Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 6, 8 February 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A i Ole Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A i Ole Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

Alaila heaha ia hana a Miss Lanada i hooko ai? M wahi a Keoni Naika. me ke kuwakuwai ana ae o kona niau wawae iluna o ka papahele. La ike no oe e Mr. Naika ua hoopalauia o Miss Lanada me kau keiki, nona oe e kaumaha nei, e ko laua mau makua, he niau makahiki lehulehu ae nei i hala, ma ke ano i wahine a i kane, a ua nana aku na mea apau no ka la e hoea mai ana, e hooliloia aku ai laua i hookahi iloko o ka berita o ka mare," alaila hooki iho la ka Mr. Kelekolio kamailio ana aku, mamuli 0 ka onioni o Keoni Naika iluna o koni noho. Me he mea la iloko o kela manawa, ua auhee koke aku la ke ano kaumaha a kukule o Keoni Naika, iloho pololei ae la Oia iluna, a nana mai la ma na maka o Mr. Kelekolio 110 ke kakali ana, o ka lohe aku i ke koena o na mea a kela kanaka e hoike aku ana iaia: "Me kela aelike hoopalau nae i hanaia e na opio no ka hoohui ana i n aopio iloko o ka mare, ua manao laua, he hftna ktthihewa loa ia i hanaia e ko laua mau makua, a ua ike maoli iho 110 laua, aole i hoolaaia kekahi na kekahi; mahope iho o ko laua kukakuka ana me ka maikai, hooholo iho la ua mau opio nei, hd oi aku ka hauoli e loaa ia laua pakahi, ina e hoo* pau loa ana ko laua manao ana e hooko i kela'aelike, a e lilo laua i mau hoaloha wale no, aole ma kekahi ano e ae." La kaohi hou ia mai o Mr. Kelekolio, mai ka hoomau ana aku i kana kamailio ana, mamuli o ka leo kuwo o Keoni Naika, me he mea Ia; ua hele oia a piha i ka ehaeha loa no kana keiki. Me kona noonoo hou ole aku nae i na hana kahamaha a kela kanaka, hoomau hou aku la no o M,r. Kelekolio i kana kamailio ana i ka i ana aku: I ka lokahi like ana o na manao o na opio no ka ly!)Opau i kela mare mawaena o laua, mahope iho o ko laua noke ana 1 ke kamailio no kekahi manawa loihi, hooholo koke iho la no laua, e hooko aku ia manao, a ma ka la m&mua iho o ka nalowale ana o Habaki Naika, o ka la ia a laua i hoopau ai i kela hoopalau mare i hanaia e ko laua mau makua." "Ma kela wahi o ka hoakaka ana aku a Mr. Kelekolio, i ku ino ae ai o Keoni Naika iluna, me ka palulu ana ae i kona mau lima ma na maka, aole nae he nana aku o Mr. Kelekolio iaia, aka hoomau hou aku la no: <( Ua hana hou no hoi na opio i kekahi aelike, e hoopaa ana ia laua iho e noho hamau loa, me ke kamailio ole ae i kela hoopauia ana o ka mare mawaena o laua, ahiki i ka pau ana 0 na la kulaia, mahope aku o ia manawa, e hoikeia ae ai ia'u ka mea i hanaia, a pela pu hoi ia oe. Aole nae he kumu e aft, o ka hoohakalia ana o na opio i ka hoike ana ae i kela mea i ke akea, mamuli wale 110 ia o ko Habaki manao makee no kou pono; oiai ua ike oia, he mau hoomakaukau kekahi au, no na himeni no ka la I\arisimaka, ina paha no kou lohe koke ae i ka hoopauia ana o kela mare, e lilo ana ia i kumu e hoopilikiaia aku ai kou noonoo, a poho wale hoi na manaolana hauoli, no kau mau mea i hoolala ai no na la kulaia. "He mau la ae nei i hala, ua loaa ae la kekahi leka ia'u mai ia Miss Lanada mai, e kauoha ae ana ia'u, e holo koke mai e hui pu me ia. Ua hooko mai la au i kona makemake, eia ka he hana nui ke kakali ae ana. Ua hoike piha mai oia ia'u i na mea aphu, a mamuli no o kona makemake ppnoi, ua hoouna mai nei oia ia'u e hele mai e hui pu me oe, a hoike aku 1 na mea apau i hanaia e na opio." "I kela hooki ana iho no q ke kamailio ana aku a Mr. Kelekolio, ua kuwo hou ae la o Keoni Naika, me ka hehee ana iho a waiho maule ana iluna o ka papahele. Ua hoopioloke loa ia aku ka manao o Mr. Kelekolio, no kela haawina i kau aku maluna o Mr. Naika, nolaila holo aku la oia e kii i ke kauwa a ua kanaka nei, me ka ninau ana aku no kekahi omole wisake, a i ka loaa ana mai iaia, hoi mai la oia, no kahi e waiho ana o Keoni Naika, a hoohainu aku la i kekahi mau kulu rama; a no na minuke he iwakalua kela ka apa ana, ua pohala ae Ia ua kanaka nei, me ka noho ana ae iluna, aole nae, no ke auhee loa aku o kela ano kunewanewa i loaa iaia, aka ua loaa nae ka maikai e hiki ai iaia ke kamailio pu me Mr. Kelekolio. "Ua maopopo no anei'ia oe e kuu hoaloha, o kau mau mea i Uoike mai nei ia'u, ua lilo ia i kumu no'u e hoohuli aku ai i ko'u mau manao hoohuoi no kekahi alahele okoa? Ua hapaiia a$ kekahi haawina kaumaha loa'mai kuu puuwai ae." "O kou manao hoohuoi hea keia au e olelo mai nei?" wahi o Kelekolio. ''Heaha auanei, 110 na mea no ia e pili ana i ka nalowale ana o kuu keiki aloha. Me he mea la ma ka'u koho, ua loaa aku ka hoomaopopo ana ia Hahaki, e lilo ana kela hoopauia ana 0 ka aelike mare mawaena ena ame Miss* Lanada, i kumu e hookaumahaia mai ai ko'u noonoo, no ka mea ua ike n ooia, ua nana mau aku au me na mana ohialaai, 110 ka hoea mai i ka la ana e lawe mai ai ia Miss Lanada he wahine mare nana. "la'u i noonoo mai Ia no kela mea, ua loaa pu mai la kekahi hoomaopopo ana, malia paha, ua hilahila- oia, i kona mau hoaloha, a i ka lehulehu n ohoi o ka poe apau i kamaaina iaia, ke loaa aku ka lohe ia lakou, aole e hookoia ana ka mare i kaulana i na mea apau, no ia kumu, me he mea la, ua holo aku oia no kekahi wahi mamao, no ka pee ana, i ole ai oia e paheneheneia aku. Pehea la kou manao e kuu hoaloha, aole anei o keia kekahi hana hiki loa ia Habaki ke lawelawe, no ka ana ae iaia, mai na hoehaeha ame na hoohilahila e hookauia aku ana maluna ona?" "He hana hiki no ia, ina ua hoao i o kau keiki e hana ia mea," wahi a Kelekolio, ma ke ano kanalua no nae. "Pela maoli no ko'u manao," i hoomau hou mai ai o Keoni Naika i kana kamailio ana. "Elike me ka nui o ko'u noonoo no keia hana pohihihi, pela no ka paa o ko'u manao, ua holo mahuka maoli aku o Habaki no kekahi wahi mamao loa, no ka huna ana iaia iho mai ia'u aku kona makuakane, a mai kona mau hoaloha aku hoi, no ka hilahila, i ke paheneheneia aku, no ka hoopau wale ia ana o kela hoopalau mawaena ona ame Miss Lanada. Ua na hana o keia ano, iwaena o kekahi poe, a malia o ke hookahi ia a kuu keiki i hana aku ai; a ke ola mai nei oia me ka maikai, ma kekahi mau wahi i maopopo ole." Hoikeike okoa mai la o Keoni Naika, i ka maha o kona noonoo, ma o ka maikai o kana nana ana mai ia Mr. Kelekolio, no kela maiiaoio, aole i make kana keiki, aka ke ola mai ]a no ma kekahi wahi mamao, oiai nae, o ka mea oiaio, he maikai hoomalae wale no kela, a oia ponoi no ka mea i ike i kahi 1 nalowale ai o Habaki. "'Alaila, ua lilo anei na mea a'u i kamailio aku nei ia oe, i kumu e hoopau loa ai oe, i kou mau manao hoohuoi maluna

o kela kanaka opio o Gai Wakona? Ke manaoio nei anei oe, aole na Gai Wakona, i pepehi i kau keiki a make; aka ua holo maoli no ua keiki nei au e pee, mamuli o ka hilahila, no ka iioopaheneheneia aku e ka poe i kamaaina iaia?" Ua kamailioia aku kela mau olelo e Mr. Kelekolio, no ka hoomaopopo pono ana aku i ka manao o na mea a Keoni Naika, i hoakaka mai ai iaia mamua iho, a o ia ka ua o Mr. Naika o ka pane ana mai: "O ka mea oiaio maoli no ia," wahi a Keoni Naika, me ka hoomaku'e ana iho o kona mau ku'emaka, i ke kamailioia ana aku laia o ka inoa o Gai Wakona. a i wahi nae e manao ole aku ai o Mr. Kelekolio, aia kekahi manaoino iloko ona, no kela kahaka opio, hoomau hou mai ia oia i kana kamailio ana: "Ua kohu ole maoli no ko'u hooleau wale ana aku i na manao hoohuoi maiuna o kela kanaka opio, a ua kupono no au e kapaia mai i ke kanaka'lokoino, 110 ka mea ua ili aku maluna o kela opio, na hookaumaha ana he nui, a ua hookomoia aku hoi Oia iloko o ka pilikia' me ka hookaulana wale ia o kona inoa maikai; aka nae he opio uahoa loa kela ma kona mau ano apau, a ina aole e lilo ka'u mau mea e hoakaka aku ana e pili ana iaia, i mea no'u e kapaia mai ai i ke kanaka lokoino, alaila, ua lilo ko makou hoopailani iaia, i kumu nona e uilani ai kona manao, me ke ake nui wale 110 i kona hauoli iho, aole hoi he hana i ko lia'i pono." I kela hooki ana iho o ke kamailio ana mai a ua o Keoni Naika, nana mai la oia ma na maka o Mr. Kelekolio, me he mea la, e kakali mai'ana, o ka hooia aku o ka malihini, no ke kulike o ko laua noonoo, e pili ana i ko Gai Wakona ano. eia nae, he okoa loa ka Mr. Kelekolio i pane aku ai: "Ina o kena mau olelo apau au e hoakaka mai nei imua o'u, a imua o ke akea oe e hoike ae ai, alaila e hooluoluia aku ana ka manao o kela kanaka opio; a mawaho ae o kela haawina e loaa ana iaia, me he mea la, e hookuu loa ia ae ana oia, mai kona lilo ana he pio na ke kanawai malalo o na kumu hoopii hoohuoi wale no." No keia mau hoakaka a Mr. Kelekolio, ua halii hou ae la ke kaumaha ma ka helehelena o Keoni Naika, me ka hele ana nae a pii ka ula ma na papalina, a mamua o ka hiki ana iaia ke pane mai i na olelo a Mr. Kelekolio, ua kikeke mai la kekahi mea mawaho o ka puka, a i ke kauoha ana aku o ua o Keoni Naika, i ka mea mawaho e komo mai iloko, eia ka 0 ka Rev. Edimona. Mc na manao ohaoha, i hookipa aku ai o Keoni Naika i ke kahunapule, €ia nae aole e hiki i ua kanaka nei ke huna iho 1 kona hele a piha me ka haalulu, a me ka hoohakalia ole iho no hoi i hoomaka mai ai ua o Mr. Naika, e hoakaka i na olelo i kamailioia eia ame Mr. Kelekolio mamua aku, me ka lokahi ole nae o ka manao o ka Rev. Edimona, me ko Mr. Naika, no ka holo malu ana o Hahaki e pee ma kekahi wahi mamao; no ka mea ua maopopo loa iaia, aole o Hahaki he opio t *e ana e lawe mai i na hana apau, e kau aku ai na ahewa ana a ka lehulehu malunā. ona. MOKUNA IX. x Ua hele a aumoe loa aleahi no a haalele aku o Mr. Kelekolio me ka Rev. Edimona ia Keoni Naika. No ko lakou lilo loa i ke kamailio, maluna o ka manao hoohuoi hou o Mr. Naika, no ka holo malu maoli ana o Mr. Hahaki, aole he nana o ua mau kanaka nei i ka manawa, eia ka aia i na hora o ke aumoe» Ma ka mea oiaio nae, ua kaa mawaena o Mr. Kelekolio ame ka Rev. Edimona ka nui o na kamailio ana, no kela mana6 hoohuoi hou o Mr. Naika, eia nae, he hoolohe wale no ka Mr. Kelekolio, oiai he okoa loa kona noonoo, me ka lokahi ole aku me ko Mr. Naika manao. "Pehea kou manao no keia manao hoohuoi hou, e pili ana i keia ninau pohihihi?" wahi a ka Rev. Edimona i kamailio mai ai ia Mr. Naika, i ka wa i hoakakaia aku ai iaia, na mea apau i kamailioia mamua aku o kona hoea ana mai, mawaena 0 Mr, Kelekolio ame Keoni Naika. "Ua hookahaha loa ia mai ko'u noonoo, mamuli o kou noho mumule loa e Mr. Naika, a ma ko'u aoao ka hapanui o ke kamailio ana/' me ke ake loa o ka Rev. Edimona, e aea ae ke poo o Mr. Edimona iluna, i hiki ai iaia ke ike pono aku i na maka ua kanaka nei. "Heaha mai auanei hoi, he keu aku maoli ke ano e o ka oili ana ae nei o keia manao hoohuoi hou iloko o'u," wahi a Keoni Naika, me ka hoomau ana no o kona poo i ke kulou ilalo. "Pela i'o anei? Ke lana nei kuu manao, ina nei no ka hoakakaia ae o keia manao hoohuoi ou i ke akea, aole ana e nele ka oili ae o na manao kanalua, no ka pili i kuu haumana i ka hewa, i kahihi wale ia aku ai maluna ona." "Pela ka mea oiaio, a no kona pono, ke hauoli loa nei au, e hoololiia ae k anoonoo o ka lehulehu," i komo mai ai o Mr. Kelekolio ma ke kokua ana i ka manao o ka Rev. Edimona. "Mamua o kou hoea ana mai nei, ua hoakaka aku au ia Mr. Naika, elike no me kau mea i kamailio mai nei. Me he mea la ma ka'u nana aku, ua like loa keia ninau pohihihi, me ka olelo noeau e pili ana i ka pupu mauu, o ia hoi, ua olelo ia, aohe mea hapapa ole a ke kanaka piholo iloko o ka wai, ina no ia he pupu mauu, malia pela keia," me ka namunamu liilii ana iho o Mr. Kelekolio i kekahi mau olelo e lohe ole aku ai kona mau hoa. I ka haalele ana aku o ka loio ame ke kahunapule i ka home o Mr. Naika, hoi like mai la laua me ke kamailio ana ahiki 1 ke kihi o na alanui elua, ia wa i pane aku ai o Mr. Kelekolio i ka i ana mai: "E haalele ana au ia oe ma keia wahi, no kou hoi hookahi ana aku ma ke alanui e hoea aku ai no kou home, no ka mea e haalele iho ana au i keia kulanakauhale, ma ke kaaahi o ka wanaao, no Ladana, a ke lana nei kuu manao, ma ka manawa au e kakau ae ai i kekahi leka, na'u maloko 'olaila oe e hoakaka ae ai, no ka hoopauia o na pohihihi i pili aku i keia hihia ano nui loa." Me kela mau olelo ma ka aoao o Mr. Kelekolio, i haawi ae ai ke aloha lululima mawaena o na keonimana aoo, a huli hoi mai la ka Rev. Edimona, ma ke alanui e hoea ai no kona home, a kaha aku Ia no hoi o Mr. Kelekolio hele no ka hale hoolulu kaaahi, no ke kakali ana ahiki i ke ku ana mai o ke kaaahi o ka wanaao. Oiai ka Rev. Edimona e hoi Ia ma ke alanui, aia wale no kona poo ilalo kahi i kulou aiy me ka nui hoi o na mea hoopohihihi i kona noonoo, e pili ana i ka hana hoopilikia i hookauia aku maluna o Gai Wakona. Me ia kulou no o kona poo ahiki wale i kona hoea ana aku i ke poo o ka uwapo, kela wahi a na kanaka opio i haawi hope ai i ko laua aloha, a i lilo ai no hoi i wahi kamailio nui ia e na kanaka. no ka hanaia ana o ke karaima pepehikanaka, me ka lilo ana o Gai Wakona i paahao malalo o ka malu o ke aupuni. Ma kekahi ano i maopopo ole i ua kahunapule nei, ua hoomau aku la no oia i ka hele ana ma ka uwapo ahiki i ka haule ana iluna o ke alanui, alaila hoohuli ae la oia i kona alahele ma kekahi wahi okoa, aole hoi ma ke alanui pololei, aka hele aku la oia no kapa o ka muliwai, ma ka aoao mauka o ka uwapo, a hoomau aku la i ka hele ana, a me he mea la o kona noonoo, e pii oia nouka o kahi i waiho ai o ka luawaihooki'o. (Aole i pau.)