Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 52, 28 December 1922 — UA EMI MAI NA LOAA O KE KOMISINA. [ARTICLE]

UA EMI MAI NA LOAA O KE KOMISINA.

[ Mamnli 0 k«kahi mau ninau pili [Home Hawaii, ua haule mai na loaa 0 keia Komisina no kekahi mau tausani dala 0 hiki aku ana i ka $24,00.00, a oi iki aku paha. O keia kumu emi mai, mamuli no 0 ka manao ana o ka Loio Kuhina 0 ke Teritore, o na loaa o na aina Hoopulapula e paaia nei ma na hoolimalima kahiko, e mau no ka holo ana oia mau loaa ike Teritore. He mau dala nunui maoli keia, a he heluna no hoi i hiki ole ke Komisina ke nana maka aku. Aka, ina oia ka mnnao kanawai 0 ka Loio Kuhina, maluna o kela pauku kanawai, alaila, aole paha e hiki ana e ku-eia altu. O ka niaau paha, pehea la e hana ai i loaa mai. ai keia mau dala, 50 ke kumu, ua nui maoli keia heluna, a ina aole e loaa mai ana e haule hope ana kekahi mau hana ano nui e makemakeia nei e hoohana aku. Eia aku ka Ahaolelo a noho mai 1 ka la 21 o Feberuari, 1923, a 0 ka hana maikai 0 ke komo aku e noi imua oia Aha i ka hoihoi hou ia ana mai 0 keia heluna dala i ka waihona 0 ke Komisina. O ka manao 0 ka poe nana i haku i ke kanawai, he mau manao maikai, a ua ike oleia no paha e emi iho ana na d«ala malalo o ka heluna i makemakeia no ka hoonee ana aku i na hana imua. Aka, ma kei«a ike kanawai hoi, ua hoole mai oia i ka hiki e loaa keia mau dala. O ke alanui wale no i koe, oia no ka liele ana aku imua 0 ka Ahaolelo i keia noho ana mai, a noi aku « hoihoi ia ae keia heluna dala iloko 0 ka waihona 0 ke Komiaina. Aole keia mau dala e lilo ana i mea hoopilikia mai i ke aupuni, aka, he mau dala po keia na ke Komisina, a e ohiia mai ana no mahope aku 0 ka pau ana o na hoolimalima e paaia nei o keia mau aina. O na aina no ke Kanawai Hoopulapula, a o na loaa ka ke Teritore. Ma ke kanawai, he elua alanui 0 kahi e loaa mai ai 0 ke dala a ko Komisina. Ka mua, mai na hoolimahma mai 0 na aina aupuni ame na wai, ho $0% (pakeneka); a 0 ka lua; he 100% (pakeneka) 0 na aina malalo 0* ka malu 0 fe Komisina i hoolimalimaia. O ka hoopaapaa aia no maluna 0 na aina malalo 0 ka malu 0 ke Komisina. Ma kekahi hapa o ke kanawai ua" oleloia e loaa no keia tnau dala, oia hoi na hoolimalima 0 keia mau aina i ke Komisina. Ma kekahi hapa hoi, e olelo ana ke 1 kanawai, "i ka pau ana 0 na hoolimalima e paaia nei i keia la", | oia hoi i ka la i holo ai keia kana-1 wai. I ka la ī hooholoia ai keia kanawai, e paaia ana ka hapa nui 0 keia mau aina e na hoolimalima kahiko, i hiki aku i ka 9 a 10 makahiki. A malalo o keia hapa o ke kanawai, aole e loaa ana keia mau hoolimalima ahiki i ka pau ana. A hana hou ia h« mau hoolimalima hou. O ka ninau aole anei e komo aku ana ke Komiaina e ohi i ke 30% (pakeneka) mai keia mau hoolimalima mai. Ma keia wahi ka Loio Kuhina e huli nei i ka manao 0 ke kanawai. O ka moolelo o ke komo ana mai 0 keia hoololi hope, ka mea nana 1 hookahuli ka manao mua o ke kanawai, oia no keia. '' Mahope 0 ka pau ana 0 ka hoike a ke Komiaina i hoounaia ai e ka Ahaolelo imua 0 ke Komite o ka Hale, a ua hooleia na manao 0 ka loio 0 Carter, ua hoi mai na (Aole i pau.)

i ka Hokele. Aka, ua hele mai nae ka Loio o Carter, a koi mai i ke Alii he mau hoololi kana, a ina e ae ana ke Alii i keia mau hoololi, alaila āole oia e hele ana e ku e i ke kanawai, aka, ua makaukau oia e hele imua 0 ke Komite 0 ka Hale a hooia aku, e hooholoia ke kanawai." O keia hoololi oia no ka paaia ana 0 keia mau dala ame ke ku mau ana 0 na hoolimalima e paaia ana e Carter no ka Parker Banch, a hiki i ka pau ana 0 na makahiki i hoopaaia ma kela maa hoolimalima. Im aole i ae ia aku keia hoololi, ina la ua maopopo ole ka holo 0 ka kanawai. He mea oiaio ua hilei e ikeia ka manao «alunu 0 keia haolo ma 0 kona makomako wale ana no e hoopakeleia na aina e paaia nei e ia ma ka hoolimalima. Ua hiki e ikeia mamuli 0 kona hoolilo nui ana i lee dala 0 kela Hui ame kana no hoi, e puka 0 Jarrett a e haule hoi 0 Wise, e imi ana oia i alanui e haule ai na manaolana o na Ilawaii i ka loaa ana 0 kela mau aina e paa ia nei e ia. Aia kakou e ka lahui a ike aku, owai la ka mea i paa ka ihu i ka uwea umii. Ua olelo nui ae 0 Jarrett he kanaka oia, a ma lea hana e ikeia aku ai kona kuokoa ame kona paa i na hao umii a keia haole. Eia ke paaia nei e keia haole he mau aina i hiki aku i ke 93,000 eka i komo mai malalo 0 keia Komisina ma na hoakaka a ke Kanawai. Eia oia ke uku nei he mau elala haahaa loa no keia mau aina. A ke makemake nei oia e paa mau loa i keia mau aina, oiai no nae he mau haneri tausani eka i noho onaia e ke keiki ana e noho nei ma ke ano ho kahu. He haawina ano lapuwale keia 0 lea alunu. He haawina i maa mau i kekahi poe i komo ole lea manao aloha i na hoa kanaka. A ke paaia n«i keia mau aina no ka hoowaiwai iaia ame kekahi keiki uuku, i lawa no i na aina e hoowaiwai mai ai i keia keiki, amo keia haole no hoi. Aka, aolo 0 ka manao kaulike e komo mai ana iloko o ke kanaka alunu. He kanaka hoopilikia keia i ka noho lahui ana 0 na Hawaii. A 0 ike aku ana no kakou e ka lahui i na hana a keia j haole ma keia mua aku. Ua hemo mai la ka ihu 0 ka elepani, a p ke kino koe a ikeia aku. Aolo nae keia mau hana alunu e lanakila ana, a i ole e pilikia ana paha ko kanawai Hoopulapula, Aole loa, no ka mea i ka pau ana 0 na hoolimalima e nei e ia, 'e hoi! mai ana no kela mau aina, a ia j manawa e weheia aku ai, a e lilo mai ana malalo o ka lahui Hawaii ka ohi ana i na pomaikai, a e nele ana oia i ka ohi ana i na tausani dala ana e hoonuu nei i keia mau la.