mea keiki e lele mua ana ko lakou noonoo imua no ka pono o ka lakou mau ke- iki hoolala iho la oia i kona noono no ka hoopalauia o keia keiki opio me kana kaikamahine muli loa, o Liliana ka inoa, he umi-kumamakahi ona mau makahiki ia manawa. Ua hooikaika oia ma na ano apau e hiki ana iaia no ka hookoia o kona makemake, a oiai e hanai likeia ana keia mau opio malalo o ke kaupaku hale hookahi, a he hana maalahi oa no hoi nana ka hoonaauao ana aku ia laua i mea no laua e ike iho ai e lilo ana kekahi o laua na kekahi i ka manawa o laua e oo ai a mareia laua. Iloko wale iho no nae o ka Lede Linetona keia manao ana o ka hoolala ana e nu ai me kona hoike ole aku ia manao kuko i kekahi mea okoa, no kona maopopo mua no ina oia e hoike aku ana ia manao ona ia Sa Wiliama e ku-e koke ia nai ana no ia manao ona. He manao punahele loa keia i ka Lede Linetona me ka pio ole o kona manao no ka hooko aku ahiki i kona ike ana aku i ka hopena, ua haawi oia i kana mau hooikaika apau no ka holopono i ka manawa hope, a e kali aku kakou no ka hopena. MOKUNA XXVI.—"Aole au e Mare Hou Ana." E waiho iki kaua, e ka makamaka heluhelu, i ka Lede Line- tona e kuko ana no ka holopono o ka hoopalauia o na opio, a e huli hou aku ka kaua nana ana ihope pehea aku nei la e Vekinia, Aneane e piha ka elua pule mahope iho o ko Sa Wiliama haalele ana iho ia Kapalakiko, akahi no o Vekinia a huli hoi aku i Kapalakiko, ua maikai loa ke ola kino o kana kaikaina- hine a pela pu no hoi me ia, ohaha ko laua mau kino. Elua a oi iki makahiki o kana kaikamahine i nei manawa a mamuli o ka maikai Ioa o kona ola me ka pii pu ae o kona nui ame ka ui ua lilo oia he mea hoohauoli loa i ka manao o Vekinia oiai aia kona noonoo apau maluna wale no ona, o kona ola aku me ka palekana ahiki i kona oo ana oia kona iini nui. I ka hala ana o kekahi mau la ia laua ma Kapalakiko ua hoomaka aku la oia i kana hana maa mau me ka hauoli, oiai no nae iloko o na la wela o ke kau a laua i noho ai ma kuaaina aole oia i hoopau wale i kona manawa me ka waiwai ole, ua paa mau no oia i ka hana ma kona mau manawa kaawale apau. Ia laua ma kuaaina e kaha mau ana oia i ke kii o na kuahiki ame na wahi nani e ae o ka aina ana e ike aku ana, a ma kela hoi ana ae a laua i Kapalakiko ua nui kana mau kii i ma- kaukau no ka hoopukaia ana aku no ka hooilo . No ko Vekinia hooikaika loa ma ka hana me ka haawinui i kona manawa maluna o kana hana, ua hopohopo o Mr. Naita o lilo kona hoopapau loa i mea hoopoino i kona ola kino, no ka mea, ua lilo ka wahine opio i mea aloha nana mamuli o ka nele i na hoaloha, oia hookahi ka hoaloha i kana hoomaopopo iho maloko o ia kulanakauhale makamaka ole, no ia kumu ua haawi mai oia i na kokua ana apau iaia ma ke ano oia ka ma- kua ame ka hoaloha a e pono iaia e haawi mai i kana hoo malu ana me ka haawi pu mai i na kokua elike me ka hiki iaia. Ua hoopauia ae nae kona mau manao hopohopo a pau no Vekinia i ka manawa ana i hoomaopopo iho ai i ka ikaika o ko Vekinia kino ame kona noonoo. No ka ikaika o ko Vekinia noonoo no ka hana, hui pu me ka oluolu o kana mau olelo ame ka ui no hoi, ua ulu a nui ka makemake iloko o Mr. Naita me ka manaolana pu malia, e hiki ana paha iaia ke alakai i ko Vekinia noonoo ahiki i ka ae ana aku e lilo i wahine nana, loaa ka mea nana e hoohauoli i kona home mehameha, oiai oia hookahi wale no, i anoai i na kauwa, a loaa pu no hoi kona kokoolua iloko o kona mau la elemakule e aneane loa mai la kona hopena, nolaila, hooholo iho la oia i kona manao e noi ae ia Vekinia e lilo i wahine nana. "Ua hiki ia'u ke hoopakele iaia mai na pilikia ae apau e hooluhi ole ia ai oia a e hana ole ai hoi i kekahi hana i mea e loaa ai kona pono o ke ola ana, a pela hoi mai na mea hookaumaha mai a pau i kona noonoo i maopopo ole o nei mua aku. "Aole au e noi aku ana no ka hauoli oi aku mamua o ko'u ike wale aku no iaia e noho mai ana ma ke ano he hakuwahine no kuu home iloko o ke koena aku o ko'u mau ia o ke ola ana, alaila, i kuu manawa e hala aku ai ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make, o kuu waiwai apau nona no ka hoolaumania ana i na ala apuupuu a pau o kona mau la o ke ola ana ma ia mua aku." O keia kana mea nui o ka noonoo ana me ka paa o ka ma- nao e hooko aku ma o kona noi okoa ana aku ia Vekinia, ke loaa iaia ka manawa kupono. E mau ana no ia noonoo iloko ona, hoea aku ana o Vekinia i kona keenahana i kekahi la no ka hoomaopopo no no kana hana, a no ke kuka pu ana hoi me ia no ka mea e pili ana no kana buke, a ia ike ana mai a ua o Mr. Naita ua hookahahaia kona noonoo no ka ike mai i ko Vekinia helehelena haikea a malohi, me he mea la ua hana wale a luhi i like ole me kela helehelena hiehie a hoihoi ona o na manawa mamua aku. (Aole i pau) | ||||||||||||||||||
| He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino—Kau i ke Aki i ka Manawa Hope Ua nui a lehulehu kana poe o ka ninaninau ana aku a he ole -.'" "-' ka pane a ia poe. Ua hookomo pu oia he mau hoo- ,--, lehulehu maloko o na nupepa me ka manao i ka wa o ka ..---:-.-,- i- heluhelu iho ai ia hoolaha e pane mai ana oia a o -. -=- loaa nu ia iaia. Ua nele hou no oia ma ia hoolaha ana -.:. pane ole ia mai. "'.-. hoao oia ma na ano apau ana e ike ana a e noonoo ae : 7-p.ea e loaa ai iaia ka wahine, aka nae, elike no me kona -'-'?- : na hoao ana mamua ae nei pela no i keia. a no ka mea elike me ia a kaua e ka makamaka heluhelu i ike ai ma kekahi . -?,-. mokuna i hala, ua nee o Vekinia he wahi okoa, aole oia — ?/ -k- o ke Kulanakauhale o Kapalakiko ia manawa, aia i kuaaina oia kahi i noho ai me kana bebe mamuli o ke kauoha a ke kauka no ka ma'i ana o ka bebe. O kekahi kumu o keia hoohoka loa ia o Sa Wiliama, ua hala o Mr. Naita ka hoaloha o Vekinia, i Kolumebia Pelekane no -:-"?. hoomaha, ina paha e noho ana oia a penei la ka hoopukaia o kana (Sa Wiliama) hoolaha e ikeia ana eia a pane koke mai me ka hoike pu mai i ko Vekinia wahi e loaa ai. Ma keia wahi o keia moolelo e pili pono ai ka himeni e mele mau ia nei e na mea apau a he himeni hoi i wale waha mai na opio a na makua: Imi au ia oe ke aloha la, Ma na paia aala o Puna, Ihea la oe i nalowale iho nei, E hoi mai no kaua e pili. Aneane i na la waena o ka mahina o Hinaiaeleele, hooholo iho Ia ke Sa Wiliama e holo koke me ka hoopanee hou ole aku i kahi hale kahiko a Vekinia ma i noho ai malalo iho o na mauna o Nevada, me keia manaolana iaia e hoea aku ai ilaila malia, e loaa mai ana kekahi ike iaia mai ka poe e noho ana malaila no ko Vekinia wahi e noho ana ia manawa. a i ole kona wahi paha e loaa aku ai iaia. O ke kumu o kona manao ana pela mahope iho o ke aponoia ana o ka Vekinia hoopii oki malia, ua haalele oia ia Kapalakiko a ua hoi hou i Nevada kahi a laua i noho ai me ka makuakane a i loaa aku ai hoi iaia malaila. Ma keia hele ana ana e huli i ka wahine ekolu makahiki loihi i hala iaia, pau na mokuaina o Amerika i ka heleia me ka ninau ame ka hoolaha ana, me ka hoolimalima pu ana i ka oihana makaikiu, he ole nae ka mea i loaa. I ka hala ana o keia manawa, no ka luhi, ke kaumaha, me ka aikena pu, hooholo iho la i kona manao i ka manawa hope e hoi hou aku i Enelani a e hoopau loa i kona manao huli hou ana i ka wahine: ia manawa ua nui na hana ma ka Hitadela e koi mau mai ana iaia no kana makaala ana aku i na hana ma- laila no ka hiki ole i ke kaikuahine lokoino ke hooponopono i kona mau waiwai. Hoi nele la, hoi nele, Hoi nele i ke kula loa la o Malama. Mahope o ka loaa ana o ka ike ia Mr. Fanamu no ke apono ana o ka aha hookolokolo ma Kapalakiko nana i hoolohe i ka hihia okimare a Vekinia ua piha loa oia i ka hauoli, aole oia wale o kana kaikamahine pu kekahi, a ua hoopiha pu ia laua me ka manaolana e lilo ana ke Sa Wiliama ia Sede Fanamu ke kanaka a laua i lia mau ai. Mahope mai ua hooikaika laua me ko laua akamai pahele noonoo apau i mea e hookoia ai ko laua noonoo; ua lilo ia hana i mea moe pono ole o ko laua po me ke kukia mau, eia nae, he ia ke Sa Wiliama no ka naele ua leha makau mua, a ua nanaia mai ka laua maunu he ekaeka, no ka mea, ua hooholo mua ke Sa Wiliama i kona manao aole e mare hou ke ole e loaa o Vekinia iaia. No ke ko ole ana o ko Mrs. Fanamu ame ko kana kaika- mahine manao, a ua poho wale hoi ko laua mau manaolana apau o ka upu ana, a no ka hilahila o Miss Sede Fanamu no ia hoohokaia ana ona, ua ane aku la oia he kane okoa, he kanaka waiwai. he haku aoo a haalulu, aole nae ona nana i ka elemakule o ia kane, o kona noho wale no iluna o ka wai- wai ame ka hanohano a hala ae na la o kona ola ana, a ili mai ka waiwai o ia kanaka maluna ou. Mahope koke iho o ka hoi ana ae o Mrs. Fanamu me ke kaikamahine no Enelani ua make aku la o Mr. Fanamu, no ia kumu ua hoi ae la oia a noho pu me ke kaikamahine ma ka hapanui o ka manawa. Eia nae, ua mamao Ioa ka hauoli mai kona naau aku, e kaniuhu mau ana oia me ka hookaumaha mau ia o kona noonoo, me ia lako no ona i na mea apau a ka naau e uilani ae ai, aohe mea hemahema, aohe no hoi he mea hiki ole iaia ke kuai me ke dala. O ke kumu o ka maikai ole o kona noonoo ame ka lilo hoi i mea hoouluhua mau iaia, a i eha mau ai hoi kona lunaikahala, oia no kana hana kokua hewa i hana ai i mea no Vekinia e kaawale ai mai ke Sa Wiliama aku, a i hookoia ai ia hana lo- koino ana a ka Lede Linetona ma ona la. I na la a pau me he mea la e ku mau mai ana ko Vekinia helehelena u'i mamua ona. No na manawa lehulehu ka hoo- kokono ana ae a kona lunaikehala e hoike aku oia i ke Sa Wi- liama i ka hewa ana i hana ai, a me ka hooikaika wale no oia i uumi ai ia manao iloko iho ona, no kona manao ina oia e hoike aku ana e lilo ana ia i mea hooluolu i kona noonoo; o kekahi kumu mahope o kona ike ana i ka hoka o ka manao o kana kaikamahine ua makau oia o lilo ko Sede Fanamu hoka ana i mea hoopoino i kona ola; aka nae, ua oi aku kona ma- ka'u i ka huhu mai o ka Lede Linetona a pela me Sa Wiliama iaia, no ia maka'u ona o huhu ia mai ke mihi aku, hoopau iho la oia ia manao me ka maikai ole no nae o ka noonoo. Me ia ana iho la kona noho ana a hala na makahiki elima. O ka piha ana hoi ia o na makahiki he umi mai ka manawa mai a Sa Wiliama o ka mare ana ia Vekinia, a iloko o ka loihi o nei mau makahiki o ko laua kaawale ana oia mau no ka paa ame ka oiaio o kona aloha ia Vekinia, aole i loli ae, no ka mea oia hookahi wale no kana mea ana i ike iho ai i ke alo- ha, a o kana wahine mua Ioa no hoi o ka mare ana iloko o kona mau la opio. Ua hoomau oia i ka hoomanao ana ame ka hiipoi a hookaa- wale ana i kekahi rumi kaawale nui iloko o kona puuwai no Vekinia wale no, a ua hoomau aku no hoi i kana hoohiki ina no ka loaa hou aku o Vekinia iaia e noi hou aku ana oia e hoo- hui hou ia laua, oiai nae ua loaa no iaia ka ike ua kaawale o Vekinia mai iaia aku no ka manawa pau ole mamuli o ka olelo hooholo a ka aha, ua hoohiki paa oiai aole e hookomo iloko o kona puuwai, i ke aloha ame ka makemake no kekahi wahine okoa aku. Aneane no ma keia manawa ua loaa iho la kekahi mea nana e hoohauoli a e hoololi ae hoi i kona noonoo mai ka hiipoi mau ana i ka noonoo kaumaha a i ka hauoli. | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||