Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 5, 1 February 1923 — NA ANOAI. [ARTICLE]

NA ANOAI.

Ua loaa mai nei na leka a L. T. Lyman e hoike mai ana i ke kulana o na hana ma Molokai. He mau mea kekahi e hooia mai ana i ka nee mua ana o na hana apau. Ua pauma hou ia mai nei na luawai a ua-ikeia ua lawa ka wai no na aina oka poe v i loaa na aina ma kai o Kalamaula. He mau hora i paumaia ai, a ua hiki aku ke ana i ka ekolu me hapa a hiki i ka eha miliona galani o kela ame keia 24 hora. O ka ikaika aole i loli ae, he 57.4.

O kekahi mea hauoli i ka ike i keia hoike oia no ka nele aia ka uhiia o ka aina i ka wai i ino nui mai nei ma Molokai. O wahi i okiokiia mai nei no na na mua , a i laweia mai nei na kanaka mua , he aina maa keia i ka uhiia o ka wai i ka wa ino, aka. i keia ino nui nao he wahi wai maluna o ka aina waho ae o ka ua. O ke kumu okiia he mau auwaha e lawe ka wai ma ke kai, a hoomaka ua aina i okiokiia. Hui ka me ka ikaika hana, ua lilo n,- :: ' uhi mau ia e ka wai i m:ui ; ; „ maloo. Ko koi mai nei keia mau hn!'.-.-. e kukuluia i hale waiho i na n,; ni hana, na palau, am-e na kinl; i keia mau palaau. He hana n:i.v ; . , na ke Komisina ka ae an.i nl;-.; , kukulu i hale no kejA mau mc:. o kekahi i ikeia iho, ke koi mai r , i mikanika helu ekahi 110 ka h.;!, ; ana mo Lyman no na mikini pihi Aia hou no ia hana naauao. i ;: keia mau hana a na Komisina . neo mua nei r a he mea pono m, o loaa kekalu kanaka mikauika i. ■ ekahi, a he nui wale o na kan. Hawaii i ike a i lawa no keia o. na. E hooko aku no ka pono. Ua hoike pu *nai ka hoiko eia $10,000.00 o na mea hoohana a kt *\ Komisina ke hele aku la i Molnk ; , ; oiai; ua kauohaia koia mau r,,.m. ' He mau dala nui keia a he i!jv pono io no e Joaa ko kanaka kiipmm ma keia kulana. Aole o ka h00i.0.0 ana he mea hiki wale no ia i r,;. keiki, aka, o ka hana ana i na w.i'::: i poino ka hiki ole, a aia wale n.. mo ka mea i ike i ka hana nna i keia mau mea e hiki ai. E lia.iv,; aku elike me ke noi e koi ia mai I Nui ka ua ma Molokai i ka pule i hala aku, a ua nni ka wai kalie. O ka 'niea kamahao nae aole he w:<\ lana ma na aina i okiokiia mai ik:, mamuli o ka loaa ana o ka auwal::: wai nana o lawe keia wai kalio i ka moana. Ma ka aoao nno ina ,Kaunakakai, mai ka pukapa aku ■> na aina o ke Komisiua, ua hnlai: ■ pu ia mo ka wai, a ha]>ali mile ke akea o-,keia wai © J»ho ana. Ua lilo aku i ka wai na mea i paa ole ia. Ua halana pu ia. 1: •> Kulanakauhalo o Kaimakaleak 110 kahi wale no Apana i komo iki ; i e ka wki oia uo ka Apana 1, a in e hooloihiia aku ana ka pnlo v. ;; ma ka pau ana o ka palewai kaliii.". e pau ana no keia pilikia.

Ma ka lioike a Albert Hornrr ka oihana kanu halakahiki, ua n ; maoli na pomaikai e loaa ana ka mea kanu halakahiki. O ka ni; ki nae ke pau mai nei ka p'oe k:n t halakahiki i ke poho, a o na 1 ! hana kini keia e waiwai mai d>- : . Ma ka nana iho, i keia pii mau o r.-t pomaikai i na hale hana kini, nia i:j kekahi mau mea i hiki ole e lo: 1 ke kumukuai kupono no keia i . hana. Ua like no rao ka oih.n i kanu ko i ke au kahiko.- Ua pol; 1 * na kanaka kanu, a ua lilo aku i pomaikai i na hāle wili. E pm ■ no leakou no kakou <3 oku n ka imi ana aku, heaha Ja ka lo i na hale hana kini i ke tona lin':kahiki hookahi, ehia la pahu e ]r> ana me na hua hala, a lieaha la 1 loaa 110 ia mau pahu. Ke m.-n nei au e hiki ana e koiia altu ! hale hana kini e hoopii ae i kp 1 ; mukuai 0 ko tona hookahi, a i < ' * e kukulu no ke i b hana kini no na kanaka ma Molok-.i. Eia he wahi hale hana kini h.i! kahiki ma Kaneohe ae nei, a ka nana aku, ke holomua nei r. l kela hale, No keaha e hiki 010 : i na Komisina ke kokua ma . mea? Aole paha i hiki aku i 1 $25,000.00 na lilo o k-e Ttukulu an■'*i kela hale ma Kaneohe. Eia r no ilalo. »

He 1,000 eka wale no ka nui o r:; eka kanu halakahiki o Baldwin ' ma Kaanapali, aka, nae \ia loaa i < lakou hale hana kini. Ma Molo! hoi, ma na aina wale no o ke Ki' miaina, ua hiki aku na eka i 1 3,000. Ho oiaio no paha aole ■ pau s loa ana keia mau eka i 1 kanuia i ka lialakahiki, aka, 1.1 hiki e koho aku e hiki ana i 1,500 a pii aku a ka- 2,000 oka. M keia mau eka, ua oi aku ka lo; mamua o na eka ma Kaanapa . Maui. No keia kuniu, ke man: ■ ikaika loa nei ko oukou meakakn oa oi aku ka maikai e noho ona t na kanaka ma Molokai e kanu h.( ana, mamua o ka haawi ana a! na liai e hana a e ohi mai na ponu. * kai nui ae, • eliko mo na me;i j ikeia nei i keia 1:«, ma keia oih.'n! no, ame n'a hana oihana mahiko o • la i hala aku. Aole maka'u ana i ■ e loaa mai ana ke kumukuai no ka halakahilei. Ma na hana h lele o na kanaka kanu o keia ke hoike mai nei aole he pomaik . . ma ke kanu. āia na i k.i mea hana kiui *