Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 52, 28 December 1922 — Page 7

NUPEPA KUOKOA HONOLULU. T. H. POAHA, DEKEMABA 28, 1922.

EHIKU


	Makalei, ka Laau Pii Ona a ka I'a o MoauIa-Nui-Akea i Kaulana HE MOOLELO KAHIKO NO KA HULI KOOLAU O KAILUA AME WAIMANALO, KA NANEA O KE AU O KA MANAWA. Ma kahi no a laua nei e lele nei, malaila no na papa e holo ai, hiki no hoi ka la, hehi no hoi ko laua nei wawae i ka aina o Upolu. He aina keia i maopopo ole kona wahi i waiho ai, aka ma kekahi mau lalani mele e mau ikeia keia : .;.- lalani penei: O Upolu e Wawau, O na aina o Makanuu-nui, O Wahi a Kona Ka-ula, Ke poo hoolele o Hinahakiau, Haki Kahiki ope'ape'a ka moku. He mea ao paha keia e hoike mai ana, ua pau na wahi o keia .-.a nui akea i ka heleia e na -.:.,-! o keia lahui, mamuli o ka hoikeike ana o ke akua a lakou .'mana ai, pela paha i ike ai u ia mau wahi, a i like ole nae . .noa i keia la e ku nei. I-i aaua nei i hehi iho ai i ka :.(?:: ua. o ka wa pu no ia o na papa o lakou nei i pae mai ai. Kii aku la o Keoahimakaokekua i na papa, hapai mai la a kau iluna a o ke kumu wiliwili e ku ana i kulakula. Noho iho la laua nei me ka hopu ana mai o Keoahi (ka inoa pokole) i ka ipu hokeo e paa ana ia Haipu, wehe ae la i ke po'i a kahea iho .2. -E ka pa-ia kinilau e, kuua ae ke kama iwaho, i ai a hele aku i ka huakai auwe-loa a Kukuaimoku." A pau keia mau olelo a Keoahi, papa'i hou iho la oia i ka ipu, ia wa i nee ae ai ka ipu a lilo i po'i pohue nui paka-ka. Olepe ae la o Keoahi i ke poi a waiho wale ae la ka helehelena u'i opiopio o ka ehu ili palakea o Kahinihiniula, i pehia e ke kai a mako-le kahi hiohiona. E moe ana oia iluna o ka moena, kalukalu o Mokulana i kupono ka .-; me ka palahalaha i kona wahi --.ku kino, a he wahi kuina kapa 'ula kona i palale ole aku mao ,:;.-; ooi o kona wahi pauku kino, i nuia ia kapa i na mea aala ku-. o keia mau mokupuni, a ka lo-i hana ai me kona ike noiau i e hewa ole ai ke puana aku i -'ia mau lalani imua ou e kuu mea "iihelu, no ke ala o ko'u ono oiwi. Nani wale ka uka i pa-kui, Ka uka i noho ai ke ala, I huia me ka ili puakea, Me ka wailukini Pelekane, O ka heke oi o na moku, Aohe kalepa kau ole, Ua peloa i ka i'a kuhi lima, I ka olali o ka moana. I ka wa i kapeke ae ai ke po'i ka uwai a ka moe, ua puia ae la keia aala anuhea i ka ihu o kona -...'in hoahele, a hopu iho la ke ahe hau o ia kakahiaka poniponi ia wa me ka lawe luhelelei ana ma : . wahi apau a ke kehau e lalawe nei na ia mea i hoohikilele i ka manao o na kupa o ka aina, me Iakou hookolo ana mai ma kahi keia aala kupukupu ka uka o nehoa, heaha nei e. Pupuu hooleiloa, kuku ana keia " "-, aole i kana mai, pupupu la'o-o i kahi a Haipu ma e noho nei, ka poai ana apuni. Ia lakou i ike mai ai ia Haipu, ame Keoahimakaokekua e noho ana ma ke poo ame ka wawae o keia iki, e moe nei nona ke ala, a la-- u i hookolo mai ai, noho iho la lou apau ilalo me ke kulou ana, o ka meha hoanoano o ke aiwaiwa '-o'ipii ana iluna o na mea apau. '"a hele no hoi a kau ka la i o n^, akahi no a ala ka hiamoe Kahinihiniula, papale ae la oia .-:? kapa, ala ae la a noho iluna, nana mai la oia, i kona mau hoa, ike mai la oia i keia anaina kanaii nui e noho hoopuni ana ia lakou ke kulou ana, i like Ioa ko lakou - apau me kona mau hoahele, a - ka lahui paha ia i oleloia, ke peke o Kaluukea. I ka ike ana o Haipu ma, ua ala o Kahinihiniula, papa'i ae la laua i ko laua mau lima, e hoike ana i ka noa o ka hiamoe kapu o ko laua haku, e hele nei i keia huakai. I ka wa i pau ai o na pa'i pakolu ana a ko laua mau lima, ia wa i ea like ae ai na mea apau iluna, me ka puana ana mai i ka huaolelo hookahi: "I hea ka huakaihele e ka maka o ke akua. I ka i ka poho aumaiewa o ka laau, i ka he-i, i ka manowai, i ka pali nui, i ka pali iki, i na ilaila na makou ka malihini e lawe aku iloko o Kalaehanahana, e ai a maona hoihoi mai i o olua nei." "Aohe a kakou malihini, aia ka mea nana ka malihini, ke kali mai la iloko o ka opua kiikii a o ka haka hoi o kakou apau. "Ua hele mai la no maua me ke kama a Kukuaimoku, a i kipa mai la makou ianei, i ai oia a maona, alaila hele."	I ka wa o lakou i lohe ai i ka inoa kukuaimoku, ia wa i hehe like ae ai ka aka a na mea apau, me ke kilihehe ana ae o ko lakou mau kino lau a nalowale, a koe kokookolu iho la no o Makuukao ma. Hoomakaukau mai la o Haipu i na meaai na ko laua hoahele, a makaukau, kena mai la ia Kahinihiniula, "e ai oe a hele aku kakou he loa ke ala." "E ai no kakou apau," wahi a Kahinihiniula, "i ono no ka ai ana i ka lehulehu." "Aohe, u aai mua mamua i kou wa no e moe ana, i hana maua pela i mama ka kakou huakai," wahi a Haipu. Nolaila ua hooko aku la o Kahinihiniula i ka leo o kona mau hoa, a pau kana ai ana, liuliu ae la lakou no ka huakaihele. Kii aku la o Keoahi i na papa a hapai aku la a lana i ke kai, hele aku la no hoi o Haipu ma a kau iluna, ia wa i lekei mai ai o Keoahi a kau i kona papa, kio 'e iho la kona lima i ke kai, a ka-pi ae la i ka lewa, ia wa no i ooloku ae ai ke kai, me he ipuhao paila la, me ka pahola ana aku o ke kai iluna o ka aina, ia emi ana o ke kai o ko lakou nei wa no ia i koia pu ia aku ai e ka ikaika mimiki o ke kai, a hele ana i ka moana, huli ae la o Kahinihiniula e nana ana ma na wahi apau, aole ona ike aku i ka aina ana i ai ai i kona aina kakahiaka, no ka mea ua nalo aku la ia moku i ka ehu a ke kai. Oni mai Kanewai i ka ua kuahine, O ke ku hookano a Halemano i ke kula, Ku kilakila i ka wai o Punamoe. Ia lakou nei e lilo nei i ke ko a ke au koieie, eia o Keoahimakaokekua ma ke lawe nei ia Kahini- hiniula ma kahi e kuku ana o na paeaina o Kahiki, a ke iko nei o Kahinihiniula ia mau aina, o kana nae e ha'oha'o nei, hala ae ana ua aina, pela aku ana na aina, a hala ae ana, aohe o lakou pae iuka. Mamuli o neia mau hana a kona mau hoahele, ua ninau okoa aku la oia ia laua: " Heaha hoi ko kakou mea e pae ole nei iuka o keia mau aina i hala aku la mahope?" "Aole kakou e pae ia mau aina," wahi a Haipu, "no ka mea he mau aina kanaka ole ia, no ko kumuhonua, he kuku moku wale iho no, he leo wawalo o ke kai kau e lohe, aohe kanaka e pa mai ai kahea ia oe e ka malihini, a manao ke ola i ka hale hookipa. " "Ka," wahi a Kahinihiniula, "aohe no hoi he kanaka maoli o kela aina a'u i ai ai, eia nae kipa hoi kakou ilaila." "Ae," wahi a Haipu, "i lawe maua ia oe ilaila i ike oe i kini o ko kumuhonua, kahi i puka mai ai o Pupue, o Mana-ku, o ko haku o Kalawelanui-a-kohailani, ka poe na lakou i hoonohonoho i keia mau aina au e ike la, a o ka mea hoi i haaia (hulaia) e kini o ka po." O Kahiki-ku la i ka lani, O Kahiki-moe la i ka honua, O ka pae aina o Kahiki, I pupupu la 'ola 'o i Manana, I puukiuki ku e hoopi'o, I nonoho like i paekahi ka noho, I momoe lalani ka hanauna moku, Moku Kahiki-ku ku ka lani, Lele Kahiki-moe ia Lailai-kalani, Moe kaikuahine ia Lalo-honua, Hamau ka Uonolau ka Manoanoa, Ka pepeekue o Lonalona Honua, Aina o Kahiki e, na ka Ulalele. "Nolaila e ka haku o maua e, aole ianei maua i kauohaia mai ai nou, aia no kakou ahiki aku ilaila, alaila ha'i aku au ia oe. "Aka ua lawe mai nei maua ia oe ma keia alahele, i pau ia oe ka pe 'a kapu o ko kumuhonua i kukulu ai, a he hope ka aina a kakou i haalele aku la ihope, me ko kupunawahine; a i ka hope no hoi o keia huakai a kakou, ilaila e ike ai oe i na mea apau i kauohaia mai nei ia oe." Emi pu iho la ko Kahinihiniula manao me kona i ana iho iloko ona, "ua pololei i'o kau olelo, no ka mea o olua ko'u mau alakai i kauohaia mai nei, a ua ike olua i ka olua mea e hana ai." Ua helo ia keia huakai loihi e Kahinihiniula me kona mau hoa, elike ka manawa me ke kauoha a Haumea i haawi ai. I ka aneane ana e pau ka manawa o ka huakaihele i kauohaia, ia wa lakou nei i hookokoke aku ai i ka aina o Hanakalauai, kahi hoi o ai pu ai oia me na kanaka o ia aina. Ia Kahinihiniula e nanea ana me kona mau hoa, ia wa i kau mai ai ke ano o ka hiamoe i kona mau maka, huli papio iho la kona alo ilalo, me ka paepae ana ae i kona mau lima a hiamoe iho la iluna o kona papa. I ka ike ana mai o Keoahi, ua moe ko laua haku o keia huakai, lalau mai la oia ia Kapaiakinilau ka inoa o ka hokeo, me ka wehe ana ae i ke po'i, a elike no me kana i hana ai mamua, pela no keia: A nalo o Kahinihiniula iloko o ka hokeo o ke ku ae 1 ano ia o ua mau kae'ae'a nei o ke kai loa me ka hehi ana aku i na papa a lele aku a no ka aina, hele no hoi a puaena o ke ao, hehi no hoi laua nei i ka honua aina o Hanakalauai. Ia laua nei no a ku iho na wawae i ka aeone, hiki no hoi na papa o lakou nei i ke one. Hopu iho Ia


	HULI HOI NA KOMISINA LIMA- HANA NO AMERIKA. Mahope o ka hoohala ana i kekahi mau pule pokole maloko nei o keia Teritore, i huli hoi aku ai na lala o ke komisina limahana, o ka ahaolelo lahui ma ka mokuahi Los Angeles, o ka haalele ana mai i keia awa ma ka Poaono aku nei i hala, me ko lakou minamina, no ka uuku o ka manawa a lakou e hoohala ai maloko uei o ka Paredaiso o ka Pakipika. He huakai pupuahulu loa keia a na komisina limahana, o ka hoi ana aku la e hoea aku ai no Los Angeles, ma keia Poaono, a mailaila aku no Wakinekona, e hoea ai ilaila ma ka la mua o ka mahina o Ianuari. Ua hoea mai na lala o kela komi- sina no Hawaii nei, ma ka la 28 o ka mahina aku nei o Novemaba i hala, a me ka hoohakalia ole iho, i komo kino aku ai lakou ma ka huli ame ka ninaninau pono ana, i ke ano o ke kulana oiaio o na limahana ma Hawaii nei. Ma ka haalele ana mai o kela mau komisina i keia Teritore, aole lakou i hoakaka ae i ka hopena o ka iakou noii ana i ka ninau limahana maanei nei, aka, o waihoia aku ana ka lakou hoike, imua o ko keena limahana o Amerika, ma ka la 14 o Ianuari ae nei. Ma keia huakai huli hoi a kela komisina no Amerika, a oiai lakou maluna o ka mokuahi, a mauka paha o ka aina, aole a lakou hana nui e ae, mawaho o ka hoomakau kau ana i ka lakou hoike, amo ka hoakaka ana i ko lakou mau manao iho, no na mea a lakou i ike maka ai, a i lohe ai paha, oiai ma Hawai nei. Wahi a na lala o kela komisina, ua loaa aku ia lakou, na mea apau i makemakeia ai, a ua kuekaa hoi akou, i na noao apau o ka ninau limahana o Hawaii nei, nolaila me na ike i loaa aku ia lakou, me ia mau mea e hanaia aku ai ka lakou hoike. Eia o Mr. W. F. Dillingham ke hoomakaukau mai nei i kana mau hana iloko o keia mau la, i hiki ai iaia ke holo koke aku no Wakinekona, i ka wa pono, e lohe ai i ka hoike a kela komisina, no ko kupale aua i ka olelo hooholo hoopae limahana a Hawaii nei i makemake nui ai. HAINA NANE. Aia la, nia la, ke kau mai la k ao makani, He Olauniu ko Kahaloa, He Waiomao ko Palolo, He Kuehulepo ko Kahu'a, He Kukalahale ko Honolulu, He Ao-a-oa ko Mamala, He Olauniu ko Kapalama, He Haupeepee ko Kalihi, He Ho'e'o ko Moanalua, He Moae-ku ko Ewaloa, He Kehau ko Waiopua, He Waikoloa ko Lihue, He Manuunuu ko Puuloa, Kaiaulu ko Waianae, He Ko piliehu ko Olopua, Hulilua na makani o Kaena, No Waialua ka makani ke pa mai, He nihi mai ma ka lae o Kaena, He Puukaala iho ma Kaala, He Kehau ko ka po, He kiu ka makani makai mai, He Malualua iho ma Nae, E Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha a nui: — E oluolu oe ina he wahi kaawale kekahi o na kolamu, no'u ia wahi. Ua ike iho la au i ka nane a J . W. K. Kakelamaluikaleo. Ea, ua ike no hoi oe ua pipii na meaai, eia ka i kenikeni no ka uku la hana alanui. O i huhu wale ai no ka Hui Uniona o Amerika i ke kiiia o na Pake Kiniki-u o Kina i umi-kumamalima keneka o ka la hana. Aohe paha he poe e huli mai ana i kela nane; no ka mea, wahi a ka Pake Kiniki-u, pikinini; a no ka manao hoi o keia Pake he nano paakiki paha keia e pane ole ia nei, a nolaila, eia iho ka haina ame ua wehewehe ana a ke keiki o ka Pali Kapu o Keoua malalo iho. I ala ae nuanei oe i ke kakahiaka nui Poaha, e pi'o ana ke anuenue mamua pono o ka puka o ko hale, hoomanao iho oe, he kapuai akua ia mai ka Pali Kapu aku nei kona mau wawae o ke ku ana. Mahele 1. O kuu mua, ua ike a kamaaina no oukou, a ua noho pu no au me oukou a lilo au i kauwa na oukou, e hooko ana hoi i ka makemake o ke kanaka. Owai au ia oe? Haina. Ka-ke. O ke Ka-ke no hoi keia iluna o na moku, a iuka nei no hoi o ka aina e huki ana i na ukana. Mahele 2. Kuu hope, ua ike a ua kamaaina no oukou, eia au la, he aiwaiwa noluna, aohe kiamanu e hei ai. Owai la hoi au ia oukou. Haina. La. O ka la no keia oluna, aohe kanaka e hiki aku i kahi o ka la. Ina i huiia kuu mua me kuu hope, alaila, e ike ae ana no oukou ia'u e hooipoipo ana ke aloha me ka pela ahamaka kahulihuli. Owai ka pela ahamaka kahulihuli ma ka olelo Hawai Kumu? Haina. Kakela. Owai kuu inoa piha ma ka olelo Hawaii kumu i ka ke ao holookoa olelo ana? Haina. Kakelamaluikaleo. Pehea aohe pii o ka	Me na keiki hoonohohua o ka papapa'i kuu aloha nui me ka Lu- nahooponopono. Z. P. K. KAWAIKAUMAIIKA- MAKAOKAOPUA, Keiki o ka makakila niho Ele- pani. Aole e pii ka manene i na kumupepeiao o ke keiki o Uwahipouli, he hoomaneoneo kau hana, hao mai no ko pa'i a mahanahana, iliki hou a mai! — L. H. ------------ ------------ HE WEHI HOOHENO NO HAA- LILIO. E ola Hawaii Nui o Keawe, Ka manu oo hulu melemele, Kapa ahuula o Haalilio, He welo mai na kupuna mai, Nanaia mai ko pulapula, Ka na'i aupuni a Kamehameha, Poniia oe e na Mana Lani, Silaia i paa na mana koho. Ka elele kaulike a ia lahui, He aloha aina he oiaio, A welo ko hae a lanakila, A hehi i ke kapu o Wakinekona, Haina ia mai ana ka puana, E ola Hawaii Nui a Keawe, Hea aku makou e o mai oe, O Haalilio kou inoa. E ola o Maui puhi lauhulu, Ka lei hulumamo o Haalilio, He mamo mai oe na Kahekili, He uina he nakolo i Wakinekona. O ka hana ana ia a ka noeau, Ka hoku hele o ka Pakipika. Poniia oo e na Mana Lani, Silaia i paa na mana koho. Ka elele kaulike a ka lahui, He aloha aina he oiaio, A welo ko hae a lanakila. A hehi i ke kapu o Wakinekona, Hainaia mai ana ka puana, E ola o Maui Nui o Kauia, Hea aku makou e o mai oe, O Haalilio kou inoa. Kaulana Molokai i ke kuikui, Ka ulukukui o Lanikaula, Ua a e ke ahi ahi a Kawelo, Huhewa ia paha ka mohai ana, Hololua i ka pule a ke kahuna, Poniia oe e na Mana Lani, Silaia i paa na mana koho. Ka elele kaulike a ka lahui, He aloha aina he oiaio, Welo ko hae a lanakila, A ku i ka nuu o Wakinekona. Hainaia mai ana ka puana, E ola Molokai a ka pule oo, Hea aku makou e o mai oe, O Haalilio kou inoa. Hanohano Lanai i ke Kaunoa, Kohu kapa ahuula kau pohiwa, Ka hale keokeo ka'u ike ana, Ua ku ka haili a ke kahuna. Aole no oe e loaa mai i ka'u helu o kau aua, Ua poniia oe e na Mana Lani, Silaia i paa na mana koho, Ka elele kaulike a ka lahui. He aloha aina he oiaio, A welo ka hae a lanakila. A ku i ka nuu o Wakinekona, Hainaia mai ana ka puana, E ola Lanai a Kaululaau, Hea aku makou e o mai oe, O Haalilio kou inoa. Hanohano Oahu lei ka ilima, Ko papahi lei e Haalilio, Ko lei (laimana i Amerika, A lei i ka lei o ka hanohano, Ua poniia oe e na Mana Lani, Silaia a paa e na mana koho, Ka elele kaulike a ka lahui. He aloha aina he oiaio, Welo ka hae a lanakila, A noho i ke kapu o Wakinekona, Hainaia mai ana ka puana, E ola Oahu o Kakuhihewa, Hea aku makou e o mai oe, O Haalilio kou inoa. Kaulana Kauai i ka pahapaha, ka limu ka kanaka ia Maunakepa, He moani ke ala o ka mokihana, Kau hana ike o ka noeau. Eha oukou kau i ka hanohano, Likana Eliwai ka makuakane. Poniia oe e na Mana Lani, Silaia i paa e na mana koho, Ka elele kaulike a ka lahui, He aoha aina he oiaio, Welo ko hae a lanakila, A noho i ke kapu o Wakinekona, Hainaia mai ana ka puana, E ola Kauai Kauai o Mano, Hea aka makou e o mai oe, O Haalilio kou inoa. E ola Niihau a ka paoo, Ka ai uala kamaaina, Kiina ko i'a o ka panoo, Ke kupueu la o ia wahi. Ua poniia oe e na Mana Lani, Silaia a paa e na mana koho, Ka elele kaulike a ka lahui, He aloha aina he oiaio, Welo ko hae a lanakila, A noho i ke alo o Wakinekona. Hainaia mai ana ka puana, E ola Niihau i ka paoo, Hea aku makou e o mai oe, O Haalilio no kou inoa. Hakuia e ALBERT K. POONIKA. HE HOALOHALOHA NO KA MA- UA LEI HELELOA. Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa; Aloha kaua: — E oluolu mai i kekahi rumi kaawale o ke Kilohana a kaua, e uwila ae i ike mai ai na kini lehulehu, o ka maua lei hele loa Henry Kukahiko, mai ka la hiki a ka welona i Lehua. Ua hoomaka mai ka hekau ana o ka ma'i maluna o ka leialoha a maua mai ka mahina mai o Augate, ahiki wale no i kona haalele ana mai, ua piha na mahina o kona kaama'i ana he 4, me 13 la o ka hoomailo ana o ka ma'i. Aloha ka hia-! a maua o na pali huli lua o ka aina.

o Keoahi a ka'ika'i aku la a kau iluna o ke kumu milo e ku ana i kulakula.

Noho iho la laua nei malalo o ke kumu milo, me ka hookuu ana iho i ka hokeo, a elike no me ka mea mau pela no laua i wehe ae ai i ke po'i ka uwai a ka moe.

I ka hemo ana ae o ke po'i, ua pu ia ae la ke ala kupaoa, i oi aku i ko mamua, ike iho la laua, he kuina kapa moelola ko ke keiki e moe ana, i hele no hoi ke kapala a kohu e aai i ke kino o ka laau.

Ka uauahi lena o ke ki o Koolau,
I pohina i ka noe ua o Kawaikini,
He kini he luna olelo no Aipo,
No kuu ipo i kanahele o Alakai,
Alakai ka manao hoohihi ilaila,

O maua pu no me Hauailiki,
Ka i pakika i ka limu ka kanaka o

Manuakepa la— Lalau iho ka lima ai ko waha, Hapala i ka nuku ke ai waha

liilii i mai ku oe i ka lala i ka

U'kouko-a.

I ka wa o keia ala kupaoa e puia hele nei, ua ike ae la na mea apau i keia ala, ia wa i akaaka iho ai kekahi elemakule e moe ana iluna ke alo iloko o ka hale, me ke kahea ana mai i kona mau hoa noho:

"E Lono, e maliu, e ka 'eka'e, kahea ia aku ka elemakule ku'i nakeke e hele mai, eia aku ka pulapula

o Hawaiinui-a-kane, ua hehi mai la

i ka aina o Hanakalaui aia la ke
noho mai la me Kanemilohai, no ia
nei ka papaaina a kakou i hooma-
kaukau ai a noa iaia."

"Ka ai a ka po, i ola i ke ao malama ka," wahi a kona mau hoa noho, "ua ike no hoi oe, he kanaka pono olo kela, kena oe ia makou nau uo e kahea i ua hoahele ou, i lohe mai, anoai o ao kanaka i ka malihini kipa i ko kakou ipuka akahi no ka hiki."

"He kupanaha paha kona kukahala-ke iho," wahi a ka elemakule, "a ka loloa auanei o na au i ko ha'i ka-ika, wikiwiki, ua hookolono no hoi oukou i ka olelo, heaha la hoi e kahea ae au."

Lalau aku la oia i kona kookoo e kau ana ma ke kihi o ka hale, ala ae la oia iluna, a hou aku la i ke kookoo ma ka puka, o ka wa no ia i oaka mai ai o ka uwila a ku'i iho la ka pohaku, hemo kahi o ka Makalii mo ka ikaika, naue ae la ke ola'i, oni ka honua, niniu na mea apau.

Ia wa i puiwa ae ai o Kahinihiniula mai kona hiamoe ae me ka ninau ana mai i kona mau hoa:

"Heaha hoi keia a olua i lawe mai nei ia kakou iluna o keia aina kohu aina ole, o ke poniuniu o na maka ka mea loaa?"

"Hoomanawanui e ka haku o maua, a pau ae ke kala ana a ko akua i ka pukui o lakou, pau pu hoi me ka oni ana o ka aina, ia wa oe e ike aku ai i ka aina o ke akua i ke ku mai aole nae pe e hehi ana i ua aina la.

"O ka aina ia o Kanehunamoku a o Ulukaa hoi kekahi inoa, noua keia oni a kakou e ike nei."

I ka pau ana ae o ka naue olai, ike aku la o Kahinihiniula i keia poe kanaka eha e hele pololei mai ana ma kahi a lakou nei e noho nei, a hui lakou, haawi mai la na kamaaina i ke aloha maamau he welina, pela no hoi ka malihini i panai aku ai.

Huli mai la ke kanaka mua a kahea mai la, "E Haipu, alakai aku i ka haku o olua i Lalohana i ka Halau hale o Kahikihonuakele, e hele ae hoi makou e hoomakaukau i meaai na ka malihini."

Kaha aku la lakou helo, a ku ae la no hoi o Kahinihiniula me kona mau hoa no kahi i kauohaia mai ai ia Haipu.

Ia lakou nei i hoea aku ai iluna

o ke ahua, ike aku la o Kahinihini-

ula i keia honua aina palahalaha, a
iwaena olaila e ku ana keia hale
nui, aole i kana ike aku la keia i
ka punohu o ka uwahi, me kona lohe
ana aku i ka leo alala o ka puaa.

A kokoke lakou nei i ka hale, ike aku la o Kahinihiniula i na kanaka

i hele aku ai a hui me lakou, i ka-
hakai e noho ana ma hai o kekahi
lua nui, a o ka mea mo ke kookoo
ke ku ana iluna.

"Hoi aku iloko," wahi a ka mea e ku ana iluna a makaukau ae ka lakou nei koalaala."

A komo lakou nei iloko o ka hale, alakai aku la o Haipu ia Kahinihiniula a hoonoho iluna o ke anuu i hanaia, me ka olelo pu ana aku iaia, "maanei maua la, haalele ia oe, o ke kauoha a ko kumuhonua o ia kau e malama."

Kulou like iho la laua imua o ke alo o Kahinihiniula, me ka emi malie ana aku ihope a puka iwaho.

A hala laua, komo mai la ua poe kanaka nei a noho ma kahi a Kahinihiniula e noho ana, ia wa i komo mai ai kekahi poe lehulehu a hoomakaukau mai la i ka papa aina.

He imo ana na ka maka, ua mokaki na mea apau i ka papaaina, mamua o ke alo o kahi a Kahinihiniula e noho ana, ahiki i ke koiuiu ana mai kona alo aku. (Aole i pau.)

panoa o Niu. E ka ua Peepapohaku o Kaupo e, aole oe e hoopulu hou ana ma kona mau papalina, ua pau ua nalo. Lihaliha wale!

Ua hanauia ka maua mea aloha ma ka la 9 o Iulai A. D. 1890; Nolaila ua piha iaia na makahiki he 23, eha mahina, 22 la o kona hanu ana i na ea huihui o keia ola honua ana; ko ae la ka olelo a ka Buke Nui, e hoi ka lepo i ka lepo, o ka uhane me ia, Nana no i haawi mai, Nana no i lawe aku, e hoomaikaiia kona inoa ma na lani kiekie loa, he malu ma ka honua he aloha i kana poe kauwa amene.

O maua iho no me ka luuluu, MR. KUKAHIKO, MRS. KUKAHIKO,

Kaupo, Maui, Dec. 15, 1922.