Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 2, 11 January 1923 — Page 7

Page PDF (1.42 MB)

EHIKU
NUPEPA KUOKOA HONOLULU. T. H. POAHA. IANUARI 11. 1923.
Nolaila, ua nui ka hana ma na
puka komo ua aneane e poino oiai,
hana oe me kou ikaika e komo
i hooke aku a hooke mai, nui na
umeume, na makua me na bebe,
a 3 o ka hale me ke kikiki 1 a 3,
ole likiki.
He Hall nui keia e komo ai 1000
anaka, aka i keia po, ua ku ia
una aipau na hana kupua hoopa-
haohao a'u e olelo iho ai, aole i
awa kua noonoo, a olelo Hawaii
kakau i ka nani ame kona ku-
paianaha i ka naauao lua ole o
keia wahine haole nana i hoohana
kona puniu e a'o i na haumana
ke kula o Kahuku i nohoia e na
kumukula he umi.
Me ka mahalo nui,
JOEL K. APUKEHAU,
Kahuku, e pii nei.
MANHEIM, Dec. 26.—Ua ikeia
ma ka La Karisimaka hoea ana
mai ianei o elima mau kanaka Ke-
lemania, ka poe i hookuuia mai ai
mai ka halepaahao Palani mai. O
keia poe ka hope loa o na paahao i
hoopaaia ai ma Palani.
NA MAMO a ADAMU INA HORA
HOPE O KA A. D. 1922, AME
NA HORA HIKIMUA O KA
M. H. 1923.
Kakauia no ke Kuokoa)
E ke kapena, anoai new year o
-K himeni pu hoi kaua me ka
-. .ihelu o kuu pepa i keia mau
.:.::: himeni (huia) a lakou ma i
:. . : makahiki hou ai:
;.: . .o i piha ia moku,
; .] .'(iia i ka home.
M .- :: .uli ae Ui o keia mau lalani
..-.-.I-uupu ana i ka manao aloko,
uku ia au i ko'u hoa; "E hele
k .iua e ike hope i ka aui o ka
AM o keia makahiki?
,. . " wahi ana.
;.; ; oa iho la i na wawae, koupu
-iini, kau na papale, naue mai
:. . kahi o ke kaa uwila; o ka
..ku no hoi ia, hoomaka ke kaa
.-.. i aku la au i ko'u hoa, "o
. : i^ha. ko kaua pakalaki hope
-.ko o keia makahiki."
n'i'.n la hoi!" wahi a ko'u
:.;.. ohai la ka pupuhi i ke kaa
... he i'a no Ukoa, a ke ku nei
i ka puka pakaka o hoka."
:, m la olelo, oiai aole oia i
- ^a manao o kona hoahele.
, iho la mawaho o ka hale
I'.-ike. a na liu no ia noho ana
ka ualohiwaa, hiki ke kaa
-. -iku la.
; u.-,,- mai noi ke kiu o ke ala-
ko hoahuwale mai la hoi ka
.^ i kona malamalama ohiohi
, umii nui.
L..IO nei ke kaa, ke kau mai
i poe, a ke mau nei ka nana
-. iia maka o ka pueo o ka wao
E ke kiai heaha ko ka po?
k-, hiki ana o ke kaa i ke ala-
Mo:. lio mehameha wale no o
: -. aole hoi elike aku me ke
:"-.: Poaono, ka hele o na alanui
.u i na kanaka, pw ko lakou
'-lehu, lele iho la me ko'u
; ko alanui Papu, holoholo aku
..-.n. aohe nui o ka poe e ma-
'-:;'..-! no nna.
"e kaukoe nei na wawae i ke ala-
^ Makele ke alawa la na maka
. ;; maanei o na hale . O kuku
;-.--.. h-- ano mehameha i ka nana iho,
P .? i kaohi iho ko maua mau lio
.-.i-^5i kamaa, ke mau nei no ka
7^-^o ka holo imua a ku ana i ko
k^-a'n o ka Empiie (kiionioni) ko-
- ^ .-.ku la iloko, e muia ana no na
n-.i.ka o ka lehulehu i ka nana i na
] .ona nani o kekahi kii o ka aina
-.aio i ka wa hooilo, e uhi ana ka
ai a "ia'i i ka honua, e luluu ana
h - na lala o na kumulaau i ka hau,
! 57.ow ' a he nani maoli i ka maka
o ka puoo e kilohi nei, aka nae hoo-
kii i n-.-o i oi.? ku ka nani ke aloha
p-'.pan o ka ipo i ka ipo, ia wa i
.-"? ne ai ka hauoli aloko, a eu ae
:-; --.-. me ko'u koolua, a puka mai
:.-.. in-iho. maanei ^a, wehe mai la
:-: .-.'u hoa i ka pili hooko-o ialoko,
^'o .iku la kela i ke au a ka He-
" -:.- owa, a lilo no hoi au i ke au a ka
- -.^ae-. ke ko-ke nei na kapuai, a-
-.- -n hoi ahiki i ke alanui Muliwai,
:-: - keia kaa e ku ana aohe wai e
:-.-:--: ai (ohua).
K -.u ma keia mea holopupule, no
)---' -.'muu BoHlania, i ko kaa ana
:-.-, nowaho o ke alanui Mila, iko
:-"--.-: ".n i na pueo maka a e ku'i la
:- -i mai nna e lele ana ka malama
'---.! o ko lakou mau onohi mo ka
-k:; '."k.'.. n e niniu ana hoi na eheu
',.: k-i poahi kaa ka luna o Kilauea
- ',-: na hope ami lewa a ka awaa
-...-. '''--ii nae ka nani o ka mahina e
K-i'-n-.iia ana e ke kiu lu kehau o ke
; ko kau ana aku ma kahi ma
' :, " aku o Manamana, kahi i ku
Ka home noho, ike aku la ka
: -- helepo, i kekahi ohana e muia
-,- mawaho o ka lanai akea o ka
: - .-. ^ lione ana na leo kani uhene
, i ila, a e poha iho ana ka leo
(-'.- : ^.he o na opio wahine, pela ho
'::'-" na opio kane i hoomaliiehie
- : '- ko ienopa, ame ka alela auwe
3 ' ':. ka u'i e!
M- li--' mea la i ke koho aku a
':.-- -...-UMI o ka po, e hoonenehiwa
'.:'..- n- ia mau leo, i ka makuakane
: : k^ makuahine o ka home, ame
:-:-. -'aloha i hiki mai no ka haaw
; ; : i ku lululima hope loa no ka
. ;-.:;!! iki e pau ana, oiai ke aneane
. - . noi ilaila.
".:,! kekahi mau lalau! o ia himen
' n ka pepeiao i hoolohe aku ai.
"-i lono leo mai nei au e ke hoa
''a ona na manu inuwai pua lehua
'.ikiiki mai loko aneane hiki ole
; ko ue i ke oi a Polieie keke,
' kn lohe ana nku ia leo mapu
1 --' u ke kuluaumoe, ua kaomi aku
'n i ka poohiwi o ka mea hooholo
^ ":--- ^iina pepeiao aole, aia ka pe
! i i ka alu wawae. anuu iki ma
ln K', nee ana, ahiki i ke koli'uli'u
.'i'n ^ ka leo kani aumoe, wehe ma
b ";-' kaa. ke oni nei ka huila no
k''- n'''nni.
I li liiki ana i ke 'kihi o kekah
M!:; u':;. o Hauoli nna na kamalii m
iia P. :! lMiopahupahu, ninau aku la
: kokuli; n lakou nowai keia kak-el
k..' i'Ui-uaulama mai nei na kukui uwi
:.".?
''Ilo lohe wale no ko'u i ka ino
ke kaheaia, aole nae au i kamaain
i .ia." wahi n kekahi keiki opio
' ^i -kumamaha paha makahiki
" . 'u koho.
, Owai kona inoa?" wahi a ka ma
' :. o ka po.
,, "Lohe a'u i ke kaheaia o kon
lpi on o Mi5ieo Hanuhanu-pua-pikak
iaula paoa i na moku, a o Hamebal
kekahi inoa a'u i lohe ai i ke kahe-
aia."
I ko'u lohe ana i ka pane a ka opio
ake aku la ka manao e ike i na hio-
na a'u e manao nei eia au iluna
o ka honua aina o Nuwela, kahi i
ulu ai o ke kookoo laau o Ukelekina
ka Kui.
Lele iho la mai ke kaa iho, a
hookokoke aku la i ke kakela ku i
ke alo pali, ke ike la ka manu o ka
po i na hiona ulumahiehie e haia-
mu ana iluna o na mea apau, oiai
ka manawa ke aneane loa aku nei
e hiki i ka minute a Adamu i ka
huaolelo Hape Nuia; hapala ke ke'a
ma ka ele ka ai, ua haki no!
Lohe aku la ka mamo a Davida
i kekahi leo o ka wahine opio, e
pa'e mai ana ; "E ka malihini, e ki-
pa i ka hale; hele mai mai hilahi-
la!"
Ikaika ae la na wawae, no ka mea
ua pa nui i ka leo hookipa, hele
aku la a hui me ka haku wahine
o ke kakela ame kana aliikane,
lulu na lima kukai na olelo hikimua
no ka hauoli e kokoke mai nei.
Aole i liu iho hoeu mai la na
hoaloha o ka haku hale, mao mai
maanei ae mo na leo ohaoha o ke
kamaaina e pa'e ana no ka hookipa
ana mai.
I ka hiki ana i ka manawa, ke
kani mai nei ke oeoe, ua puili aku
ka hoaloha i ka hoaloha, ke kane i
ka wahine, ka makua i ke keiki mo
ka puana ana i ka huaolelo kama-
hao, Aloha Hape Nuia kakou.
Alakai ia aku la na mea apau
iloko o kekahi rumi nui, a e waiho
ana he mau pakaukau i hoopihaia
me na mea like ole o ka honua, no
ka hoopiha ana i ka hauoli nuia, e
kuku ana na kuene me ka makau-
kau, i hakalia i ke kahuna, a ame-
ne ka pule, hao ke kepa ka hau o
Lihue i na hoaai o ka papaaina.
I ka hoomaha ana ae o ke kupo-
pou ana a na mea apau, e nuu ana
i na kohikelekele a ke kamaaina,
hoene ana ka leo o ke kolohala i ka
po la'i, mai, kekahi kalapu himeni
mai, auwe ka u'i e!
Mamuli o keia ulumahiehie, ua
eu ae la na mamo a Hawaii, a hoo-
ni ae la i kahi kino i pau ae hoi ka
maka poniuniu, eia nae o ka wa ia
oi loa aku ai o poahi kaa ka luna
o Kilauea, kaa na hope oni lewa a
ka awaawa a ua piha ka houpo o
na mea apau me ka hauoli.
Aole i hoomaha na hana hoohilu-
hilu no ka makahiki hou, oiai na
mea apau e hehi ana i ka oneki hou
o keia moku nui (makahiki 1923)
ahiki i ka hoea ana mai o,
Ia oe e ka la e alohi nei, ma na
welelau o ka honua, a ikeia ao la
ka laau maka me ka laau maloo.
Ma na mea apuu a ka pueo o
ka waoakua i kaapuni -ai i kekahi
hapa nui o ke kulanakauhale alii o
nani wale ka pua i Honolulu, i kela
mau hora o ka po Sabati, he nani
na mea apau, aole mau leo uluaoa o
ka haunaele, aolo no hoi he mau
hiona menemene i hanaia, a ua hoo-
kipa mai ko ke kulanakauhale ne
i keia makahiki me ka manao ma-
kee a pulama i ka maluhia a'u paha
e puana aku ai no kakou apau, e
ka Ua Kukalahale.
Hanohano ke kai i Mamala,
Holu ana i ka lau limukala,
E kala no au i lohe ai,
O ka'u hana mau no ia,
Aohe au pahuna hala,
Ku no mino i ka piko olu,
Oluolu pono no ka manao,
I ka noho nani a ia pua,
A he hookahi no ia nani,
I luluu i ke kihapai.
Me keia mau wahi olina leo ke
puana ae nei keia peni, e hahaiia
na mea apau e na ulia pomaika
o keia M. H., me ka malu mai o
ka Makua mai o ka malamalama.
Owau no ka Pelikana o ka waona-
hele, ame ka pueo o ka waoakia.
S. K. K.
NA LEKA KII OLE IA MAI AHI-
KI I JAN. 6, 1923.
Ahai, Mrs. Kala Mary
A. Kuhia, Joe
Alohikea, Alfred Kumoa, Mr.
(2) Kunukau, Mrs.
Oku, M. & Mrs. D.
John Kupihea, D. M.
Hapai, Alvara Laiewai, Kekua
Kaikai, Charles K.
Kailiuli, Moku Lelemanu, Mrs.
Kaimi, S. Lo, Sol. L.
Kaimuloa, Peter Lonohiwa, Mr. &
Kau, Miss Lucy Mrs. G.
Kauhi, Mrs. Hale Malie, James
loa Mahelona, Jo-
Kahala, Major seph
Kahanu, George Mahi, Miss Jea-
Kahele, lsaac nette
Kalamaku, John Manu, Mrs. Char-
Kalauawa, Mrs. les
K. Mikaele, John
Kalino, J. S. Naeole, J . K.
Kama, Solomon Namau, Charles
Kamaka, Mrs. Nawaa, Philip K.
Fred Noa. Miss Mary
Kamaka, Miss Pauole, Mrs. Hat-
Henrietta tie
Keahiolalo, Chas. Pahula, Kalei
Kekaula, Moses Papoa, Joseph
H. Pi, Mrs. K. L.
Keku, Hiram A. Pua, Joe
Kelai, Geo. Pukai, N. J.
Kepapa, W. K. Waioli, Kahoo-
Kimo, Miss Ag- ulu
nes Simeona, Mrs.
Kimoke, Mrs. Elena
E ninau mai ma na leta i hoolaha
ia ke kii mai.
D. H. MacADAM,
Lunaleta.

ATLANTA, Ga., Dec. 26.— Ua
ikeia ma ka moolelo o na mahina
eono i hala na oi aku ka ha'iha'iia
o na kanawai hookapu waiona ma
Georgia mamua o kekahi hapa ma-
kahiki mamua aku ma ka moolelo
o ka mokuaina.
KE KARISIMAKA MA KAHUKU
I HOOMAKAUKAUIA.
Mr. Lunahooponopono, Aloha Ka-
risimaka kaua: — Ua aneane loa mai
kakou e komo aku i ka M, H. 1923,
ke hoike aku nei au i ka oni kupai-
anaha kiekie loa o Kahuku aina le-
wa, ame ka oni ana o na hana i
hanaia.
Ke hoomanao ae au a hoike aku
i kona pii ana o na Lana i hanaia
ma keia po Poaono, la 23 o Dec.
nei, ke kuaiia a i ole, i weheia ma
ke kulanakauhale o Honolulu, he
mau tausani (lala ka loaa, a oiai, ua
nani loa, a kupaianaha loa no hoi,
i oi aku i ko Aala Paka mau hoike-
ike.
Maihea mai keia, pii o na kupa-
ianaha oi loa. Haina, mai ke Akua
Ihi no. Ua lokomaikai mai Oia i
ke kanaka e ola me na ike lehulehu
haawi mai i ke kanaka, Kinohi
I:27, penei no ia:
Hana iho la ke Akua i ke kanaka
ma kona ano iho, ma ke ano o ke
Akua oia i hana ai iaia; hana mai
a Ia i kane a i wahine. A pela
iho la i ku ai ke kanaka i like me ko
ke Akua ka ike.
Mokuna III, pauku 22. I iho la
o Iehova ke Akua, aia hoi, ua like
ke kanaka me kekahi o kakou, ka
ke i ka pono ame ka hewa: Ke
kamai, mana o ke kanaka, na ke-
lepona na kelekalapa, na pahuolelo
a himeni, na mokulele, na kaaahi,
na mokuhao e lana ana iluna o na
wai. I keia la, e manaoio mai ai
o Hawaii Lahui, eia i Kahuku noi
he mau kanaka o ia ano e noho.
nei a ke ola nei, nana e hooni o
Kahuku aina i lewa mamua mai
Tahiti-ku mai me Kanehunamoku a
hoopaaia ai e Maui, kela aiwaiwa o
a au, a louia apaa o Polou ame ka
ou, a, i keia la ke pii nei iluna
a ilalo.
Mamua, ua pii ae a iluna a kiei
aku i ka la o George Wakinekona,
a oi loa aku ka u'i ame ka nani
ka haawi ana o ka mahiko i na
makana helu ekahi ame holu elua,
a ekolu, ko Kahuku Kalikimaka.
Mr. Lunahooponopono a o ka ma-
nukeokeo a, eheukani o Amerika
e lele ana, ma na kihi poepoe apuni
o Hawaii kuauli o Hawaii akua, o
Hawaii lahui, o Hawaii aina, ia
Hookumukulani a ia Hookumukaho-
nua, ka paa iluna ka paa ilalo,
a o ia keia Dec. 21, po Poaha, haa-
wiia na makana karisimaka ame na
himeni, ame ka hanau ana o Iesu
ma kahi hanai holoholona i Betele-
hema kona hiiia ana mai o Maria
ame Iosepa na kahuhipa i hele mai
e ike na magoi mai ka Hikina mai
ame ka hoku o Betelehema e kau
mai ana, na kapuahi hoopumehana
nani oi ae na mea i hoomakaukauia
e ka mea kaha ana i ke kii o ke
kulana o Iudea, na mauna na ka
huhipa me na pulo'u kapa o ko unu
o kela aina a ka hau i noho ai.
Na anela e pohai ana e hoonani
ana i ka himeni lahui o ke aupuni
o ke Akua a penei: E hoonaniia
ke Akua, ma na lani kiekie loa
he malu ma ka honua, he aloha
i kanaka.
Me ka eehia nui a anoano, me he
la, ua piha kela anaina me na anela
pu, o kahi o Maria e hii ana me
Iesu, me he la aia iloko o ka mala-
malama Hulia o ke ahiahi.
Mamuli o ke akamai o na mea ha-
na ike a ka haole ame ka noiau poo
kela a ka mea kahakii, a haawiia
mai na makana Karisimaka e Kene-
kalauka he mau eke mauu maoli
no ! piha i na ano like ole. Ua
auamo maoli na makua i na eke
a hoi aku i kauhale.
O ka mea he mau keiki lehulehu
kana maluna o na otomobile. Ua
nana aku nu, ma-o a maanei o na
lima, e huihui a kolea ana, ua nui
ino loa na puolo, e aneane ana e
hemo mai kona lima aku, o ke ku-
mu, ua nui loa a kaumaha iaia me
kona noonoo ole ae ko nanaia aku
nei oia, aia ka pono o ka puka iwa-
ho, a hu ae la ka aka Karisimaka.
Ia pau ana, ua kukala hou ia ma
la no e ke komite nui, apopo Poali
ma, hora 2 a hora 4 a hora 6 hou
no o ia la, a hora 8, na makana
Karisimaka hou no keia.
He ekolu a'u mau moopuna, he
makehewa hoi oe i na puolo oi a
aku ka hoi i ke kanake a palahu
mai la ka i'o o ka waha, e lewa
mau ana ka hoi ka papaauwae o
kela ame keia makua mea keiki
na ano lahui like ole, apau e noho
nei ma Kahuku nei, aole o kana
mai.
Dec. 23. po Poaono keia, hora 7:30
minute p. m., wehe hou ia na hana
Karisimaka, ua hanauia au no 76
M. H., e ola nei, aole mamua aole
no paha mahope hou o kuu ola
ana, a'u i nana a ike me ko'u mau
maka ponoi, aole i Honolulu, aole
i na mokupuni aole! aole loa no
na mauna, na aouli, na ahi like ole
na lole i uhiia maluna o na kii i lilo
he kanaka, na holoholona e hula-
hula sela ana, na manu i ku i manu
kino kanaka, mai na keiki mai,
na aahu o na kupaianaha ka ike o
ka mea humuhumu lole kupaiana-
ha.
Ua puili like ae la au me Mose
Kaaipuaa nona no kona ola ana i
68 o kona nee ana a olelo ae aole
kana i ike mamua elike me keia,
ke kupaianaha o ke Akua, i kona
ae ana e haawi i ke kanaka i ke-
kahi hapa o kona akamai.