Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 1, 4 January 1923 — HE HANA NA KA AHAOLELO [ARTICLE]

HE HANA NA KA AHAOLELO

Ma ka noho ana o na lunahelu me ohi auhau, a noonoo ma na la aku nei o ka pule i hala, e pili ana i na alahele e hiki ai ke ohiia nn auhau, o kekahi mahele o na makaainana, hoohemahema i ka uku ana i ko lakou mau auhau i ke aupuni, ua hoalaia ae kekahi mau ninau e pono ai e lilo o ko kakou ahaolelo e noho mai ana iloko ae nei o ka mahina o Feberuari, ka mea nana e hoopau ae ia pilikia, ma o ka hana ana mai i kekahi mau kanawai pili i ka uku ana i na auhau. | No na luna oihana o ke āupuni, na limahana apau malalo o ke aupuni, pela hoi na limahana malalo o na hakuhana, ua hanaia he kanawai no lakou, o ia no ka laweia ae he iwakalua pakeneka o na ukuhana o ka poe apau e noho hana ana malalo 0 ke aupuni, i kela ame keia manawa, ahiki i ka uku piha ia ana o ko lakou mau auhau; a no ka auhau hoi o na limahana malalo o ko lakou mau ukuhana, o na hakuhana ka i kauohaia e ke kanawai e uku ae i ko lakou mau auhau i ke aupuni, me ka lawe ae nae o na hakuhana i iwakalua pakeneka o ka ukuhana o na limahana i kela ame keia manawa, ahiki i ka ukuia ana o ka huina o na dala auhau, i kaa ai na na haku hana ka uku ana. O ka maheie nae o na makaainana uku auhau, i kaa ole aku malalo o'na hakuhana, a malalo paha o ke aupuni, pela hoi kekahi poe e lawelawe ana he mau hana ponoi na lakou, a 1 loaa rae ka manao kolohe, no ka hoohoka ana mai i ke aupuni, ma o na luna auhau la, he hana paakiki a hiki ole ke koi ana aku ia lakou; no keia mahele, i makemakeia ai, e hanaia he kanawai. e hiki ole ai ia lakou ke pakele, aka e hookaulikeia lakou. me na mea apau, ma ka uku ana i ko lakou mau auhau ī na makahiki apau. Ua hiki ole i kekahi poe ke alo ae mai ka uku an& i ko lakou mau auhau, ma o kekahi kanawai la 1 hanaia, e koi ana, mamua o ka haawiia ana aku ia lakou o na laikini no ke kalaiwa ana i na kaa, a no ka hookele ana paha i na kaa otomobile, a mau oihana e ae paha i kaa malalo o ka laikini, he mea pono e loaa mua na likiki hookaa, no ko lakou mau auhau; ma

keia ano iho la, ua hiki ole i kekahi mahele nui o na makaainana hookaa auhau, ke alo ae, mai ka uku ana i ko lakou mau auhau. Pehea nae e hiki ai ke koiia aku, kekahi mahele o na makaainana, i kaa ole aku malalo o ka papa o ka poe i hoakakaia ae nei maluna, e uku mai iko lakou mau auhau? Ua hoalaia mai kekahi mau manao hoakaka, no ka ninau mua ia o ka poe e makemake ana e hoolilo i ko lakou mau waiwai, e na noteri ame na akena hooiaio palapala, mamua o ka hooiaioia ana o na palapala kuai hoolilo. I keia manawa e ku nei, aole he kanawai o kela ano i hanaia, e koi ana i na noteri o ka lehulehu, ame na akena hooiaio palapala, e ninau mua i na likiki hookaa auhau o ka poe he mau waiwai ko lakou e hoolilo ana ma ke kuai; nolaila ua pakele maoli kekahi poe lehulehu mai ko lakou uku ana i ka auhau; a he hana paakiki ka ohi ana aku i na auhau o kela poe, no ka mea ua lilo aku la ko lakou mau waiwai, a hiki ole iho la i na luna auhau, ke kikoo aku i kekahi mau mea hoopaa, no ka pana'i ana mai, no na auhau kaa ole. O kekahi alahele i hoakakaia ae no ka poe hookaa ole i ko lakou mau auhau, o ia no ke kaa ana i hana na na luna haawi palapala ae mare, ka ninau mua ana i na likiki hookaa auhau mamua o ka haawi ana aku i na palapala ae mare, ma keia ano, aole loa he mea e pakele mai ka uku ana i kona aie i ke aupuni koe wale no paha ka poe i mare mua, o ka hooholoia ana he kanawai o keia ano, ua ili iho ke ko'iko'i maluna o ko kakou ahaolelo kuloko, ka noonoo ame ka hooholo ana, ma ke ano e hiki ole ai i ka poe kolohe e pakele mai ka uku ana i na auhau. Ke holo like nei na pomaikai, mai na dala auhau e ukuia nei i ke aupuni, i na makaainana apau o keia Teritore, nolaila he hana kupono ole loa, na kekahi poe ka uku ole ana i ko lakou mau auhau i ke aupuni, oiai nae e hauoli like ana i na pomaikai apau, i loaa aku ia lakou, mai na dala mai a ka poe i uku pololei i ko lakou mau auhau. Ina he oiaio na mea i hoakakaia ae, maloko o ka halawai a na luna ohi auhau, aia ma kahi o ke kanaono pakeneka o ka poe kupono i ka uku auhau, i hookaa ole ae i ko lakou mau auhau i ke aupuni, alaila he huina dala mahuahua maoli ke loaa mai ana, ina he mau kanawai kekahi e hanaia ana, e hiki ole ai i ka poe kolohe ke pakele.