Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 2, 11 January 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

"Ma ke'ano e lilo kaua i mau hoaloha maikai ma keia mua r.';!e a'u mau ku-e ana, aka ma ke ano he komo hoopalau, ,-i..!e e hiki ia'u ke lawe mai i kena komo," alaila hopu aku la : ka r»oki uuku, a iaia i nana iho ai i ke komo, e kau ana kona n.au huakumu. a pela hoi na huakumu o Habaki, nolaila aole e hiki iaia ke lawe mai i kela komo, a o ia nae kana o ke kaana mai: r. paa aku no oe i kena komo, a e haawi mai i kekahi mea 2 <":C. ma ke ano hoaloha, e lilo auanei ia mea, i mea ano !r,i ia'u, ma keia mua aku." ILm.ii ae la o Habaki i kona lima hema iluna, a hoikeike :ku ia imua o Tiodora me ka pane ana aku: "E makemake . -n n-.-i anei oe i keia komo, ma kuu manamanalima?" \e. e haawi mai oe i kena komo, ke lilo ole nae ia i mea :-.nu e minamina ai, i ka ha'o o kou ike ana i kona kau ma -;ora wahi mau. Ua lohe no oe e Habaki, i ko'u manao maha.o no keia komo ou." Mc ka hoohakalia ole iho, a minamina paha, ua wehe ae la o Hahaki i ke komo mai kona manamanalima uuku ae, a hookomo aku la ma kekahi manamanalima o Tiodora, me ka hoopuka jm ana ae i keia mau huaolelo. "Akahi no a loaa ia'u ka ike i keia wa, ua kuleana au ia oe, mamua o kekahi manawa okoa ae. Ua loaa maoli iho la ia'u ka manao makee me ke aloha ia oe, i oi ak.ll paha, ina nei no ko kaua hoohui maoli ia ma ka berita o ka mare." Oiai ua o Habaki e hoakaka aku ana i kela mau olelo imua 0 Tiodora. i lalau hou aku ai oia i ke komo elaimana hoopalau, a hookomo ae la iloko o ka pakeke o kona kuka, me ka hoomaopopo ole mai nae o Tiodora, a mai noonoo ole no paha ua o Tiodora no kela komo mahpe mai, ina aole oia i ike i ka waiho o ka poki iluna o ka papahele, mahope iho o ka huli hoi ana aku o līabaki no kahi o kona makuakane hanauna. Hoihoi aku la ua o Tiodora i kela poki uuku noloko o kona mmi. me ka manao, aia a kekahi manawa e halawai hou ai oia me Habaki, alaila haawi aku iaia, me kona moeuhane mua ole no ka lilo aku o kela poki uuku, i mea ano nui mahope mai. i ka wa e hala ae ai o kekahi mau mahina o na auwe ame na kaumaha, e oili ae ana ia, i mea nana e hoomalamalama a* i kekahi hana ano pohihihi i lawelaweia. "Heaha ana la ka kuu makuakane e olelo mai ai, no keia houpauia ana oka hoopalau mawaena o kaua. E hoi aku ana au a hoike aku iaia i na mea apau me ko'u hoopilikia ole aku i'k<".na noonoo, no kana mau mea i hoolala ai no ke Karisimaka." "Heaha no hoi kau e hoike walē aku ai iaia i keia manawa, maiia o lilo ia i kumu hookaumaha aku i kona noonoo. E Imea mai ana o Mr. Kelekolio, ma ke ahiahi mamua iho o ke Karisimaka. a e loaa ana he manawa maikai no maua e kamaiiio pu ai no keia kumuhana, a o ko'u manao ea, o Mr. Kelekolio. mea kupono loa nana e hoike aku ia Keoni no keia xumuhana." 7 "He manao maikai loa kena ou e Tiodora, ke lokahi pu aku nei au iloko o ia manao, nolaila e noho hamau loa ana au i keia mea. a na Mr. Kelekolio i'o e hoike aku i kuu makuakāne." I ka haalele ana aku o Habaki i ka rumi o Tiodora, ku aku la ke kaikamahine opio ma ka puka aniani, aole no kona makemake e nana i ka hoi ana o Habaki, aka no ka hoonana ana 1 na noonoo like ole e nalu la iloko ona. Ke noonoo la oia, pehea ana la ka manao o na kanaka ke lohe mai no ka hoopauia ana o ka hoopalau mare mawaena ona ame Hbaki; a pehea ana la ko Keoni Naika manao, e lilo ana paha ia nuhou i mea maikai i kona manao ame ka ole? *'He hookahi a'u mea e hauoli loa nei, o ia no kā hoea ana mai i ka wa e pau ai na hana hoopilikia a Keoni Naika ia'u. Ua pau ae la no ko'u paa ana malalo o ka aelike hoopalau me Habaki. nolaila aole he kuleana i koe o Keoni Naika, e hookohukohu mai ai, elike me ke ano o kana hana mau ia'u. Akahi no a hiki pono ia'u ke hooko aku i na olelo a Tosepine i kamailio mai ai. no ke ku-e ana aku i kel akanaka, a mai keia- manawa aku. aole loa au e ae ana e himeni hou, malalo o kana alakai ana." Ua piha paha iaia ka hapalua hora o ka noho ana maloko 0 kela rumi. mahope iho o ka hoi ana aku o Habaki, akahi no oia a hoi aku no ka hale maluna, e noho mai ana no o Josepine ma ka puka aniani, a o ia kana o ke kamailio ana aku: "Ua hele mai nei o Habaki e ike ia'u, a hoi aku nei," wahi ana. me ka ulu koke ana mai o kekahi manao, e huai pau aku oia i na mea i kamailioia mawaena o laua, aka nae mahope iho o kona noonoo hou ana, hooholo iho 1a oia e hoomanawanui a ka wa pono, alaila hoike aku i kona hoaloha i na mea oiaio. "Aole he manawa e ae a Habaki i hoike mai ai i kona ano oluolu elike me keia hoea ana mai nei ona, a ua haawi mai nei 01 1 keia komo nani," me ka hapai ana ae o ua o Tiodora i kona lima hema iluna. *) na mea aua o Tiodora i makemake ai e hoopuka ae imua n kona hoaloha, o ia no ko laua aelike ana, e hoopau i ka hoopalau mawaena o laua mawaena o laua, a ua lilo laua he mau hoaioha maikai loa, eia nae aole i puka aku he hookahi o kela mau olelo mai kona waha aku, o ke komolima kana o ka hoikeike ana aku imua o Josepine. Nana mai la o Josepine i ke komo, alaila nana aku la ma na maka o Tiodora o ka hoihoi ame ka ulumahiehie kana mau hoailona e ike mai la. me ka nalu ana iho hoi iloko o kona noonoo: ' Ke manaoio nei au, akahi no o Tiodora a ike i ke aloha no kana ipo." alaila hoike mai la i kona manao mahalo, no ke komo. a ma kela wahi iho la, i hoolele aku ai ko laua noonoo no kekahi mau mea okoa ae, a hoopalakaia aku la ka noonoo ana, i ka meahuna a Tiodora, me ka hua'i ole ia ae iwaho. ahiki i ka kekahi manawa mahope mai, i ka wa i koi okoa ia aku ai oia. oiai iloko o na haawina o ka ehaeha ame ka weliweli. Ma ke koena aku o kela la, he kulana hoihoi maoli ko Tosepine. lamalama mai la kona mau papalina, a eleu hoi kona hele ana e lawelawe i kana mau liana, a ke nana aku ma kona mau maka, o ia no oe o na opuu daimana, i ka aa mai i ka po pouli. MOKUNA VI. Ma ke ahiahi o kela la a Habaki Naika, i hele mai ai e ike ia Tiodora. a aelike ai laua e hoopau i ka aelike mare. ua hoea mai la o Gai Wakona, no ka ike ana i kona kaikuahine.

lie nanaina kaumaha mau maluna o ko Gai Wakona mau maka, oiai hoi ke ike la oia i ka hoihoi o kona kaikuahine, a me he mea la ma kana hoomaopopo aku, o kela ka manawa mua loa ana i ike maoli ai i ka wahine u'i o Joscpine. kii aku oe e Josepine i kekahi kihei hoopumehana nou, a liele ae kaua i ka holoholo, no kekahi manawa pokole. He ano hu'ihu'i no ke ea, eia nae he oiuolu ia no ka holoholo ana," i pane mai ai o Gai i kona kaikuahine, mahope o ko laua nanea liilii ana no kekahi mau minuke. Ua pono kela manao o Gai Wakona, i kona kaikuahine, nolaila holo awiwi aku la o Josepine noloko o ka rumi, a oili hou mai la tne kekahi kihei hoopumehana, o ko laua nei hele aku la no ia no ke alanui, a kamoe pololei aku la ka laua holoholo ana, no kahi o ke kahawai, he wahi hele mau ia no e na kanaka i ka holoholo e hoohala manawa ai i ka po. I ka hoea ana ma kapa o ke kahawai, holoholo iho la laua nei, no ke kilohi ana aku i ka wai aliali, e hulili ana, i ka malamalama o ka mahina: a i ko laua maopaopa ana i ka holoholo, hoi ae la laua a noho maluna o kekahi pohaku nui, e pili kokoke ana i ke kahawai, ma kahi ulu nui nae o na laau. "Ua hoike mai nei o Tiodora ia'u, e hoea ae ana ka o Hahaki Naika, no ka ai pu ana me oukou ma ka po o ka la apopo, he mea oiaio anei ia?" wahi a Josepine, i ninau mai ai i kona kaikunane, no ke ake e loaa hou aku iaia kekahi mau ike e pili ana i na hana i hoolalaia, no ka hookuikahi ana i kona kaikunane ame Hahaki Naika. "Ae, e hoea io ae ana oia no ka ai pu ana me makou, no ka mea ua makemake loa o Mr. Edimona, e hoopauia kela pilikia mawaena o maua. No'u iho, ua hauoli loa au, e loaa he nohona hoaloha ana mawaena o'u ame Hahaki, a ua piha no hoi au me ka hilahila, ke hoomanao ae no ko'u piha maoli i ka huhu ma kela po, nolaila aole e loaa i kuu uhane ka maha, ahiki i ko'u lohe ana aku ia Habaki e huikala mai ana ia'u, a e hoolilo mai ana hoi ia'u i hoaloha nona, aka nae—" alaila hooki honua wale iho la no o Gai Wakona, i kana kamailio ana. "Heaha ia mea au i ka iho la e kuu kaikunane, mai huna mai oe i kekahi mea ia'u?" wahi a Josepine me ka leo oluolu, oiai hoi kona kaikunane e kulou malie ana kona poo ilalo. "Malia paha he mea pono no ia'u ke hoike ae ia oe e kuu kaikuahine, e ike mai oe i ko'u mau manao, a pela hoi au.e ike aku ai i kou. Aole he kumu e ae o ko'u huhu ia Hahaki Naika ma kela po, no ka noonoo wale ae no, i ka la e lilo aku ai o Tiodora i wahine mare nana." "O kena iho la anei ke kumu o kou huhu ana?" "Ae, a ma ko'u manaoio, aole loa he pololei o ka mare ana o kela mau mea oiai aole loa he aloha oiaio iloko o kekahi no kekahi. He mea oiaio ua pipilipaa aku ka noonoo o kekahi no kekahi, aole nae ia ma ke ano e kupono ai i kane o Habaki na Tiodora. Q ko laua mare ana aku ma kela ano, e hoea mai ana ka la a laua e mihi ai, i ka wa e loihi ak uai o ko laua noho ana, a pau ka hie o ka pua. "Pehea no la na makua i hana ai i kekahi aelike, 110 ka hoomare ana i ka lakou mau keiki, me ka maopopo mua ole, i na hopena hookaumaha e kau aku ana maluna o lakou? Ma na mea e pili ana ia Tiodora ame Habaki, ua hewa loa ko laua mau makua, o ka hana ana i kekahi aelike, iloko o ka'wa naaupo loa o ka laua mau keiki." "Malia paha ua kuhihewa kena manao ou e Gāi, aia laua a noho pu ae he kane a he wahine, ia wa e loaa i'o ai ke aloha oiaio i kekahi no kekahi, pela ke ano o kekahi poe a'll i heluhelu ai maloko ona buke moolelo. Ma ka'u hoomaopopo aku, ua aloha aku o Tiodora ia Habaki, a ina he manawa leekahi e hoea ana, no ka hoopauia o ka hoopalau mawāena o laua, ke manao nei au, e.lilo ana ia i mea hookaumaha loa aku i ko Tiodora manao," wahi a Josepine, me kona hoomanao koke ana mai, i kana mau hiona i ike ai maluna o Tiodora ma kela auwina la. iho la ke kumu o kou huhu wale ana no, no ka mareia aku o Tiodora me Habaki?" i ninau okoa mai ai o Josepine i kona kaikunane.

"He hookahi no kumu nui, ua haulehia au i ke aloha no Tiodora. a i ko'u noonoo ana ae, e mareia aku ana oia me Habaki Naika, ua lawa ia no ka hoala ana mai i ka huhu iloko ō'u, he huhu, e hiki ole ai ke hoomaaliliia, koe wale no a ike aku au, ua lilo ka aelike mare mawaena o laua i mea ole." Ua hookahaha loa ia aku o Josepine no keia hoakaka a kona kaikunane no ke kumu oiaio loa, o kona huhu ana ia Habaki Naika, a iaia i paa mai ai i kekahi lima o Gai, ua hele a haalulu, eia nae aole e hiki laia ke pane mai, koe wale no ka hoao ana e hoauhee aku i na noonoo maikai ole mai iaia aku. "Ua maopopo no ia'u, he hana kohu ole loa na'u, ke aloha wale ana aku no ia Tiodora, aka nae aole e hiki ia'u ke alo ae, 110 ka mea ua kukuni paa ia kela aloha iloko o kuu puuWai nona. Elike me ka hiki ole i na lau o na laau ke paa iho i kahi hookahi, i ka wa e pa mai ai o ka makani, pela iho la ka hiki ole ia'u, ke uumi iho i ke aloha, i ka wa e ike aku ai ia Tiodora. , "I ko'u wa e noho aku ai ma kona aoao, a lohe aku i kona leo i ke kamailio mai, ua piha koke ko'u kino holookoa me ka ilihia; a ina no o ka nakeke o kona lole ka'u e lohe aku, e hoalaia mai ana kela mea maemae loa e moe lolii ana iloko o kuu puuwai. Ina no ka hoopa mai o kona mau lima, a nana mai paha kona mau maka nohea, auwe, make loa au i ke aloha, me ka makaukau e hookauwa aku ia'u iho malalo ona iloko o na la apau o ko'u ola ana ma ka honua nei. Manaao anei oe e Josepine, ua loaa ia Tiodora ke aloha o kela ano? Ua maopopo no ia oe, aole he aloha iloko o Habaki no Tiodora o oe e Josepine, me he mea la, ua oi aku kuu hauoli, e hoi koke aku iloko o ka opu o ka honua mamua o kuu ike ana aku ia Tiodora he wahine na Habaki; o kela noonoo ka mea nana i hoopii mai i ka inaina wela iloko o'u. Me ia ike no nae o'u, i ka nui o ko'u lili no Habaki Naika, ua haawi aku au i ko'u ae, e lululima pu me ia ma ka po o ka la apopo, a e hoolilo ia maua iho i mau hoaloha oiaio ma keia hope aku, me kuu ike no. oia ka mea nana e kaili aku ana i ka hauoli mai kuu uhane ae." O. e Gai kuu kaikunane, pehea la oe i hiki ai ke hoomanawanui, me ka uumi ana i na haku'iku'i a kou puuwai?" wahi a Josepine, me ka hele o kona helehelena a haikea. E ninau aku i ka makani, i ke kumu o kona pa ana mai: pela i na ho-ku o ka lani, i ke kumu o ko lakou olinolino ana, a e ninau aku i na wai o ke kahawai, i ke kumu o ko lakou kahe ana iloko oke kai! E kuu kaikuahine aloha, aole au i ike i ke kumu o ko'u makemake ana ia Tiodora, o ka'u wale no i hoomaopopo iho ai, o ia no ko'u aloha ana iaia me kuu puuwai apati, a o kuu ike aku ia Tiodora he wahine na kekahi kanaka okoa, ua like pu ia me ka haehae ana ae i kuu uhane a weluwelu liilii." "Pehea, manao no anei oe e Gai, aia iloko o Tiodora kekahi ike no keia aloha ou iaia?" wahi a Josepine me ka piha hopohopo loa no kona kaikunane. , Aole au i maopopo, no ka mea aole loa ma kekahi ano i hoikeike aku ai au iaia, no keia aloha o'u, aole ma na huaolelo, aole hoi ma ka'u mau hana, a oki loa aku ma ke ano o ka'u nana ana; ua uumi malie wale iho no au i ko'u aloha iloko o'u, me he momokuahi, e lapalapa ana malalo o ka puu opala. O hoikeike ana aku imua ona, aia ka hoohihi iloko o'u nona, me kona paa no malalo o ka hoopalau no ka mare aku me Hahaki Naika, e lilo ana au i kanaka ino loa imua ona.

"Ke ike nei au, ua. hoopilikia loa aku au i kou noonoo e kuu kaikuahine ma ka hoike ana aku ia oe i ko'u aloha no Tiodora, aka aole nae ia malalo o kekahi kumu e ae, aka no ka hooko ! ana 110 ia i ka kaua olelopaa, aole e huna kekahi o kaua i kana meahuna, mai ka hoike ana ae, pela wale no au i kamailio aku nei ia oe i keia niea. I hooia aku nae au imua ou e Josepine. aole loa imua o kekahi kino kanaka mawaho ae ou, e hoike aku ai au i keia meahuna, me a'u ia ahiki i ko'u hooluolu ana. "E nana mau aku ana au maluna ou, ma ke ano he puuhoomaha 110 ko'u mau manao luuluu apau, ahiki i kou kaa ana aku jnalalo o ka malu, o ke kanaka e noi mai ana i kou lima, e lilp'akn i wahine mare nsna, a malia, ia wa e hiki ai ia'u ke i keia ukana nui he aloha." hoohele aku la ka laua kamailio ana ma kekahi mau mea e ae, ahiki i ko laua ike ana ke hele loa aku nei laua i na hora 0 ke aumoe, o ko laua ku ae la no ia iluna, a huli hoi mai la no ke taona. Aole loa na opio i moeuhane mua, i na hopena awahia e hoea mai ana mahope aku, no kela mau kamailio mawaena o laua, no ke aloha o Gai Wakona ia Tiodora, a i ole haupu ae paha, he mea kekahi i lohe mai ia mau olelo; o ka mea oiaio nae, he mau pepeiao okoa ae kekahi e hoolohe mai ana i na olelo apau 1 hoopukaia aku e Gai Wakona, no ka hua'i pau ana i ka nui o kona alolia ia Tiodora imua o kona makuahine. I kela kaawale loa ana aku o ke kaikuahine me kona kaikunane mai kahi mai a laua e noho ana ma kapa o ke kahawai, o ka manawa ia o kekahi kino kanaka i oili ae ai iwaho, mai kona wahi mai e pee ana malalo o ka malumalu o ka laau o na laau, a iaia i huli aku ai a 'nana i ka wai o ke kahawai, akahi no ka mea kakau moolelo a ike aku i kona helehelena, mamuli o ka malamalama o ka mahina, eia ka o Keoni Naika kela kanaka, me ka maopopo ole o ke ano o kona hoea ana no kela wahi. Aole e' kala o Keoni Naika ma kapa o ke kahawai kahi i holoholo ai, a' iaia i ike aku ai i ka hele mai o Josepine ma i kahi mamao loa, hoomaopopo koke iho la oia, o ke kaikamahine opio kela me kona kaikuanne, me kona koho koke ana iho, he manao nui ko kela mau opio i hele holoholo aku ai no kahi o ke kahawai. Aole kela o ka manawa mua loa a Keoni Naika o ka ike ana mai i na opio i ka hele holoholo, aka he mau manawa lehulehu kekahi.mamua aku, a ua kamaaina oia, i ko laua wahi e noho mau ai. O ka manao koho iloko ona, o ia no ka hoike piha aku o Gai Wakona imua o kona kaikuahine, no na mea e pili ana i ka'paina i hoolalaia e Kdimona n oka hoohui ana i na kanaka opio, a lilo i mau hoaloha, aole hoi i mau enemi, nolaila i wahi nona e lohe pono ai i na olelo e kamailioia ana mawaena o laua, nolaila hele aku la oia a pee ae la malalo o ka malu o na kumulaau, mahope pono aku o ka pohaku nui, ana i kamaaina ai i ka noho o na opio malaila.

Ua hoopuiwa hikilele ia ka noonoo o Keoni Naika, i kona manawa i lohe pono mai ai i ka hua'i pau o Gai Wakona, i ka nui o kona aloha no Tiodora, a oiai o kela kanaka kekahi iloko o ia haawina hookahi, ua aneane hiki ole iaia.ke noho malie; a ina palia he niea kekahi e nana aku ana i kona helehelena, ua hel'e ia a keokeo pu, o ia no oe o kekahi pepa a'ia'i loa. "Auwe 110 ka hoi e!" i hooho ae ai ua kanaka nei, ika manawa ana i ike aku ai ua mamao loa o Josepine ma i kahi e. "Akahi a loaa ia'u ka ike, eia ka; he' elua mea e kanka'i aku nei e 1 ilo mai o Tiodora-i wahine'na laua. I kinohi, ua kuhihewa loa au, he hookahi wale no o'u hoa paonioni, no ka lima o kela kaikamahine, eia ka elua, nolaila ua oi aku ka nui ame ke ko'iko'i o ka hana ma ko'u aoao, mamua o ka'u i noonoo mua ai. , » "Ua hiki nae hoi, aole au e hopo ana no keia mau kanaka opio, e pulumi aku ana au i na mea ake'ake'a apau mamua o ko'u alahele; ina ia he mea e lilo mai ai o Tiodora i wahine mare na'u." Me kela mau olelo kaena, ke ano o ke kanaka i uluhia e na noonoo uluahewa, i haalele aku ai ua o Keoni Naika, i kapa oke kahawai, a huli hoi mai la no kona hale. Oiai nae oia e hoi malie ana me ka nanea, a i kona kokoke ana mai i kahi o ka halepule e ku ana, halawai mai la me ia kekahi kanaka, e paa ana he paiki ie ma kekahi lima, a he kukui helepo ma kekahi lima, a he liamare me ke kila ma kekahi lima. Ua kamaaina no o Keoni Naika i kela kanaka, o leana oihana he hamo puna, a oia kekahi o na kanaka haawi mau ia o na hana hamo puna, no ka ikeia i kona makaukau loa ma kela hana. E haawi mau ia ana iaia na hana hoomaemae a pahonohono i ka halepule, ame na wahi e pili kokoke mai ana ilaila, a e kaena mau ana no hoi kela kanaka no kona akamai ma kana oihana, me ka loaa o kekahi uku inaikai loa iaia no ka makahiki. O na malihini apau e hoea aku ana no kela wahi, a e manao ana e hele makaikai ma na luapao e waihoia ai o na kino make, o kela wale no.ke kanaka nana e hoikeike aku imua o lakou, me ka haha'i ana i na moolelo lehulehu, o kana mau mea i ike ai, iloko o na makahiki loihi o kona noho ana, e pili ana i na akua lapu hoomaka'uka'u o ka po. Awiwi mai la ka Keoni Naika hele ana ahiki i ka halawai ana he alo a he alo me ua kanaka nei, alaila pane mai la me ka piha Hoihoi. "O ke aloha ahiahi no kou e Mr. Kalipa; heaha keia hana nui au o ka po e hele ae nei?" Ku honua iho la o Mr. Kalipa ka inoa ia o kela kanaka, me ka nana pono ana mai ia Keoni Naika, ma ke ano o kana nana ana mai, i ike koke aku ai o Keoni Naika ua hele na maka o ua kanaka nei a lulumi i ka waiona. me kona honi okoa ana aleu no hoi i ke ea rama, mai kona hanu mai. "Ae, o ke aloha ahiahi no kou; a no ka'u hana o ka hele ana mai nei i keia po, e ku aku ana au e hoola i ka poe make oloko o na luapao." "Ea, ke hookahaha loa mai nei oe i ko'u noonoo, mamuli 0 kena mau olelo au, no ,ka hoola ana i ka poe make,"' wahi a Keoni Naika, me ka lia ana mai o kona ili, no ka piha maka'u 1 na akua lapu o ka po. "Mai manao oe, he mau olelo hoopunipuni keia a'u, aole 0 ka mea oiaio maoli no īa. Ke hoomanao nei no hoi paha oe no ka luapao o ka ohana Monofere ea, o kela kekahi o na luapao kahiko loa. Aole au e kala kahiko i kamailio aku ai, e hana hou ia kela lua, aole nae he wahi mea a hooloheia mai o ka'u mau ōlelo, o ka hopena i ikeia, o ia no ka hiolo ana o kela lua, a kau aku ka pohaku ame ka puna, maluna o na haku ame na lede maloko o ko lakou mau pahu kupapau. "E hele aku ana au e hoiliili mai i ko lakou maū iwi, a hookomo hou maloko o ka pahu, a e hana hou i ka luapao i hanee." "E olelo mai ana anei oe, o kau hana ia o keia po, o ia ka hana hou ana i ka luapao?" wahi a Keoni me kona makemake mai la e hele pu aku me kela kanaka e nana i na wahi i wai- j hoia ai na iwi o na haku ame na hakuwahine hanohano i pau 1 ka make kahiko. "Ua pololei mai Ia kau ninau, o ka'u hana ia e hele nei, aj i ka wa e akoakoa ai na iwi i kahi hookahi, alaila pani aku i ka luapao, e hiki ole ai ina akua lapu ke hemo hou iwaho. "Heaha no hoi kou kumu waiho ole a ao, alaila hele e lawelawe i kena hana? Ma ko'u ike, aole he hele o na aleua lapu i ka wa ao, o ka manawa kupono loa ia no na hana o keia ano, aole hoi o ka waiho a poeleele, he manawa i* o na hana hoomaka'uka'u a na akua Lapu."

"Ina no i ka \va ao, a i ka \va konane paha o ka mahina, lie H like wale no ia me ka po, i kela wahi, ilalo o ka honua he po- s| uliuli mau i na wa apau, nolaila heaha auanei ke kumu e a kakali aku ai ahiki i ke ao ana ?" 1 "He keu aku no paha ko'u noonoo ole, ua pololei oe e Mr. ' Kalipa e kamailio mai la. Heaha ke kumu o kou lawe ole i kokoolua nou, ma keia hana. Me keu aku maoli no oe o ka maka'u ole i ka hele hookahi." "Manao anei oe he mea kekahi e ae mai ana e hele pu me a'n iloko oka heana oka poe make? Ina ua makemake oe e hele pu mai me a'u e Keoni Naika. alaila ke kono aku nei au ia oe, e lilo i kokoolua no'u, i na manawa apau au e manao ai, o kou wa kaawale in." Alaalawa ae la ka Keoni Naika nana ana ma o a maanei, aole ona ike aku i kekahi mea, alaila leha aku la kana nana ana iluna o ka mahina, me he mea la e hopohopo ana oia, no ke kumakaia mai o na mahina iaia, alaila pane mai la? "Me ka mahalo nui ia oe e Mr. Kalipa. Ua loihi ko'u noho | ana ma keia wahi, Aole nae he hookahi manawa a'u i hele ai e raakaikai i na luapao, e waiho nei, malalo o ke kahua o ka luakini. Ile oiaio na ulu mai no ka manao iloko o'u e hele kino ilalo o kela wahi i kekahi manawa, a mamuli o kau kono, ke ae aku nei au e hele pu me oe i keia po, me ke kakali ole a kekahi manawa okoa aku. "Malia paha ina kaua, e hele pu aku ana, e maka'u mai ana na akua lapu, no na mea he elua kaua, nolaila e hiki ana ia oe ke lawelawe i kau mau hana me ka hoopilikia ole ia mai." "Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui ia oe e Mr. Naika, . nolaila e hele mai kaua," wahi a Mr.*Kalipa me ke kaha ana • aku hele, no kekahi wahi moali alanui uuku, e hoea aku ai nohope o ka luakini, aia no hoi o Keoni Naika, ke hahai la mahope ona. Ma kekahi wahi puka i hanaia iloko o ka honua, i wehe mai ai ke kanaka hamo puna i kela pani, a iho aku la ilalo, no ekolu paha anuu, alaila ku iho la, me- ka hookuu ana iho i ke ie ilalo o ka nanao i'no la no ia he huihui ki, maloko o kona pakeke, a unuhi ae la he ki nui, me ka hookomo ana aku iloko o ka laka, a iloko o ka manawa pokole, ua hemo ae la kekahi panipuka nui, me ke kono ana mai ia Keoni Naika, e hahai aku * mahope ona.

No na anuu eha paha kela iho ana aku o laua ilalo o ka honua, ua hookuu iho la o Mr. Kalipa i kana mau ukana apau iluna o kekahi papahele puna kameki alaila ho-a ae la i kona kukui helepo. I ka a ana ae o ke kukui helepo, aia hoi ikeia aku la kekahi holo nui ilalo o ka honua, nona paha ke akea ma kahi o ka eono kapuai, a mai keia holo aku, e moe ana he mau alanui liilii ma ko lakou mau mana like ole, 110 kekahi mau wahi pouliuli. Haawi mai la o Mr. Kalipa i ke kukui ia Keoni Naika e paa, alaila hele mai la oia no ke ki ana i ka puka a paa. me ka hookomo hou ana iho i ke ki iloko o kona pakeke, o ko laua hoomaka aku la no ia e iho nolalo o ka honua. Ia laua i hoea aku ai no kahi o ka luapao o ka ohana Monofere, kahi i manaoia ae e hana, hookuu iho la o Mr. Kalipa i kana mau ukana ilalo, me ka unuhi ana ae i kekahi omole rama a paa ae la iloko o kona lima, me ka haawi ana mai ia Keoni Naika e inu: "E kamau wahi wiseke oe e kuu hoaloha! O keia kekahi o np. rama maikai loa, e nana mai no hoi oe la, aole i weheia ka ■ umoki, no kekahi mau makahiki loihi, a ke komo aku kekahi o keia waiseke iloko ou, e hoauheeia aku auanei ka maka'u ame ka hopohopo mai ia oe aku." kala mai oe ia'u e Mr. Kalipa. Aole o'u inu na rama ikaika, koe wale no ka waina ame ka bia," wahi a Keoni Naika 0 ka wehe ae la no ia o Mr. Kalipa i lea umoki o lea omole wisake, a hoomaka ae la e inu, no ka haawi ana mai iaia i ke koa ame ka maka'u ole, e lawelawe aku ai i kana hana, a no ka hoopumehana pu ana no hoi kekahi i kona kino. Hakalia no a pau ka hapalua o ka wai oloko o ka omole i § ka inuia, o ka hoomaka aku la no ia o Mr. Kalipa i kana hana. o ia ka wehewehe ana ae i na pohaku unihihapa, i hanee omua o ka luapao, ua ma'u no kela hana ana aku o ua kanaka nei, loaa aku la kekahi pahu kupapau, ua haule mai kona wahi mai i kauia ai, lalau aku la oia, a hoihoi aku la ma kona wahi mua, me ka hoonohonoho hou ana aku i na pohaku i hanee, a hanio aku la me ka puna kameki; a o keia paha ka manao 0 ka hana ana i hoakaka mua aku ai ia Keoni Naika, no kona hele e hoala hou mai i ka poe make. I kela ame keia manawa, a Mr. Kalipa e waiho aku ai i ka pohaku, me ka hookomo pu ana aku i ka puna kameki, e lalau < mai ana oia i ka omole wisake, a kau ae la i kona waha, pela wale no oia i hana ai, ahiki i ka pau pono ana o kana hana, ua piha okoa he elua hora o kona lawelawe ana i kana hana, oiai hoi o Keoni Naika, e noho aku ana nana i ka hana a kona kokoolua. "Ua pau ka kaua hana olalo nei o keia wahi, a ke ike mai la oe e Mr. Naika, o ke kumu wale no i hiki ai ia'u ke lawelawe 1 keia ano hana, o ia no ke kokua ana mai a keia omole wiseke, he mea hoauhee aku ia i ka maka'u iloko o ke kanaka," wahi a Mr. Kalipa me ka nui ana iho o kona hanu, mamuli o ka ho I lopono ana o kana mau hana apau o kela po. j "Ina aole au mau ku-e ana mai e Mr. Kalipa ea, alaila e lawe | hoomakaikai iki aku hoi oe ia'u, ma kekahi mau wahi e aku olalo nei o keia heana o ka poe make," i pane aku ai o Keoni Naika, me ka haawi pu ana aku he hookahi dala, ma ke ano kipe ia Mr. Kalipa, i ole ai e hoole mai i kona makemake. No kela haawiia ana aku paha hoi o ke dala hookahi e Keoni Naika, ua hoihoi loa o Mr. Kalipa, nolaila hoakoakoa mai la °ia i kana maū meahana apau iloko o ka paiki ie, o ko laua huli hoi mai la no ia ahiki i kahi o ke panipuka nui, malaila i waiho aku ai o Mr. Kalipa i ka nui o kana mau ukana a koe ke kukui helepo, o ko laua hele aku la no ia e makaikai, me ke alakai ana o Mr. Kalipa i kona kokoolua, ma na.wahi o na luapao o na kino make i waihoia ai. Ua piha okoa ka hora hookahi ia laua ma keia hele ana e komo ana ma na wahi haiki, a puka aku ana ma na wahi akea, me ka nui o na ea polopolona e oiliili mai ana ma na wahi' e ole. Ia laua nae i hoea aku ai no kekahi wahi haiki nane mai la o Mr. Kalipa i kona hoa: ' "Aia mamua pono aku o keia wahi a kaua e hele aku nei, aia < malaila kekaln lua hohonu, a o kela kahi i kapaia he umii e pakele ole ai kekahi mea ke komo malaila." Aole he pane a Keoni Naika no kela mau hoakaka a Mr Kahpa, aka hoomau aku la no laua i ka hele ana ahiki i ua'lua nei lal wa i lalau aku ai o Keom Naika i ke kukui helepo, a hookuii aku la ilalo o ka lua, aole he ikeia aku olalo, a no ka minuke hookahi paha kela nana ana a ua kanaka nei ilalo o kela lua huki hou mai la oia ke kukui iluna, aia hoi ma kona helehelena <a haikea, me he mea la, ua hele oia a piha i ka maka'u ame ka wehweli no kekahi mea. "Ea, ua hele maoli kou helehelena e Keoni Naika a haikea '' me he mea la u f .ke maol, aku nei paha oe i kekahi akua lapn hoomakauka u, wah, a Mr. Kalipa, iaia i ike mai a i ike lana kunahihi o kona kokoolua "Aole o'u wahi maka'u iki, paha mamuli k ka malamalama o ke.a kukui, pela oe i kuhihewa mai la i k» haikea o ko u helehelena, he o ia mau no ko'u ano eHke n» me kela manawa a kaua i komo mai ai iloko nei o keia t pane aku a* o Keon, Natka, ma ke ano hoop n „ip„ ni ' , (Aole i pau)