Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 7, 15 February 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

Xani wale ka nui o kou hoomanawanui e Alika! Ua r.a hana hoehaeha ame na hana ku i ka lokoino i hoo- . : i aku inaluna ou, mamua o ka mea hiki ia'u ke olelo ae; r.i :r.au hana, i hookomo aku ia oe iloko o keia kulana .'.-.uhewa. kuu manaolana, a o ka'u pule hoi, e hoopakele ke Akua ia oe mailoko ae o keia poino nui." MOKUNA VI. v-.no oe e Lola e haalele mai ialoko nei o keia rumi, no (a ke hopohopo loa nei au nou, no ka mea o ka fiva i . :.i Alika, o kekahi ia o na ma'i ikaika loa, e lele aku ai • kekahi mea okoa. ina e mau loa kou noho ana me ia," rr ai ai o Elioka a kamailio ia Lola. >'.i :ia ano apau, aole loa au e haaleie ana i kuu hoahanau, -i he kumu e loaa ai au i ka ma'i, ko'u noho pu ana : - kona aoao," w*ahi a Loia me ka manaopaa, iaia i ■&: iiuna, a kii aku la e wehe mai i ke kawele hou ma ia ' .'e anei ou maka'u, a hopohopo, no na hopena e kau >.ua :naluna ou?" wahi hou a Elioka, me ka leo o ka mea ' ■'<(; aku ana i kona makee, no ka pono o ka lede opio. •ie a"u mea maka'u! No Alika ponoi ka makemake ia'u - " o pu me ia, a oiai no hoi, ua aloha aku au iaia, ma ke ano -;r.:kaina no'u, ua ili mai maluna o'u ke ko'iko'i o ka hana Y.-i i na mea apau e hooluoluia ae ai kona mau manao i iiuko o keia wa o ka ma'i. He hookahi w T ale no paha • -r .:. e haalele iho ai au ialoko nei o keia rumi, aia no oiaj ->;o okoa mai ia'u, ua pau ae la no kona makemake ana, e' pu aku au me ia." j F'chea .ua hele no anei oe i ka holoholo i keia kakahiaka? ai no anei oe i kekahi mau meaai kupono e loaa ai ka ika- j maikai i kou kino?" wahi hou a Elioka, me kela leo oluolu - - e'ike me kona makee no ko Lola pono. ai no au i kekahi mau meaai liilii, aka no ka hele hōlo- - ; ■ a r, :e e hiki ia'u ke haalele iaia, oiai e uluahewa mau ana ; noonoo, a e olalau ana hoi kana mau olelo i na manawa He nani hoi ia, ua hiamoe aku la o Alika, e noi aku ana e hele pu mai me a'u, no kekahi mau minuke pokole no. a e waiho kaua i ka mea ma'i, malalo o ka malu o *•: -ahuma'i. ahiki i kou hoi hou ana mai," me ke ku ana ae r'ioka iluna, a lalau aku la i kekahi lima o Lola, me ke -.inalua no nae o ka opio, i ka haalele iho i kona ho-■-.h«iT:.au. aka hooia hou aku la o Elioka, he mau minuke kaka..•ll wale no kana i makemake ai e kamailio pu me ia, akar»o ua o Lola a ku ae iluna, a hahai aku la ia Elioka, nolo- -; ke keena kahakii o ke kanaka opio. I kela hoea ana aku o na opio noloko o ke keena kahakii, x u aku la o Elioka, i kekahi kihei manoanoa e waiho ana :.::a ke ko-ki. a hoouhi mai la maluna o Lola, me ka wili . .. ae a paa ka a-i, o kona alakai aku la no ia ia Lola no kekah: aoao o kela keena, me ka wehe ana aku i ke panipuka, a hemo ana ae, iho aku la laua nolalo. ahiki i ka puka ana -■'.aho. :na kekahi puka ma ka aoao o ka hale, a mamua pono hoi o laua, e waiho mai ana ka malapua. Ma kela puka mau no o Elioka e iho ai, ke manao oia e liele wa'no. a malaila no oia e komo mai ai, ke pii noloko o kona keer.a kahakii, me kona hele ole ae mamua o ka hale a komo -ru:. a i ole hemo aku paha malaila. * i ko laua oili ana aku iwaho o ka hale, hopu okoa mai la L];oka i ka līma o Lola, a pe'a ae ia malaio o kona poaeae, kona lawe aku la no ia i ka lede opio e hooholoholo, he mau lehulehu ko laua heie ana iuka a i kai, maloko o ka :r:.i!apua. a liui pu iho hoi paha kekahi me ka pa mai o ka makani m:"īhu*i. akahi no a ikeia aku kā ula mai o na papalina Lola, a ia Elioka no paha ka ike, ua lawa kela heie holohoio >- • • laua, pane mai la oia ia Lola, i ka i ana mai: Akahi au a ae aku e hoi hou oe noloko o ka hale, ke hooia : ai nae oia imua o'u, e hele oe e ai i kou aina ahiahi. me nana ole ae i kekahi haawina maikai ole i loaa ia oe no k.--u hoa'nanau," wahi a Elioka, a Lola nae e hoohewahewa > inai la, ua kamailioia aku kela mau olelo e ke kanaka "■•■o ne ke kui'o, no ka makee wale aku no, e loaa iaia ke kmo -naikai. "Āc hooia aku nei au imua ou e Elioka, e hele aku ana au ai i ko'u aina ahiahi, me ka noonoo oie ae no kekahi mau •••aawina hookaumaha i halawai mai me a'u," wahi a Lola me o kona mau papalina, me ka huli ana aku iloko ■ 'a hale. aia no hoi o Elioka ke ukali aku la mahope ona. laua nei hoea ana aku nae noloko o ke keena kahakii '.oka. a ia Lola hoi e hele ana nia kahi o ke pakaukau na lako kahakii a Eiioka e mokaki ana, ua pa aku la ker»apa e pa-ku ana mamua o kekahi kii o ka hina aku la ia ua papa nei a waiho ana iluna o ka papahele. a noopuiwa loa ia o Lola/ i ka hina ana aku o kela papa ? a iiia i kulou iho ai no ka hoihoi hou ana mai i ka papa "■?. V.ab; nuia i ku ai, ua hoohikilele loa ia mai kona noonoo, :kc ana aku i ke ku mai o kekahi kii nui, me kona hooho ■-•~-a ?.c. r,ia ke ano hoopuiwa. x uwc, o Alika ka keia!" me ke kulou pono ana aku imua ~ >:a nana pono ana i ke kii, a i kona maopopo ana, aole ka <"• ke kino maoli o Alika, aka he kii wale no, ua noke • ;a oia i ka uwe; o ke kumu o kona uwe ana, mamuli o •••"?. r.u»onoo, ina nei no ka poino maoli o Alika, alaila o kela '•' mea ana e nana aku ai, mahope nei, i ka wa e hala aku -•a ---hane o kona hoahanau ma kela ao. e Lola!" wahi a me ka holo okoa ana mai, a ha- "• ae la i ka papale iiuna, me ka hoehaeha pu ia aku hoi * noonoo. i kona wa i nana aku ai ma ka helehelena o f o Alika ana i hana ai. "Ke kaumaha loa nei au i ka aku ia oe e Lola no kou ike ana i keia kii, no ka aole au i manao e hoikeike ae i keia kii o Alika, imua o niea. kii keia a*u i hana ai mamuii o ko'u manao ponoi iho, • j-:a hooluolu ana aku no hoi kekahi i ka manao o Alika, -liii o kona kapa mau ia mai e Mrs. Wadona, i ke kaikapupuka. Ea ua hele maoli «e a haalulu e Lola, no ke ana aku nei paha ou i ke kii o Alika." * hele i'o o Lola a piha me ka haalulu, a o ia kana i pane a: ai ; p U { wa maoli au i ko'u ike ana aku nei i keia -• ; 2. me he mea maoli la no o Alika e nana mai ana. I ka "-anawa hea oe i hana ai i keia kii o Alika ? E nana hou aku au, he keu aku maoli no ke kulike loa o ka helehelena o :e:a K ». nie ko Alika, aohe wahi lilo o kona mau ano no apau." -'fe ke kakali ole aku a haawi mai o Elioka i kona ae, papae °koa ae la o Lola i ka papa, a nana aku la i ke kii, oiai hoi

kona mau waimaka e hiolo makawalu ana ma kona maulihilihimaka. "lioko o elua ae nei pule i hala, i hana ai au i keia kii," wahi a Elioka me ka hoakaka piha ana aku i na mea apau elike no hoi me ia au e kuu hoa heluhelu i ike ai ma kekahi o na mokuna i hala hope aku nei. "He keu aku a ke kulike ioa o keia kii me Alika ma na ano apau, a o kekahi mea e nana aku ana mai keia wahi akji, aole ana e nele kona manao kuhihewa, o Alika maoli no kela me kona kino ola, aole hoi he kii. O ka lauoho kekahi mea like loa, pehea i loaa ai kau lauoho o kela ano?" "He mea hiki waie no ka hoohalikelike ana i ka lauoho a kulike me kou makemake," me ka owiliwili ana ac i kekahi lauoho o ke kii. " p ehea, ua ike anei o Anate Roke i kii?" m "O oe hookahi wale no ka mea i ike mawaho ae o'u ame Alika," wahi a Elioka, me ka aaki ana iho o kona ku'i, e hoike okoa mai ana, i kona hoihoi ole i kela wahine, e nana mai i ke kii o Alika. "Ina no ka ike nei o Anate Roke i keia kii, c hoopau loa ana oia i kona kapa hou A ana mai ia Alika, ike kaikamahine pupuka o ka helehelena. He keu maoli aku ka u'i o ka hele-j heiena o Aiika ma keia kii. O, kc hopohopo loa nei au, aoie j paha c loaa hou ana ke ola kino maikai ia Alika," me ka ha'uha'u ana iho o ua o Lola e uwe. j "Ina no ka ioaa hou oie o ke ola maikai ia Alika, a i ole ina paha 110 kona poino nei, e iilo ia i kumu hoohauoli loa aku i ka manao o Mrs. Wakona," wahi a Eiioka me ka ieo kuoo. Ke manaoio loa nei au. mamuli o na hana hoehaeha a hookaumaha mau a Mrs. Wakona maluna o Aiika, pela iho la i kau mai ai keia haawina ma'i maluna o ke kaikamahine opio, aole ma kekahi ano e ae." "Peia i'o anei kou manao?" wahi a Lola, me ka nana pono loa ana mai ia Elioka, a iioko no hoi o ia manawa hookahi, i ala mai ai na hoomanao ana no na hana a kona makuahine hanauna maluna ona, i ka po aku mamua. "Ae/ Pehea, aole anei ou lohe i kona kamailio ma kc ano uluahewa, i kona \va c ala ai, 110 kona weliweli i ka makuahine 0 olua?" "Ae, ua maopopo ia'u ka nui o kona kaumaha, no na mahina elua ae nei i hala, me ka noke mau aku o Anate Roke 1 ka hoonuinui iaia, me ka olelo ana aole o'u hoihoi-iki iaia."< "Aole he oiaio o na olelo a kela makuahine o olua e piii ana nou e Lola, o ka mea pololei anei ia? Ma ka'u nana aku, me he mea la aia ka manao aloha iloko ou no Alika, 110 ka mea ua ike au, ua aloha o Alika ia oe, me he kaikuaana ponoi ioa la nona," wahi a Elioka me ka hakilo loa ana mai i ko Lola ano. Nana mai la o Lola me ke kahaha ia Eiioka, a pane mai ia: Heaha la ka'u mea i hana ai? Ooe anei kekahi i manao, aole o'u alolia no Aiika? Ina no kona make nei, he keu aku a ka nui o kuu ehaeha nona." Halo'ilo'i mai la na kulu waimaka ma na lihilihimaka o Elioka, me ka pane ana mai: "He hookahi 110 a'u mea e hoike aku ai imua ou e Lola, ua aloha i'o aku oe ia Alika me kou naau apau, aole loa he kuleana o kekahi mea e kanaiua iho ai i ka oiaio o keia mau olelo a'u e kainailio aku nei. Ua lawa ko kaua noho ana ma keia wahi," me kona ialau okoa anā aku i kekahi lima o Loia, a huki inai la, no kona ike aku, i ka hioio o na waimaka ma na papalina o ke kaikamahine opio, ka hoomau i kona nana ana maiuna o ke kii o Alika. "E kau aku i ko kaua manaoiana no ka hoea mai h» ia. ( e auhee aku ai na piiikia mai ia Alika aku. He nui ka poe i 1 loohia i na ma'i i oi aku ka 'ikaika imua o ka ma'i i ioaa ia Aiika, eia nae ua palekana lakou mai ka make mai, malia pela no ka haawina e loaa ana ia Alika," aia nae iloko o ka noonoo o ke kanaka opio kahakii, ke kanalua ioa, no ka hiki ke hoopakeleia ae ke oii o Alika mai ka make mai. "Mai noke oe e Lola i ka uwe, elike me keia, e hoomanawanui, e uumi ka manao aloha, aia a hoea i'o mai ka hopena o ka poino maluna o Alika, o ka wa maikai ia e hookahe ai i kou mau waimaka, aole o keia manawa, no ka mea i kou noke ana i ka uwe, e emi mai ana ka ikaika o kou kino, a malia ooe pu kekahi e loohia ana ika ma'i. Ina ua makemake loa ae e noho maioko o ka rumi o ka mea ma'i, a e haawi aku hoi i kau mau kokua ana ia Alika, alaila o ke* kumu wale no e hookoia ai ia manao, o ia no kou hooikaika ana ma na ano apau e loaa ke kino ikaika ia oe. Pehea e ae ana anei oe e iho noloko o ka rumi aina, no ka ai ana i -kekahi mau meaai e hooikaika mai ai i kou kino?" Ua kamailioia aku na olelo maiuna ae, me ka leo oluoiu loa, a ua hoike okoa aku hoi o Elioka i ka nui o kona makee no ka pono o Alika ame Lola, na ia mau ano iloko o ke kanaka opio kaha kii, ua hooiuolu loa ia aku ko Loia mau manao kaumaha, aiaila aea mai la kona poo iluna, me ka i ana mai: "Ae,,c hele i'o aku au e ai i kekahi mau meaai i keia manawa, "alaila alakai aku la o Elioka ia Lola ahiki i ka puka, hookuu hookahi aku ia i ke kaikamahine opio, e iho iialo o ka hale aina, no ka ai ana i kona aina ahiahi, oiai hoi ua o Elioka e ku la, nana i ko Lola iho 110 ka hale maialo, a i ke komo ana ae o Lola maloko o ka rumi aina, akahi no oia a haalele aku i ke poo o ke alapii, a hoi aku la noloko o kona rumi, me ke pani ana mai i ka puka a paa. Ma ke ano nui ke oielo ae. ua ko'iko'i maoli,ka ma'i i loaa ia Alika, a iioko o keia ame keia-la, e oi ioa niai ana ka ikaika, me ka e pau na manaoiana o ka poe e kiai aku aiia iaia, no kona pakele mai ka mai. Mai ka ikaika mai o ko Alika wahi kino, ahiki i ka nawaliwali ana. O kela noke mau ona i ke kamailio i na olelo olalau, he o ia mau no ia, mai ka nui mai nae o ka leo, ahiki i ka hawanawana ana, me ka lohe pono ole ia aku o na huaoielo i kekahi manawa. He mau la ko Alika waiho ana me kela ano ona, aiaiia pau mai la ka hiki ana iaia ke kamailio, a pau pu mai ia no hoi ka hiki ana iaia ke hoomaopopo mai i ka poe e noho ana maloko o ka rumi. No kela hiki ole ia Alika ke hoomaopopo i kekahi mea, akahi no o Mrs. W r adona a hiki ke komo mai iioko o ka rumi, o ka mea ma'i, me ka lawe ana ae i kona wahi o ke kiai ma ka aoao o ka moe, me ka hooko ana i na mea apau a ke kauka e kauoha mai ai iaia e hana aku no ka pono o Alika. He pule okoa kela waiho ana o Alika i ka ma'i, a ma ka auwina la o ka ehiku o na la, mahope iho o ka nana ana o kē kauka i ka pana o ka lima o ka mea ma'i, hooho ae la oia i.ka pane ana mai imua o ka poe maioko o ka rumi: "Aole he manaolana i koe, no ka palekana o ka mea ma'i,"' Avahi ana me ka luliluli ana ae o kona poo. "Iloko o na makahiki loihi o ko'u lawelawe ana i ka oihana iapaau, aole loa au i ike i kekahi ma'i fiva ikaika loa elike me keia. ua hoao aku au, elike me ka ike i loaa ia,u, e hoopakeie ae i ke kaikainahine opio, ua hiki oie nae, nolaila he hookahi wale no hane pono i koe. o ia ke kakali ana aku, o ka hoea mai o kona hopena. Mamuii o kela mau hoakaka a ke kauka, ua hoopilihuaia aku ka manao o na mea apau, noiaila he hookahi a lakou hana. o ka noho malie kakali, o ka hoea nAi i na minuke hope loa o ko Aiika oia ana ma keia ao. (Aole i pau.)