Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 3, 18 January 1923 — Hoaoia na Dala o ke Aupuni e Aihue e Elua Mau Kanaka Powa Pahu'a Nae ko Laua Manao Kolohe Mamuli o ka Hakaka Ana o ke Kiaipo George Beka a Mama na Wawae o na Kolohe i ka Holo [ARTICLE]

Hoaoia na Dala o ke Aupuni e Aihue e Elua Mau Kanaka Powa

Pahu'a Nae ko Laua Manao Kolohe Mamuli o ka Hakaka Ana o ke Kiaipo George Beka a Mama na Wawae o na Kolohe i ka Holo

No ka nianawa mua loa. nia ka moolelo o ke ku ana o ke aupuni 0 Hawaii nei, i hoaoia ae ai na elala oloko o ko keena o ka puuku o ke Teritore, e aihue e keleahi mau leanaka elua, ma ke aumoe, o ka po o ka Poalima aku la i hala, eia nae ua hoohoknia aku ka manao aihue o kela mau kanaka, mamuli o ka hakaka lima ana aku o Mr. Gcorge Beka me ua mau kanaka nei, aliiki 1 ko )aua holo ana, a kau maluna o ke kaa otomobile, a holo loa aku la, mamua ae o ka hiki ana ia Mr. Beka ke kelepona aku i ka halewai, no ka uhai ana aku o na leanaka o ke aupuni mahope o laua. He kiaipo o Mr. Georgc Beka no ka ]i?ili,nlii, a ma ka manawa a na kanaka poAva i hoea aku ai, oia ka mea e lcia,i ana, ua huli aku ka uwaki a kona kokoolua, a ua hoi no kona liome, aka nae iloko o kona hookalii, innia o na kanaka powa elua, ua kaa ka lanakila ma kona aoao, ma o ka hiki ole ana i kela mau kanaka ke hooko i ko laua manao aihue, a mama ana na wawae o na kolohe i lea liolo, i pakele ai laua, •mai ka pa<i ana aleu i ka hopuia. Ma ka po nae o ka Poaono mai, i paa ae ai he elua mau haolo i ka iopuia e na makai, ma ke ano hoohuoi, lie mau haole i kulike loa na ano, ame na lioakaka a Mr. Beka, a ua kaa aku laua malalo o ka malu o ka oihana makai, me ka hoike ole ia ae o ko laua mau inoa. Maloko o ka pahuhao, o ke keena o ka puuku, ma kela po Poalima, he $750,000.00, mo na bona i hiki aku ka waiwaiio ma kahi o na miliona, ina no ka holopono o lea aihue a kela mau kanaka powa i manao ai, ua nui maoli na poho e kau aku maluna o ke aupuni; a e pokeokeo ana hoi kela mau mea, me na waiwai a laua e aihue ai. Ua loaa aku nae ka hoonaauao ana i na poo o ke aupuni, mamuli mai o leela hana a na kanaka $owa, nolaila ma ka po mai o ka Poaono nei, i lioonoho okoa ia. ai kekalii maleai, no ke kiai ana i ka waiwai o ke aupuni, no ka mea ua loaa aku kekahi ike. aole e hiki i ke kanaka hookahi ke kiai i ka hale holookoa, ke manao mai ka poe ko-

lohe e lawelawe i ka hana aihue, elike ae la me kela. Uhi na Powa i ko Laua Mau Maka L'a uhiia ke kino liolookoa o kela mau kanaka me ka lole loihi, a ma ka puhaka, ua nikiiia me kekahi kaei ulaula. Maluna hoi o ko laua mau poo, he mau piUo'ulo'u keokeo, i uhiia a hala ilalo o ka a-i, me ka liauaia ana. o kekahi mau puka, ma na maka, a ma ka ihu, no ka nana ana, ame ka hanu ana , a ua nikiiia hoi kela pulo'ulo'u, me ke kaula ulaula, ke ano i ikeia iwaena 0 na koa. Ua hoolako kela mau kanaka powa ia laua iho, me na makaukau apau 110 ka laua hana aihue i lea pahuhao, a ua hoolako pu no hoi me kekahi mau mea paahana no ka hoopoino ana aku i ke ola o k« kiaipo, o ka mea apiki nae, aole 1 hoonaia kela mau meahana, a ua poho wale'hoi ko laua mau ma« naolana, o ka hoolala ana, no kekalii mānawa loihi palia, mamuli o ke leoa ame ka maka'u ole o Mr, Beka, 0 kana wale no i minamina ai, o ia ka paa 010 ana o kekahi o kela mau kanalea iaia. Ka Hoea Ana Aku o na Powa Ma ka hora umi-kumamakahi o ka po Poalima, ka nianawa o ke ku ana aku o Mr. Beka i kana uwaki, a he makalua minuke i koe, kani ae ka hora ekahi, o ka manawa ia i hoea aku ai na kanaka, no ka powa ana i ka pahuhao o ke keena o ka Puuku Hapai. Ua hele aku o Mr. Bcka e nana i na keena like ole oloko o ka halealii, elike no me kana hana mau, i na po apau, o kona lioi ana aku no ia a noho maluna o ka noho mawaho pono mai o ke keena o ka. aha senate, e huli pono mai la i ke alapii, mamua o ka halealiiUa wehe aku o Beka i kona mau kamaa, a komo mai Ia he mau kamaa palewawae, a iaia e nanea la 1 ka noho, ua ike aku 3a oia i ka pii malie ana mai o kela mau kanaka i kahiko ia laua iho iloko o na lole loloa, me na pulo'ulo'u ma na poo, me kona haal-ele ole aku nae i kona wahi e noho ana, aka kaknli mai-la, o ka ike i ka laua hana. I ke kau pono ana o ua mau ka-

&%k» r-: :.--u o ka papahele, hoo-r-.*ka iku 12. «? «o kahi a ua o t lioho I !a niāHAwa i korr,o koke aka ai ka manao hoor*3oi iioko '* ho^o 3Dā lā ni3t2 s hoopi.ikwi aku iaia, o kos& *ti koke s<* la no ia iluna, a oiai ua kokoke loa na kaaaka powa iaia, rin hoao aku 1a k<=kahi o na powa f haLau :aīa nie kekahi iliwai i n.f: kc k'-pnu, me ka inaiisf/ ;»uha o aa maa kanaiia nei, ina to ka loaa pono aka maluna o Jce roo o Mr. Bf:ka. o ka pau ana ia o ka oi.ioii i o h kiaipo. • 'a ik-p r;iai o Mr. li--ka, i kela haiiauia ana aku ona, e ka haole :o;hi o kona kino, ua papaJ« mai :;i na<? kona l'imn, a pa aku la oia ka poo/.ī-,vi, o kona hoomaka j7. ; , ; no :.i hakaka me na powa; rn:.i!'./o rnai o ka hale ko lakou au* M'nn." :.na ahiki'i ke ku ana i ka rr.ua, a ma kela wahi, i hina u: ka iii;; o na kanaka powa ilalo. a hoomaka •: holo, <ria nae ua .haiiio aku !a ka p'i panapana mai kor.a iima aku, he j.u panapana keia r.r,uz ka h'-iu o ka poka, h* 25, he :.j.o :ko nui oie ia ma kūia kulanakauhal". ī'o ko" hookahi aku Ja ka elua c. ;i r, oi' , a k1 akaka ia no oia ;r,t- Mr. H'-ka ;jka na'-, iloko o kela .Jr.f r; a & laua, i pf;k U aku ai 0 IW,-. . kona v.awaf, a hina aku ur; !.: ; o:«- n i il&lo, a i wahi nona /• ■••'• -ii, »a v,"h" ac Ja oia i ka j,-.;io ! \:hj 'u <; paa ana ina kona poo a kioia. alaiīa hoomaka aku la e ho!o, no kah- o ko lnua kaa ototno- }. !/-, <■ ki: ana inaialo o ko kumuii.aho;>f o ka halealii. Lako me na Meahana Powa Maluna o k«? kaa otomobile, o ka waihoia ana malalo o ke kumulaau, na m r apaahana apau a k*la mau haoio, i hoolala ai no ka powa una 1 ka pahuhao, a ua loaa pu aku hoi k**kahi kii i kahaia no ke ano o ka vrjiiho ana o na keena oloko o ka ba!enlii. no ka hoomaopopo pono an:t. i kahi i waiho ai o ka pahuhau. .Mn k'i.i manawa i holo ai o ka ) o!e !oihi o kola mau powa, ua kioia oia i kona pulo'ulo'u, a ia »r.:.nawa i ike aku ai o Bcka, ho u!:. u!a kona Inuoho, a inamuli nae o J :i n-.aikai ole o ka ma!amalama «. kf kukui. aole e hiki pono iaia k<- ike i kona helehelena. Ua hoomaka no oia e alualu i kela haole ma ke alapii mamua, aka no kona mnnan nue, o kona hemo aku ma ka ]<uka mahope o ka hale, ke alah'lo hikiwawe loa, ua hoi hou aku la oia iluna, a i kona vra i oili aku ai mahope, ua k.iu na powa ilur:iO ko laua kaa otomobile, me ka !io a 010 i k<- kukui, a hoomaka nku ! «• hol«>, nif ka ]>uahia nui. No k.*t pouliuli, nole e hiki iala k<« ik«- aku i ka helu o ko kaa oto)nobi]««, pola hoi me ko auo o ko kaa. Kelepona 1 ka Olhana Makai I kona ik<* ana, ua hala aku la na pown, i!!c ka liiki 010 inia ke alualu hou aku ia laua, ua kelepona mai 3a oi.*' i ka hale-wai, a iloko 0 ka nianawa pokole, i hoea mai ai kekahi mnkai. me ka hiki ole na<e ke hana aku i kokahi inen, koe walo no ka hoike ana mai o Mr. Beka, i ka moa ī hanain aku maluna ona, ame ka hoao ana o koknhi mau kanaka po- <'•!»::, o aihue i na dala o ka lehulehu. Ma keln liuli hoi nnn mai o Beka noloko o ka halealii, i lalau aku ai oia i ka pu panapnna, i haulo al, mai ka haole kino poupou aku, pela hoi nip ka imlo'ulo'u i kiolala e ka haole loihi. Loaa ho Puolo i Kiolaia Ma ka hora e»vnlu o ke kakahiaka ana ao o ka Poaouo mai, i hoea nku a> hr lioike ma ko kelepona i kn halewai, mai koknhi inni o na kumukula o ke Kula Kamehameha 0 na keikikane, e lioakaka nna no ka loaa ana o kekahi puolo, ma ke alanui o Kalihi, o kokoko la, i ka pa wniu o ke kula; ua hoounnia he mnkai no ke kii nna i kela puolo, n i ka woheia ana ao, i loaa aku ai ka lole keokeo loihi, mo hookahi pulo'ulo'u, i kuliko loa ine na mea 1 hoakakaia ae e Mr. Reka. O kekahi mau meapaahana e ae i ka:i mni malalo o ka malu o kn oihnna makai ho mau meapaahana hoi, i mannoia no ka aihuo ana i ka pahuhao; he hookahi lamalama no ke oki hao ana, he ekolu mau kula hao acetylene loihi, ho hookahi hnroare nui, he ekolu apnna welu niln, hookahi paa knmna ame hookahi kapala. He mau menpaahana wale no kela no ka lioohehee ana i ke panl «k ka pahuhno, a i ka mnnawn <> loaa mai ai na daln, me he mea ln 0 ka manao o na kanaka powa, 0 ia no ko kanu ana iloko o ka lepo, pela i hoomakaukauia ai ke kapala, a 0 na welu aila hoi, no ka owili ana i nn flnla iloko olaila, i 010 ai .0 poino, ke waiho iloko o ka lepo 110 kekahi miuwi loihi: a no ka paaknmaa hoi, me he mea la, ua hoomnknuknu* ia kela mea, no ka hoopuhili nnn i ka oihann makai, i ka wa e liookolo aku ai mahope o ka monll lennian. Ha Man Meahana 1 Alhueia Mnhope iho o ka lona nna 0 keln iiiau meuhann mamuu ne nei i nn makai, akahi no a mnopopo, he mnu meahana ia i aihueia ma ka po mamua aku, o ka lamalama oki hao,

I ua aihueia mai.'oko mai o ka hale- ! h&na o Chs.rl: b filaght, mahope aku o ka hale hanahao 0 ka Honolula Iron Worki, a 0 na knla acetylene hoi ekolu, ua aihueia mailoko aku 0 ka haie hoohehee hao, 0 ka Ifland Welding and Bupply Co. Jfe kela mau mea na« apau i loaa aku i na makai, ua kanalua loa ia ka hiki e ahewaia na kauaka 0 ka hopuia ana na kumu hoohuoi, no ka mea aole i ike pono o Beka i ko laua mau helehelena, koe wale no na hoomaopopo ana ma ke ano nui, me he mea la nae, o ka pu panapana, o ia hookahi ka ike nui no ka mea nana ia pu, e:a nae, ina no he pu kela i aihueia mai kekahi wahi mai, o ia pohihihi okoa ako no ia. Ma ka Poakahi nei nae ua hookuu hou ia na haole elua i hopuia ai, a eia na makaikiu ke hookolo hou mai nei, mahope o ka meheu o kekahi poe i' hoohuoiia, mamuli o kekahi mau ike i loaa i na kanaka 0 ke aupuni.