Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 9, 1 March 1923 — Page 8

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H. POAHA, MARAKI 1, 1923.

 

KE KANAWAI O.

            No ka manawa mua loa, mahope iho o ka hala ana o kekahi mau makahiki lehulehu, akahi no a hoalaia mai ka nīnau e pili ana I ke kanawai o, mamuli mai keia o ke ku-e ana o kekahi mau makua o na keiki, I ka o ia o ka lakou mau keiki maloko o ke kula.

            Ke ku nei ka oihana lapaau o keia kūlanakauhale, pela hoi ka papa ola o ke Teritore, a hooiaio mai, o ka o ana i na keiki, a i ka lehulehu, o kekahi ia o na alahele e hoopakeleia ae ai mai ka loaa ana i na ma ʻ ilele, na ma ʻ i ahulau ame ka ma ʻ i kamolapoki; a ua holoholoia no keia kanawai e ku nei i keia manawa, mamuli o na hooia ana a na kauka no ke kūpono i ʻ o o ka o ana I ka lehulehu.

            Ma ka aoao nae o na makaainana, ua nele lakou me na ike maopopo loa, e hooiaio ana no ke kūpono ole o ka o ana i na keiki, a i na kanaka makua paha, aka eia ke paa nei maloko o na moolelo, na manao hoakaka, ame na hoike a kekahi mau kauka kaulana o kekahi mau aupuni o ka honua nei, e hoahewa ana i ka o ana i na keiki ame ka lehulehu. Ke ku nei na huahelu on na make, ma kekahi mau aupuni, i na ma ʻ i lele, ka ma’I kamolapoki, me ka lilo ole o ka o ia ana o na kanaka, i mea e hoopakeleia ae ai lakou mai ka loaa ana aku i ka ma ʻ i a mai ka make ae hoi.

            Me keia mau mea oiaio loa; e ku mai nei ma ka aoao e ku-e ana i ka o ana i na kanaka, pela hoi ke apono no ka hoomauia aku o ia hana ma keia Territore, ua ili aku ke ko ʻ iko ʻ i maluna o ko kakou ahaolelo e noho mai nei I keia la, ka noonoo ana me ke akahele, a hooholo mai i kekahi ho ʻ oponopono ahaolelo, e lilo ai i mea e hoopomaikaiia ai na kanaka e noho nei ma Hawaii nei.

            I ka nana aku ma kekahi ano, mamuli o ka mahae o no ike o na kauka lapaau akamai loa o ka honua nei maluna o ka nīnau o, o ia hoi, e apono ana kekahi heluna nui o na kauka no ke kūpono o ka o ana i na kanaka; a e ku-e ana hoi kekahi poe kauka ia hana, o ka ho ʻ oponopono ahaolelo kaulike maluna o keia nīnau, e pono ai e hanaia i keia kau, o ia no ka hoololi ana i ke kanawai e ku nei, ma ke ano, e haawi ana i ke kuleana apono a apono ole, maluna o kela ame keia mea, i makemakeia e o, aole hoi elike me ke kanawai e ku nei i keia manawa ka nele o ke kuleana i kekahi mea, e hoole mai ai i kona o ia aku. a i ole kana mau keiki paha.

            O keia kekahi o no hoike maopopo lo e hoopauia ai ko kakou pohihihi, i ka manawa e hoea mai ai na ma ʻ i luku, na ma ʻ i ahulau, ke kamolapoki, e kauia nei ka weli. O ka poe i manaoio. o ke o ana ia lakou ke alahele e hoopakeleia ae ai lakou mai ka loaa ana i kela mau ano ma ʻ i, a e hoopakeleia ae ai hoi mai ka make mai, o lakou no ke waiho aku ia lakou imua o na kauka no ke o ana mai; a o ka poe i manaoio ole, e waihoia aku lakou me ke o ole ia; a ina e loaa ana ka poe i o ole ia i ka ma ʻ i, a e nui ana paha ka make iwaena o lakou. Alaila ua pololei, a ua oiaio loa, na mea a na kauka o kakou e koi nei, no ka lilo o ka o ana, i mea ho ʻ opakele i ke ola o ka lehulehu; aka hoi, ina aole o lakou loaa nui i ka ma ʻ i a make paha; aka ua pāhola like ae ka ma ʻ i ame ka make maluna o ka poe i o-ia ame ka poe i o ole ia, alaila, ua lilo no ka @ ana i mea waiwai ole.

            Aia he meahuna iloko o ka oihana o, a kakou no makaainana i maopopo ole oi, i kone waiwai ame kona waiwai ole, o na kauka wale no ka poe i maupopo; me ia maopopo no nae, i mahae ai ko lakou mau manao, ahiki i keia la.

            Nolaila o oukou e na hoa o ka ahaolelo kūloko e noho mail nei i keia manawa, na lunakanawai na lakou e hooholo keia ninau ko ʻ ko ʻ i, a maluna auanei o ka oukou mau mea e hana mai ai na mahalo ana aku, ame na hoahewa ana aku a na makaainana o Hawaii nei, n haku, na lakou i ho ʻ onoho aku ia oukou, i poe kau i na kanawai kūpono a kaulike.

NA LUNAKIAI O OAHU NEI.

            Ma ka manao o ke kuokoa nei, o ka bila kanawai i hookomoia aku e ka Mea Hanohano J. C. Anderson, o ka apana elima, e hoololo ana I  ke ano o ke koho ana i na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, i ekolu o ka apana elima, a i ekolu o ka apana eha, me hookahi lunakia ʻ i holo laula, ua aneane no ia elike me ke ano o ke koho ana i na lunakiai ma ke kanawai e ku nei, kow wale no ka hookaawaleia o na lunakiai  o kela ame keia apana.

            O ka pilikia, ina nei no ka holo o kela bila a lilo i kanawai, e hooko ole ia ana ka makemake o na mana koho o na kuaaina, no ka loaa i lunakia ʻ i no kekahi mau apana o na kuaaina, a ma kekahi olelo ana ae hoi, e hoolawa like ia na mahele iloko o ka apana elima, pela me ka apana eha, me na lunakia ʻ i, aole o ka akoakoa o na lunakia ʻ i apau, mai kekahi wahi hookahi mai.

            Ma ka haawi holookoa ana i na mana koho o ka apana elima, pela me ka apana eha, e koho i na lunakiai ekolu no kela mau apana pākahi, e hoea mai an i ka manawa, e kohoia ai, no lunakiai ekolu, mailoko mai o kekahi wahi hookahi, elike paha me Kalihi ae nei, a i ole, me kaimuki paha, ma ka apana eha.

            O ka oi loa o ka pono, a o ka mea kūpono maoli no ia e hanaia o ia no ka hookaawale ana o ke kanawai i na palena o na lunakia ʻ i ekolu o ka apana elima e kohoia mai ai, pela me na lunakiai o ka apana eha; I ke kohoia ana o kela mau lunakiai, ma ia ano iho la, e lilo ana lakou i poe ho ʻ oikaika like, no ka pono o na apana apau, aole hoi, ma kekahi mau wahi kakaikahi wale no ka hoonu ʻ anu ʻ a i na bila haawina, a hoohemahemaia ka pono o na waki mamao loa mai ke kūlanakauhale aku nei.

            E makaala mai oukou e na hoa o ka ahaolelo o ke kūlanakauhale a kalana o Honolulu nei, ma ka hana ana i kekahi kanawai kaulike.

            Maloko no hoi o keia bila kanawai, ua ho ʻ omāhuahua hu ia ae ka uku o na hoa o ka papa lunakia ʻ i i elua haneri dala no ka mahina. Me hookahi, a elua wale no la halawai o ka papa lunakia ʻ i o ka pule. no kekahi mau hora kakaikahi wale no, ua oi loa aku kela uke mamua o ka mea kūpono!

            Ke ahewaia nei ka Mea Hanohano W. J. Coelho, no kona lilo ana oia, ka mea nana i ho ʻ okomo ae i ka palapala noi, a ka Ahahui o na Wahine Hawaii, no ke kauia i hoopa ʻ i ko ʻ iko ʻ i  loa maluna o na kanaka ho ʻ opoina i na kaikamahine opiopio. Ina he mau hoahewa ana kekahi no kela palapala noi, a kau aku ia mau ahewa ana maluna o ka poe na lakou ka palapala noi e pono ai, aole maluna o ka mea nana i ho ʻ okomo.

            Ma ke kanawai Kumu o Hawaii nei, ua noa i na makaainana Amerika apau ke hele ʻ e lawai ʻ a, ma na kai apau, o na lahui e wale no ka poe i papaia. No ka hooko ole ia o ke kanawai, ke kumu o na lahui e, e hele nei i ka lawai ʻ a, ma na wahi i hookapuia. Pehea ka nui o na kanawai e holoholoia ana, i pili i na kai lawai ʻ a, ina aole e hookoia, e lilo ana ia mau kanawai i mea waiwai ole.

 

 

HE KANAWAI HOOPILIKIA

            Ina e lilo ka bila kānāwai i hookomoia ae e ka Mea Hanohano Wilder, i kanawai, e ho ʻ okapu, a e papa ana i ka lawai ʻ iia maloko ae nei o ke awa, me na ano lawai ʻ a e ae, aka me ka makau wale no, pela mawaho ae nei o Waikiki, e hoea mai ana i ka wa e oi loa mai ai ka pipii o ka i ʻ a, i oi aku i ke kumukuai o keia manawa, e ukuia nei e ka lehulehu.

            Ma keia bila kanawai, ua ho ʻ okapu pu ia ka hele ana e lawai ʻ a me ka upena kilor, koe wale no a loaa mus ka laikini, e kau ana i hookahi dala, ka uku laikini no na makaainana Amerika, a iwakālua dala no na lahui e; a e kaupalena pu ana i ka maka o ka upena kiloi e hanaia ai, i ekolu iniha ke akea.

            I ka nana aku, he elua no manao nui o ka hookomoia ana ae o keia bila kanawai, o ka mua, e hookoeia na i ʻ a liilii, no ka ho ʻ opulapula ana; a o ka lua, e hapa mai na lahui e, e hele i ka lawai ʻ a me na upena kiloi.

            Ke hoomanao nei keia pepa, ua hoakaka maopopo mai ke Kanawai Kumu o Hawaii ner, no ke kuleana i na makaainana Amerika apau, ke lawai ʻ a ma na kai o Hawaii nei, a koe na lahui, i lilo ole he mau makaainana Amerika, mawaho aku o na mile ekolu, kahi i noa ia lakou ke lawai ʻ a o ia hoi ma ka moana kai hohonu; o ka mea apiki nae, eia no na lahui e, ke lawai ʻ a mai nei, ma na wahi i papaia, a ke kaili aku nei i ka oihana lawai ʻ a mai na kupa Hawaii aku.

            He oi loa aku ka pono, ma ke kumukuai o ka i ʻ a, ka ho ʻ oponopono kanawai e hanaia mai ai, aole o ka imi mai i kekahi alahele, e hooi hou ia ae ai ka pipii o ke kumukuai, e pāpālua, a e pāpākolu aku ai ka puka, o ka poe kuai ho ʻ opukapuka o na mākeke o kakou.

 

E HELE E NANA I NA AINA HOOPULAPULA.

            Iloko o keia manawa, i makemake nui ia ai ko kakou ahoolelo kūloko, e haawi mai i na kokua pili dala, no ka hana ho ʻ opulapula no  na aina ma Molokai, he hana kupono loa na na hoa o ka ahaolelo, ka holo kino ana, a ike no lakou iho i na aina o Kalamaula, Molokai, a mamuli auanei a ka lakou mau mea e ike aku ai, e hiki pono ai ia lakou ke hooholo i na ho ʻ oponopono ahaolelo e holomua ai kela hana.

            Ua lilo ka hana ho ʻ opulapula i keia lahui Hawaii, i hana hoopohala a hoopuukahua na kekahi poe; ka hana nae a ke Keikialii Kalanianaole i waiho iho ai mahope nei i kiahoomanao na kona lahui kanaka; o ka oukou hana ka na hoa o ka ahaolelo kūloko o ia ke ku ana aku mahope o ha hana ho ʻ opulapula a anou aku ia hana imua no kona holomua, e hoao ana hoi e pale ae i na hana hoopuukahua a na enemi o ka hana ho ʻ opulapula i na Hawaii.

            Ke ho ʻ oikaika nei ke Komisina o na Home Hawaii, elike me ka hiki i kela komisina ke hana no ka holomua o ka hana ho ʻ opulapula, ina nae aole na kokua and mai ka ahaolelo aku, e lilo ana ia mau ho ʻ oikaika ana i mana ʻ olana poho, no ka mea o ka haawina dala no ka hoohana ana aku, i na alahele e loaa mai ai ka pono i na kanaka e hoi aku ana ma na aina ho ʻ opulapula ma Malokai, ua kaupalenaia ia, koe wale no a haawi mai ka ahaolelo i na kokua ana, ma ka hookaawale ana ae i haawina dala kaokoa, no ka hoohana ana aku a kela komisina.

 

HE HANA HOOHEMAHEMA MAOLI.

            Ma ka halawai a ka papa o na lunakia ʻ i o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma ka po o ka Poalua aku la i hala, i hoikeia ae ai e ka Lunakiai Kumalae, ka loaa ana aku o kekahi kaa kalaka o ke kalana ua haaleleia i ke alanui , a ua laweia aku kela kaa eia no kona home, ma ke ano, e ho ʻ opakele ana i kela waiwai o ka lehulehu, mai ka lilo ana aku i ka poe kolohe ame ka poe aihue.

            Ua lilo nae kela hana maka aoao o ka Lunakiai Kumalae, i mea ahewaia a na hoa o ka papa, no kona hoihoi ana i ke kaa kalaki no kona wahi, aole hoi he hoike ae i ka oihana makai, i hiki ai ke hoihoiia ma kahi e waihoia ai o na haa o ke kalana.

            Ma ka mea oiaio maoli, ua liko kela kukuluia ana o ke kaa kalaka o ke kalana iwaho o ke alanui i ka po, i hana ho ʻ ohemahema, i ka waiwai o ka lehulehu, a e lilo i hana na na lunakia ʻ i, ke kauoha ana i na kaa apau o ke kalana, e hoihoiia maloko o ka halekaa, i na po apau, me ka waiho ole ia ma na wahi, i noho ai o ka poe e hoohana ana i kela mau kaa.

            Ua maikai ke koi ana a na hoa o ka papa lunakia ʻ i, i na luna oihana e hoohana ana i na kaa o ke kalana, aole e hoohanaiia kela mau kaa, no ka holo lealea ana, mawaho ae o na hora hana o ka la; nolaila he hana kūpono loa na lakou, ka papa pu ana, i na limahana e hoohana ana i na kaa kalaka, e hoihoi pu ia na kaa kalaka apau maloko o kahi waiho kaa o ke kalanae, o ke alahele wale no ia e maluhia ai ka waiwai o ka lehuleha, a e palekana ai mai na poino mai.

 

            O kekahi o na bila maikai loa e pono ai e lilo i kanawai, o ia no ka bila a ka Mea Hanohano Paschoal o ka hookomo ana ae iloko o ka hale o na lunamakaainana, e kauoha ana i ka oihana hoonaauao, e hookohu aku i na haumana apau o ke kula a ʻ o kumu i hookuuia mai me na palapala hoomaikai i mau kumukula, ma na wahi hakahaka apau e ikeia ana; ua like keia me kekahi olelo ana ae, mamua e hookohuia ai na haumana oloko o kela kula, i mau kumukula, a mahope ka noonooia aku o na kumukula maiwaho mai.

 

            Ina nei no ka holo o ka bila a ka Mea Hanohano Silva o ka hookomo ana ae, e hoololi ana i ke koho ana i na hoa o ka papa lunakia ʻ i, o ke Kalana o Hawaii, alaila e lilo ana ka lunahoomalu o ka papa, mai ka apana ae o Hilo Hema; me ke kulenana ole o kekahi mea ma na apana e ae e holo mai ai no kela kulana.

 

            E huhu loa ana na wahine apuni keia Teritore i ka Mea Hanohano Silva, ina nei no ka lilo o ka bila i hookomoia ae eia iloko o ka hale o na lunamaka ʻ āinana, i kanawai e kauoha ana, e auhauia na wahine apau, i loaa ia lakou ka mana koho baloke, elike me ia i auhauia ai na makaainana kāne.

 

            Ua nui na kanawai ahaolelo e ku nei i keia manawa, o ka pilikia i keia, o ia no ka hooko ole ia a kela mau kanawai, aka ua hoopahemahema wale ia, me ka pakele o kekahi poe, mai ke kau ana aku o na hoopa ʻ i ko ʻ iko ʻ i maluna o lakou.

 

            He leka ka Charles J. McCarthy ke kiaaina mua o Hawaii nei, i hoouna mai nei i ka Meia Wilson, e hoole mai ana no kona lilo i moho no ke kulana meia no ke Kulana meia no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, ma ke kau koho o na luna oihana o ke kalana, e hoea mail ana iloko e ka mahina o Novemaba o keia makahiki.

 

            SALT LAKE, Feb. 20.-Ekolu o na kanaka koikoi loa o keia kūlanakauhale, komo pu me Ernest Bamberges, ke komite Repubalika Lahua i hopuia ma ka po nei, e na hope makai nui maloko o ka haleaina. Ua hoopiiia ae lakou no ke ku-e I ke kanawai o ka mokuaina e ho ʻ okapu ana i ke puhi paka ma na wahi akea @ akoakoa ai ka lehulehu.

 

 

 Nuhou

            Kuloko

            Ma ke Sabati, Maraki 18, 1923, ma ka hora 9 kakahiaka, e hoolaaia ai ka halepule Hawaii hou o Paia,      

            He noho wale ae nei no hoi a o

 

Ka make aku no ia akahi no a ikeia kekahi hana kupanaha loa a ke Akua ma o ka hoohua ana mai i ekolu mau ahui i ke kumu maiā hookahi.

 

            Ma ka bila aie dala i hoomakaukauia e ke Kiaaina a i hoounaia ae  I ke Senate ma ka la aku la i nehinei, he ekolu miliona dala ka huina i makemakeia.

 

            He 14 mau bila hou a ka hale o na lunamaka ʻ āinana o ka hookomo ia ana ae ma ka Poalua nei, o ka piha ana ia o ke 93 mau bila iloko o elima la hana.

 

            Ma ka noho ana mai nei o ka papa kiure a ka aha kaapuni o Kauai e ho ʻ okolokolo ia C. J. Dow i hoopiiia ae ai no ka lawe i ke dala o ka Hui Mutual Telephone , ua ike ka papa kiure aohe i pili ka hewa iaia nolaila ua hookuuia o Dow.

 

            Ina e holoholoia ana ka olelo hohole a W. J. Coelho e loaa ana he wahi e noho ai ka poe i loaa I ka ma ʻ i lepera i hookuu loa ia mai a i ole i hookuuia mai malalo o ka hoomalu ana a ka papa ola.

 

            Ma ka halawai a ka Ahahui Kamehameha o ka noho ana ma ka po Poalua nei he 32 mau lala hou i hookomoia aku, he poe opio ka hapanui, a hoopaneeia mai ke kome ana aku o kekahi mau mea noi a kahi wa aku.

 

            O kahi kaa kalaka a ke Keena Enekinia Kulanakauhale I haohaoia ai a i manaoia ai hoi ua aihueia, ua loaa i ka Lunakiai Jonah Kumalae e ku ana i ke alanui me ka laka  ole ia, a hoihoiia e Kumalae i kona wahi a hookomoia iloko o kona halekaa.

 

            Maloko o ka Halekeaka Hawaii, ma keia po, a ma ka po o ka la apopo, e hoikeike mai ana na Keikikane ame na Kaikamahine o ka Ahahui o na Mamakakaua i kekahi mau hana o ke au kahiko o Hawaii nei.

 

            Ma ke kakahiaka o ka Poaono aku la i hala, elike meka hoike i loaa mai i keia kūlanakauhale, i pauaho mai ai o Mr. Jas. H. Kaiwi, o Nuimalu, Lihue, Kauai i keia ola ana, mahope iho o ke kaama ʻ i ana no hookahi mahina.

 

            Mamuli o ka haawi lokomaika ʻ i ana mai o Mrs. Lale Thomas i kona pa ilina ma Makiki, no ka hoomoe and i ke kino wailua o ka laua kaikamahine, ke haawi aku nei o Mr. ame Mrs. Robert P. Kaaihue, i na mahalo ame na hoomaikai ana he nui iaia.

 

            No ka panai ana i na hana ho ʻ ohanohano a na hoa o ka ahaolelo, ma ke kipa ana aku e ike iaia, i hoea kino ae ai ka Mekia Kenerala Summerall imua o ka ahaolelo kūloko ma ke kakahiaka o ka Poalua nei, me kona mau ukali.

 

            Mauka ae nei o Manoa, ma ka hora 10 o ka po Poalua iho nei, i a ia ae ai he kaa otomobila e ke ahi. He kaa otomobila kela o ka lawe aihueia ana mai Kaimuki aku, ma kela po no, oiai ka ona nona kela kaa maloko o kekahi hale ma ke Alanui 5, ma Kaimuki.

 

            Eia no ka ekolu o na kanaka o ke komo aihue ana maloko o ka halekuai o kekahi Pake mauke ae nei o Kalihi, ma ka po o ke Sabati i hala, ke hele lanakila mai nei, me ka paa ole i ka hopuia e na makai.

 

            Ma ka mokuahi Matsonia o ke ku ana mai ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei i huli hoi mai ai o Senatoa Shingle mai Amerika mai, me ka lawe koki ana ae i kone noho iloko o ka aha senate, mahope iho o kona hoohikiia ana e ka Lunakanawai Kiekie Peters.

 

            Imua o ka aha a ka Lunakanawai O’Brien ma ka Poalua nei, i aeia ae ai ka lawe ana mai o ka aoao o ke aupuni i ka palapala hoohiki, no ka ae ana o David Kaleikilo, no kona pili i ka hewa hoopoino a ho ʻ ohaumia i ke kaikamahine opio o umi-kumamahiku makakhiki ma Kakaako ae nei.

 

            Iloko o ka hale o na lunamaka ʻ āinana me ka Poalua nei, i hookomo ae ai ka Mea Hanohano Joseph o Maui, he bila kanawai, e ho ʻ okapu a e papa loa ana i na lahui e, aole o neia e lawai ʻ a maloko o na kai o ke Teritore o Hawaii nei, koe wale no na wahi, he ekolu mile ka mamao mai ka aina aku.

 

 

Nuhou

            Kuwaho

VANCOUVER, Feb. 27.- He 29 mau Kepani holo mahuka, he poe i laweia mailuna mai o ka mokuahi Taibu Maru, e hookauia aku ana ma ka moku e holo aku ana no Iapana ma ka la apopo.

 

LONDON, Feb. 27.-He lono mai Teripoli mai ke hoakaka ana no ke komo ana aku o na koa Italia iloko o ke kualanakauhale o Mistrath mahope o ke kaua ana. O ka heluna o ka poe i make a i hoehaia aohe i maopopo.

 

LOS ANGELES, Feb. 20.-O ka moku heihei Eloise, a ka hui moku o Korinthian ka i kelepona mai ma ka radio i keia la e hoike mai ana i kone kulana poino ma kahi o 100 mile ka mamao mawaho aku o ke kapakai o Kaleponi Lalo.

 

MAKEMAKE E KOHO BALOKA IA KE KIAAINA.

            Ina no ke apono mai o ka ahaolelo lahui, i ka olelo hooholo hui. i hookomoia ae e Senatoa Jarrett, ma ka Poakahi iho nei iloko o ka aha senate, alaila e hoea mai ana i ka manawa a na mana koho maoli ai i ke kaiaaina o Hawaii nei, aole hoi e hookohuia mai e ka Peresidena o Amerika Huipuia.

            Ua aponoia kela olelo hooholo hui e ke senate, i kulike ai me ke koi a ka aoao Repubalika kūloko, no ka ho ʻ oponopono home rula.

            Ma kela olelo hooholo hui, e noi ana ia i ka ahaolelo lahui, e hoololi ae i ka Pauke 66 o ke Kanawai Kumu o Hawaii nei, i hiki ai i na makaainana o keia teritore, ke koho baloka i ke kiaaina.

            Aole he mau paio ana maluna o kela olelo hooholo, a mahope iho o kona aponoia ana, i hoounaia ae ai i ka hale o na lunamaka ʻ āinana, no ka noonoo aua mai o kela hale kaukanawai.

 

NA MARE.

            Antone L. Teves ia Annie K. Wong, Feb. 7.

            Oeeola Bradgon ia Louse Shin, Feb. 16

            Jacob Akana ia Norma Alama, Feb. 17 .

            Ed. K. Reuffer ia Jennie C. N, Feb. 17.

            S. L. Peahi ia Ethel H. Burgess, Feb. 20.

            Edison L. Dar Dense ia Ida K. Laamea, Feb. 21.

            Joe Pawaa ia Julia K. Howard, Feb. 24.

 

NA HANAU.

            Na Chas. Brede ame Miriam Apio, he kaikamahine, Jan. 24.

            Na Ernest Keaunui ame Lily Kapahi, he keikikane, Feb. 28.

            Na Lee Chong Kyeang ame Annie Kalani, he keikikane, Feb. 14.

            Na Sam Sui ame Agnes Alama, he kaikamahine, Feb. 15.

            Na Yuk Lum Lee ame Rachel Ching, he kaikamahine, Feb. 16.

            Na Chas. Akana Mokiao ame Abbie Keanu, he kaikamahine, Feb. 19.

            Na Pablo Paalan ame Juaniti Kaualua, he keikikane, Feb. 20.

            Na Henry H. Williams ame Mary A. Ward, he keikikane, Feb. 21.

            Na W. H. Pale ame C. M. Crockett, he kaikamahine, Feb. 24.

 

NA MAKE.

            Jas. K. Wahinekapu, ma ke alanui Kalani, Feb. 21.

            Edward S. Alcazar Jr. ma ke kahawai o Kamioliilii, Feb. 23.

            Emma Daniels, ma ke alanui Liliha, Feb. 23.

            Jane Lewis, ma ke alanui Austin, Feb. 25.

            Lo Ah Yek, ma ke alanui Auld, Feb. 25.

            Lula Kuopio, ma ka alanui Iwilei, Feb. 26.

 

            Mamuli o ke koho ole ia ana o Mr. Edward K. Woodward i kakauolelo no ka hale o na lunamaka ʻ āinana, ua lawe hou ae oia i kona kulana oihana mua, he mea malama buke noloko o ka halepaahao, malalo o ka Makai Kiekie John C. Lane.

 

            He halawai ka ka Ahahui Hawaii Holomua e malama ae ana ma ka hapalua o ka hora ehike, o keia ahiahi, ma ka home o Mr. Wahilane, ma ke alanui Hustace, ua makemakeia na lala apau o kela ahahui, e hoea ae ma ia halawai.

 

HALE O NA ALII O HAWAII.

(Ahahui Poo)

            E malamaia ana ka halawai kūmau o ka (Ahahui Poo) o ka Hale o na Alii o Hawaii, ma ka Phoenix Hall, i keia Sabati iho, Maraki 4, 1923, ma ka hora 2 p. m.

            Ma ke kauoha a ka Iku Hai:

                                                W. J. COELHO,

                                                            Iku Kau.

6545-Mar. 1, 1923

 

 

HOOHOLO KA PAPA OLA AOLE E HOOLOLI I KA O ANA.

            Iloko o na la aku nei i hala, ua lilo ka o ana i na keiki maloko o na kula i nīnau nui, me ka hoole ana o kekahi mau makua, aole e o ia ka lakou mau keiki, a ua hookomoia ae no hoi kekahi mau manao iloko o na nūpepa olelo Beritania I Keia kūlanakauhale, ma ka aoao e ku-e ana i ka o ia o na keiki, pela hoi maka aoao e apono ana i kela hana.

            I wahi nae e maopopo ai, ka mea a ka ahaolelo kūloko e hana aku ai maluna o keia nīnau, ua waiho ae o Senatoa Desha, ka lunahoomalu o ke komite ola o ka aha senate, he mau nīnau lehulehu imua o ka oihana lapaau o keia kūlanakauhale no ko lakou mau manao hoakaka, e pili ana i ke kanawai o, o ka olelo hooholo a kela papa kauka, o ia no ko lakou apono ana i ke kanawai o, e ku nei i keia manawa, me ka ho ʻ okahua ana i ko lakou manao, ma ke ano, o ke alahele wale no ia e hoopakeleia ae ai o ke ola o ka lehulehu mai, na ma ʻ ilele mai.

            Ma ka Poakahi iho nei, i noho ae ai ka halawai a ka papa ola, a ma ia halawai, i hooholo ae ai kela papa, e apono ana ma na ano apau i ke kanawai o, a e ku-e ana hoi i kekahi mau ho ʻ oponopono ahaolelo, no ka hoololi ana i ke kanawai.

            Ma kela halawai a ka papa ola, i hoakakaia ae ai kekahi mau mea oiaio, i keia ma ka manawa o na ma ʻ i ahulau, ame na alahele e hoopakeleia ae ai ka lehulehu mai ka make mai, o ia hoi, o ka o ana i na kanaka, o ke alahele wale no ia, i ikeia no ka ho ʻ opakele ana ae mai ka make mai i ka wa o na ma ʻ i lele a mau ma ʻ i, a mai ka halema ʻ i mai o Kalihi he 11 mau ma ʻ i.

 

EIA HOU NO UA ULIA KAA OTOMOBILE.

            Mamuli o kona lele ana mailuna aku o ke kaa uwila, oiai no ke kaa e holo and, i hooku ʻ iia aku ai o Ralph Robinson, he haumana no ke kula o Punahou, a nona hoi na makahiki he umi-kumamawalu, e ke kaa otomobila, e hookeleia ana e G. Kobatani, ma ke alanui Beritania, ma ka auwina la o ka Poakahi nei.

            I kulike ai meka moolelo e pili ana i kela ulia, maluna o ke kaa uwila of Robinson opio kahi i kau ai ma ke kaa o Punahou, e holo ana iwaho, a mamua o ka hoea ana aku o ke kaa uwila, i kahi e ku ai ma ke alanui ololi Circle, ua lele e aku la oia ilalo.

            Aia hoi mahope pono aku o ke kaa uwila, ke kaa otomobila o Kobatani kahi i hoo aku ai, a i ka manawa i lele mai ai o Robinson opio mailuna mai o ke kaa uwils, ua hooku ʻ i koke ia aku la oia e ke kaa otomobila, a hina ilalo.

            Ua nui ka poino i loaa i ka lima akau o kela keiki opio, me kona hoihoi awiwi ia ana mai noloko o ka halemai o na poino ulia, malaila i lapaaula ai oia.

 

MAKEMAKE E LAKINI IA KA UPENA KILOI.

            Ma ka Poakolu o ka pule aku la i hala, ka la mua loa i weheia ae ai ka ahaolelo kūloko, i hookomo ae ai ka Mea Hanohano Wilder, he bila kanawai alaila e kapu ana ka hele ana i ka lawai ʻ a me ka upena kiloi, aia wale no a loaa k laikini.

            Maloko no hoi o kela bila kanawai, e hookapu a e papa loa ana ia i ka lawai ʻ a ana maloko ae nei o ke awa o Honolulu, a ma Waikiki, ma na ano e ae, koe wale no ka lawai’a ana me ka makau, eia nae i hookahi wale no aho a ka mea hookahi e lawai ʻ a ai, a aole hoi e @ aku mamua o ka elima makau e hoopaaia i ke aho hookahi.

            No ka lawai ʻ a ana hoi me ka upena kiloi, ua hookapu loa ia ka lawai ʻ a ana maloko nei o ke Teritore holokoa, koe wale no a loaa mua ka laikini, o hookahi dala no ka makahiki i na lahui e, eia nae ua kaupalenaia ke ano o ka maka o na upena kiloi, aole e emi iho malalo o ekolu iniha, ka maka o ka upena.

            O ka hoopa ʻ i e kauia maluna o ka mea a mau mea paha i pili i ka hewa no ke ku-e i kela kanawai, aole e oi aku ka huina o $250, a aole e oi aku i ka huina o $250, a ina ma ka hoopaahao.

 

            No ka lawelawe ana i ka hihia ma ka aoao o ke aupuni, e ku-e ana ia Mr. George Telles, ka mea i hopuia no ka hoao ana e limanui i kekahi mau wahine, i hookohu aku ai ka loia Kuhina Matthewman i ka loia Philip Rice i hope nona.

 

 

AKELEKELE KE OLA MA KA ULIA OTOMOBILE

            Ma ke kihi o na alanui Mo@@@@ Rikeke, mahope koke iho o ka @@@ eha o ka auwinala la o ka Poaha @@@ nei i hala, i hooku ʻ i ae ai @@@@ kalaka otomobile o ka hui H@@@ Construction & Draying Co., @@@ kaa otomobile e hookeleia @@@ Ichiro Sato, a o ka hopena o @@@ hooku ʻ i ana, o ia no ke kahuli @@@ ke kaa kalaka, a pekele mahu@@@ ne mai ke ola o Sam Sachs, k@@@ o na limahana e kau ana mal@@@ ke kaa kalaka mail ka make @@@

            Ua kukonukonu loa nae na @@@ i kau aku maluna o kona kin@@@@ kona hoihoi awiwi ia ana hol@@@ ka halema ʻ i o na poino ulia, a @@@ laila aku noloko o ka Halema @@@ wahine. Ua naha kona poo, @@@@ uuku loa o na mana ʻ olana o na ka@@@ no ka palekana o kona ola.

            Mawaho ae o Sam Sachs@@@ ana maluna o ke kaa kalaka @@@ Kalau kekahi i kiolaia mailuna o ke kaa kalaka me kona eha @@@ ma ke poo.  O  P. Lua kekahi @@@ eha ma kona lima hema, a no @@@ hoi, ke kiakaa o ka otomobile @@@ loaa pu iaia kekahi mau palapu @@@ kela hooku ʻ i ana o na kaa i @@@ hookahi.

            I kulike ai me ka hoakaka a @@@ kahi mau hoike, i ikemaka i @@@ uila, e holo mai ana ke kaa k@@@ ma ke alanui Moi, no ke ku@@@

Nana e hookele ana i kela ka@@@ noho pu ana o Sam Sachs me ia @@@ mua, ma kahi o ke kiakaa, a @@@ Kalalu, P. Lua ame M. Los ma@@@ lakou o ke kaa kahi i noho ai.

            E holo mai ana ko Ichiro Sato @@@ otomobila ma ke alanui Rikeke @@@ hoea mai ai i ke alanui Moi, @@@ i hookokoke mai ai i ke kihi @@@ alanui a elua, ua hookani mai @@@ oia i ka hoailona, eia nae ua @@@ ku ʻ iia aku la kona kaa, me ka @@@ o na poino ma na huila mua am@@@ kaa.

            I ka wa i hooku ʻ i aku ai @@@ kaa kalaka i ke kaa otomobila. Holo pahu ʻ a ae la ia, ma ke a@@@ o ke alanui Rikeke, a huli ak@@@ ma kona aoaoa kau, me ke kio ʻ a@@@ ana aku o Sam Sachs mailuna ak@@@ kona wahi e noho ana, ma kahi o ka 15 kapuai ka mamao.

            Ua hooku ʻ i ke poo o Sachs ma @@@ la manawa o kona hāule ana @@@ ilalo o ke alanui, a na kekahi @@@ otomobila o ka hoea ana mai i k@@@ manawa i hoihoi awiwi aku @@@ noloko o ka halema ʻ i o na p@@@ ulia, no ka lapaauia mai .

            Ma ka hoakaka a Kauka James A. Morgan i na makai, ua ike @@@ i ka holo ana mai o ke kaa kalaka mamua o ka loaa ana o ka ulia @@@ ino, a ma ke ano o ka hooh@@@ ana o kela kaa, ua maopopo @@@ iaia e halawai ana kela kaa me@@@ kahi ulia poino, ina e makaala @@@ ia ke ano o kona holo ana.

            Wahi ana, i kona ike ana i k@@@ kaa kalaka ma ke alanui Young @@@ iho ae ana ma ke alanui Ala@@@ loaa ke alanui Moi, he keu aku @@@ oli a ka holonui, he holo ana e nele ole ai ka loaa o kekahi @@@ ke ole e hoemiia mai kona holo @@@.

 

E KOHOIA NA LUNAKIAI MA N AAPANA.

            Ina nei no ka holo o ka Helu 5 o ka hale o na lunamak@@@ nana, a lilo i kanawai, alaila @@@

aku ana ke ano o ke koho @@@ na hoa o ka papa o na lunak@@@ ke kūlanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma keia kau heh@@@ o na luna oihana o ke kulana@@@ hale, iloko o ka mahina o Nove@@@ o keia makahiki.

            Ua hookomoia ae a ka luna@@kaainana John C. Anderson, ma @@@ Poakolu aku nei i hala, he bila @@@ hoakaka ana, he ekolu mau ho@@ ka papa o na lunakiai, e ko@@@ mai ka apana elima mai, a o @@@ ehiku o na hoa o ka papa, e k@@@ laula ia oia, a oia no hoi ka @@@ hoomalu o ke komite alanui.

            O ka uku o na hoa o ka papa o na lunakia ʻ i, ma keia bila, ua h@@ mahuahuaia ae, mai ka hookahi @@@ neri dala mai, a i ka elua ha@@ dala o ka mahina.

 

PANE HAINA MOA.

            Solomon Hanohano, Aloha oe @@@ oluolu, a e ahonui hou mai no @@@ no ka aha ʻ i hou ana aku i ka @@@ imua o kuu makamaka maikai Hakalau, Hilo, Hawaii ke mea @@@ nohana Mr. Kukuinui.

            Owau o ka mea nana ka ni@@@ (Moa) ke hooloaa aku nei ia oe ko ʻ u mahalo piha no kau ha@@@ Ma ka mana o ka manaoia; ak@@@ aole no i piha pono mai la ka n@@@ nao, ame ka mole oiaio o ka nanau e ku nei. Ma ka mana hea I loaa ai keia ola hou i keia holoholona (Moa)! Noii hou is mai!

            Me ka mahalo,

                                    GEORGE MALUNA,

907-Waiakamilo Road, Honolulu.