Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 5, 1 February 1923 — MOOLELO HALAWAI A KE KOMISINA HOME HAWAII IANUARI 23, 1923. [ARTICLE]

MOOLELO HALAWAI A KE KOMISINA HOME HAWAII IANUARI 23, 1923.

Mahope 0 ke aponoia ana o ka Moolelo, 0 ka halawai a ke Komisina 0 ka la 16 0 lanuari, 1923,jia ku mai 0 Mr. Noa W. Aluli, Peresidena 0 ka Puuhonua, a waiho mai i kekahi mau ninau, e pili ana no ka manao ana o ke misina e wehe i kekahi mau aina 0 Melokai no lee kanu halakahiki ana. Eia iho na ninau: (1) E lilo ana anei ka manao 0 ka Ahaolelo Nuf i mea hoopilikia mai, i ka hoohana ana i na aina 0 na kanaka Hawaii ma Molokai, oiai, ua olelo mai ke -kanawai, he elima malt®hiki e hoaoia ai na hana, a iloko o keia mau makahiki e maopopo ai ka holomua, ina e komo aku ana i ke kanu halakahiki a poho paha? (2) Aole anei o ka hoomau aku no i ka mahiai ana i na mea uiu maikai ma na aina hoopulapula, ke alanui e loaa ai ke ae ana mai.a ka Ahaolelo nui, a e hoopau ae 1 keia manao kanu halakahiki? (3) Aole anei ua lawa ka oukou hana ma ka wehe ana 0 na aina pa hale ma Panaewa ame ka hoomau ana aku i na hana i hoomakaia e oukou, no ke koena aku o na makahiki i koe (3%), a mamuli o keia e hookoia ana ka holomua o na hana? Ua laweia mai na olelo a Mr. Aluli, a ua hoomaka ke Komiaina e hoikeike aku, iaia ame Mr. Sam King, na Komite Hooko o ka Ahahui Puuhonua, aole i manaoia e wehe koke keia mau aina, aka, e imi ana ke Komiaina i na alanni apau e loaa ai na oihana hoopomaikai mai i na j kanaka e lawe ana i na aina ma I Molokai, a oiai ua manaoia na ! aina mauka o Palaau ame Hoolehua, j ua kupono no ke kann halakahiki, ua makemake ke Komisina e imi aku . i ke kupono io o keia oihana. ' Ua ninauia aku 0 Mr. King 0 Mr. Duncan, e kamailio mai i kona mau manao a ua hoike mai oia i kona , mau manao a ua hoikp mai oia i kona kanalua no keia oihana kanu j halakahiki, no ka mea ma Kanej ohe ae nei ua loaa ole kahi e hoolilo aku ai i ka halakahiki a kona kaikoeke. Ua manao oia aia no a kukulu ke KomiBina i hale hana kini na lakou, alaila, hiki e manaoia e loaa ana. kekahi pomaikai i ka mea kanu halakahikL

Ua koi aku ka Lunahoomalu ia Mr. King e waiho mai i kona mau manao ma keia mea ma ke kakau. Na noi kulana Ua hoea mai he elua kanaka i makemake t e lawe i keia oihana, a ua waihoia aku keia ninau ia Mr. Lyman, nana e wae i kana kanaka i makemake ai, a e hoopaneeia ka wae ana a loheia mai ko Lyman manao. Ua loaa mai na hoike hoolilo o ke kab.ua mahiai hoao, a "hoikeike, nā mea i koiia mai i ka halawai i hala aku a ke Komisina a ua hoike mai 0 Mr. Duncan i kana mau hoomaikai no keia mau hoike. Ua haawiia mai kekahi mau* kakoo i ka hoike a ke Kakauolelo, no na hoolala ana i na hana e hele aku ai imua 0 ka Ahaolelo e noho mai ana, a ua haawiia aku kekahi mau kope 0 keia mau hoike i na Komiaina. Ua ninau mai 0 Mr. Duncan, ina paha e hiki ana e koiia aku na Lunakiai o Maui e kokua i ke kukulu ana i ke alanui kaapuni 0 Molokai, oiai ke noi mai nei lakou i kekahi heluna dala nui no Maui wale no. Ua hoikeia aku ka lunahoomalu na koiia mai oia e apono aku i kekahi hoaie ana no $300,000.00 no na alanui e hele la i Keanae, a ua manao oia aole paha he mea pono e koi aku no Molokai kekahi 1 keia manawa. Ua hoike mai ka Lunahoomalu he hoiko hapa no ka ninau makeke 0 na mea kanu a na kanaka 'mahiai, a hoolawaia aku ana na lala me keia mau kope. Ua koi mai 0 Mr. Duncan e ae ia oia e hoike mai i kana wehewehe no na manao o Aluli. Mamuli o kona lohe ana e hele mai x ana o Aluli imua o ke Komieina 1 keia la, ua hele aku oia e hui sme ia, no ka ninau ana i ke kumu o kona hiki mai. Ua hoao o Mr. Duncan e hoo,maamaama aku iaia no na hanjj e manaoia nei 0 ke Komiaina: (iy. Ke kulana ina e hele mai ana kekahi Komite Ahaolelo Nui e nana i ka nee mua ana o na hana ma na aina ma Panaewa. (2).- Na aina ma Kalamaula. (3). Na aina halakahiki hoi. Ka mua he kii o kekahi poe kanaka e hana ana me ka loaa ole o ka nee mua ana; ka lua oia ano no, aka, e pii iki ao ana nae paha, aka, i aole nae he mau hana hiki e ikeia aku na pomaikai nui no mua; a o ke kolu he poe kanaka e nana aku ana 0 ka halakahiki ka lakou mea kanu. Ua hoike pu aku ,no hoi o Mr. Duncan ia Mr. Aluli, aole ke Komiaina i manao e hoohana i keia mea 0 ka oihana h'alakahiki a hala elua palia makahiki, oiai e nui ana na hana no ke kii ana i wai i keia mau la. Ma ka nana aku la hoi ua apono mai 0 Mr. Aluli i keia mau manao. Ua hoike aku ke Kakauolelo ua loaa mai he palapala mai ia Mr. Mead mai, e hoike mai ana e hoouna mai ana oia i kana hoike. Ua loaa pu mai he p{ilapala mai ia Prof. Gilmore, e hoike mai ana ug, hoouna mai oia he man eke'hua kanu o na ano like ole i ke Komisina ma ke noi a Mr. Mead.' % Oiai aole he hana i koe, ua hoopanee ka halawai a noho hou i ka Poalua, lanuari 30, 1923. GEO. P. COOKE, Kakauolelo ame Lunamanahooko.