Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 4, 25 January 1923 — NA EOOLALA NO NA AINA HALAKAHIKI O NA HAWAII MA MOLOKAI. [ARTICLE]

NA EOOLALA NO NA AINA HALAKAHIKI O NA HAWAII MA MOLOKAI.

Eī.ke me na hann i malamaia ma ]:a halawai a na Komisina Home Hav.aii i kela pule aku nei, pela ke Kakanolelo Geo. P. Cooke, i hooko nku ai i na kauoha a kela halawai. * oj.i hoi aa leaiho aku oia i kekahi , mau ui. i na poo like ole o na Hui ' Hasa Kini Halakahiki ma Honoīalu noi, e pili ana i na kokua ame hoolilo ana aku i na hua hala- * kahiki. ke komo na kanaka Hawaii Uj2loko o koia oihana, ina e ikeia - aaa he mau kokua kekahi e loaa * mai ana, aole 'wal? no ma ke dala, * ma ka hoolilo ana aku i ka Z halakahiki. Elike raf ka mea i hoike mua ia , aku i ka poe heluhelu o keia mau " kolamu o ka Nupepa Kuokoa, ua l ikeia he man eka kekahi i kupono Z ro ke kanu halakahiki ma Palaau t ame Hoolehua, Molokai, i hiki aku mai ka 3,000 a ka 3,500. A ma- « muii o ka uuku o na loaa o ke Koi mi-ina. ua manaoia e huli aku i na * ko>:na mawaho. A o keia mau ninau * i wnihoia akn, no ke ake ana no - ir; e maopopo; ka mua, ka nui o na »<ka i manaoia e lakau, ua lawa i ka * ohana hookahi e hoohana aku ai ma keia oihana o ke kanu halakahiki; 0 ks ]na, « nui kupono i hiki ai i keīa ('haiia ke mahi i mau mea e ae /na"*r.*!hri o ka halakahiki no ka loaa aaa he ola i kela ohana ame kahi e J)r>obo1o akn ai i na holoholona; ie ko'u. ina paha he mau kokua dala kekahi e liiki ana e loaa mai, a h-ahn la ka huina nui oia ma ukokua; ka ha, ke ano o ka hoolilo ana aku o na hua halakahiki, oia hoi ke kumukuai, a ina paha e kukuluia ana he hale hana kini halakahiki ma"keia mua kokef ihl* ma Molokai. * E ike mai no kakou, eia na Konisina ke iini nei e hooko aku i na kauoha i manaoia e ke Alii Kuhio, oiai oia e ola. ana, oia hoi ka ike nna aku <• laweia ana kela mau aina o Molokai e na kanaka Hawaii, a e hooholoholo aku ka hoihoiia ana : o na kanaka malaila. Ke hoomao- » popo mai no oukou, o keia kekahi o na aianui i makemakeia e na 7 Komipinn. aka, mamuli o kekahi mau keak?a a ke kanawai ua ikeia ka uuku ioa o na loaa, a i mea e hiki ai o hoomauia aku na manao hoeholomua o ke Komiaina, e koi aku ana lakou i ka Ahaolelo Nui 0 t Amerika e hoololiia keia hapa o ke kanawai, i hiki ,ai e mahuahua ae 5 r»a loaa. Aka mamua o ka hoea 1 aea mai o ia mau kokua, ina e hooko io ia mai ana keia makemake o . ke Komisina, ke hele nei lakou e huli, ir.a paha he mau kokua kflkahi e loaa mai ana mai waho mai, "ma ke r.no he kokua dala. Ina no - e hoomaka ana ke ana ana o keia mau apana aina, aole no e pau ana _ mamua o ka loaa ana mai he mau lono no na mea i makemakeia mai TVakinekona mai. Ina e aeia mai ana kria mau hoololi, aole no i hewa kria huli mua ana aku i na kokua _ no ka mea aole wale no o ka ninau ala ka i makemakeia e loaa mai, *aka. o ka hiki ana e hoolilo aku i "na hua o ka hnlakahiki mahope 0 * ka hoouluia ana e na kanaka. Z O ka ninau hiki e hoouhi i keia ~ huaai ma kela mau aina, aole ia he I ninau, no ka mea ke kanuia nei aku o keia mau wahi i masaoia, a ma na wahi no i maikai -ka iepo ke ulu la ka halakahiki. "'He mau eka nui inaoli keia, a ua -ikeia ma na lnwelawe nna o keia ma na wa'hi e aku, eia no i - ka 10 na eka hiki i ka ohana hoovkahi he lawelawe. Akn. nole i ma--nao ke Komisina o ke k.inu hala -~w-a.le no ka hana e loaa ni kfe ola • o ka ohana. l'a makemake lakou e Thaawi mai i na eka e pono ai, "_ a e hoohalahala ole ai ka ohana 6 hoi aku ana ma keia niau aina. "lEanao nei lakou. o na wahi elia "aina e hiki ai e hooulu i na mea ai "na lakou, a e malama ai paha i mau ame na pipi- He mau ma»uao maikai a hooholomua keia o ke -Komisina a he alanui hoi e hooia r.na i na pomaikai o keia mua raku. Ma keia mau hana a ke KoXmisinn, e hoik« mai aaa lakou, aia riloko o ko lakou mau naau ka maJ>emake ana e loaa io ka holomua -o keia mau lawelawe ana no ka pomaikai o keia kanawai, i manaoia.

no ka hooulu hou ana 7 ame ka loaa aua he mau homo kuokoa 110 na kanaka Hawaii e makemake ana e loaa na home oia ano. Ae, aole no i poho na manaolana o ke Alii alolia a kakou. A ke nana mai nei kona uhane, me na hoomaikai i kana Kamaliiwahine ame na lala e ae o keia Komiaina.