Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 3, 18 January 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino---Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

i::r.a aku la ke kanaka ihope o kona noho, a kulou iho la • maluna o ke pakaukau, a ke lohe aku la o Vekinia i ;.:-.r.hau uwe. .. kekahi mau minuke ma ia hope iho ka halii ana o ka ; :r,aloko o ka rumi ? o ka ha'uha'u uwe wale no o ke kana- . kn mea loheia. a no ko ke kanaka uwe mai hookahi hoi ka Vr r o.e i pu ana aku o ko Vekinia mau waimaka. .anawa a laua e noho kokoolua ana ao!e hiki ia Vekinia : . maopopo o ke kanaka ,e noho mai ana mamua o kona : :r;anawa oia ka mea nana i hana ka hewa apuka i ka .k.. a kona makuakane i noho hoomalu ai ma ke ano he r - J?na. a o ke kumu hoi i hoopilikiaia ai ka noonoo o kona . : kane mamuli o ka hilahila i ka oleloia mai i ke apuka a, :.i hoi laua a noho ma Nevada. • : nui kona ike ana iaia mamua aku hookahi wale no ma- . ' kona ike ana oia kela manawa o laua i halawai ai ma aneane ekolu makahiki mamua aku, kela manawa i 'ieie mai ai a i loaa ole ai oia. , . :aln nui la oia ia manawa pehea la i maopopo ai i ke i kona wahi e noho ana ia manawa i pololei ai kona hele i a hui ana laua, he hoikeia aku anei e kekahi mea iaia? . nanaolana mau oia mamua aku aole oia e halawai hou : nei kanaka, a eia nae, iaia e manao mau ana pela ua —;i la ke kanaka a komo ana i kona hale; ua nui kona • i nei kanaka. ua piha oia i ke konakona iaia no ke kaana i hana ai a i lilo ai ia hewa i mea hoopoino i ka ne ke ola kino o kona makuakane. la manao konakona no ona no ke kanaka, mai mua mai !io ia ahiki i nei nianawa, ina aole i hana oia i kekahi . a na manao oīa ke ola nei no kona makuakane, he mar.rt hanohano a i mahalo nui ia maloko o Kapalakiko, o :: hiki wale no iaia ke hoomanao ia manawa he kanaka -rakuakane i hoowahawahaia, a no kona hilahila i holo ;kr. ai oia a noho mawaena o na mauna hihiu waonahele, :.;ki i noho ai i kona mau la hope mawaena o ka poe i ( t : ni ]■ a. iaia. keia noonoo nui hoehaeha i kona noonoo e hana ana iloko ; ; kani iho ai kona uhu, alaila, aea ae la kona mau maka rnra aku la i ke kanaka, ma ia nana ana aku ana i ike ; -a i ka loli nui loa o ko ke kanaka helehelena. kahi no kumu o ka loli ana o kona helehelena iloko o na - . .kiki he umi-kumamalua i hala aole i loaa iaia ke ola hauua lilo ka hewa ana i apuka ai i ke dala a ka banako ] akua lapu la e uhai mau mai ana iaia i na wa apau, me | i ' . rha mau ia o kona lunaikehala. j y < ' ke kulou o kona kino, ka inoino o ka helehelena ame ke kn';kea o kona lauoho, he mau mea maopopo ia e hoike mai aole loaa o ka lana malie o kona nooinoo, me ka ehaeha > kona puuwai 110 ka maka'u no kona hopuia i kekahi la, .. .i pilihua loa kona noonoo. • Kekāhi'mea maopopo loa ke nana aku ma kona mau ma- : a -;a kaa ma'i oia no kekahi manawa; ua hele kona helehelena - na-i'inakea. ke ano o ka mea i hoomailoia no kekahi manawa r '-vk:-.r:i ma'i ko'iko'i loa, he haalulu kona kino ia manawa me ; ".aiiwan. ke anu, ke pihoihoi mau o ka noonoo a no ia . : k:in:u ekolu paha a pau i huiia i ano e loa ai kona nanaina. ' 1 k.-.na kuka ua pulu loa i ka ua o ia hele ana mai ana, a :--nair.a kona o ka mea i halawai me na popilikia he nui, ia mau ano pilikia maoli o ke kanaka a Vekinia e ike • ana i komo iho ai ke aloha iloko o kona naau a hoopau ' ; i kona huhu. Anakala Mareko, ua lilo keia hoea ana mai la au me ka : .we loa i mea hoopuiwa loa mai ia'u, a i lilo hoi ia i mea • k- i'ūina ai i ka'u hana. Weheia ae ko kuka i pulupe i ka . nee mai a kokoke ma kahi o ke kapuahi, piai hoi au e r niakaiikau ae ana i wahi ti a i mau meaai no kou aina ahi- , ' i pane ai o Vekinia me ka hoao e hoopau ae i ka haalulu ■ k 'ia leo. \' Alaila. aole oe e kipaku liou ana ia'u iwaho i ke anu. ' :-o hoi ia mea he hoowahawaha iloko o kou naau 11011," a ke kanaka. "■\r manaoio nei au aohe mea nana e hoopoino i ko'u noo- : na hana e pili ana i ka hookipa ana mai, o ka oi aku . ea i nawaliwali a i halawai hoi me na popilikia o keia - a. e like me oe a'u i ike aku nei," wahi a Vekinia o ka • - :-o ana aku, iaia i ku ae ai a hele aku la e ka.mailio me kana k .:ka:n?.hine kauwa. no ka hoomakaukau ana mai i kekahi mau I ' r na ka malihini komohewa i maopopo mua ole e hoea i \uhca o Anate Makaleka?" i ninau aku ai o Vekinia, mao kona hoi ana mai, he mau minuke mahope iho. 'W.le oia e kala i make ai," wahi a ka pane pokole loa a ''.rtk->. \::we no ka hoi —e!" i hooho ae ai o Vekinia. "A no Pili■o: —auhea oia?" wahi a Vekinia. "Oia pu kekahi i make—- : 3. ne P»ata. Ua hala lakou apau ma kela aoao o ka muliiv. muli o ka loaa ana i ka ma'i luku ikaika nana i luku • kah.i hapanui o na kanaka, oia ke korela, no ko u hoopaiia ar.i mai paha e- ka ma'i i koe ai au, a pela kaua i hui . . la." a hooki iho la o Mareko i kana kamailio ana me ke ano 5 •? ka ic-o. \ia ma k oVekinia mau lihilihi maka na waimaka o ke aloha i iiieahea la, iluna a ilalo kona umauma e hapai mau la, oiai ke -:i e pip i mau ae ana ia mau minuke me he waipuna la no a hoom..nao ana ae no kona mau makua i hala, a no keia j makan-aka hoi i hala pu aku la, ana o ka lohe ana aku la, 1 ;i: mau mimke haluku loa ia a ka waimaka e hiki ole ai ke k • ' : iho. f a mao ?-na ae o na kuaua eloelo a ke aloha, o ka mea : 'oa i ala ae iloko o kona noonoo, oia ka make ana aku . * oe maik:u a o nei kanaka ka hoi i manaoia ua hewa oia ;.kele i ka :nake; he manao hewa loa nae keia ana o ka r.. . o ana mahope iho. ;: . . iaio ua hokauia mai kona hoopa'i aole ma ke ano mama. :.ka me ke k loa, ka mua ka pau ana o kona ohana i ka ma.ke, a o ka hope oia kona loaa ana i ka ma'i amena mea hoonilikia lehulehu e ae i kona ola kino, a pehea la oia i pakele ii i ka n.iake. I kn l'.ala ana o kekahi minuke ia Vekinia o ka noonoo ana, :ea ae 'a kona mau maka iluna a nana aku la i ke kanaka, a inau aku la: . . "Pehea i loaa ai ia oe ka ike eia au i Kapalakiko nei kahi 1 oho ai Puiwa ae la ke kanaka no nei ninau a Vekinia. a pane mai la. •*L a ike au ia oe maanei ekolu makahiki i hala aku nei. Eia ie aole au i hooiaio k>a i ko'u ike ana o oe io ia a u i halawai

ai, a no ko'u makemake loa e maopopo ko'u ike ia oe ua hahai aku au mahope ou ahiki i kou nalowale ana, o ko'u manao ia manawa e maopopo ia'u kou wahi e noho ana ia manawa, 1 hiki ai ia'u ke hele mai e ike ia oe, o kou nalowale loa iho no nae hoi ia, a hoopau wale au i ko'u manaolana no ka hui pu ana me oe. "Ma kekahi la ae ua makaala mau au ma ke kiai ana ma kahi a'u o ka ike hope ana ia oe, a ia oe i holoaku ai maluna o ke kaa, au no e hoomanao la, ma ke kihi o na alanui. e ku aku ana au nana me kuu manao e alualu aku i ke kaa, a no ka mamaholo loa o ke kaa ua lihi launa ole a'ku au mahope, a o ko'u ike hope loa ana ia ia oe ma ia la. "Ua maopopo ia'u kou ike maopopo loa ia'u, eia nae hoi, hoomamao loa oe, mamuli o kou helehelena paweo ia ike ana mai au ia'u, a ninau iho la au ia'u iho, heaha la hoi ka'u hala nui i paweo ai oe a ike ole mai?" "Ua maopopo loa ia'u ua ike mai oe owau no ia ma kela manawa a kaua i hui ai ma ke kihi o na alanui, mamuli o kou hoeena a holopee iloko o kela halekuai au i komo aku ai a me ke ano o kou oili ana mahope o ia halekuai a holokiki aku ai oe a kau iluna o ke kaa. "Ia manawa makemake loa au e hui kino me oe, eia nae, ua hoohoka mai hoi oe ia rr\akcmake o'u. Ua ike anei oe i kuu hoolaha maloko o na nupepa ma ke kolamu o na mea=»hou pilikino?" "Ae, ua ike au, aka nae, aole au i makemake e hui kino me oe —no ke kumu aole hiki ia'u ke hoopoina i kau mea i han'a ai," wahi a Vekinia. 1 Naka ae la ke kino oke kanaka no nei mau huaolelo kohu pua oi la i panaia aku i kona ffuuwai, a pane mai la no nae aole ma ke ano ahewa aka> ma ke ano e apono mai ana, i ka i mai: "Ina peia, alaila, aole au e ahewa aku ana ia oe. E hoopau kaua i ke kamailio hou ana aku no ia mea i nei manawa. O kuu makemake nui e loaa olua- ia'u, eia nae hoi, ua lohi loa ka ulu ana ae o ia manao, eia a ua haalele iho oe ame Mr. Abota ia Kapalakiko nei, akahi no a loaa ae ia manao —aole au i lohe iki ua make oia, nolaila ua hele au e huli ma kekahi wahi e aku nou. "Ua hoohalaia e a'u ma ka auwana ana ia wahi aku a ia I wahi aku iloko o na makahiki ekolu i hala, a i keia mau la hope ua hoi mai au ianei no keia manao maanei au e noho ai a uhi iho ka lepo p Kapalakiko nei ia'u. "He la hookahi a elua i hala aku nei e ku ana au nialoko o ka halekuai buke a Mr. Naita. He paila buke nui ke ahu ana iluna o ke pakaukau kuai, a oiai e ku ana a e nana ana ia mau buke, hele mai ana kekahi o na keonimana e kii i kekahi 0 ia mau buke, a olelo ae la ke keiki, makemake au ia oe e lawe i kekahi o na buke hou a Mrs. Alekanedero a haawi aku iaia. "I ko'u lohe ana aku i kela inoa ua hoohikilele koke ia ae la ko'u noonoo, o ko'u lalau aku la no ia i kekahi o na buke a nana iho la i ka inoa o ka mea nana i kakau a ike iho la i ka inoa o Vekinia Alekanedero i paiia maluna o ka buke e kau ana. "Ua piha au i ka hauoli ia manawa, o ko'u kuai koke iho la 110 ia i buke, a hahai mai la mahope o ke keiki ahiki i ka hoea ana ianei, a pela iho la i pololei mai nei ka'u hele ana a loaa kou 1 liale a hui iho la kaua. | "Mai hoea mai no au, ianei i nehinei e ike ia oe, no ka hiki pono ole nae ia'u ke hele mai, no ko'u ma'i no hoi, hiki ole mai ai au; he nawaliwali no ko'u me ka lawa ole o ka ikaika kupono i keia la, aka na ka pio ole o ko'u manao e ike ia oe pela au i hele okoa mai la i nei po iloko o keia ino." "Ke hopohopo nei au nou no ka maikai ole o kou noonoo, aka heaha ana ka mea hiki ia'u ke hana aku nou, e Anakala?" me ka maopopo ole o kana mea e hana aku ai no ke kanaka auwana i holo mahuka a i hoi mai la. "E hoike aku ana au ia oe ia hana mahope. Hiki anei—e ae mai ana no anei oe ia'u e hoaumoe me oe maanei i nei po?" wahi o ka ninau haahaa a ke kanaka. He elua wale no mau moe maloko o ko Vekinia hale, hookahi nona a o kekahi no kana kaikamahine kauwa, eia nae,! aole kela manao lokoino iloko ona mamua i mea e kipaku aku | ai i ke kanaka e hele me ia ike aku no ona i kona ma'i, a he ua no hoi owaho me ka nui o ka ino ame ke anu, nolaila, mahope o kona noonoo pokole ana, pane aku la, me ka helehelena 0 ka mea i piha i ke aloha: "I-liki no—ke ae aku nei au ia oe e moe maanei ke makemake oe." Kulou iho la ke kanaka me ke uhu ana, ka leo o ka mea 1 pilihua loa ka noonoo, ua hoopaia aku la kona uhane no keia lokomaikai nui o Vekinia, a i ka loaa ana iaia o ka maha mahope o ka hala ana o kekahi minuke, ea ae la kona poo iluna a huli aku la ke alo i kahi e, i ole paha o Vekinia e ike aku i ka haloiloi mai o kona mau waimaka. "No ka hu'i o ko'u kino holookoa me ka nawaliwali maoli ke kumu o ko'u kaniuhu ana iho nei au i lohe mai nei, he mea hoike mua mai me ka maopopo loa 110 ke kokoke loa mai o ko'u hopena," wahi a Mareko. E hoike iki aku ka meakakau; o keia kanaka e kamailio nei me Vekinia, o ke kaikaina ponoi no ia o Mr. Abota, makuakane o Vekinia, a o ka mea haawi dala hoi o ka banako nana i apuka i ka banako, a i lilo ai ia hana ana ana i mea hoopilikia ia Mr. Abota, elike me ia au e hoomanao la, e ka makamaka heluhelu, ma kekahi o na mokuna i kaahope ae nei. "Oia hoi ka'u e aloha aku la ia oe," i pane aku ai o Vekinia me ke aloha kui'o iloko ona, oiai nae, he kanaka ia nana i inaina mai mua mai o ka maopopo ana iaia o kona hewa, aka, i ka manawa o ka hu ana ae o ke aloha, ua kipaku aku oia i ka inaina a o ke aloha ka i pani iho ma kona wahi; pololei ka olelo, 'o ke aloha ka i oi maluna o na mea apau.' Ma ia manawa komo mai ana ke kaikamahine Suedena kauwa me na meaai e kuku ana ka mahu, a i ka' makaukau ana 0 ia mau mea maluna o ke pakaukau, alaila, i aku la o Vekinia me ka leo aloha a mahamaha. "Nee mai maanei a kokua ia oe iho me na wahi meaai liilii i hoomakaukauia," O ko Mareko nee mai la no hoi ia a noho iho la ma ke pakaukau a i ka hala ana o kekahi manawa iaia o ka ai ana me ka inu ana i ke ti, hoi hou aku la a ma kahi mua ana i noho ai, a hoomaka mai la kona wehewehe ana i kona moolelo mai mua mai ahiki ia manawa, me ka huna ole i kekahi. Wahi ana ia Vekinia, mahope o kona haalele ana iho ia Kapalakiko ua kau aku oia maluna o ka moku e holo ana 1 Inia, a iaia malaila he hana kalepa huaala kana o ka lawelawe ana i ka hapanui o ka manawa mai kona holo mahuka ana aku. Eia nae, iaia malaila, ua nui kana hana, nui no na hoaloha, holopono no ka hana a ua nui no ke dala i loāa iaia, eia nae, aohe manawa iki i loaa ai iaia ka hauoli ame ka maha o kona noonoo, ua lilo ka hewa ana i liana ai i mea hoopupule mau i kona noonoo a i akua lapu mau hoi iaia i ka po ame ke ao. O na dala apau ana i limalepo ai mai ka banako aku ua pau loaa iaia i ka laweia me ia, a me ia mau dala oia i hoohana aku ai no ka inii ana i pomaikai nona. Hookahi manao hoehaeha mau i kona noonoo i na manawa apau o ia ka owili pu ia o kona kaikuaana, ka peresidena Mr. Abota o ka banako i ike ole mai i kana aihue ana, a iloko hoi o kana hana ekaeka i hana ai (Aole \ pau)