Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 52, 28 December 1922 — Page 8

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H, POAHA, DEKEMABA 28, 1922.


	KIPA MAI KA MOKUKAUA PE- LEKANE CAPE TOWN. Mahope iho o ka hoohala ana i ekahi mau la ma ka mokupuni o Hawaii ame Maui, i kapalulu mai i ka mokukaua Pelekane Cape Town, no Honolulu nei, ma ka auwina la o ka Poaha o ka pule aku nei i hala, a iloko o na la mua o keia pule ae, e haalele iho ai i keia awa, a hoomau aku ma kona ala- hele moana, no na wahi i manaoia. Oiai e hookomo mai ana noloko ae nei o ke awa, i haawi ae ai ke Cape Town, i na ki-pu aloha ana he iwa- kalua-kumamakahi i ka hao Ameri- ka, elike me ka rula maa iwaena, o ka oihana kaua moana, he mau ki-pu aloha ana hoi, i panaiia aku ai e na koa marina, e kiai nei ma ka Papu Limaikaika. Mawaho ae o na ki-pu aloha ana i haawiia mai e ka mokukaua Pelekane i ka hae Amerika, i ki hou mai ai na pu he umi-kumamaiwa, he mau ki-pu aloha ana i ke kiaaina o Hawaii nei. Ua lilo ka hoopili ana mai i kela mokukaua i ka uwapo, i mea makaikai nui ia e na kanaka, no ka hikiwawe ame ka maalahi loa, o kona hoohuli ana, i ka wa e makemakeia ai, aole elike me na moku nunui e ae, ke kakakii o ko lakou hoohulihuliia ana, ahiki i ka wa e pili mai ai i ka uwapo. Hakalia no a kau ko alapii o ka mokukaua, i pii aku ai na ukali o ka Adimarala Sampson, o ka oihana kaua o Amerika maanei nei, pola me ka ukali o ka Mekia-Kenerala Summerall, o ka oihana koa, ame Kapena Henry Beckley ka ukali o ke kiaaina o Hawaii nei, noluna o ka moku, no ka hui pu ana me ke kapena, me ka waiho ana aku i na kono, no ke kipa mai e ike i keia mau luna oihana kiekie. E ukali aku ana mahope o kela mau aliikoa, i pii pu aku ai ke Kanikela Pelekane iloko o kona kahiko piha o kana oihana, no ka pahola ana aku i ke kono i na aliikoa ame na koa luina ame na koa marina e lele mai nouka nei o ka aina, no ka hoohauoli ana ia lakou iho. Mawaho ae o kela mau luna oihana kiekie ae la maluna, ua hoea pu aku na komite mai ko Kalapu Pelekane aku, a mai na koa Pelekane aku. no ke kukakuka pu ana me na kanaka oluna o kela mokukaua no ke komo pu mai iloko o kekahi mau paani hooikaika kino e malamaia ana mauka nei o ka aina, a no kekahi mau huakai makaikai ma na wahi pana o Honolulu nei, he mau kono hoi i apoia mai me na manao ohohia e na kanaka oluna o ka mokukaua. Ma ka hoakaka a na aliimoku, u; nui na mea e hoohauoliia ai ko lakou noonoo, oiai ma Maui, ua apoia mai lakou e na makaainana o kela mo kupuni, me na manao ohohia, ua like no na mea i hanaia mai ia lakou, e ko Hawaii poe, o ka mea nae nana i hookaumaha aku i ka noonoo o na mea apau, oiai ma Hilo, o ia no ka make ana o kekahi aliikoa, ma kekahi ulia kaa otomobile, a loaa hoi i kekahi ka eha kukonukonu loa. NA MARE. OHO M. Beerman ia Violet K. Reny, Dec. 16. Andrew Kalai ia Edith Koki, Dec. 21. Antone Keawe ia Mary Ann And- rade, Dec. 22. Abraham Maa ia Hattie Kama- alea, Dec. 24. G. K. Alakaihu ia Hattie Steven- son, Dec. 24. NA HANAU. Na Albert Bailey ame Lily Kelii he keikikane, Dec. lo. Na Mr. ame Mrs. Charles Kapono he kaikamahine, Dec. 16. Na Mr. ame Mrs. Edward Hao he keikikane, Dec. 18. Na Joseph Vera Cruz ame Flora Aki, he keikikane, Dec. 20. Na Wm. Chock See ame Victoria Nawahi, he keikikane, Dec. 20. Na R. W. Miller ame Phoebe E. Keanini he kaikamahine, Dec. 21. Na P. K. Keahi ame Mary Kaahanui, he keikikane, Dec. 21. Na Kaianui Wakinekona ame Amy Wo he kaikamahine, Dec. 21. NA MAKE. Pauline P. N. Palaina, ma Kanio iliili, Dec. 14. Hattie Maluo, ma ke alanui Ku kui, Dec. 16. Simeona K. Hao, ma ke alanui Moi, Dec. 17. D. Kaimi, ma ke alanui Ahuula Dec. 18. Henry Kalili, ma ka Halema'i Mo- iwahine, Dec. 20. Raymond, ma ke alanui Alapa Dec. 21. Wm. Akana, ma ke alanui Kulika Dec. 21. D. H. Hao, ma Kamoiliili, Dec. 21 Mary Huihui Hoomanawanui, ma ke Kuea Ah Leong, Dec. 23. David K. Kaluhiokalani ma Kalihi Dec. 26.	KAUIA KA HOOPII NO KA HE- WA LAWEOLA. Mamuli o ka mako ana u ..-.,. hine haole kumukula nona -. : a o Catherine A. Hall, mamuli 'u hooku'iia ana aku e kona ka-' i.-,,. mobile, ma ka po o ka pn.,..- - i hala, i hoololiia ae ai ke kumu hoopii, no ka holonui, a i ka lawelawe e ku-e ana ia S. C. Kennedy, imua o ka aha kaapuni, ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei. Ua hookuuia nae o Mr. Kennedy ma o kona waiho ana no i hona o elima kaukani dala imua o ka aha Aole i noho ke kiure koronelo nie niele kumu make, ma ka Poalua nei elike me na mea i manao mua ia, no ka loaa ole ana o kekahi mau koa elua, he mau hoike i makemakeia o loea ae imua o kela kiure no ka mea o laua kekahi mau ohua malu-na o ke kaa uwila, a i ike i ke ano o ka halawai ana o ka wahine kumukula me ka poino i make ai oia. Ma o kekahi hoakaka nae i hoike-ia ae e ka hui loio o Robertson & Castle ame C. M. Hite, na loio o Mr. Kennedy, ua kaokoa loa na mea i hoikeia ae e Mr. W. N. Kaina, ke kiakaa o ke kaa uwila, mai ui hoike ae i waihoia mai e ka Mak..i Barboza. Ma ka hoakaka a Kaina, ke kia kaa o ke kaa uwila, oiai kona kaa e holo mai ana no ke kaona nei ma ke alanui Kalakaua, ua ike mai i i oia i ke ku o kekahi wahine ma ka aoao akau o ke alanui, e pili aku la i ka pohaku pale o ke alanui, ma kahi ku o ke kaa uwila, o ia ka helu 29. I ka wa o kona kaa i hookokoke mai ai i kahi e ku ai, ua haalele aku la kela wahine i kona wahi e ku ana, a hele mai la no ko alahao o ke kaa uwila, a ma kahi ka o k -kanalima kapuai ka mamao mai kela wahine mai, ua oloio mai la ke-kahi kaa otomobile, me ka holo ana aku a kaa mamua o ke kaa uwila a hooku'i aku la i kela wahine me ke kaualako ana aku iaia, no kahi ma-mao o 85 kapuai. He nui ka poe i hoea aku no kahi e waiho ana o kela wahine, a hapai ae la iaia noluna o kekahi naa otomobile okoa aku, a hoihoi awiwi mai la iaia no ka halema'i o na poino ulia. Ua kaokoa loa kela mau hoakaka mai ka hoike a ka Makai Barboza, o ka waiho ana ae ma ka halewai, mahope iho o ka loaa ana o ka ulia poino, i kela wahine. Ma kana hoakaka. ua holo mai ke kaa uwila, ahiki i ke ku ana ma kahi mau e ku ai o na kaa uwila, ia wa i hele mai ai he wahine Amerika no ke kau ana iluna o ke kaa uwila, u ua paa mai ka kona lima i ka po'; o ke kau uwila, e makaukau mai ana o kau iluna, o kona manawa no iu i hooku'iia mai ai e ke kaa otomobile, o Mr. Kennedy, a kaualakoia aku la no kahi o 95 kapuai ka mamao, mamua o ka hiki ana ke hoo-paaia ka holo o ke kaa otomobile. E holo ana ke kaa otomobile o Mr. Kennedy me ka puahia loa " ( na ka mama holo o kanaono mile i ka hora. No ke kaona noi ke ala- hele o ke kaa uwila ame ke A.I otomobile. Ua hoihoiia mai ka wahine poino no ka halema'i o na poino u'i.i. i^ ko o ke kulana kupouli o koiia noo-noo. Ua naha kona poo. ua lia '' loi ka wawae hema ma kekahi m:. wahi eha, a ua haki pu ka lima i ma, ma na wahi ekolu. Ua kulike loa kelu hoakaka -i ka hoike a ka makai, me na ike ; kekahi mau koa elua, a no laua kumu i noho ole ai ko kiure koronelo nieniele kumu make, ahiki keia la. Ma ka aoao nae o Mr. ^i^e MacCaughey, ka lunakula nui " oihana hoonaauao, ua hoon H:. ao ; he leka i ka Loio Kalana HI-OI-. nonoi aku ana iaia e huli pon^ i na mea oiaio apau e pili ana i make ana o ka wahine haole kumu- kula, i hiki ai iaia ko waiho nii kana hoike imua o ka m.'ikunk no ka mako ana o kana kaika- hine. Mahope iho o ka loaa ana m.-.i ' pane mai ka makuakane mai o wahine opio, ua puhiia kona '^ ke ahi, ma ke Sabati mai, no "". Poalua nei i malamaia ne no hoolewa a e hoounaia aku n^ . - lehu i kona mau makua e u la ma Pasadena, Kaleponi. He umi-kumamalua ka no ' ' hoike i kikooia aku no ka '' i mai ma ka manawa e noho ai kiure koronelo nieniele ku P ''i ma keia la. SEATTLE Dec. 22.— Maloko o ke kahi leka ia Kapena Edwin P ' ^in o ka Ahahui American I-a'-' i hoike ae ai o Senatoa W^? ' Jones i kona manao e waiho .^ ' ' oia i kekahi hoololi kuili"""-' " imua o ka ahaolelo e hoopau i ka haawi ana aku i ka pono e lilo ai i makaainana i na keiki : ' ''' ^ ^ e. Wahi no Colvin o ka hoololi i manaoia no na keiki no ia a i'-' Kepani.


	HAUOLI MAKAHIKI HOU KAKOU! Oiai o keia ka helu hope loa o ka Nupepa Kuokoa, e puka aku ai i keia makahiki, a komo aku kakou iloko o ka makahiki hou. ma keia Poakahi ae, ke haawi e aku nei ia, i kona aloha makahiki hou, imua o na kaukani o kona poe heluhelu. Aloha Makahiki Hou kakou apau ! Ma ko kakou ola ana, me he mea la, o ka la mua o ka makahiki, a i ike mau ia hoi ma kekahi inoa, ka La Makahiki Hou, o kekahi ia o na la ano nui loa ; i ka loaa ana o kela la ia kakou, e hoopihaia ana ko kakou mau manao, me ka hauoli, no ka hooloihiia ana mai o ko kakou ola ana ahiki i ka hala ana aku o ka makahiki kahiko, a oili mai hoi ka la mua o ka makahiki hou. Aia he mau kumu lehulehu ma ko kakou aoao, ko na makaainana o Hawaii nei e hauoli ai ma keia la, no ka mea i ka huli ana aku ihope, i ka la mua o ka nee ana mai o ka makahiki 1922, e pau ana ma ka po o keia Sabati iho ua komo aku kakou iloko o ia makahiki me na haawina pookela o na pomaikai, i loaa mai ia kakou, mamuli o ka lokomaikai o ke Akua, ka Mea nona mai na pono ame na pomaikai o ko kakou noho honua Me ia mau haawina pookela loa, i nee mai ai ko kakou ola ana: ahiki i keia la, a i oi ae no paha, i ko ka makahiki aku nei i hala; nolaila i ka loaa ana ia kakou o ka makahiki hou, e hoo- piha ia kakou iho me na mea apau e hoohauoliia ai ka manao; he hauoli, o ke ano hoonani, a hoalohaloha aku i ko kakou Makua ma ka lani. Ia kakou i ike ai, maloko o na nuhou kelekalapa, i kela ame keia manawa, no na poino, na popilikia ame na auwe ana a ke- kahi mau lahui kanaka o ka honua nei, e ku mau ana kakou maluna o ko kakou aina iho, me ke kaawale o ia mau haawina mai ia kakou aku. Aole ka ma'i ahulau me kakou, aole ka wi, ke kaua, ame na hana e ae e hookaumahaia ai ka manao o ka lahui kanaka, aka o ka maluhia, ame ka oluolu o ka noho ana, o ka lako ame na pomaikai, na haawina pookela i loaa ia ka- koo, iloko o keia makahiki holookoa. No keia mau haawina la, a no na mea no apau i loaa ia ka- kou, ka mea i loaa ole i na lahui e ae o ka honua nei, aia i'o he mau kumu kupono loa, no kakou e komo ai me na manao hoomaikai, iloko o na hauoli ana, no ka makahiki hou e hoea mai ana. I ko kakou hoikeike ana nae i ko kakou mau manao hauoli no ka makahiki hou, e hoike ae kakou ia mau mea, ma ke ano ku i ka naauao, e ukali ole mai ai he mihi ana mahope aku. He mea maa ia kakou ka lahui Hawaii, ka malama ana i mau paina hoohauoli ma ka la makahiki hou ; o kei akekahi o na hana maikai, a kupono no hoi i hoomaaia ia kakou, ina nae i malamaia ia mau paina, me kela manao hauoli, no ka hoo- loihi ana mai o ke Akua i ko kakou mau ola, ame ka hoopo- maikai ana mai ia kakou me na mea apau e pono ai ko kakou noho ana : aole hoi he mau paina, i hoalaia ae no na lealea o keia kino, me ka lilo o ka waiona, oia kekahi o na mea e kokua mai ia mau lealea. Ua kamaaina kakou i na paina o kela ano, mailoko mai o ka hauoli ame ka lealea ana, e oili mai ai he mau hakaka ana, he mau hana karaima, ame na poino he nui ; o na paina i hanaia me kela manao iloko o ka poe na lakou ka paina, malalo o ke koloka. he paina makahiki hou, aole he pololei, a ua makehewa ka hana ana ia mau paina, ua ahona ka noho malie ana, me ke komo ole aku iloko o na hoomakaukau ana, no kekahi hana e hookomo aku ana iloko o ka pilikia. E hoao kakou elike me ka hiki, e kaohi mai ia kakou, mai ke komo ana aku iloko o na hoohauoli ana, a hu wale aku ma- waho o na palena kupono; he hauoli o ka hoomaikai ame ka hoalohaloha i ke Akua, no ka loaa ana ia kakou, o ka la mua o ka makahiki; e nonoi ana i Kona lokomaikai, e kiai a mala- ma mai ia kakou me Kona aloha, ahiki i ka loaa ana ia kakou, o ia makahiki hou aku. E loaa ia kakou ka hoomaopopo ana, aole ma kekahi ano e ae, i hoea mai ai kakou iloko o keia mau la hope o keia maka- hiki ; aka no ka lokomaikai wale mai no o ke Akua ; a i wahi e mau aku ai ia aloha maluna o kakou, ua ili mai ke ko'iko'i ma ko kakou aoao, ka hana aku i na mea apau, e kau ole mai ai na poino ame na popilikia maluna o kakou ame ko kakou mau ohana. Me na kalokalo ana no ko kakou komo i'o aku iloko o na hauoli ana no ka makahiki hou, ke haawi hou aku nei ke Kuo- koa i kona aloha makahiki hou : Aloha Makahiki Hou kakou apau ! NA POO KAUA. Ua hoea mai i kawa e ukuia ai na poo kaua, ma ke (iala ma- oli, iloko o keia manawa, nolaila o ka poe he mau poo kaua ka Iakou e malama mai nei, o keia ka manawa e lawe ae ai i ka haleleka, no ka ukuia mai ia lakou, o ka waiwaiio o ia mau poo kaua, ma ke dala kuike. Mahope aku o ka la 1 o ka mahina ae nei o Ianuari, ma na banako, e ukuia mai ai ka waiwaiio o ia mau poo, ke waihoia aku i kela mau hale oihana; nolaila aohe kakali hou ana aku i koe, oiai o ka piha ana iho la keia o na makahiki elima, ke hoea aku i ka mahina ae nei o Ianuari, mai ka manawa mai i komo aku ai ko Hawaii nei poe, e kokua i ke aupuni o Ameri- ka Huipuia, ma ke kuai ana i keia mau poo kaua. He oiaio, ua hoolilo aku kekahi poe i ka lakou mau poo kaua, ma ke kuai ana i ka poe ' 'ikapuka, no na dala liilii loa, mamuli mai o ka pilikia. : i uluhua paha i ke kakali ana, o ka hoea mai i ka piha ai.. na makahiki elima, aka no ka poe i hoomanawanui, o lakou ke ohi ana i ka puka o ka lakou mau dala, i hoolilo ai, no kela mau poo, a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua hoea mai i ka wa a lakou e ohi ai i ka ukupanee o ka lakou mau dala o ka hoahu ana ma na poo kaua. Ua hoounaia aku na pepa hoike i ka poe lawe i ka Nupepa Kuokoa apuni keia Teritore, e ninau aku ana, ina paha no ka hoomauia aku o ko lakou lawe ana i ka nupepa ame ka ole He ano hou keia o ke kauoha ana i ka nupepa, me ka hoakakaia o ka manawa e hoomaka ai e uku i ka auhau o ka nupepa a pela me ka manawa e pau ai, a aia pu no hoi ma ia pepa ka likiki hookaa; nolaila mai ha'oha'o oukou e ka poe e lawe nei i ka nupepa no keia pepa hoike. aka e hoike mai i ko oukou makemake, no ka hoomau ana aku i ka lawe ana i ke Kuokoa ame ka ole. Ua makemakeia keia no ka hoomaopopo hou ana i ka manawa e hoomaka ai ka lawe ana i ka nupepa. Aole no i kana mai na bila haawina a na keena o ke Teritore i makemake ai e loaa aku no na hoolilo o kela mau keena mai ka ahaolelo aku, no keia mau makahiki elua ae e hoea mai ana. E akahele e na hoa o ka ahaolelo, ma ka ae ana ma i na noi o kela ano, no ka mea maluna auanei o na makaainana ka auamo ana i na ko'iko'i, o ka uku ana i ke ana auhau kiekie ma keia mua aku, i hiki ai ke loaa ke dala no na haawina e akeia mai nei, e ka poe i ake wale no i na ukuhana nunui, me ka hoohemahema nae i ka hookaa ana i ko lakou mau auhau. e hoohauoli a e hoololi ae noi i Kuna uw..^ ...-.- ------ . ana i ka noonoo kaumaha a i ka hauoli.	NA ULIA POINO I KA OTOMOBILE. Ahea no la hoi ha'o mai ka loaa ana o na poino, mamuli o ke kaa otomobile? Iloko o ka piha mau o na nupepa, i ka hoike no na mea e pili ana i ka hooku'i ana o na kaa otomobile, ame ka make ana o kekahi poe lehulehu, aole ia i lilo, i kumu e ha'o mai ai ka loaa ana o na ulia kaa otomobile ma Honolulu nei, iloko o kela ame keia manawa. Ma ka po koke aku nei no o ka Poaono i hala, i halawai ae ai he wahine kumukula me ka make, mamuli o kona hooku'iia ana aku e kekahi kaa, ma ke alanui Kalakaua, oiai kela wahine kumukula, e hoao aku ana e kau noluna o ke kaa uwila. Ma ia po hookahi no, i hooku'i ae ai he kaa otomobile, me ke kaa uwila, a ma ka ulia laki wale no i hoopakeleia ae ai ke ola, o ka poe maluna o ke kaa otomobile. He hookahi kumu nui o ka loaa ana o kela mau ulia, a o ke kumu maamau no paha ia ma na ulia kaa otomobile apau, o ia no ka holonui, o ka poe na lakou e hookele ana i na kaa oto- mobile. He hookahi kumu, o ka loaa ana o ka ulia poino, o ka wahine kumukula, o ia no ka holonui, o ke kaa otomobile, nana i hooku'i aku iaia. Ina nae no ka ahewaia o na kiakaa, no lakou na kaa, malalo o ka hoolimalima, he mea pono loa, e kauia ka hoopa'i hoopaahao maluna o ka poe holonui i ko lakou wa e ahewaia ai, malia pela e ha'o mai ai ka halawai ana o na makaainana, me ka ulia. E loaa he haawina a'o kupono loa, i na kiakaa o na kaa otomobile, e pono ai, ma ke kauia o na hoopa'i kanono maluna o lakou, me ka nana ole ia o ko lakou kulana ko'iko'i a poe kanaka ano nui paha iloko nei o ka aina, no ka mea ua hanaia ke kanawai no na mea apau. O na ola i poino mamuli o ka hooku'iia ana aku e na kaa otomobile, he mea hiki ole ia ke kuaiia me ke dala ; o na poino i kau aku maluna o na ohana lehulehu, o ka poe i lilo i luahi no na kaa otomobile, o ka poe holonui, he mau poino ia, e hiki ole ai ke ukuia aku me ke (lala, nolaila o ka hookuu wale ana aku i na kiakaa o kela ano, me ke kau ole ia o na hoopa'i kanono maluna o lakou, he kumu ia e mau ai kela manao hookiekie iloko o lakou, me he mea la, no lakou ka honua holookoa. Aole he pilikia iki o ke kaa otomobile, ke hoohanaia me ke akahele loa, kekahi ia o na kaa hoomaalahi, ma ka lawe ana i na ohua, no na wahi loihi, aka nae elike me kekahi mau mea pepehikanaka e ae, iloko o ka lima, o ka poe hookiekie, a haakei o na manao, pela iho la i lilo ai na kaa otomobile, i mau mea pepehikanaka. E hookauia aku na ahewa ana maluna o ka poe i pili i'o ia lakou ka hewa, a e auamo hoi lakou i na ko'iko'i apau loa, no na poino a lakou i hookau aku ai maluna o ha'i ! E LILO I MAU LALA NO KE KALAPU KARISIMAKA. E hoomaka ana ma ka Poakahi, ka la 8 o ka mahina ae nei o Ianuari, e wehe hou ia ai ke Kalapu Hoahu Kar5imaka, o ka banako o Bihopa ma, nolaila ke kono ikaika nei keia pepa i na Hawaii, e lilo i mau lala no kela kalapu, ma ka hoahu ana i kekahi mau (iala kupono maloko olaila. Ua lilo keia kalapu hoahu Karisimaka i kukuluia ae e kela banako, i mea kokua nui aku i kekahi heluna nui o na ohana lehulehu maloko nei o keia kulanakauhale, no ka mea iloko o na la mamua aku o ke Karisimaka, aku la i hala, e ikeia ana na makuahine Hawaii, e kuai ana i mau lako no ko lakou mau ohana, me na makana na na kamalii, ka mea hiki ole i kekahi mau makuahine, i na makahiki aku nei i hala, ke hana pela, no ka loaa ole o ke dala e kuai ai ia mau mea. Aole he hana paakiki ka hookaawale ana i kekahi mau dala liilii loa, o na ukuhana o na kane, i kela ame keia pule, no ka hoahu ana iloko o kela kalapu, ina e makee i'o na Hawaii, e loaa kekahi waihona no lakou, ke hoea mai i ka pau ana o ka makahiki, o ka mea nui wale no, o ia ka hoao ana e kaohi ma i ka lu wale ana i ka nui o ka lakou mau (lala o ka pule, no kekahi mau hana e hoopomaikai ole mai ana ia lakou, ame ko lakou mau ohana. Aia i'o no he nui o na hoolilo o ka noho ana, ma keia kulana- kauhale, ua lawa no nae, na ukuhana e loaa nei i ka hapanui o na Hawaii o ka pule, e hiki ai ke kiolaia he mau dala iloko o keia kalapu hoahu Karisimaka, me ka hoopilikia ole mai na ohana lehulehu, me kekahi mau mea e pono ai ko lakou ola ana. Nolaila i ka wehe hou ana aku i keia kalapu hoahu, no ka 1923, e hoao kakou e na Hawaii, e lilo o kakou ka hapanui o na lala iloko o kela kalapu. KA MAKAHIKI E PAU ANA. O ka makahiki e kokoke loa aku nei e pau, o kekahi ia o na makahiki, i loaa ai ia kakou ka holomua loa ma Hawaii nei elike me na mea oiaio, i hoomaopopoia, ma ko kakou mau oiha-na kalepa ame na oihana hoopukapuka no apau, iloko nei o ka aina. He mea oiaio, ua lilo ka ninau limahana, i ninau ano nui, ma na oihana mikiala o kakou nei eia nae, me ia pokole no o na limahana, ua halawai no na mahiko o kakou me ka holo-mua i keia makahiki, pela me ka oihana kanu halakahiki, ame na oihana mahiai e ae. Iloko o ke emi o ka ukuhana o na limahana o na mahiko, elike me ia a na hui uniona e koi mau nei, ua ikeia ma keia makahiki e nee nei, ua hoouna aku na limahana Kepani i ko lakou aupuni, i kekahi mahele o ko lakou mau ukuhana, i hiki aku ka huina ma kahi o na miliona dala, nolaila he hoike oiaio keia, no ka halawai like ana o na limahana ame na haku ma-hiko, me na haawina o ka holomua ame na pomaikai. Ma ka moolelo o na hana hoahu dala maloko o na banako, o keia kekahi o na makahiki kiekie loa o na dala i hookomoia aku iloko o na banako o keia kulanakauhale, e na lahui like ole, he hoike keia, no ka lilo ana o ka hana hoahu dala, i mea ano nui iloko o ka noonoo o ka lehulehu ; he hookahi nae kumu hiki o keia hana, mamuli mai no ia o kela kulana holomua o na hana apau iloko nei o ka aina. Ke huli aku hoi ihope, ma ka nee ana mai o keia makahiki, a hoea iloko o keia mau la hope, ua nui na home i kukuluia no kekahi heluna nui o na makaainana, ka mea i ike ole ia i ka makahiki aku nei i hala. Ua nui na malihini makaikai i kipa mai i Hawaii nei, me ka halihali pu ana mai i kekahi mau dala mahuahua, a waiho iho maloko nei o ka aina, mamuli o na mea a lakou o ke kuai ana ma Hawaii nei ; ka mea hoi nana i hookau ae i kekahi mau hokele o kakou ma ke kulana holomua. Ua nui na hoike maopopo loa, no na haawina holomua i loaa ia kakou ma keia makahiki e pau ana; no ia mau pomaikai nae i loaa ia kakou, ua piha pono iho la ko kakou hauoli ana no ka makahiki e pau ana, a no ka makahiki hou hoi, e oili mai ana, me na manaolana nae, no ka halihali mai o ka makahiki hou ia haawina hookahi o ka holomua ame na pomaikai no kakou. -- - .- - -- — helehelena hiehie a hoihoi ona u na n.^-"- ..- .---- -. .

Nuhou
Kuwaho

NU IOKA, Dec. 22.—Ua ikeia ka pili o ka hewa pepehikanaka ia Abraham Becker no ka make ana o kana wahine, ka mea nona ke kino i loaa aku ua uhiia a paa me ka puna a i kanuia hoi maloko o ka pahale o kekahi hoaloha o Becker.

LOS ANGELES, Dec. 22.—O ka

mokuahi lawekoa Sherman mamua i

hoololiia ae he moku e ho-aia ana me

ka aila, e holo aku ana ia ma kana

huakai mua i Honolulu no ka Hui

Mokuahi o Los Angeles ma ka la

10 o Feberuari, o ia ka mea i hoike-

a ma ka po nei. He inoa hoi kona

kapaia ke "Calaway."

MELBOURNE, Dec. 22.—E hoike

ana na huahelu o ke koho baloka i

hooponopono hou ia, he 29 mau hoa

o ka ahahui o na limahana i kohoia

no ka hale o na lunamakaainana,
he elima ka oi ae i ko ke kau i
hala maloko o ka hale.

SAN DIEGO, Dec. 22.—Ua pau i ka hanaia e na moku hahai topido Corny ame ka Hull ka palapala aina

o 12,000 mile o ka papaku o ka moana ma na wahi e pili ana i ke kapakai o Kaleponi mai ka Lao Descanso ahiki i Faralons. Ua ike ka poe na lakou i ana i ka hohonu o ka moana aole i hoonioniia ka papaku e na olai a na luapele, aohe

hoi he mau mauna i hoemiia i ka
hohonu.

BRUSSELS, Dec. 22.—He mau kaukani o na haumana mai na kula nui mai apuni o Belegiuma i hoala ae he mau hana hoohaunaele maluna o na alanui o ke Kapitala i ka po nei no ka hoike ana i ko lakou ku e

ka hana a na lunamakaainana ma o ka hoololi ana i ke kula nui o Ghent i kula nui Flemish. He iwakalua poe i eha iloko o ka manawa o na haunaele i ala ae ai.

ASBURY PARK, Dec. 22.—Ma keia la iho la i pau ai ka huli aaa no ka mauawa loihi no ka poe hana dala apuka na lakou i hoolilo aku ma b a maanei o ka aina i na bila kikoo dala apuka American Express Co., ma o ka paa ana o G. R. Ransey, he kanaka kahakii papakeleawe o Nu Olina, ame James Wat-son ame W. H. Melan, elike me ka hoike a na luna aupuni federala.

Dublin, Dec 22.—Ua loaa ka hoomaopopoia e koonei poe he heluna nui o na Ailiki Repubalika i hoopaaia aku maloko o ka halepaahao

o Mountjoy i kakauinoa i kekahi kumuhana e hoohiki aua no ko lakou pili me ke aupuni kuokoa, a e hoo

kuuia mai ana lakou mai ka hoo paaia ana ma ka halepaahao ma ka

la Karisimaka.

KA HEBEDOMA NO KA PULE
HOOMAU O NA EKALESIA.

Sabati, Ianuari 7, 1923: Na kumuhana i hookaawaleia no na halawai. Pukaana 33:15; Isaia 60:1; Ioane 15:16; Hoik. 21:5.

Poakahi, Ianuari 8, 1923. Hoo maikai me ka Mihi. Haawina heluhelu Isa. 42:1-12; Luk. 22: 17-30;

1 Kor. 13; Epeso 4:1-16.
Poalua, Ianuari 10, 1923. Na La

hui kanaka me ko lakou Alakai Haawina heluhelu. Hal. 33; Hal 72; Zek. 2:1-5; Epeso 2:13-22.

Poaha, Ianuari. 11, 1923. Na Misiona Kuwaho. Haawina heluhelu Isa. 35; Oih. 4:5-12; Rom. 10:11-21.

Poalima, Ianuari, 12, 1923. Na ohana, na kula, na kula kiekie ame na opio. Haawina heluhelu. Mat. 19:13-22; Na Sol. 3:1-17; Hal. 119:9.

Poaono, Ianuari, 13, 1923. Misiona ma ka home. Haawina helu helu. Isa. 60:1-5, 18-22; Ioa. 15:1-17; Epeso 3:14-21; 1 Kor. 1:18-31.

AIHUEIA HE MAU MEA MAKA-
MAE MAI KA HALEKUAI AKU.

He mau komo daimana, na lei momi, na komo lima ame kekahi mau waiwai makamae e ae, i kohoia ko lakou waiwaiio aia ma kahi o ka $800, ka i aihueia mailoko aku o ka halekuai mea gula a S. Murakami e ku uei ma ke kihi o na ala nui Hokele ame Kamika, ma k wanaao o ka Poakolu o ka pule hala aku la, pela ka manao wale ia e ka piko pauiole.

Ma ke aniani o ka puka aniani e huli la i ke alanui, a o kahi hoi o na mea gula hoowalewale i ka maka ame ka noonoo e waiho mokaki mai ana maloko kahi o ka wahiia ana aku a okiia ae ke anini, a ma ia wahi o ke aniani i naha ka lima huluhulu o ka mea aihue o ka lalau ana aku a lilo na waiwai i hoikeia ae la maluna. O ka loaa ana nae o ka mea aihue a loaa ole aohe lono i hoikeia ae, aka nae, ke huli mai la no ka oihana makaikiu mahope iho o ka hoikeia ana ae o ia lono aihue.

Nuhou
Kuloko

Ma ka Poalua nei ka piha ana o ka iwakalua-kumamaono o na hoopii okima^ noloko iho o Honolulu no ka mahina o Dekemaba o ka hoo-komoia ana ae.

Ma kahi o $6000 ka waiwaiio o ka waiona i hoopae ma-luia mai i Honolulu nei he mahina i hala e kekahi o na moku a ka oihana kaua moana. elike me ia i hauwawaia ae.

Ma ka Poalua iho nei ka piha ana o ke 50 makahiki o ko ke Kapena

Berger noho ana ma Hawaii nei mai

kona hoea mua ana mai a ua hoo

manao ae oia ma ia la.
Ua hookohuia mai o Charles Not-
ley i lunahooponopono waiwai no

ka waiwai o David F. Notley i make e ka lunakanawai Ray J. O'Brien o ka aha kaapuni ma ka Poalua

nei.

Ua hoohauoliia aku kekahi mau paahao ma ka la Karisamaka nei no ka hoemiia ana mai o ko lakou mau hoopa'i, ma ke ano he makana Karisimaka mai ia Kiaaina Farrington aku.

Ma ka Poalua iho nei i hoomanao ae ai o Kapena Berger, ke kumu

puhiohe mua o ka bana Hawaii, no ka piha ana iaia o na makahiki he

kanalima o kona noho aua ma ka

lepo aloha o Hawaii nei.

Mahope iho o ka hoohala ana i kekahi mau pule ma Amerika, i huli hoi mai ai ka Enekinia Kalana Fred Ohrt o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei ma ka mokuahi Wilhelmina o ka Poalua iho nei.

Ma ke kakahiaka o keia Poaono iho e malama ae ana na Pilipino o keia kulanakauhale i ka la o Rizal, kekahi o na kanaka Pilipino kaulana, ma ke kaihuakai ana, ame na hana haiolelo maloko o ka pa'lii.

Ua pahola ae kekahi lono iloko o keia mau la iho nei, no ka hoopae malu ia ana mai i keia kulanakau-hale o ka waiona, maluna o ka mo-ku lawekoa Newport News, i hiki aku ka waiwaiio ma kahi" o ka $6000.

E malamaia ana ka halawai o ka Pailina o Puuomao, Moanalua, ma ke Sabati, Ianuari 7, 1923, maloko o ka halekula o Moanalua, a ua make makeia na kupa apau o Moanalua e akoakoa ae malaila, ma ka hora elua mo ka hapa o ka auwina la.

Mahope iho o ka hoohala ana he elima makahiki iloko o ka oihana koa o Amerika, i huli hoi mai ai o Abraham Kalama ma ka mokuahi Wilhelmina o ke ahiahi o ka Poalua nei, me ka lawe pu ana mai i kana wahine haole, he wahine Kelemania, no kona aina hanau.

Piha mau ka hoikeike a ka Hui Malu Phoenix, malalo ae nei o Aala Paka i keia mau po i ka poe makaikai i na hana hoopihoihoi noonoo malaila. E mau ana ka malamaia o kela mau hana hoikeike a hoea i ka po o keia Poakahi ae a o ka po hope loa no hoi ia e haawiia aku ai kekahi mau makana.

Oiai he la kulaia ka Poakahi ae nei, ka La Makahiki Hou, aole he mau ukana o aeia e ka hui mokuahi ma ia la, koe walo no na ukana ma-ma ame na paiki, mawaena nae o ka hora eha ame ka hora elima o ke ahiahi, mamua o ka haalele ana mai o na mokuahi e holo ana ma ia ma-nawa, no na awa o Maui ame Kauai.

Maloko o ka Halema'i Kaueikeolani o na Kamalii, ma ka Poalua iho nei, i hoomaka ai o Kauka R N. Hatt, malalo o na hoolilo o ka hui malu, i ka nana ana i kekahi mau keiki kina o keia kulanakau-hale, i hiki aku ka heluna i ko kanahiku. Aole he uku o ka nana ame ka lapaau ana i kela mau keiki.

Ma Wailuku, Maui, ma keia la e weheia ai ka ahaelele a na kumukula o Hawaii nei, no ka noonoo ana i kekahi mau kumuhana ano nui, i pili i ka oihana hoonaauao maanei nei; ua hoea pu aku ma kela ahaelele kekahi mau loea pili i ka oihana hoonaauao mai Amerika mai, no ke kuhikuhi aia i na alahele e loaa ai ke ola kino maikai i na keiki.

Maloko o ka aha hoomalu ma ka Poalua iho nei, i ae okoa ae ai ka Lunakiai E. P. Low no ka pili o kana keiki i ka hewa holonui i ko-na kaa otomobile, ma Moanalua ae nei, ma ka Poalima i hala, a ua hoomaluia mai oia he umi-kumamakolu mahina, ina no kona ku-e hou i ke kanawai, e kauia aku ana ka hoopa'i dala maluna ona, a hoopa'i hoopaahao paha.